Jean Gabin
als acteur
nog steeds
geliefd
Nederlandse
Letterkunde 200 jaar
^GROOTSE HERDENKING
ntplooide velerlei
stimulerend werk
Australiërs probleem
de immigratie
„WAAR BLIJVEN ZE: OP
-pJIJDAG
13 MEI 1966
•JDSCH DAGBLAD
PlajJ
Verto gaat met
nettenfabriek
samenwerken
De directie van de Apeldoornse
Nettenfabriek Von Zeppelin en Co
NV beveelt de omruil van aandelen
Apeldoornse Netten in aandelen NV
verenigde Touwfabrieken in Rotter
dam van harte aan. Zoals bekend
hebben beide vennootschappen be
kendgemaakt een fusie te willen
aangaan. Vereenigde Touw zal een
bod doen op de aandelen Apeldoornse
Netten, waarby f 100 aandelen Net
ten recht geven op 40 aandelen van
f 25 Verto.
De Apeldoornse Nettenfabriek ex
porteert ongeveer 85 pet van haar
produkten naar vrijwel alle visserij-
landen ter wereld. Zij is daarbij ge
specialiseerd in slechts een produkt,
namelijk visnetten en visnetgarens
Het bedrijf is dus kwetsbaar in zijn
export en in zijn ene artikel.
Wel werd aandacht geschonken aan
de mogelijkheden van uitbreiding
van de activiteiten in het buitenland,
speciaal in de visserijplaatsen. Hier
door ontstonden, zowel op de export
markten, als in het eigen land. raak-
en concurrentiepunten en gedeelte
lijke overlapping met de Vereenig
de Touw.
De beide fusiepartners zien het be
lang in van een verdere ontwikke
ling en uitbouw via een vergaande
samenwerking, waarbij doublures in
produktie en marktbeweging kunnen
worden voorkomen. Door de samen
werking zullen niet alleen de kwets
bare punten van de nettenfabriek
worden genivelleerd, maar ook is de
aanmerkelijk sterkere financiële po
sitie van de Vereenigde Touw van
groot belang.
(Van onze Kunstredactie)
200-jarig bestaan van de Maatschappij der Nederlandse Let-
bde, (beschermvrouwe H.M. de Koningin) welke haar zetel
vtaandijin Leiden, zal op 18, 20 en 21 mei a.s. op grootse wijze her-
[worden. Hierover zijn dezer daegn tijdens een persconferentie
irof. dr. C. Zaalberg, voorzitter der feestcommissie, velerlei
lingen gedaan.
Evenementen
Iinsdag 18 mei vindt 's morgens
Hf elf de onthulling plaats van
Bdenksteen ter nagedachtenis
ft oprichter der Maatschappij I
van Lelyveld en wel im het
|Hogewoerd 126, waar deze in- j
1 woonde. Dezelfde morgen om j
iwaalf is er een ontvangst ten
Rjuize voor de leden der Maat- I
IrCJlPij d°or het College van B. en
«s middags om drie uur vindt
museum „De Lakenhal" de
plaats van een tentoonstel-
1 de groei der Maat-
I, gevolgd door een rondgang
aanbieding van een aperetief.
liddag om twee uur 20 mei
uur wordt een herdenkings-
waarby vele autoriteiten aan- j
lullen zijn, gehouden in de
'ioorzaal. Dan zal de voor-
der Maatschappij, prof. dr. K. I
>ma het woord voeren, waarna I
leptie volgt. Des avonds om
SflJ negen brengt de toneelgroep
Mi, levender Jonst" van drs. C.
■•-i holt in de Schouwburg een
...Pd programma, zaterdagmorgen
ERDfljjri vindt een korte jaarvergade-
ComiP,aats in de Filmzaal van de
Jffilversiteit, gevolgd door een
50S,jnaal.
Historie
int de geschiedenis der Maat-
zü medegedeeld, dat op
liddag 18 juli 1766 elf man-
in de Schutters Doelen byeen
\löUptn ..om zoodanige schikkingen
petten met eikanderen vast te
progCpn' a,s meest zouden kunnen
en om de bestendigheid, nuttig
en den luister eener Maetschap-
iter bevordering van de Taal-
H Hit- Oudheid- en Geschiedkunde
Vaderlands te bevorderen".
op diezelfde middag kwamen
ggtot de oprichting van de Maat-
r^ippy der Nederlandse Letteren,
j gfttdien heeft de Maatschappij
aan deze doelstellingen met
overgave gewijd.
