„Ons t.v.-systeem ondoelmatig
Televisierapport van Wim lbo: meer
gerichte programma's noodzakelijk
Hoogste
tijd om
verloren
kansen in
te halen
Boekenweek
geschenk vrijwel
uitverkocht
MARIA CALLAS
NIET LANGER
AMERIKAANSE
MAN SCHIET OP
K0STJUFFR0UW
WOENSDAG 6 APRIL 1960
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 5
L.D. OVER RADIO EN T.V. L.D. OVER RADIO EN T.V. L.D. OVER RADIO EN T.V.
(Van onze r.t.v.-medewerkster)
„Hel amuseren van publiek in huiskamers roept oneindig veel meer problemen op dan het verzor
gen van theaterprodukties voor duidelijk gerichte bezoekers. In de theaters treft men in de allereerste
plaats geïnteresseerden aandie hun entreebiljet hebben betaald om juist een bepaalde voorstelling
te zienHet kleine aantal mensen dat in het theater toevallig willekeurige voorstellingen bezoekt,
omdat men doodgewoon een avondje uit wil zijn, vormt echter het grootste deel van de t.v.-kijkers,
die een speciale gerichtheid missen. In het meest ongunstige geval zetten ze hun toestel aan zodra
de uitzendingen beginnen en wensen tot het bittere einde geboeid te worden. Dit geboeid worden
betekent dan voor de grote massa bijna altijd: geamuseerd worden.
Men koopt een televisietoestel voor de gezelligheid en nooit om nu eens fijn algemeen ontwikkeld
te worden. Men zou alleen pretentieloze lichte programma's willen zien waarbij men niet hoeft te
denken, die het oog strelen, de lachspieren in beweging zetten, sentimentele waterlanders tevoor
schijn roepen of de opwinding van avontuurlijke spanning teweeg brengen.''
Dit zegt Wim lbo in het (nooit
comrr
gepubliceerde) rapport dat hij
eomer van het vorige jaar samen
stelde in opdracht van de minister
van Cultuur, Recreatie en Maat-
eerst door Amerikanen later door al
le delen van Europa voerden.
Wim lbo komt tot de conclusie
dat geen programmeleiding ter we
reld (ook niet die welke zich om
jommerciële redenen beijvert om
eisen van de allergrootste
tegemoet te komen) er in
slaagt om alle kijkers tegelijkertijd
er blijvend tevreden te stellen. In
alle landen wordt over televisiepro
gramma's geklaagd.
In Londen waar het commerciële
(televisiesysteem is ingevoerd, klinkt
deze klacht voornamelijk uit de
mond van de intellectuelen, terwijl
de grieven van de grote massa afne
men naarmate de keuze mogelij k-
heden groter worden. De nuchtere
realiteit, aldus lbo, dat nooit het to
tale publiek in een programma
gelukkig gemaakt kan worden, is een
waarheid die voor alle t.v.-leiders
het uitgangspunt moet zijn.
Om niet tot een algehele vervlak
king te geraken zal men het veel
V eerder moeten zoeken in verschillen-
Sfe lende gerichte programma's, waar-
|®nee men steeds weer een ander deel
van het publiek bespeelt. Geen en
kele meerderheid en geen enkele
^minderheid mag eisen dat uitslui
tend aan zijn smaak wordt geap-
pelleerd. Ook op dit terrein spelen
;i; democratie en tolerantie een zeer
grote rol, waarbij programmaleiders
ervoor moeten waken, dat wegens
Wi de lieve vrede geen ongeschreven ve-
torechten een kleur- en bloedeloze
neutraliteit in de hand gaan wer-
S$|ken, zoals dat in ons land maar al
te vaak bij de zogenaamde natio
nale programma's het geval is.
Vervlakking
in Amerika
Over Amerika merkt lbo op, dat
de gladde vervlakking daar ontstel
lende vormen aanneemt door het
totaal vercommercialiseerde systeem
van de gesponsorde programma's.
