Introductie Escher's
„Tweede Symfonie"
kunst
kaleiöoscoQp
IN CONCERTGEBOUW:
Progressieve muziek
zonder extremiteiten
Dirigent-componist
Hageman overleden
Anna Akhmatowa
te Moskou overleden
Agent trapt jongen
bewusteloos
Dodelijke
aanrijding
PAGINA 4
MAANDAG 7 MAART 19M
(Van onze kunstredactie)
De ruim 50-jarige componist Rudolf Escher is geen veelschrijver,
maar voor alles een doordenkend toondichter. Vandaar dat hij bij
iedere première grote aandacht wekt, zoals ook gistermiddag bij
de eerste vertolking van zijn Tweede Symfonie door het Concert
gebouworkest o.l.v. Bernard Haitink.
Hij is een man van moderne allure. Deze partituur is een voldra
gen werk en geeft bij een eerste auditie handenvol werk om de
muzikale ideologie te volgen.
Finale te
verstandelijk
Het melodische materiaal is in
zyn oor zéér belangrijk en met zijn
creatieve hand schept hy een weef
sel, dat kleurig en vriendelijk is van
klank. Escher loochent daarbij geen
tekort aan menselijk gevoel, weet
zijn creatieve emotie in melodisch,
ritmisch en harmonisch materiaal
om te zetten en weerhoudt zich
zelfs niet daarbij soms aan zijn
wedt dramatische expressie te ge
ven. Het eerste deel van zijn symfo
nie, die hij in 1958 naar een een
voudiger lezing voor het Nederlands
Studenten Orkest schreef, heeft nu
een voldragen gestalte gekregen. Het
melodisch gegeven krijgt een brede
uitwerking, met ducdalven van ak
koorden, om daarbij als het ware
na een diepe ademhaling, melodisch
verder te gaan. Daarvoor is ruimte
nodig en kon het kortere en qua
tempo snellere tweede deel niet op
Residentie-Orkest
thans in Duitsland
Het Residentie-Orkest geeft
van 7 t/m 15 maart acht concer
ten in Duitsland. Alle concerten
zullen worden gedirigeerd door
Willem van Otterloo. Oorspron
kelijk zou Wilhelm Kempf op
enige concerten als piano-solist
optreden. Hij is echter ziek en
voor hem zijn andere solisten in
de plaats gekomen. Het Resi
dentie Orkest treedt op in Duis
burg, Koblenz. Hannover, Ham
burg, Celle, Kassei, Leverkusen
en Viersen.
Johannes Passion
in Noordwijk
Vrijdagavond, 18 maart om 8 uur
in Noordwijk zal de Chr. Zang- en
Öratoriumvereniging „Soli Deo Glo
ria" in de Grote Kerk te Noordwijk
aan Zee voor de vierde maal een
uitvoering geven van de „Johannes
Passion" van Joh. Seb. Bach.
Medewerking verlenen de solisten:
Lize Schoo, sopraan; Frieda En
gelenberg-Van der Kolk. alt; Bert
van 't Hof, tenor; Cor Niessen. bas;
J. Hulsbos, bas; Tijn van Eyck, klave
cimbel en het Zuid-Hollands Orkest
uit Den Haag.
Het geheel staat onder leiding van
haar dirigent Chris Hanegraaff.
gelijke wijze tot z'n recht komen,
maar daarentegen kreeg het derde
gedeelte Tranquillo met een
dodecafonische toepassing een ver
nieuwend beeld, bijzonder onderhou
dend door de veelheid van klank
concepties. De finale met een Pas-
sacaglia ligt natuurlijk geheel in
de mathematische dispositie van de
componist, maar bleef daardoor te
een verstandelijk bouwsel,
waaruit de muziek te weinig z'n
weg kon vinden en het geheel te
langdurig werd!.
Na deze eerste auditie oordelend
namen we de indruk van een sterke
conceptie mee, levend uit een muzi
kaal beginsel. Dit is progressieve
muziek, zonder extremiteiten.
Haitink gaf van deze première een
uitnemende uitvoering, evenals van
de Nulde Symfonie van Bruckner,
vaarmee hij deze matinee besloot.