Ëoüyt ligt de geboorte der
JJtechappjj al een achttal jaren
Jet- Want in oktober 1757 waren
stu<^enten bijeen gekomen
'clc een kamer aan de Hogewoerd.
IP8 welke bijeenkomst besloten
eenmaal in de veertien dagen
te komen ter onderlinge be-
F** 760 de schone letteren, zy
G i»Ten: Willem Mobachius Quaet,
«jan van Assendelft en Hendrik
,f,,^ree^ Later sloten anderen
lOl„a aan> onder wie de hier
'wijenoemde ko°Pman Frans van
vwitt. De vriendenkring kreeg de
iufletr2Ttoquat,ue Animoque fideles",
omgezet in „Minima crescunt"
Activiteiten
Prestatle der Maat-
0 IS de ,oop der iaren ge-
e hlinfK 1 b^eenbrengen van een
trln Van Vee,al kostbare mid-
fcftftiu86 handscbriften (ongeveer
[■■WO). waarvan enkele afbeeldin-
Zien zÜn °P de dit jaar uit te
.X;L!0®enegc,s- ,Van Ferguut.
beeltenissen van de
•SL!'-»" Gijsbert Japicx)-Deze
"■■Khrlftenverzameling is voor een
f" te bezichtigen in de hand-
Een dev zomerzegels, uitgege
ven ter gelegenheid van het 200-
jarig bestaan der Maatschappij
der Ned. Letterkunde.
schriftenkamer van de Leidse Uni
versiteitsbibliotheek.
Tot de activiteiten van de Maat
schappij behoort voorts het beschik
baar stellen van prijzen. De belang
rijkste daarvan is de Meesterprijs,
welke eenmaal in de vijf jaar wordt
toegekend, het laatst aan Simon
Vestdijk. Dan noemen wij de Van
der Hoogtprijs van dezelfde grootte,
bedoeld als aanmoedigingsprijs voor
jonge schrijvers, alsmede de dr.
Wijnandts Franckenprijs <t. 500),
zowel voor wetenschappelijke studies
als essays enz., en een prijs voor de
literaire kritiek.
Al ongeveer honderd jaar geleden
is de Maatschappij begonnen met het
publiceren van facsimile-uitgaven en
van middeleeuwse en 17de eeuwse
teksten. Dit jaar komt uit het eerste
deel van het Gruuthuseboek van
prof. dr. K. Heeroma. De Maatschap
pij geeft tevens uit het Tijdschrift
voor Ned. Taal en Letterkunde, dat
wel het meest gezaghebbende orgaan
op dit gebied genoemd kan worden.
De vergaderingen der Maatschappij
worden maandelijks gehouden in het
Snouck Hurgronjehuis, ook zijn er
vergaderingen voor de noordelijke
tak ia Groningen en Leeuwarden en
voor wat de zuid-westelijke tak be
treft in Nijmegen en Arnhem.
Tevens verschijnt regelmatig het
Jaarboek der Maatschappij met
levensberichten betreffende gestor
ven leden.
Gedenkboek
Ter gelegenheid van het 200-jarig
jubileum verschijnt een „Gedenk
boek", -waarvoor tien vooraanstaande
leden der Maatschappij bijdragen
leverden, alsook het indrukwekkende
boekwerk getiteld „Opkomst en
voortgang van de Maatschappij der
Ned. Letterkunde", geschiedenis van
een intitatief" van de hand van dr.
F. K. H. Kossmann. Dit boek be
schrijft op zeer uitvoerige en des
kundige wijze de ganse historie der
Maatschappij.
