Jist in ondernemersbrood
ïeemt in hoeveelheid af
Help India
Betekenis
Victor
van
van de poëzie
van Vriesland
NOURILAX
financieel weekoverzicht
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Verweer-Overgave
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1"
Vinst is voor de ondernemer als gist in het brood, want zonder
öciële resultaten zou er kraak noch smaak zijn aan het met
[lei risico's gepaard gaande ondernemen. Zonder een redelijke
king slooft niemand zich uit, tenzij de knoet er achter zit.
de ondernemerswereld fungeert de concurrentie als het middel
;ot zo groot mogelijke inspanning aan te sporen, maar daarnaast
inst onontbeerlijk, omdat het anders niet mogelijk is in onze
tschappij om het kapitaal bijeen te brengen voor de nood-
•lijke investeringen. Daarom is het een bedenkelijk symptoom
een instelling als de Amsterdam-Rotterdam Bank het nodig
dt om in haar jaarverslag er op te wijzen, dat in enkele kwets-
e sectoren van ons bedrijfsleven de winst illusoir is geworden.
j is het gemakkelijk om langs eenzijn gewaardeerd. Op zichzelf heb-
Ijlijke opmerking schokschoude-
[been te gaan, maai- een welva-
je samenleving is niet met ge
lucht op te bouwen. Voor werk-
fcs in de betrokken bedrijf stak
es de rentabiliteit van de onder -
even groot belang als
dé ondernemer en zijn aandeel-
Srs. Het is altijd prettiger bij een
te werken wie het goed gaat,
>y een bedrijf dat langs de af-
van het faillissement gaat.
Sneeuwbaleffecten
for economisch gezien is het
[gezond als bedrijven, die onvol-
Ide rendabel zijn, afvallen. Voor
Jetrokken partijen ligt echter de
niet zo eenvoudig, want al kan
Ideze tijd gemakkelijk ander em-
I worden gevonden, toch maakt
[reuk met het oude, vertrouwde
menigeen er onder gebukt gaat
be lot hem treft. Het is allemaal
jniet zo erg als er eens een enkel
fljf afvalt, omdat het t enigerlei
pht niet met de tiju is meege-
B, maar wanneer er een ware
He ontstaat zal de overschakeling
flge verstoringen teweeg brengen,
leeuwbaleffecten zijn in de eco-
lische wereld altijd te verwachten,
lat niemand de psychologische
lie van de massa tevorer kan
in, of ze meester kan worden. In-
jping of sluiting van een aantal
Gnale bedrijven, dat zijn bedry-
die weinig of geen winst maken,
.leiden tot een ontspanning van
teidsmarkt. Als onderdeel van
tonomische sanering is dat nut-
§eel anders is het echter als te-
drijven tegelijk het slachtoffer
teu dergelijke sanering zouden
idend geen maatstaf
l de tijd van de jaarverslagen
iroekt is het goed de winstont-
Deling in de verschillende be
stakken nauwlettend te volgen,
fbij kan de hoogte van de divi-
hiitkering niet als maatstaf wor-
genomen. Een hoog dlvidendper-
age behoeft nog niet te zeggen,
de onderneming een hoog rende-
t op het werkelijk geïnvesteerde
logen heeft behaald. Door af-
jjvingen en reserveringen is door
is zoveel uit de winst in de on-
|eming gehouden dat het werke-
vermogen, dat door het aandeel
It vertegenwoordigd een veelvoud
in de nominale waarde, die er op
l aangegeven.
I heeft om een voorbeeld te noe
j een aandeel Hoogovens vait
#0,— nominaal een intrinsieke
rde van f 7960. Het dividend van
|(f 200 per aandeel) levert fn
I een rendement op van 2,5%. Bij
tegenwoordige rentestand is dat
allesbehalve royale beloning. Het
igt er toe bij dat er op de beurs
meer dan ca. f 4500 voor zo'n
fleel wordt betaald. Dat is dus be-
Rijk minder dan de werkelijke
fde, die door het aandeel wordt
fêenwoordigd. Bij aankoop tegen
loers van 450% verkrijgt de be-
p een rendement van 4,5% van
geld.