Jammer dat Haitink zijn muzikale
visie nog wel eens te nadrukkelijk
wil onderstrepen met expansieve
klanken.
Menuhin in Mozart
Ook ditmaal trad Yehudi Menu
hin als solist op, nu met de altvio
list Klaas Boon als partner-solist in
Mozarts Concertante Symfonie in
es Gr. T. K. V. 364. De solisten
speelden deze muziek diverterend;
vooral het Andante als meest ex
pressieve deel der compositie kreeg
bij Menuhin een uiterst milde toon
Klaas Boon toonde zich weer de
prominente alt-solist, zich aanpas
send waar Menuhin zijn individuele
visie interpreteerde.
Grote bekendheid in Amerika
Richard Hagemande interna
tionaal befaamde dirigent van
opera's en symfonie-orkesten, is
gisteren in de ouderdom van 83
jaar in zijn slaap overleden.
Jewkoesjenko
naar Australië
De Russische dichter Jewtoesjenko
gaat woensdag naar Australië zo
meldt het Russische persbu
reau Tass. Hy zal drie weken in
Australië blijven, waar hij zal deel
nemen aan een cultureel festival in
Adelaide.
Tass noemde Jewtoesjenko „een
van de meest populaire Sowjet-dich-
ters". Verder zei het „dat hy onder
jonge mensen en in literaire kringen
als een controversioneel dichter
wordt beschouwd!".
Jewtoesjenko, die nu 33 jaar is,
as in de tyd van Chroesjtsjow in
ongenade gevallen.
Hy wordt op zyn reis naar Au
stralië vergezeld door de toneel-
schryver Anatoly Sofronow, die
hoofdredacteur is van het geïllus
treerde weekblad „Ogonyek" en door
de literator Oksana Krugerskaya.
Beroemde Russische dichteres
De beroemde dichteres Anna Akhmatowa, die tijdens de cultu
rele zuiveringsacties van Stalin werd veroordeeld, is na een lang
durige ziekte op 76-jarige leeftijd in Moskou overleden.
Zij was reeds voor de bosjewistische revolutie een vooraan
staande figuur in de avantgardistische literaire wereld van St. Pe
tersburg.
Nadat haar man in 1920 als contra-revolutionair was terechtge
steld, weigerde zij te publiceren tot de tweede wereldoorlog, toen
zij patriottische gedichten in het licht gaf.
Tijdens de culturele zuivering na de oorlog werd haar verboden
nog te publiceren. Na de dood van Stalin in 1953 werd zij in ere
hersteld, maar zij heeft nooit volledig vrede gesloten met het com
munistische regime.
De universiteit van Oxford heeft
haar in juni van het vorig jaar een
eredoctoraat in de letteren verleend,
zy kreeg toestemming om de plech
tigheid by te wonen, maai' er
kwamen geen vertegenwoordigers
van de Sowjet-ambassade in En
geland.
Zij had in 13 van haar gedichten,
verschenen onder de titel „Reguiem"
de jaren van Stalin aan de kaak ge
steld.
In 1946 verklaarde het hoofdbe
stuur van de communistische partij
in de Sow jet-Unie dat haar werk
„gevaarlyk" was en noemde haar een
spreekbuis van gevoelens „vreemd
aan de Sowj et-mens".
Stalins cultuurdictator, Andrei
Zjuanow, noemde haar „Een malle
mooie dame", handlangster van de
burgeriyke cultuur van het Westen".
Daarna werd zij uit de schrijvers
unie gestoten. Na haar eerherstel
heeft de Sowjetpers enkele van haar
werken gepubliceerd, maar andere,
waaronder „Gedichten zonder een
held", zün alleen in het buitenland
verschenen.
Het Russische persbureau „Tass"
kwam met een voorzichtig levensbe
richt, waarin geen aandacht werd
geschonken aan haar botsingen met
de autoriteitein, doch de nadruk
werd gelegd op de dingen, die in
Rusland officieel worden bewonderd,
zoals volksmotieven en haar lof voor
de moed van het Russische volk ge
durende de tweede wereldoorlog.
„Tass" noemde ook enkele van de
haar toegekende buitenlandse onder
scheidingen, waaronder de „Etna-
Toormina-prijs" 1965 voor het beste
poëtische werk van het jaar.