Dankzij ruime geldmiddelen, perfec
te technische faciliteiten, een arse-
jg naai van vakkundige en geroutineer
de tekstschrijvers en een rijke voor
raad populaire sterren, komt men
wel tot een aantal grote artistieke
successen, maar tevens valt er een
dodelijke uniformiteit te constate
ren. Ook bij de Amerikanen bestaat
ontevredenheid over het dagelijks
gebodene. De gevolgen zijn dat er
steeds meer educatieve t.v.-stations
worden geboren en dat het aantal
amateurtoneelgezelschappen in de
provinciesteden steeds groter wordt.
In communistische landen heeft
men de neiging het accent weer te
veel op culturele en educatieve uit-
zendingen te leggen, hetgeen vaak
een gezonde populariteit in de weg
staat.,.
Voor het tot stand komen van
amusementsprodukties, is de aard
van het omroepsysteem uiteraard
■j' van groot blang. Wim lbo onder
scheidt de volgende systemen:
1> Het nationale systeem zonder
kijkgeld, waarbij grote bedrijven de
programma's financieren in ruil
I voor reclame, eventueel aangevuld
met onafhankelijke produkties, ver
vaardigd door de zendorganisaties
zelf.
j 2) Het nationale systeem met
kijkgeld én directe staatsinvloed,
waarbij al of niet plaats wordt in
geruimd voor speciale korte pro
gramma's waarin advertenties wor
den vertoond.
3) Het nationale systeem met kijk
geld en indirecte staatsinvloed,
waarbij al of niet plaats wordt in
geruimd voor speciale korte pro
gramma's waarin advertenties wor
den vertoond.
4) Het zuilensysteem van Neder
land zonder advertenties (alhoewel
binnenkort mèt).
Wim Ibo's persoonlijke voorkeur
gaat uit naar systeem drie. dat naar
zijn mening, het best wordt gehan
teerd door de R.A.I. in Italië: natio
naal van karakter, onafhankelijk,
twee zenders, goed georganiseerd,
dynamisch, inkomsten uit kijkgelden
en artistiek verzorgde advertentie
programma's. Kortom een opeensta
peling van ideale factoren voor een
gezonde ontwikkeling. Het Neder
landse systeem noemt Wim lbo de
meest oneconomische en ondoelma
tige vorm, die men zich kan voor
stellen. Invoering van de reclame
zal slechts een deel van deze, na
delen opheffen.
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiih^
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Wim lbo pleit in het rapport voor
het geven van de best denkbare kan
sen aan produkties van eigen bodem,
hoewel hij geen bezwaar heeft tegen
het internationaal uitwisselen van
amusementsprogramma's. Scheppen
de en uitvoerende kunstenaars moe
ten steeds meer een daadwerkelijk
aandeel in de amusementsprogram
ma's krijgen. Meer dan ooit zal aan
dacht worden besteed aan een gede
gen allesomvattende opleiding in de
amusementswereld. De besten moe
ten de kans krijgen zich in het bui
tenland te oriënteren.
Kritiek op
Nederlandse t.v.
De uiterst voorzichtige en kortzich
tige politiek die sinds 1951 ten aan
zien van de Nederlandse televisie is
gevoerd, heeft al remmend genoeg
gewerkt op de normale ontwikkeling.
Het is de hoogste tyd om de verlo
ren kansen in de halen, maar de
huidige ontwikkeling leidt tot een
nog grotere versnippering dan van
het begin af aan al het geval is ge
weest", zegt Wim lbo.
Hij vervolgt: „De beschikbare
goede krachten moeten worden ge
bundeld om tot behoorlijke resulta
ten te komen. Nu het publiek regel
matig met buitenlandse amuse
mentsprogramma's wordt geconfron
teerd. zal de concurrentie steeds
moeilijker worden. Daarom is het
noodzakelijk om gezamenlijk onze
schouders onder dit probleem te zet
ten om het bestaansrecht van het
Nederlandse amusement te handha-
Overigens: waar men ook naar te
levisieprogramma's kijkt, overal
komt men diezelfde problemen tegen.