ikkig voor Hoogovens en allen
bij werken is het bedrag dat in
'ikheid per aandeel wordt ver
aanzienlijk hoger dan wat aan
wordt uitgekeerd. Van het
sultaat van 1964, toen
id nog niet door Hoogovens
iincorporeerd, ten belope van
min. werd f 73 min bestemd
J(j ofsohry vengen, f 49 min voor
"iring. tesamen r 122 min. Er
le derhalve f 79 mm. Daarbij
een bedrag van f 17 min aan
i?sten uit rente en deelnemin-
zodat per saldo f 96 min was te
Hiervan eiste de fisqus aan
itschapsbelasting f 55 min op,
'soneel verdeelde f 11,8 min,
Issarissen en directie f 1,8 min,
aandeelhouders f 27,2 min in
kregen.
al deze omstandigheden moet
worden gehoudet by de be
ling van de koersontwikkeling
i de aandelen ter beurze en tevens
de beoordeling van de cijfers, die
komende weken aan de lopende
door de vennootschappen wor-
vrijgegeven voor publikatie. Het
van de Amro-bank was na
van Meelfabrieken der Neder-
Bakkerij en Zeeuwsche Con-
ifabrieken een voorloper in de
die komen gaat.
Juist inzicht gewenst
O
teds in de enkele verslagen, die
kbu toe verschenen valt op, dat
^tóoende wordt voldaan aan de
Hrf 0m een Zo goed mogelij'., beeld
de rentabiliteit van de ondeme-
JP* te geven. De Amro-bank noemt
de toelicht! ncr op de balans een
/WJst van deelnemingen, die tegen
Intrinsieke balanswaarde zouden
ben de deelnemingen, echter al zo
danig aan de balans zitten dokte
ren, dat met geen mogelijkheid is te
zeggen, hoeveel het werkelijke vermo
gen van het bankconcern bedraagt.
Alleen al uit het feit dat de bank
gebouwen, die volgens het Jaarverslag
een aanschaffingswaarde hebben van
ca f 150 min voor zegge en schrijven
één gulden op de balans staan, kan
worden geconcludeerd dat er heel wat
is verstopt. Daarbij behoeft dan nog
niet eens te worden gedacht aan de
geheime reserves, die dienen om
eventuele stroppen geruisloos op te
vangen.
In andere landen is het wettelijk
voorschrift, dat in de jaarverslagen
de gegevens worden opgenomen die
het inzicht in de rentabiliteit van de
ondernemingen kunnen verbeteren.
De commissie jaarverslaggeving van
de Raad van Werkgeversverbonden
heeft er in haar rapport nadrukke
lijk op gewezen dat dergelijke gege
vens gewenst zijn, maar tot nu toe
wordt er veel te weinig gevolg aan
gegeven. Niet alleen voor aandeel -
hoders, maar ook voor alle andere
die by het wel en wee van de on
derneming zijn betrokken is een
juist inzicht gewenst.
Band met Duitsland
Terecht heeft het bestuur van de
Amro-bank de aandacht gevestigd
op een aspect van onze economische
ontwikkeling, dat in de komende
maanden veel gewicht in de schaal
zal leggen. Dat Is de groeiende af
hankelijkheid van het bestel in de
Bondsrepubliek. Onze toch al gro
te export naar West-Duitsland is
in het afgelopen jaar met 14 ge
stegen. hetgeen belangrijk meer was
dan de toeneming van de export
naar andere belangrijke handels
partners. De groeiende afhankelijk
heid van West-Duitsland maakt, dat
een eventuele economische terugslag
bfj onze Oosterburen repercussies
zou hebben voor de gang van zaken
in eigen land.
De narigheid is nu. dat de wolken
samenpakken in West-Duitsland.
waar op het ogenblik net als in En
geland een stilte voor de storm
heerst. De economische opgang van
de Bondsrepubliek is duidelijk tot
staan gekomen sinds de heer Lud-
wig Erhard niet meer aan het
..Wirtschaftswunder" sleutelt er
inplaats daarvan de maarschalkstaf
hanteert.
Wellicht zou de achteruitgang zich
al merkbaar hebben gemaakt als er
niet zoveel buitenlands kapitaal was
binnengestroomd. Naar schatting zit
er thans voor omstreeks DM 4 mil
jard aan buitenlands geld bij de
banken in Duitsland, die er een
flink deel van de industrie mee heb
ben gefinancierd. Van het genoem
de bedrag is omstreeks DM 1 mil
jard afkomstig uit Nederland.