„Tass" deelde voorts mede, dat een
recente verzameling van haar ge
dichten en vertalingen door lezers
en critici „hogelijk" is gewaarderrd
en onmiddeliyk was „uitverkocht".
Dit was dc enige opmerking over
baar populariteit in het binnenland.
Hageman heeft ook gecompo
neerd. In deze hoedanigheid
heeft hij een Oscar gewonnen.
Hageman, die te Leeuwarden het
levenslicht heeft aanschouwd, trad
reeds als concertpianist op toen hy
zes jaar oud! was. Toen hy 70 was
werd hy nog dirigent van de Ne
derlandse Opera. Van 19081914 is
hy tweede dirigent van de Metropo
litan Opera Company te New York
geweest. Van 1914 tot 1926 was hy
eerste dirigent van dit gezelschap.
Daarna dirigeerde hy de opera te
Chicago, de symfonie-orkesten van
Eoston en Philadelphia alsmede de
„Hollywood Bowl".
Sinds 1937 heeft Hageman de mu
ziek voor vele Hollywood-films ge
componeerd. In 1939 kreeg hy een
Academy Award voor „stagecoach".
Sinds enkele jaren werkte hij niet
eer en woonde met zyn vrouw, de
vroegere coloratuurzangeres Eleano-
Ruggeri, te Beverly Hills,
staatsburger.
Tot hy tien jaar was kreeg Hage
man pianoles van zyn vader. Ver
volgens ontving hy van Koningin
Emma een studiebeurs voor Brussel.
In 1947 dirigeerde Hageman de
Amerikaanse première van zyn
eigen opera „Caponsacchi" in New
York.
Hageman heeft muziek geschreven
voor films als „The long voyage ho
me", „The howards of Virginia",
"The crucible", "I hear Americall-
Gesture", „Hotel Imperial", „The
fugitive" en „Mourning becomes
Electra".
Van hem zijn de volgende liede
ren: „At the well", „Do not go, my
love", „The night has a thousand
eyes", „Love in the winds" en „Vel
vet shoes". Zjjn orkestwerken zyn
"The crucible", "I hear America-
calling" en "Ouverture in a nutshelll".
Bernard Haitink
tekent contract
Vandaag is het contract gete
kend tussen de dirigent Bernard
Haitink en het „London Phil
harmonic Orchestra". Het con
tract is gesloten voor drie jaar en
gaat in op 1 september 1957.
Bernard Haitink wordt „Prin
ciple conductor" en „Artistic
adviser" en zal per jaar ongeveer
25 concerten dirigeren, verdeeld
over drie perioden.
Belgische schilders
in Utrecht
Aan het eind van de maand zal
zoals kort gemeld in het Utrechts
Centraal Museum een tentoonstel
ling worden geopend van Belgische
schilderkunst van 1890 tot heden.
Deze expositie wordt georga
niseerd in het kader van het Ne
derlands-Belgisch cultureel verdrag
in nauwe samenwerking met het
Belgische ministerie van Nationale
Opvoerding en Cultuur in Brussel.
Tot de vele kunstenaars wier werk
tentoongesteld wordt, behoren James
Ensor, Constant Permeke, Rik Wou
ters, Valerius de Laeleleer, Albert
Sevares, Henri Victor Wolvers en
Frits van den Berghe.
Minister-president mr. Cals
laat het bruidspaar het menu
zien van het dinerdat het zater
dagavond in het Prinsenhof in
Delft kreeg aangeboden.
Kerkelijk Leven
MINDSZENTY
NAAR ROME?
Kardinaal Mindszenty r.-k. pri
maat van Hongarye, die al bijna
tien jaar gastvrijheid geniet in de
Amerikaanse legatie in Boedapest,
heeft zondag een langdurig onder
houd gehad met kardinaal König,
aartsbisschop van Wenen.
Officieel heette het. dat kardinaal
König naar Boedapest was gegaan
om kardinaal Mindszenty de docu
menten met toetrekking tot het Va
ticaanse concilie te overhandigen.