Overal ontdekt men trouwens ook
precies dezelfde formules, die hoog
stens in uitwerking verschillen. Het
is, op zijn zachtst gezegd merkwaar
dig te noemen dat men vooral in de
beginperiode van de televisie, zo be
droevend weinig aandacht heeft ge
schonken aan de ontwikkelingsver
schijnselen in andere landen.
En nog krijgt men vaak de indruk
dat Nederland de televisie heeft uit
gevonden en dat dit medium nergens
anders ter wereld wordt gebruikt. Het
aantal enormiteiten dat door officië
le leidende figuren is gedebiteerd en
de daaruit voortvloeiende beleidspo-
litiek, hebben niet nagelaten de na.-
tuurlijke ontwikkeling te remmen
waardoor we in Europa minder goed
genoteerd staan dan normaal het
geval zou kunnen zijn. Vergeleken
bij de grotere broers slaan wij, voor
al wat programma-planning betreft,
een pover figuur. Vergeleken bij an
dere kleine landen is het artistieke
en technische resultaat zeer behoor
lijk te noemen".
Onbeperkte middelen, zo zet Wim
lbo uiteen, leiden niet automatisch
tot de beste prestaties (zie Amerika)
en zeer geperkte middelen hoeven
niet vanzelfsprekend tot slechte pro
gramma's aanleiding te geven (zie
de voortreffelijke resultaten van
Tsjecho-Slowakye
Cabaret
kwetsbaar
Van de amusementsprogramma's
zijn de uitgesproken cabaretuitzen
dingen het meest kwetsbaar. Caba
retauteurs en uitvoerenden hebben
iets te zeggen en gaan daarbij op
vele gevoelige tenen staan. „Wie er
van uitgaat dat zijn kijkers vooral
niet geschokt en gekwetst mogen
worden en dienovereenkomstig een
televisieprogramma tracht samen te
stellen, verloochent het wezen van
het cabaret, dat op die manier tot
een soort neutraal gebabbel wordt
teruggebracht.
Wie het programma zonder wijzi
gingen uitzendt confronteert tallozen
met een voorstelling die men uit
eigen vrije beweging nooit zou zijn
gaan zien. Directe of indirecte cen
suur, aldus Wim lbo, kan een ca
baretprogramma de doodsteek be
zorgen. Het was daarom des te op
vallender om bij de communistische
televisie in Hongarije een cabaretuit
zending te zien waarin terdege over
het huidige regime grapjes werden
gemaakt. Cabaret kan slechts in
vrijheid gedijen. In de laatste jaren
is men gelukkig wat vrijmoediger ge
worden; de pionier was Wim Kan
die tenslotte met zijn dreigement
„de uitzending gaat niet door" in
1954 het pleit won en zijn eerste
doet u goed
elke dag wéér
werkt, meer werkelijke regisseurs en
het op toneelscholen en kleinkunst
academies in het lesrooster opnemen
van het vak t.v.-regisseur. Dit alles
om een dreigend afglijden naar ni
vellering te voorkomen.
„Televisie en kortzichtigheid zyn
niet te rijmen. Het zal niet lang meer
duren of alle Europeanen zullen el-
kaars programma's kunnen zien. In
dat grote verband zal het interessant
zijn te constateren in hoeverre Ne
derland zijn kleinigheid heeft weten
te handhaven", aldus Wim lbo.
Dirigenten voor
Operastichting
NEDERLAND 1
6.30 uur
10.30 i
10.35 i
10.40
NCRV
Teleac, tv-cursus
Nieuws in het kort NTS
Klaas Vaak, voor de kleuters
Franse les
Dzjes zien
NTS-journaal
Beverly Hillbillies
Wat is er aan de hand?
Huwelijksvoorwaarden, tv-film
Attentie, actualiteiten
Op weg naar Pasen
NTS-journaal
Sluiting
NEDERLAND 2 VARA
Nieuws in het kort NTS
De diamanten van Palinos. tv-film
Achter het nieuws, actualiteiten
De geheimzinnige dubbelganger, speelfilm
NTS-journaal
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA
HILVERSUM 1
HILVERSUM 2
9.15 uur Malando en zijn i
11.25 uur Quartetto Italian
en cjióteren
i ,,Dans van
Sen archiejfoto van een lachen
de en wuivende Wim lbo, toen hij
vorig jaar (1 maart) va een studie
reis van drie maanden op Schiphol
terugkeerde.
oudejaarsavond met een ongekend
succes de ether inzond. Verder
heeft het VARA-initiatief met het
omstreden t.v.-programma „Zo is het
toevallig ook nog eens een keer"
baanbrekend werk verricht: het
heeft ons van veel huichelarij ver
lost.