Zolang er vertrouwen in de con
junctuur biyft bestaan behoeft
de regering in Bonn niet bevreesd
te zijn, dat de middelen worden weg
getrokken, maar als de betalingsba
lans eenmaal wordt aangetast, is het
begrijpelijk dat de buitenlandse fi
nanciers hun geld zouden terugvra
gen.
In het sterlinggebied
CO
Hetzelfde zou te gebeuren staan
in het sterlinggebied, dat de laatste
maanden wat op adem kon komen.
De positie van het pond sterling
wordt op het ogenblik wel zodanig
versterkt geacht, dat er deze week
geen tumult op de valutamarkt ont
stond na de publikatie van de min
der gunstige cijfers van het handels
verkeer. Zolang Harold Wilson niet
gedwongen wordt om tot spoedige
verkiezingen over te gaan, ziet het
er naar uit, dat de rust om het pond
sterling gehandhaafd wordt.
De aankondiging van nieuwe ver
kiezingen zou echter wel eens tot
gevolg kunnen hebben dat er een
nieuwe speculatiegolf zou ontstaan
tegen het Engelse betaalmiddel. Ver
leden jaar hebben Franse en Zwit
serse bankiers de kous op de kop ge
kregen, toen het pond sterling met
man en macht werd opgelapt om te
voorkomen dat de pas aan het be
wind gekomen Labourregerlng uit
voering zou geven aan de gedachte
van devaluatie, waarmee openlfjk
werd „gespeeld".
De toenemende invloed van de
oorlog in Vietnam gaat sporen ach
terlaten in het economische bestel
van de Verenigde Staten. Oorlog
voeren kost geld en maakt dat het
geld gaat rollen. Vandaar dat er in
Amerika inflationistische verschijn
selen optreden, die het herstel van
evenwicht op de betalingsbalans be
moeilijken.
Het gevolg zal misschien zijn, dat
er nog stringentere maatregelen door
Washington genomen zullen worden
om de eindjes aan elkaar te knopen
in het verkeer met andere landen,
want er is niet genoeg goud voor
handen om nog langer grote be
talingsbalans te korten te tolereren, j
Dergelijke maatregelen zouden hun
uitwerking op de economische ont- j
wikkeling in Europa niet missen, j
Vandaar dat er op het ogenblik
eigenlijk vaart zou moeten worden
gezet achter het afsluiten ran de
Kennedy-ronde.
„Weet u waar Christus te
vinden Is?"
Voor de televisie vroeg een
pater dat laatst in een avond
wijding. Ik meende de Roomse
denkwereld wel zover te kennen,
dat ik het antwoord voorspel
len kon: Christus die vindt U
in de kerk. in het bijzonder in
de eucharistie, hij is per
soonlijk aanwezig in het brood
en in de wijn.
De pater zei, dat dat het
antwoord van de liturgisten
was. Hij zei niet. dat deze li
turgisten fout zijn, wanneer
zij Christus menen te ontmoe
ten in de eucharistie. Hij zei
wel, dat er ook een andere
Christus kunnen ontmoeten,
waarbij ik de stellige indruk
kreeg, dat hij andere ontmoe
tingsplaats met Christus verre
weg de belangrijkste vond. Die
andere plaats, waar een mens
Christus tegenkomt en waar een
mens Hem dienen kan, dat zijn
de armen, d'e hulpbehoevenden.
