Onze
nog slee
oöclielaars
's aan de top K
Magisch
ambassadeur
Vermeyden:
N'
Bob Èïriebeck
wil minder prijzen op
concoursen
Winnaars Grand Prix
j-ederlanders staan op bijzonder vertrouwde voet met de
vingervlugheid, wat wel is bewezen door de grote
successen, die goochelaars uit deze lage contreien
overal in de wereld hebben behaald. Van de tien
keer, dat er sinds 1946 om het wereldkampioen
schap is gestreden, sleepte vijfmaal een
Nederlandse magiër de Grand Prix in de
wacht. Vraagt men in Londen of Parijs
aan een willekeurige voorbijganger wie
Fred Kaps is, in de meeste gevallen zal
het antwoord haarfijn worden
gegeven. Maar ook bijvoorbeeld
een Niberco en een Tonny
Dommelen hebben namen
een magische klank bij
publiek. Vele jaren heeft
ons land op een nogal
eenzame hoogte gestaan,
wat de verfijning van
de goochelkunst betreft.
Er is echter een tendens
waar te nemen, dat
andere landen ver
woed proberen even
eens naar die hoogte
te klimmen. In vele
opzichten volgen zij
daarbij het pad, dat
de grote leermeester
Henk Vermeyden
heeft geëffend.
Door zijn activitei
ten zijn ook in het
buitenland gooche
laars gestimuleerd om
hun beroep of lief
hebberij op een hoger
plan te brengen. Wij
hebben gesproken
met Henk Vermey
den, drievoudig wereld
kampioen Fred Kaps en
de bekende Rotterdamse
amateur Bob Driebeek
over de vraag hoe de
goochelkunst zich de
laatste jaren heeft ont
wikkeld.
Charmante Henk Vermeyden,
sinds enige tijd met zijn
studio verhuisd naar de
Kloveniersburgwal in Amsterdam
leeft voor het goochelen. Hij leeft
er ook van, want hij verkoopt
attributen, maar wat belangrijker
is, hij fungeert als leraar. Fred
Kaps heeft het vak bij hem ge
leerd, Tonny van Dommelen en
Niberco heeft hij klaargestoomd
noor de internationale congressen,
umarop zij de Grand Prix wennen.
Deze Vermeyden weet alles over
goochelen en waar mogelijk zijn
geheugen hem even in de steek
zou laten is er zijn uitgebreide bi
bliotheek met werken over magie
in vele talen om een en ander na
te slaan. Het merkwaardige is. dat
hij zelf nooit op de Bühne heeft
gestaan.
Bob Driebeek, de Rotter
damse zakenman, dip
als een wandelende
magische encyclopedie
wordt beschouwd, ka
rakteriseert Henk Ver
meyden als een ploeger,
die een braakliggend
terrein rijp heeft ge-
„Het is in een enorm
tempo gegaan. Er waren
successen. Dat sprak tot
de verbeelding
publiek. Kük nu maar
aar de schaatsers,
niet veel nieuws
onder de zon te
bieden wat de magie
gen, dat we nu zouden
zijn teruggevallen, wat
de kwaliteit betreft.
Zeker, andere landen
zijn sterk op komen
nog toonaangevend. Ik
voorselecties
internationale
sen. Er zijn echter be
zwaren aan verbonden
en dat kan ik me heel
goed voorstellen. De
Magische 7, waarvan ik
lid ben, gaan in sep
tember van dit jaar in
Apeldoorn het nationale
congres organiseren. Er
komen minder klassen
en minder prijzen. Het
is toch al te dwaas als
van dertig deelnemers
twee dozijn een prijs
krijgen. Er wordt dan
maar geschermd met
„prijswinnaar nationaal
congres". Welke prijs
wordt er niet bij ver
meld. Het zal wel de
nodige reacties uitlok
ken, maar dat kan geen
kwaad. Het wereldkam
pioenschap in Baden
Baden van volgend jaar.
Nee. ik zou nou niet
direct een Nederlander
kunnen noemen, die
daar de Grand Prix zou
kunnen winnen, al weet
je bet nooit. Ik voor
mij hou het op Enge
land
het werkelijke goochelen te beperken.
Het is toch al te gek, dat daar, zoals op
het internationale congres in Barcelona
in '64, vier, vijf buiksprekers op het
podium verschijnen. Dat zal in Baden
Baden, waar volgend jaar het congres
wordt gehouden, niet meer mogen ge
beuren. Het prettige in ons wereldje is,
dat in vele opzichten geen verschil wordt
gemaakt tussen amateurs en beroeps.
Er zijn 22 goochelclubs in ons land waar
van zowel liefhebbers als professionals
deel uitmaken. Al met al is de goede
goochelkunst in Nederland nog altijd
bijzonder populair. Fred Kaps. om er
een te noemen, is bedolven onder het
werk. En internationaal spelen wij nog
altijd een eerste viool, al zullen we dan
misschien een keer geen Grand Prix
halen", verzekert ons Henk Vermeyden,
een man van groot gezag in de inter
nationale goochelwereld, oprichter van
de internationale magie-organisatie.
Fred Kaps is het volkomen met zijn leer
meester eens. „Mits we zo integer blijven
werken als nu. Er mag op een gegeven
moment dan iets minder talent zijn, er
is toch altijd een aardig arsenaal".
Over integer geschreven. Fred kreeg een
uitnodiging om voor het prinselijk paar
van Monaco op te treden, maar hij had
op de bewuste avond een contract voor.
Goes.