Zij, die aan het Gedenkboek me
dewerkten, zijn: H. A. Höweler (De
lakenfabrikant Frans van Lelyveld),
F. K. H. Kossmann (Gedichten van
Petrus Paludanus), W. C. Braat (De
Maatschappij der Nederlandse Let
terkunde van 1803—1966). P. J. Iden-
burg (Persoonlijke herinneringen
19321951), Annie Versprille (Huis
vesting), J. R. de Groot (De Biblio
theek van de Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde 1766—1966),
C. Kruyskamp (De Commissie voor
Taal- en Letterkunde), S. J. Focke-
ma Andreae (De „Historische Com
missie" van de Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde in Leiden),
P. Minderaa (De Maatschappij en
haar Belgische leden), Jan Ploeger
(De „Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde" en Suid-Afrika), K.
Heeroma (De toekomst van de Maat
schappij). Nienke Bakker (Overzicht
der tot en met 1965 door de Maat
schappij der Nederlandse Letterkun
de toegekende prijzen) en Lijst van
werken, door of onder auspiciën van
de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde uitgegeven.
Duizend leden
De Schutters Doelen te Lei
den, waar de Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde werd
opgericht.
vinden zich beoefenaren van de
Nederlandse letteren, geschiedkundi
gen, oudheidkundigen, theologen,
archivarissen, alsmede enkele acteurs
en musici. De Maatschappij welke
zich een zekere specialisatie heeft
eigen gemaakt (alle specialismen
kunnen elkaar in haar ontmoeten),
telt ook vele leden in België' en Zuid-
Af rika.
Wat tenslotte de komende tentoon
stelling betreft: daarvoor is een ge
richte keus gedaan. Hoofdschotel zul
len vormen schenkingen, welke de
Maatschappij in de loop der eeuwen
heeft ontvangen boeken en hand
schriften, terwijl ook door middel
van een ruimtelijke grafiek een
visueel beeld van een en ander wordt
opgeroepen. Zij zal geopend zijn tot
12 juni.
Het huidige bestuur der Maat
schappij bestaat uit de navolgende
leden: prof. dr. K. Heeroma (voor
zitter), prof. dr. R. Minderaa, (plaats
vervangend voorzitter) en D. de Jong
(secretaris). De bibliothecaris Is mr.
J. R. de Groot, die tevens bibliothe
caris van de Universiteitsbibliotheek
Roxy-bestseller! Roxy is zo vertrouwd van kwaliteit. Ik
rook hem al jaren en voor geen prijs wil ik iets anders.
Roxy; de enige sigaret waar ik „ja graag" tegen zeg.
Bevolkingsgroei stagneert
In Australië is het aantal ge- voor de immigratie (een adviescolle-
bcorten voor al door het gebruik ge van de regering) een onderzoek
van „de pil" sterk verminderd.
Dit heeft tot gevolg dat het land
meer dan ooit behoefte heeft aan
immigranten. De bevolkingsgroei van
twee procent per jaar wordt onvol
doende geacht.
Deze situatie bestaat terwijl het
moeilijker is geworden immigranten
van het Europese vasteland te krij
gen, nu de economische toestand en
vooral de algemene welvaart daar
sterk zijn verbeterd. Bovendien
speelt een rol dat Europese werk
krachten, voor wie in eigen land
onvoldoende mogelijkheden bestaan,
tegenwoordig gemakkelijk in een an
der Europees land aan de slag kun
nen.
De Australisch minister voor Im
migratie, Opperman, heeft nu voor
al het oog gericht op Engeland. Hy
schat het aantal Britse emigran
ten dat in het seizoen 1965-T
Australië is binnengekomen op 86.000
tegen 59.000 uit de rest van Europa.
Intussen neemt het aantal Ameri
kanen dat zier in Australië vestigt
(vorig jaar drieduizend, nu vierdui
zend) toe.
Het ministerie van Immigratie
ontkent, dat de Australische raad
(Van een speciale verslaggever)
Staalblauwe ogen en een bijna verbeten mond zijn de opvallendste
onderdelen van zijn boers gezicht. Een behaarde hand speelt met
twee doosjes sigaretten een Frans, een Engels op het houten
bureau voor hem. „Je tceet nooit of een film een succes wordt. Dat
hangt van zoveel dingen af. Het gegeven, de tekstschrijver..." Het
is een deel van de problematiek van de producent.