De vriendelijke pater had met
zijn bijbel in de hand werke
lijk geen moeite om aan te to
nen dat wat hij zei, op vele
plaatsen in de bijbel staat. Ik
denk aan de gelijkenis van het
laatste oordeel, waarin de Ko
ning zegt: Komt gezegenden
van mijn Vader en ontvangt
het Rijk, dat voor U gereed is
vanaf de grondvesting der we-
WOORD
VAN
BEZINNING
reld. Want ik had honger en
Gij hebt my te eter. gegeven,
ik had dorst en Gij hebt mij
te drinken gegeven, ik was
vreemdeling en Gij hebt mij op-
genomefi, ik was naakt en Gy
hebt my gekleed, ik was ziek
en Gy hebt my bezocht, ik was
in de gevangenis en Gy hebt
mij bezocht. Dan zullen de
rechtvaardigen Hem antwoor
den: Heer wanneer hebben
wy U hongerig gezien en U te
eten gegeven of dorstig en heb
ben U gekleed en wanneer za
gen wy U ziek of in de gevan
genis en zijn U komen bezoe
ken? De Koning zal dan ant
woorden: Voorwaar ik zeg U:
al wat Gy gedaan hebt voor een
deze o geringsten van myn broe
ders heb Gy voor my gedaan.
Als U dit least, is het de dag
waarop in ons land geld. liefst
veel geld, wordt gevraagd om
snel de mensen te helpen in
India de mensen te helpen in
Ze zyn, om een by bels beeld
te gebruiken, de Lazarussen, die
op dit ogenblik zitten voor on
ze deur. En wy in ons welva
rende land, zyn de ryke man.
Die ryke man werd door God
naar de hel verwezen, niet om
dat hy goddeloos had geleefd
of grote zonden had gedaan,
maar alleen maar. omdat hy
de arme by zyn deur niet ge
holpen had. Omdat hy geen
contact met die stakker had ge
maakt. had hy in zyn leven
geen contact met Christus ge
legd. Om die reden werd hy
door God afgewezen. Wy zyn
hier in West-Europa, na de
waanzin van de oorlog waarin
we zoveel verwoest hebben, in
materiële zin wonderbaariyk
gezegend. Nog nooit is er in dit
deel van de wereld zoveel wel
vaart geweest. God beware ons
?rvoor, dat we met onze wel
vaart verloren gaan om de
doodeenvoudige reden, dat we
de Lazarussen, de hongerigen
op dit ogenblik in India
zouden vergeten.
Wie hen vergeet, mist de kans
om Christus te ontmoeten.
De televisie-pater had daarin
volkomen gelijk.
P. J. Mackaav.
Zendingssecretaris N.H.Kerk.W
Oegstgeest.
Honger en droogte
ds. H. van
Zondag 20 februari
Lelden Herv. Gem., Pieterskerk
10 u ds. P. Kloek,
Hooglandse Kerk: Wegens restaura
tie geen dienst.
Marekerk: 10.30 u dhr. Kooy; 7 v
ds. J. de Wit.
Maranathakerk: 10.30 u ds. W. G
Oosterkerk: 10 u ds. J. Groot; 5 u ~"öüd Kath. Kerk (Zw, Singel 50)
alle beschik- ds A- Meijers te Utrecht 9.45 u Hoogmis (woensdag 19.30 uu:
Bfthtehemkerk^10 u ds. Joh. Poort. j dienst van Aswoensdag!
Rem. Gem.: 10^0 u c
De hongersnood in India en ln
andere delen van de door droogte
geteisterde wereld is een ander as
pect dat van invloed is op het al
gemene economische beeld. De om
vangrijke graantransporten hebben
beslag gelegd op byi
baar zijnde schepen. Het aantal op- Meljel.ln„ te voorschoten
gelegde vaartuigen omvat nog maar i Bevrijdingskerk. 9 u d6. H. Bouter;
1 van de wereldvloot en dat zyn dr
doorgaans vaartuigen, die eingelyk j De^H^g8'
Leendertse te Drogeham
Doopsgez. Gem.: 10.30
Bllderbeek.
Geref. Kerk (vrljgem.): 10 en 5 uur
ds. J. v. d. Haar.
Nieuw Apost. Kerk (H, Rijndijk 24)
9.45 en 4 u dienst (donderdag 7.45 u
dienst)
Vry Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19)
10.30 u gez H. Mis.