De Oostenrijkse kardinaal wilde
na afloop van het onderhoud niet
zeggen waarover hy met Mindszenty
had gepraat. Volgens doorgaans wel
ingelichte kringen is de toekomst
kardinaal Mindszenty echter het
voornaamste gespreksthema geweest.
Op de vraag hoe het met de Hon-
tarse kardinaal ging, zei kardinaal
König dat Mindszenty het tamelijk
goed maakte.
By het onderhoud zou Mindszenty
de redenen hebben uiteengezet voor
zyn weigering het land te verlaten.
sou hy onder meer vryheid van
godsdienstonderwijs eisen en een
garantie van de Hongaarse regering
willen hebben dat de vrijheid van de
R.-K. Kerk in Hongarije niet wordt
aangetast. Kardinaal König zou van
zijn kant de wens van het Vaticaan
hebben overgebracht en toegelicht
om Mindszenty naar Rome te laten
komen. De Hongaarse regering zou
in principe bereid zyn kardinaal
Mindszenty naar Rome te laten
gaan, maar alleen op die voorwaarde
dat zowel hy als het Vaticaan de
verzekering geven, dat zij in de toe
komst niet meer in Hongaarse aan
gelegenheden zullen mengen.
Balletconcours in
„De Efteling"
In het natuur- en sprookjes-
park „De Efteling" te Kaatsheu
vel wordt gedurende vijf zonda
gen in mei een internationaal
amateur-balletconcours georgani
seerd, mede ter feestelijke her
denking van het derde lustrum
van „De Efteling". De deelnemen
de balletgroepen krijgen de op
dracht een sprookje naar eigen
keuze uit te beelden met een
speelduur van ten hoogste 20 mi
nuten. De groepen zullen mini
maal uit 12, maximaal uit 20 deel
nemers mogen bestaan. De mini
mum leeftijd werd gesteld op 13
jaar.
De leiding berust by de Tilburgse
balletpedagoge mevrouw Els Mulders.
Een jury bestaande uit mevrouw Nel
Roos, directrice van de Rotterdamse
balletacademie, Ru van Rossum, le
raar aan de Academie voor Beelden
de Kunsten te Tilburg en Cees de
Bekker. journalist te Breda zullen de
prestaties beoordelen. Er is een
hoofdprys van f 500,beschikbaar en
voorts nog pry zen van resp. f 300,
f 200,—, f 150,— en f 100,—.
Expositie bij Heuff
Nora de Jong (wandkleden), Elisa
La Goma Y de Barinaga (miniatu
ren) en Jan Koldewey (edelsemeed-
werk en sieraden) zullen exposeren
in Kunstzaal Heuff. Hoflaan 7, Was
senaar. Deze expositie wordt zater
dagmiddag 12 maart om vier uur
door Domien van Gent geopend.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Nieuw-Weerdinge E. C
van Offeren te Gelselaar te Heeg J.
Mansvel't te Giessen-Ouwerkerk. Aan
genomen naar Rossum (Gld.) H. J
Oudihof, kand. te Bilthoven, die be
dankte voor Drumpt (toez.), Harich
(toez.) en voor Molkwerum-Koudum
naar Den Haag (wijkgem. 21 - 2de
pred.pl. J. Vinkenborg
GEREF. KERKEN
Beroepen te Lobith C. v. d. V
Leeuwarden-Wes
Kampen (vac. dr. D
(vac. P. Riemersma) C. Ch. Griffioen
te Woerden.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Westzaan P. van Zonne
veld te Bennekom.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Rhenen C. Wisse te El
speet. Bedankt voor Leiden en voo:
Terwolde C. Harlnck te Utrecht.
l'NIE VAN BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepen te Emmen H. J. Stukker
te Stadskanaal.
KERK EN STAAT
IN POLEN
Premier Cyrankiewicz van Polen
heeft een brief gezonden aan de Pool
se bisschoppen, waarin hy hen be
schuldigt van verzet tegen de staat
en bekendmaakte dat kardinaal Wys-
zynski ,r.k. primaat van Polen, er
nog enkele bisschoppen pas weei
raar het buitenland mogen reizen al:
cr verandering is gekomen in hun
houding tegenover de staat en het
volk.
Cyrankiewicz zegt in de brief, dat
de regering nooit zal toestaan dat de
kerk een staat in de staat tracht te
worden.