het filmbe-
Even later: „Met „La grande il- ander gezicht zien, iets jong. Maarj
lusion" ben ik nog altijd heel blij. J wie?" -
Het was fijn werken met Renoir". I Die vraag houdt hem bezig als j
Hij strijkt even door zijn zil- j producent, maar evenzeer als ac-
vergrijze haar en schijnt een ogen- teur, die tietallen jaren zo nauw be-
bük dertig jaar diep In zijn herin- trokken is by het filmbedryf en er nog één naam, die zich steeds Er is een facet
nering te graven, toen hij als jong daaraan zyn hart heeft verpand. »l« ik hierover denk opdringt, die dryf, waaraan Jean Gabin zich nooit
acteur voor de camera's stond. „Wie zijn de werkelijk groten van van Gérard tPhiiippe. Als ik er aan j heeft gewaagd, dat van de regie.
In een dubbelrol zit nu hier in straks, die het, van ons kunnen over- denk hoe jong die is overleden, word Hoewei hy met de grootste bewon-
zijn kamer aan de Rue Coperrjic, nemen?" ik nog altijd verdrietig. Echt". Hij I dering spreekt over Duvivier, Carné,
in het zestiende arrondissement van i „Weet je. die hele garde van ons heft zyn arm in een machteloos ge- Ophuls. stelt hy de acteur boven
Parys: Jean Gabin, al tientallen ja- wordt zo langzamerhand wat ouder, i baar, dat de acteur verraadt, maar de regisseur,
ren één van de corvfeeën van de Niet alleen hier, maar ook in Ame- tegelijk de oprechtheid van die
Franse film. sinds enige tijd ook rika kijken ze uit naarmenaen. die de klacht onderstreept.
producent.
Dubbele taak
„Tja, ik heb nu een dubbele taak.
Acteren en nieuwe films uitbren
gen. Het zyn allebei harde vakken,
maar ik loop al een poosje mee. dus
ik weet wel zo ongeveer wat er te
koop is. Ik treed niet op in myn
eigen films, maar er zyn er nog al
tijd, die me wel willen hebben. Za-
nuck van 2th Century Fox bij
voorbeeld. Maar op dat aanbod van
rem ben ik niet ingegaan. Ik heb
zaak kunnen overnemen van figu
ren als Gary Cooper, Clark Gable,
die al zyn overleden, en Cary Grant,
Gregory Peck. Dat zyn mensen die
het vak door en door kennen, die
niet waren uitgespeeld na een paar
aardige rolletjes, maar het publiek
met elke nieuwe film opnieuw in de
theaters wisten te krygen".
Hy windt zich op. „Wie zetten ons
werk voort", vraagt hy zich opnieuw
af met een stem, die uit zyn mid
denrif schynt te komen.
„Ik ga weinig naar de bioscoop.
De films, die ik moet zien. zie ik in de
showrooms, maar voor myn plezier
krygen ze my niet in een bioscoop.
Als ik het me kan veroorloven myn
werk in Parys even te onderbreken,
ga ik naar buiten. Ik geloof, dat het
belangryk is een deel van je leven
buiten de sfeer van je werk te hou
den. Dat geeft je aan de ene kant
cle gelegenheid je helemaal te ont-
„Eigenlijk ken ik er maar één, spannen en juist daardoor kun jeheden*
die voldocennde persoonlijkheid heeft daarna weer met plezier aan je
het zo druk. Bovendien, de mensen - daarvoor. Dat is Jean-Paul Belmon- j werk gaan. ik houd van myn werk,
willen zo nu en dan wel eens een de. Die zou het kunnen. En dan U 'omdat het mijn werk is".
Showrooms
Instelt naar een andere teleurstel
lende ontwikkeling, nameiyk de te
rugkeer van veel immigranten naar
hun vroegere vaderland. De bewering
is onlangs geuit in het Westdultse
dagblad „Die Welt" en trok nogal
de aandacht. Het aantal emigranten
dat na kort of langer verbiyf te
rugkeert bedraagt zeker niet meer
dan tien procent van het geheel en
dit achten immigratie-deskundigen
niet hoog. Bovendien komt een aan
tal van deze repatrianten na ver
loop van tyd naar Australië terug.