W. Cra-
niet meer gebruikt kunnen worden
voor alle vereiste doeleinden. Voor
transporten naar India en China
wordt veelal gebruik gemaakt van
vaartuigen, die op tijdcharter wor
den gehuurd. De huren voor de op
langere termyn gecontracteerde
vaartuigen zijn thans byna 30 bo
ven het niveau van verleden jaar,
toen er ten opzichte van 1964 al
een styging was van 20
Eva
Vredeskerk: 10 u ds. A. J. Lamping; stegracht 3): 10 en 5 u dhr. Dlkkes,
7 u ds. D. J. Vossers zangdlenstChristian Science (Steenschuur 6):
Ver. Vrljz. Herv. iLeidse Volkshuls): 10.30 u dienst
10.30 u ds. D. T. Los te Poortugaal Leger des Hells; 10 u Heillglngssa-
Eglise Wallonne: 10.30 u ds. J. M. i menkomst; 6 45 uur Openluchtsamen.
Charensol-. 7.30 u Jeugddienst ds. J. M. komst Garigetje; 7 30 u Verlossingssa
menkomst o.l v. brigadier en mevr. J.
1 Advertentie)
Van derWERFF&HUBRECHT
Postbus 446, Amsterdam-C
Telefoon: 020-2220$y
Beursoverzicht no. 395
1. DELI MIJ 2. DAGRA
Charensol
Acad. Ziekenhuis: 10 u da. J. Maas-
Diaconessenhuls: 10.30 u ds. J. de
Wit.
Jeugdkerk Aula Gymnasium: 10.30 u
ds S. P. de Roos te Rotterdam.
Geref. Kerk. Zuiderkerk: 10 u ds. G.
F. Hajer; 5 u ds. Kronemeijer.
Petrakerk: 10 uur ds. Kronemeijer;
5 u ds. Bovenberg; 7 u mej. A. Rave-
steln te Bennebroek (dienst voor be
langstellenden).
Oude Ve9tkerk: 10 u ds. Bovenberg;
5 u ds. De Boer.
Maranathakerk: 9 u ds. De Boer; 5 u
ds. Haverkamp.
Bevrijdingskerk: 10 30 u dr. Dronkert
5 u ds. G. F. Hajer.
Groenhoven: 10 u ds. Haverkamp.
Jeugdhaven De Mirt: 10 u Ouderen-
dienst de heer Witte.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds.
H. Drent je
Baptlstengem.: 10 en 5 u ds. K. Rel
ling te Hengelo (dinsdag 7.30 u bid
stond). j
Geref. Gem.: 10 en 5 u ds. Bregman
j te RIJsen.
i Aarlanderveen Hen*. Gem 10 u
ds. M. H. Boogert; 7 u ds C. L. v. d.
Broeck te Zwammerdam Geref. Kerk:
10. 9.30 en 6.30 u ds. W. J. van Hoek.
Chr Geref. Kerk: 9.30 u Dienst des
Woórds; 7 u ds. L. S. den Boer te Sas-
senhelm.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem..
Adventskerk, Jullanastr.: 10 u ds M.
Hanemaaljer; 6.30 u ds. L. Kievit te
Lelden. Kruiskerk Gouwsluls: 10 u ds
W. Verwelj. Opstandlngskerk10 u ds.
Victor E. van Vriesland. Ondoordacht. Querido, Amsterdam.
Het poëtische werk van Van Vriesland is ondergebracht in
de verzamelbundel „Drievoudig Verweer" (Querido 1949),
en in de nieuwe bundel „Ondoordacht". Als ik zeg dat de poëzie
van Van Vriesland moeilijke poëzie is, dan bedoel ik daar mee
niet in de eerste plaats moeilijk voor de lezer. Ik wil zeggen dat
deze poëzie moeilijk voor de dichter zelf geweest moet zijn. moei
lijk in zijn tot stand komen, moeilijk van geboorte.
Want het is wel duidelyk dat bij
deze dichter wezenlyk twee neigin
gen. twee talenten om de voorrang
stryden: het dichten en het wy'sge-
rig denken. Nu zou deze twee
zijdigheid de dichter waarschynlyk
niet zo in het nauw dryven indien
Van Vriesland de wil had om een
wysbegeerte in versvorm te gieten;
iets-waarby het gevaar voor reto
riek niet denkbeeldig zou zijn. Voor
wie echter zyn verzen kent. moet
het duidelyk zyn dat dat zyn doel
niet is. Het gaat hem altyd in de
eerste plaats om het vers en alleen
om het vers. En daar hy maar al te
goed weet wat een vers is en wat
een vers onder alle omstandigheden
zyn moet, ïykt my de veronderstel
ling dat Van Vriesland by het schrij
ven van een vers inwendig een egel
stelling moet betrekken, niet onge
rechtvaardigd. Bovendien beschikt
hy ook over grote prozaistische ga
ven.