Door het Poolse bewind beschul
digd van ontrouw heeft kardinaal
Wyszynski zondag verklaard, dat „hy
deze beschuldigingen niet in debat
zal brengen omdat zij te pijniyk, te
onwaar te vernederend zyn"
„Denk eraan, dat de priester en de
bisschop niet alleen hun plicht doen
wanneer zij godsdienstonderwijs
ven, dopen en lidmaten bevestigen,
maar ook wanneer zij lijden, lyden
om der wille van het recht
is een tyd van gemeenschappelyk
lijden voor u en uw bisschop",
aldus de r.k. px-imaat in een vasten-
predikatie in de kerk van St.-Casi-
mir te Warschau.
Kardinaal Wyszynski sprak na het
bekend worden van de zware aan
val van premier Cyrankiewicz op de
bisschoppen.
COMMISSIE VOOR
GEBOORTEREGELING
AAN DE SLAG
De bijzonder commissie van twaalf
kardinalen onder voorzitterschap van
kardinaal Ottoviani, die zich bezig
houdt met het vraagstuk van de ge-
boorteregling, is vandaag voor het
eerst bijeengekomen om richtlynen
te verstrekken aan de grote door
Paus Paulus ingestelde algemene
commissie, welke in deze zaak van
advies moet dienen. Die algemene
commissie bestaat uit bisschoppen
en theologen, maar ook hebben er
medici en andere leken zitting in.
Zy is reeds ruim een jaar lang be
zig met studies op dit terrein.
De commissie van kardinalen staat
onder voorzitterschap van kardinaal
Ottaviani, omdat die secretaris is
van de congregatie van de geloofs
leer, een restant van wat eens de
inquisitie heette.
Het zijn twaalf kardinalen met
zeer uiteenlopende inzichten terwyl
kardinaal Ottaviani zelf bekend
staat als een uitgesproken tegen
stander van iedere vorm van geboor
tebeperking. Het schijnt dat in de
de samenstel
ling echter geheim is, ook kardinaal
Suenens, aartsbisschop van Meche-
len en Brussel, zitting heeft en die
concilie uitdrukkelijk verklaarde
dat het huwelyk wel degelijk nog
andere doelstellingen heeft dan al
leen maar de voorplanting.
„HET WAS MEER DAN BEESTACHTIG"
(Van onze
Roermondse correspondent).
Twee agenten van de Roermondse ge
meente politie zyn zaterdagmiddag
in één van de drukste winkelstra
ten in Roermond slaags geraakt
met twee Roermondse jongens. Eén
van de agenten trapte daarby
21-jarige jongen zo hard in het ge
zicht dat de jongen bewusteloos op
de grond bleef liggen.
Aanleiding tot het gevecht was het
rumoerige gedrag van zyn vriend
(20), in de platenbar in de radio-
Pacifisme
■Voortdurend blykt uit uw politieke
beschouwingen, dat U gevolg en
zaak niet van elkaar kunt onder
scheiden. Zo schreef U bij uw verde
diging van de Amerikaanse Vietnam-
politiek jj. zaterdag b.v.:
„Had het brave, maar byziende pa
cifisme de militaire kracht van heu
Westen destyds niet ondermynd, dan
was het mogelijk geweest tijdig tegen
het nazi-gebroed op te treden".
Weet U niet dat dit nazi-gebroed
het gevolg is van een veel diepere
oorzaak en wel: de financiële en mo
rele steun (ook van de Nederlandse
pers), die de Westerse landen aan
Hitier heeft gegeven? Want had men
zich consequent aan de uitspraken
van de pacifisten gehouden door de
overeenkomsten van Versailles
1919 na te leven, dan had het n;
me geen kans gehad. Maar men ««.«x
hen niet serieus; dit had tot gevolg,
dat wy in de tweede wereldoorlog
terecht kwamen.
Daarom zou ik uw citaat willen
veranderen in „Had het in machts
politiek denkende westerse militairis
me de overeenkomsten van Versailles
nageleefd, dan had dit het nazi-
gebroed niet tot gevolg gehad".