De gehele situatie is intussen voor
de Australische regering voldoende
reden om de immigratie nog steviger
aan te pakken dan in het verleden
al gebeurde. Er is byvoorbeeld een
ruimere voorlichting door middel
van brochures voor Europa in elf
verschillende talen. „Drie jaar ach
tereen is het geboortecijfer gedaald
en die daling zal in de oruniddellyke
toekomst voortduren", aldus minister
Opperman. „Om deze noodzakeiyke
bevolkingsgroei in stand te kunnen
houden, is immigratie dan ook be
langrijker dan ooit". (Het recente
bericht, waarin melding werd ge
maakt van een propaganda-actie on
der Jonge Europese vrouwen om
naar Australië te komen, staat on-
getwyfeld hiermee in verband).
In het seizoen 1964-65 hebben zich.
140.172 immigranten in Australië
gevestigd. Het Jaar daarop is het
streefcyfer vyfduizend hoger ge
steld. De president van de Austra
lische verenigde kamers van indus
trieën heeft nu aangedrongen op ver
hoging van het cyfer voor dit jaar
tot 165.000 In de pers wordt gepleit
voor verbetering van de sociale voor
zieningen, de arbeidsvoorwaarden, de
woningvoorziening en voor erkenning
van meer buitenlandse vakdiploma's.
bracht, ls „Du Rif if i Panama" met
Gabin in de hoofdrol. Ook daarin
speelt deze onverzetteUjke gigant van
het filmdoek gewoon zichzelf. Hy
laat zich door niemand in een rol
dwingen waarmee hy geen aankno
pingspunten heeft. Zo is het altyd
geweest, zo zal het biyven.
Tegen de stroom opgroien ia één
van de elementaire trekken van het
karakter van Gabin. Dat biykt wel
duideiyk uit zyn houding in de twee
de wereldoorlog, waarin deze toen al
hoog vereerde acteur precies die be
slissingen nam, die het minst voor
de hand lagen. Toen de Duitsers
Franki-yk binnenvielen was hij in
het niet bezette deel. Want hoewel
hy in september 1939 in Cherbourg
bij de marine in dienst ging, kreeg
hy verlof de opnamen voor „remor-
i ques" af te maken.
Er werden hem verscheidene rol-
I len aangeboden, maar hij weigerde.
In februari 1941 verliet hij Frank-
rijk en bereikte via Spanje en Por
tugal Amerika. De loop der gebeur
tenissen bracht hem in Hollywood,
waarvan hy had gezworen er nooit
een stap te zullen zetten. Hoewel hy
er enkele vrienden trof, verveelde hij
zich er verschrikkelijk en ging En
gels leren,
Hy maakte er twee films „Moon-
tide" en .JTmpositeur". maar meldde
zich in april 1943 by de „vrye" ma
rine van Frankrijk, de „Forces nava-
les Francises Libres". Hy verwis
selde de atudlo's voor oorlogssche
pen en streed twee jaar om zyn
land te zuiveren van het Herrenvolk.
Gabin realiseert zich, dat de lyst
van films na „Du Rififi a Panama"
niet erg lang meer zal zijn. „Ik
krijg de laatste tyd brieven ln de
trant van „Zoudt u ons de eer en
het genoegen willen doen „En dan
komt er wat Een jury hier, een
voordracht daar. Dat is natuurlijk
niet zo'n best teken in ons vak. Het
wijst op ouder worden. Dat is on-
ontkoombaar. maar aan die baantje*
71 mS' dle klaarli«8en en die vererende opdrachten berin
om in Nederland te worden ultge-1 ik niet. Ik ben er te lui voor"
..Een regisseur maakt geen acteur
of actrice. Wie dat zegt, kletst. Die
mensen zyn het eenvoudig, daar is
nooit een regisseur aan te pas ge
komen. Hy kan hen prikkelen tot
hun beste prestaties te komen, maar
meer ook niet. Hy moet werken met
het materiaal, dat zy hem leveren.
En de regisseur, die van dat stand-
punt uitgaat, haalt het nooit. Dat
ben ik me heel goed bewust. Van
daar Zo heb ik er als acteur ook
altijd over gedacht en de regisseurs,
met wie ik werkte, accepteerden dat.
j Zodoende waren er nooit moeilyk-