In verband met de figuur van Van
Vriesland, biykt duidelijk de onjuist
heid van Ter Braaks opmerking in
zyn artikel „Poëzie als roes":
„Waarom zou iemand zyn toevlucht
nemen tot de poëzie als het niet was
dat het feit dat ik tegen die z.g.
roes eigeniyk geen bezwaar heb.
meen ik dat het juist bij Van Vries
land wel duidelyk is dat er bij het
schryven van verzen geen sprake is
van „zyn toevlucht nemen tot" en
dat juist hy nooit of te nimmer „zijn
goede redenen" zou hebben om zich
niet in proza uit te drukken. Behal
ve dan de enige reden: die van de
conceptie. De opvatting van Ter
Braak zo ongeveer van „Iemand
wil iets vaags uiten en dan gaat hij
dat bewust in poëzie doen", is wer-
keiyk van een onbegrypeiyke
kinderlykheid geweest, Maar dit ter-
zyde.
Wat betreft Van Vriesland als
dichter wilde Ik alleen zeggen, dat
zyn opwelling tot poëzie soms ge
dwarsboomd moet hebben, om de
eenvoudige maar lastig bewijsbare
reden dat uit denken nog nooit een
goed vers onstaan is. Dichten en den
ken zijn twee verschillende functies
van de mens. W'ie voor deze zo ver
schillende functies talent heeft, moet
het op het moment dat het vers
tracht door te breken zwaar hebben.
Want het ls niet uitgesloten dat de
denker in hem de vrees koestert dat
de intuitie met het vers op de loop
zal gaan. Ik heb dit al eens eerder
gezegd, toen Van Vriesland in 1958
de Constantijn Huygensprys kreeg.
Niet alleen om de hierboven be
schreven situatie zou ik willen zeg
gen dat de poëzie van Van Vriesland
zich in zyn totaliteit kenmerkt door
een mystieke poging tot verzoening.
Steeds weer is er een poging tot ver
zoening van tegenstellingen: van le
ven en dood, van hart en hoofd, van
het ik en de wereld, van liefde en
verlies, van zuiverheid en verval.
Het zijn verzen van zet en tegenzet,
van vraag en van antwoord niet
zozeer als wel van de overweging
van mogeiyk antwoord, van ontdek
ken en afwyzen. Toch zyn deze ver
zen in wezen zeker niet beschouwe-
lyk. Het is eerder zo dat de emotie
opgeroepen door de tegenstellingen,
zijn verzen, maar zij zijn er het we-
komt. Het vers is de worsteling om
uitkomst. Er zyn welhaast geen
wysgerige en mystieke begrippen
die Van Vriesland niet aanroert in
zyn verzen, maar zij zyn er het we
zen niet van. Het wezen is de worste
ling naar licht en hoogte en het tot
in de ziel gegriefd zyn om het niet.
bereiken. Het niet bereiken van een
durende transcendentie, terwyl de
dichter meent die via zyn subtiele
geest en zyn oorspronkelijkheid wel
te kunnen halen. Geen opgaan in een
god, geen opvlucht zonder terugval,
geen rust in een bewust eeuwig mo
ment is gelukt en een verbetenheid
gevolg van. Een klacht om de ver-1 min zal het iemand verbazen dat
Martha-Stichting: 10.30 u ds. J. Veen
Oudshoornseweg Wijk I: 10 u ds, G
Cadée- 7 u ds. B. van Blanken te
Haastrecht (Jeugddienst). Sionskerk
wyk II: 9.30 en 6 30 u ds. H. Koud-
staal Wilk m. Gebouw Onderwee: 10
uur ds H. Hutlng te Rotterdam. Geref
Kerk Maranathakerk: 10 u ds A B,
W. M. Kok te Zeist; 6.30 u ds. Wester-
veid. Salvatorlkerk10 u ds. G. A Wes-
terveld; 5 u ds. Kok te Zeist. Alphen-
Noord, Goede Herderkerk: 10 u ds. G.