Wim lbo besluit zijn rapport met
het volgende: „Er moet in Nederland
heel wat gaan gebeuren om de t.v.-
wedloop bij te houden. Wanneer we
op de oude wijze blijven doorsukke
len, zullen steeds meer Nederlandse
amusementsprodukties plaats moeten
maken voor buitenlandse, waardoor
competitie vrijwel onmogelijk wordt.
Hij pleit voor meer en vaker her
haalde Nederlandse series, een team
van auteürs dat voor alle zuilen
■fr Lou van Burg, in ons land be
kend uit de quiz Een kwartje per
seconde" brengt in Duitsland de
quiz „Het gouden schot", tot vreug
de van zijn vele bewonderaars daar.
Bekende sterren doen eraan mee.
Op de foto kiekt Lok van Burg de
schietende sterren Alice en Ellen
Kessler.
De dirigenten en orkesten
seizoen 1966-1967 van de Nederland
se Operastichting zijn als volgt voor
gesteld
Beethovens Fidelio zal gedirigeerd
worden door Willem van Otterloo. Hij
zal het Residentie Orkest hierbij lei
den. Andrea Chenier van Umberto
Giordano wordt gedirigeerd door A.
Morelli, terwijl het Kunstmaandor-
kest voor de begeleiding zal zorgen.
Elektra van Richard Strauss zal ge
dirigeerd worden door Franz Paul
Decker: het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest zal deze opera begelei
den. Mozarts Cosi fan tutte gaat on
der leiding van de dirigent André
Rieu met het Nederlands Kameror
kest als begeleidingsorkest. Rigolet-
to van Verdi wordt gedirigeerd door
Alberto Erede met het Utrechts Sym-
phonie Orkest als begeleiding.
Het geschenk in de 31ste Boeken
week. Theun de Vries" „Het zwaard,
de zee en het valse hart" en de spe
ciale goedkope jeugduitgave van
Membrechts „Een waarachtige drie
hoek" zijn thans vrijwel niet meer bij
de boekhandel te koop.
De oplage van 180.000 exemplaren
van De Vries en 35.000 exemplaren
van Membrecht. die door de Com
missie voor de Collectieve Propagan
da van het Nederlandse Boek was
vastgesteld, is uitverkocht. Bij vele
boekhandelaren waren deze twee
uitgaven in het midden van de week
al niet meer verkrijgbaar.
Het opmerkelijke was dat de jeugd
uitgave van Steven Membrecht over
het algemeen niet door jeugd, maar
door volwassenen werd gekocht. In
het najaar verschijnt een herdruk
van dit boek.
Afstand gedaan van
staatsburgerschap
De operazangeres, Maria Callas,
heeft afstand gedaan van haar
Amerikaanse staatsburgerschap, al
dus is vandaag door hoogst be
trouwbare zegslieden meegedeeld. De
opera-ster was zelf niet meer bereik
baar voor commentaar. (Maria Cal
las, die Griekse van geboorte is, is
voor de oorlog met haar ouders, naar
de V.S. geëmigreerd, Red.).
De zegslieden deelden mee, dat
Maria Callas de Amerikaanse ambas
sade in Parijs liet weten, dat de re
den waarom zij van haar staatsbur
gerschap afziet is om een einde te
maken aan echtelijke en financiële
verwikkelingen met de Milanese in
dustrieel, Giovanni Battista Mene-
ghini, die haar carrière lanceerde en
van wie zij enkele jaren geleden ge
scheiden is.