Hij heeft de Zeeuwen niet in de steek
gelaten. Een Indonesische reis was een
pleister op de wonde. President Soekarno
heeft meer dan één voorstelling van hem
bijgewoond. „Meneer Kaps, u bent ge
weldig", zei de president, die ook zelf
bleek te kunnen goochelen.
ik zou er misschien geen steek van
terecht brengen. Ik leid liever mensen
op en als die succes boeken ben ik
minstens even blij als zij".
Het is uiteraard voor deze man geen
vervelende plichtpleging over goochelen
te moeten praten. Hij raakt er nooit
over uitgepraat.
„Ja weet je, vóór de oorlog had Neder
land op het gebied van de goochelkunst
eigenlijk niet zoveel te betekenen. Toen
waren het vooral Duitsland en Oosten
rijk, die de toon aangaven. Totdat de
Wener Larette, die in werkelijkheid
Cornel Hauer heette, zich in ons land
vestigde. Wat Kaps nu is. was hij toen.
Een man, die op een bijzonder verfijnde,
zeer stijlvolle wijze manipuleerde.
Hij is in de twintiger jaren voorgoed
naar Nederland gekomen. Een krant
schreef over hem Daar stond een
aristocraat op het toneel, die ook
goochelde. Hij werd uitgenodigd om aan
het hof een voorstelling te geven, wat
vooral in die tijd wel een bijzondere eer
was. Als liefhebber van goochelen had
ik de grootste bewondering voor Larette.
Ik werkte bij de Bank voor Handel
Scheepvaart in Rotterdam. In die tijd
trad hij op in het Rotterdamse Casino.
Nu of nooit, dacht ik en vroeg hem te
spreken. Het lukte en niet zo lang daar
na heb ik m'n kantoorbaantje opgegeven.
Ik werd secretaris bij Larette, wat ook
inhield, dat ik zijn koffers moest dragen.
Die man heeft een enorm stempel op
mijn leven gedrukt. Hij was een enorme
perfectionist. Niets liet hij aan het toe
val over en hij was nooit tevreden over
zichzelf. In 1941 ben ik voor mezelf be
gonnen. want ik zag grote mogelijkheden.
Natuurlijk waren er hier tal van gooche-
Door Ben Sivaep
laars, maar de stijl, het vakmanschap van
Larette, nee, daar kon niet aan worden
getipt. Over stijl gesproken. Hij moest
eens optreden bij een beroemde zangeres.
We belden aan de grote villa aan, waarop
het dienstmeisje opendeed en riep: Oh,
mevrouw, daar is de goochelaar.
Geen goochelaar, zei Larette. Zegt u
maar, dat de heer Larette er is. In 1941
kwam het eerste nummer van mijn vak
blad Triks uit. Ja, op 1 april is het groot
feest omdat het 25 jaar bestaat. In mei
1943 heeft Larette, die van Joodse af
komst was, met een pistoolschot een
einde aan zijn leven gemaakt. Na de
oorlog ben ik pas goed gaan doorzetten.
Ik monteerde een goochelrevue voor
Hans Kaart, zoals ik nu in Parijs een
act van acht goochelende poedels voor
een theaterdirecteur heb opgebouwd.
Ik ben gaan reizen om contacten te
leggen, waarbij ik zeer veel medewerking
van de overheid heb ontvangen. Ik was
dus zoiets als een magische ambassa
deur. Inmiddels had ik Bram Bongers
alias Mystica in opleiding gekregen. Als
Fred Kaps zou hij later de grootste
goochelaar van ons land en misschien
wel van heel de wereld worden.
Fred moest echter als militair naar Indië,
maar één van m'n andere leerlingen
haalde in 1947 in Parijs de Grand Prix.
Dat was Nico van Berkel of, zoals hij
beter bekend is. Niberco Nou ja, het
is bekend, van de tien eerste titels heb
ben wij er vijf in de wacht gesleept
Fred na zijn terugkeer in Nederland drie.
Maar het buitenland heeft niet zitten
slapen. Er zijn daar uitstekende gooche
laars opgekomen. Nou kun je zeggen, dat
wij over ons hoogtepunt heen zijn. Dat
geloof ik niet. Ik ben de mening toege
daan. dat juist ook anderen naar die
top toekomen
Veel jongeren in Nederland hebben heus
grote interesse en ik zie de toekomst
dan ook beslist niet somber in. Dat de
televisie afbreuk heeft gedaan is onzin.
Die heeft de interesse volgens mij juist
gestimuleerd. Alleen, het is allemaal
veranderd. Vroeger was goochelen voor
namelijk variétéwerk; tegenwoordig is
het meer de kleine kring, waarvoor
wordt opgetreden. Dit is ook één van de
factoren, dat het illusionisme niet meer
zo „in" is. Dat het zal uitsterven, dat
werk met grote attributen, dat geloof
ik niet. Het zal wel weer opleven, zij
het in een andere vorm. Mijn streven is
er op gericht de goochelkunst zuiver tot
Links bouen: Vermeyden traint zijn leer
ling Peter Franken, die met brandende
gloeilampen manipuleertlinks onder
drie wereldkampioenen. Fred Kaps,
Tonny van Dommelen en Niberco; boven:
Laretti, die zoveel invloed op de goochel
kunst in Nederland heeft gehad.
1946 Amsterdam
1947 Parijs
1949 .Amsterdam
1950 Barcelona
1951 Parijs
1952 Genève
1955 .Amsterdam
1958 Wenen
1961 Luik
1964 Barcelona
Jean Valton
Frankrijk
Niberco
Holland
Willane
Engeland
Viggo Jahn
Denemarken
F red Kaps
Holland
G. Buckingham
Engeland
Moroso
Italië
Fred Kaps
Holland
T. v. Dommelen
Holland
Fred Kaps
Holland
Mr. Cox
Duitsland
Brahma
Frankrijk