Toornvliet te Bloemendaal; 6.30 u ds.
G. H Peddemors te Nieuw-Vennep
Geref. Kerk (vrllgem.)9.30 en 5 uur
ds. H. Schol te. Oud Geref. Kerk: 930
en 4 u leesdienst Chr Geref. Kerk:
9.30 en 5 u ds. R. Kok Rem. Geref.
Gem.: geen dienst. Baotistengenv10
en 6 30 u ds. M. Cohen.
Benthuizen Hen-. Gem.: 9 30 en
ds, W. A. S. Laurense. Geref. Ge-
nedering in de letteriyke beekenis.
het omlaag geduwd worden, het be
neden moeten blyven. Aangebonden
blyft de dichter en verbitterd omdat
zyn hoogreikende ik de overwinning
niet haalt. Deze wezentrek loopt door
byna alle poëzie van Van Vriesland
Deze hoogmoedigheid, als men het
zo noemen wil, duikt op een heel an
dere wyze op in zyn liefdesgedichten
en in die verzen waarin hy zegt tot
het eenvoudige bestaan te willen ke
ren. Zyn verdriet om verloren lief
des, zyn plotselinge voorkeur voor
landeüjk leven b.v. zyn heus wel ern
stig bedoeld op het ogenblik van het
gedicht. Maar onder de regels van
meentë9.30 en 6 u ds. F. Harlnck.
Bodegraven Herv. Gem.: 10 u ds
het met die ondoordachtheid zo'n
vaart niet loopt. Want;om Van Vries- ¥T„-4s van HaJten. 6 30 u„r
land tets ondoordachts op papier te ds Hartoeh. Bethlehemkerk0 30
laten zetten, zou men by wyze van u ds. Den Hartogh: 6.30 u ds. Balke
spreken hem zyn huis af moeten 1 Gerei Kerk: 10 en 6.30 u ds Grif-
-- floen te Woerden. Nteuwerbrug. 9.30
stropen. Het mooie sonnet genaamd
„Existentie" met de opdracht „Caris-
simae uxori" ls evenwel om het be-
wys te leveren dat ook bij deze
dichter het onderhuidse het duel met
de hersenen kan winnen. Hy zegt
het ook in het titelgedicht". Zit ik
te staren /Naar wat het brein niet
aanvaardt, maar Het hart weet
beter". De drie laatste verzen uit de
ze bundel geven stem aan een waar-
dige en tevens demoedige gelaten-
dergeiyke verzen klinkt een dunne beid. Ze worden gedragen door een
toon mee van ironie, van galgenhu- 'subtiele, nauwelyks bewegende bij
mor byna. Het is niet meer dan j na-stilte in woord en klank en zyi
even een toon, in de woorden nau- daar ook de uitdrukking van. „Zo-
va eiyks aanwysbaar. Het is alsof de dat de schemer even/ De tyd
dichter deze gevoelsmomenten en jstillegt om van zichzelf te dromen",
deze zelf vereenvoudiging met een Ik ben mU van bewust dat Ik
wantrouwig oog bekykt resp. er niet niet heb kunnen doen dan
voor wil bukken. enige aspecten weergeven wat er uit
Er zijn ziekte en bezetting voor no- Van Vrieslands poëzie tot mij geko-
dig geweest om deze dichter te be- men is en zelfs dit ten dele. Ik heb
wUzen dat ook hy maar een mens is, al eens eerder op deze plaats ge-
om het simpel uit te drukken. Ram- "<?d. dat de wijsbegeerte een mij
pen hebben gevoelens die vroeger j vreemd biyvend terrein is^ en dit is
een enkele maal hun kans schoon za- een handicap voor wie \an Vries-
gen zoaLs in het vers „Dit Kind" lands verzen wil doorgronden. Ik heb
(Herhalingsoefeningen) op gang ge- "iet gesproken over zijn technische
bracht en de bundel „Tegengif is I veelzijdigheid en over zyn frap-
daar grotendeels de neerslag van. De Pante n®ch over zijn vertalin-
dichter heeft zijn vraag „Wie ben 6en over zijn proza. Ik heb niet
ik?" uit het vers „Reservatio men- anders ondernomen dan te wijzen
talis" beantwoord gekregen buiten °P een ^e"li"S onder de hedendaag-
zichzelf om en hij heeft moeien er- w dichter». E'" uitzonderlijk be-
varen dat naast „droom en weten" eaafde die met zyn lucide geest >n Zee
(het vers Ziel) een realiteit de men» welbaat alle richtingen heeft ge
zijn denkersaard z«n talcn!\oor en d,e soms in klaBen uitbreekt is er het
Berg. Geref
leesdienst; 3.30
u ds. H. Schol te. Geref Gem.: 10 en
6 u leesdienst Ev Luth. Kerk: 10.30
u ds. B G te Winkel. Evan«?.krine: 10
u eredienst: 6.45 u L. G. Suasenbach
te Haarlem.