U vergeet dat het pacifisme de oor
zaken van oorlog, geweldloos wil be
strijden. En als men hun theorieën
verwerpt en men komt daardoor in
conflict, dan vind ik het niet
reëel de gevolgen van een militairis-
tische politiek aan de houding van
pacifisten toe te schrijven.
W. Meyers,
Mahlerstraat 7,
Leiden.
Vraag: als de overeenkomsten
van Versailles nageleefd hadden
moeten worden, hoe zou men dat
dan hebben kunnen doen zonder
de mogelijkheid een militaire
vuist te maken? En daartegen
verzette zich toch niet het in
machtspolitiek denkende Wester
se militarisme"maar wel de pa
cifistische actie van het gebroken
geweertje. (Red. L.D.).
PALS PIUS EN
DE NAZI'S
De Vaticaanse autoriteiten hebben
zaterdag 124 brieven gepubliceerd
van de hand van (wylen) Paus Pius
XII aan Duitse r.-k. bisschoppen
tydens de tweede wereldoorlog. Het
onderwerp is de nazi-vervolgingen
en aanverwante zaken.
Waarnemers menen, dat de publi-
katie deel uitmaakt van de Vati-
se verdediging van Pius XII te
gen beschuldigingen, dat hy zich niet
voldoende zou hebben gekeerd tegen
de nazi-vervolging van de joden.
t.v.-zaak van de heer G. Hees aan
de Steenstraat in Roermond. „Ik
wees de jongen de deur. Toen hij
weigerde te gaan, heb ik de politie
gebeld", zei zaterdag de eigenaar
van die zaak. „Daarna is de jongen
uit eigen beweging toch gegaan".
De rest van deze zaak waarover
in Roermond verontwaardiging is
ontstaan speelde zich op straat
af.
De politie wilde de jongen meenemen
naar het bureau, om daar proces
verbaal op te maken wegens huis
vredebreuk. Ook de vriend werd
naar de politieauto gedirigeerd.
Deze verzette zich daartegen, om
dat hy niets met de zaak te maken
wilde hebben. Met de wapenstok
trachtten de agenten aan hun be
vel kracht by te zetten. Eén van
hen kreeg een klap in het gezicht
en liep een gescheurde lip op.
Op het moment dat de jongen zich
bukte om de slagen met de gummi
stok af te weren, trapte de agent
hem met de laars in het gezicht.
Twintig minuten lang lag hy be
wusteloos op de stoep voor de win
kel. Omdat er toen nog geen ambu
lance was verschenen, werd hy in
een politieauto gedragen en naar
het bureau gebracht. De dokter
heeft hem daar zaterdagavond
tweemaal onderzocht en geen ern
stige gevolgen geconstateerd. Tegen
12 uur is de jongen naar huis ge
bracht. Zyn vriend, die door zfjn
gedrag de rel op gang had gebracht
en een glas bier te veel op had, is
gisteren weer op vrije voeten ge
steld.
Omstanders, die de jongen in de tyd
dat hij bewusteloos op de grond
lag, hulp wilden verlenen, werden
door de politie weggesnauwd. Eén
van de ooggetuigen, de 46-jarige
mej. G. van Binsbergen uit Roer
mond, zei: „Het was meer dan
beestachtig".
Op Churehilllaan
In de nacht van zaterdag op zon
dag, omstreekt half één, is de 88-
jarige voetganger, de heer A. Gerrit
sen, wonende in het Bejaardencen
trum „Rijn en Vliet", op de wegkrui*
sing Churchilllaan/Telderskade aan
gereden door een vrachtauto cn in de
loop van de zondag aan zyn daarbü
opgelopen verwondingen overleden.
De voetganger stak deze wegkrui-
sing over zonder gebruik te maken
van het daar aangebracht zebrapad.
De bestuurder van de vrachtauto, die
de man zag oversteken, gaf een luid l
claxonsignaal en remde krachtig, i
waarby hy tevens naar links uitweek. i
Vermoedelyk is de man in aanraking
gekomen met de rechterspiegel van
de auto en tegen de grond geslingerd
De E.H.D. heeft de man, met een
schedelbasisfractuur, naar het Acad.
Ziekenhuis overgebracht, waar hij in
de loop van de zondagochtend is
overleden.