i-et b <le reiger'
Op Nederland I twee bijzon
der goede programma's: „Gale
rij" en „Logica". De bijzonder
heid van Galerij was, dat zij
helemaal gewijd was aan één
ondenverp. de nieuwe film „De
dans van de reiger" van Fons
Rademakers, en dat samenstel
ling en regie in handen was
van Hans Keiler, wat ook een
klasse scheelde. Bovendien werd
het interview met hoofdrolspe
ler Jean Desailly („Ik vereen
zelvig mij gemakkelijk met een
rol, een gebrek aan persoonlijk
heid vrees ik"), gevolgd door
een fragment uit de film „La
pea douce", waarna ook het
wat moeizamer interview met
Gunne. Lindblom („Ingmar
Bergman haat ik als een film
klaar is") door een fragment
„De grote stilte" gevolgd werd.
Een programma dus dat uitste
kend was „doorgecomponeerd",
een gaaf en afgerond geheel
ontstónd. De verfilming van de
opnamen in Krasnapoisky was
door Ed van der Elsken met
meesterhand verricht. Indruk
wekkend van gespannenheid en
concentrat-ie was het roofvogel-
hoofd van Fons Rademakers.
.Lo
gK'a
Het tweede tepprogramma
van Nederland I was „Logica"
was „Logica" les twee: „Para
doxen". Het is ongetwijfeld het
beste Teleac-programma tot
nog toe, vooral dankzij docent
drs. H. van Praag, wiens ge
sprekspartner W. A. C. Whitlau
een volmaakte aangever blijkt,
zodat we kunnen spreken van
een Johnny en Rijk op hoog- 1
intellectueel niveau. Het halve
uur wordt steeds doorspekt met sj
alleraardigste voorbeelden, en s
de bijzonder moeilijke stof
wordt zo duidelijk en visueel
mogelijk in beeld gebracht, j§
waarbij de doordachte regie
van Bob Vetter een belangrijke J
steun is.
„Vanavond in
Nieuwspoort"
„Vanavond in Nieuwspoort"
begon vrolijk met een politiek
lied van Gerard Cox, waarna J
minister Vondeling zei het on-
eens te zijn met prof. Romme
die die grote toeloop naar boer g
Koekoek als een „fascistisch" s
verschijnsel had aangemerkt. Ij
„Het was een waarschuwing ge- j
weest", zei dr. Vondeling, dat de
grote partijen zich meer nog
dan voorheen om de kleine man
met zijn noden dienden te be-
kommeren. M
„Openhartig'
Op Nederland II een verdien
stelijke cabaretkroniek van Wim
lbo, die aan Albert Mol twee
gouden boeken kan uitreiken
omdat er 200000 exemplaren zijn
verkocht van „Wat zien ik?"
„Openhartig" op II is nog steeds
niet goed. Waarom zoveel ex
perts samen gepropt in één
programma? Waarom zo'n lan
ge in- en uitleiding? Waarom
de bruikbaarste meningen van
die experts, als het er met alle
geweld zeven moeten zyn, niet
op film vastgelegd en gemon
teerd? Nu kreeg niemand de
kans om even uit te spreken, en
kregen we de essenties van hun
betoogjes zelden te horen.
APRIL
18.30 R.V.U.: Levende symbolen
geestelijke liederen. 19.50
Wereldpanorama. 20,00 Marcus-Passion
21.20 Klass. kamermuz. 21.55 Kinder
koor: Passieliederen. 22.15 De mensen
en de Mens: Passiestcnde. 22.30 Nws.
22.40 Pianorecital: klass muz. 23.00
"et Woord in ons lever
;n over het fungeren
Ï.15 Platennws. 23 55-24.00 1
Hilversum II. 298 m.
VARA: 18.00 Nws 18.15 Act. 18.20
KVP. Kaarten op tafel.
iLzeiiumg over politieke zaken,
die de aandacht verdienen. 18.30 Dans-
diverse solisten. 19.00 Voor de
oor donder
Hilversum I. 402 m.
KRO: 7.00 Nws 7.10 Meditatie. 7.15
Lichte gram. (7.30-7.32 Nieuws. 7.45
KNAC 'ANWB-wegeninformatie7.55
Overweging. 8.00 Nws. 8.10 Lichte gr.
(8.30-8.32 Nieuws). 8 40 Pianorecital:
klass. m,uziek. 9.00 Morgengebed. 9.30
Cellorecital: klass.
11.45 Lichte j
1.00 Aubade: licht
n. 12.10 Leven op het
kanttekeningen, ge-
lgd door agrarisoh nieuws. 12.27 Me-
lmgen t.b.v. land- en tuinb. 12.30
'2.40 Deze week. praatje. 12.45
I Act. 13.00 Pro Memorie. 13.C
NCRV: 14.15
TJitz.
Een uitzend in
Jazm/uz. 19.30 Artlstiel
20.00 Nws. 20.i
Loeren aan de Hor: amus.pro-
comm. 21.15 Tan-
zangsol is ten21.45
Heer In het verkeer: klankbeeld over
het menselijk gedrag in het verkeer.
22.15 Ik loop door het land. licht pro-
23 55-24.00 Nws.
liederen (herh.
ork. begeleiding
DRAADOMROEP
Horst Wende: Blu
Parlez-moi d'amo
Adalbert Luczkow
Een 35-jarige man heeft vannacht
om half één getracht zijn kostjuf-
frouw. mevr. Dijckmans in de Frans
Michelstraat in Venray, met schoten
uit een geweer om het leven te bren
gen of wel zwaar lichamelijk letsel
toe te brengen. Dat de vier afgevuur
de kogels geen doel troffen is onder
meer te danken aan het snel en
doortastend optreden ven de Venray-
se rijkspolitie. De afgevuurde kogels
bleven in deur en raamkozijn steken.
Na een worsteling gelukte het de
politiemannen de woesteling te over
meesteren. Bij huiszoeking bleken
nog honderd patronen aanwezig te
zijn. Voor het vuurwapen was geen
vergunning tot bezit afgegeven.
De motieven voor het optreden van
de man die in de rijkspolitiekazerne Peiffer Trio:
in Venray is opgesloten, zijn nog niet ot^f B*n:
bekend. I Manco i ld.
id Ramona
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 Lichte gram. VPRO: 7.50 Dagope
ning. AVRO: 8.00 Nws. 8.10 Lichte
uinb. 12.30 Licht insti
i 14.10 Wie Waagt die zingt, lledjèsprogr
i (herhaling van dinsdag jl.). 14.35 Vier
I Sans, radiostrip (herh v. dinsdag Jl.i.
I 15.05 Dansmuz, 15.20 Klavecimbel-reci
tal: klass. muziek. 15.40 Trombone en
F'ano: klass. en mod. muz. 16.00 Nws.
16.02 Van vier tot vijf. radioprogr. in
een notedop. 17 00 V. d. Jeugd.
Hilversum III. FM en 210 m
NRU VARA: 9.00 Nws. 9 02 Tips. act..
(Donaldson). Orkest Horst Wende; On
Sel. „Das Land i
Lachelns" (Lehari,
Trude Elpperle, Annellese Rothenbei
Peter Anders. Wiilly Hofmann, Or- I
kest o.l.v. Franz Marszalek; Galté Pn-
risienne orfenbachPhiladelphia Or
kest o.l.v. Eugene Ormandy: The near- j
Carmlchael)Orkest Rav 1
i Rodgers iKoor e
15 00 Nws. 15.02 Act. 15.05
7 05-18 00 Gevi
Ray Conniff: Oh. what
Prelude. Fueue
Nederland I: AVRO: 14.30-15.05 V d.
vrouw. NTS: 18.30 Teleac: Pech onder
weg. cursus voor automobilisten (les
12). 19 00 Nws. In het kort. 19,01 Klaas
Vaalk film v. d. kleuters. 19,05 Intern,
jeuedjourn. 19.15 Reg. journaal. AVRO:
i Ninkow t
gr 2120 In memorinm Eeor
speelfilm NTS: 23 10-23 15
NTS: 20.00 Niei
y Golson Bill Evans. Ad- I sollicitant Con
Dave Bailev; Jubilation Viool en plano- mod m.uz 21 45 Onzt
I man in Parijs. NTS: 22 10-22.15 Journ