Boskoop Herv. Gem 9.30 u ds. A.
de Leeuw; 6.30 u ds W. L. Heljmans
Chr Geref Kerk: 9.30 en 4.30 u ds
Seegellne te Woerden. Geref. Gem.:
9.30 en 6 u leesdienst (dinsdag 7 30 u
ds. C Harlnck te Utrecht). Ger. Kerk:
9 30 en 5 u ds J Spoelstra. Rem.
Kerk: 10 u ds. J. Th. Mackenzie te
Lelden.
,-_v- i Hazerswoude Herv. Gem.: 9 30
klank en ziin J Enkelaar te Utrecht; 6 30 u
U H Bouter tc Lelden Meucddlenst) Ge
ref Kerk: 9 30 en 6 30 u ds. P. J. O.
de Bruyne te Zandvoort.
Hlllegom Herv Gem 10 u ds. J.
Bronsgeest: 7 u Jeueddlenst dr. H
Mulder te Rotterdam, geen leugdkapel-
dienst. Geref Kerk: ds H van den
Rerv te Sassenhetm: 5 u ds J D te
Winkel te Sassenhelm. Prot Bond
10 30 u (Nutsoebouw v. d Endelaan
52 v ds S. Daalder te Heemstedp E'-on-
eellsptle-samenkomst i u (Geh Ha
ven 50) evane. J. Zllletra te Gouda
(donderdagavond 8 u ln gebouw Haver
50 evang. B Grootveld te Den Haag)
Hoozmade Herv. Gem 10 u ds
Fred J Broeyer
Knfwitk aan den RHn Herv Gem..
Dorpskerk- 10 u ds. H A. van Doo te
Oegstceest: 6 u ds. Hagen te Katwlik
aan Zee. Kapel Nieuwe Duinweg: 10
en 6.30 u ds. A Baas (v m HTn Gym.
lokaal school Narclasstr.10.30 u ds,
T Krtivne t» Heemstede. Geref Kerk'
0.30 u ds. W Rakker te Katwiik aan
ds. F Pijlman te Katwijk aan
kan overvallen die bij geen van de- zocht
ze beide onder te brengen Is. H(j «ik '""b ">mier transigeren
is zich tegenstrevend bewust gewor- hteft »at n"t 2,Jn
den van de waarde van het droeve i kon """den en tenslotte is gekomen
aardse en van de anderen. Zie het tot de """"f aanvaarding van een
vers „Oogst", de acht korte doods- eenzaamheid, toch nog af-
aria's en de „Bevrijding van Dalf- i wachtend-.
1 Het Rikt mij dat het werk van een
dichter die ln staat Is geweest dat In
i zyn verzen uit te zeggen, de moei-
Dat deze nieuwe bundel „Ondoor- te waard L, om rr rfch in te
dacht" hebt. zal na 't bovenstaande verdiepen.
niemand verwonderen. Maar even- I CLARA EGGINK.
Katwiik aan /.'r nrrvv
de zin van net men se- Kerk: 10 u ris Vroeglndewev:
Herv. Gem., Nwe
ds
kroniek in
Advertentie
werkt zacht en zeker bij verstoppingsproblemen
Vink Oude Kerk: 10 u ds Van Roon:
fi u ds. Bouman Ichtuskerk: 10 u ds
Hagen- 5 u ds Boer. Hulpkerk Honr-
nes: 10 u ds Bouman: 6 u ds. Van
Roon. Groen v Rr.school: 10 u knnd
H Smits Dp B111Z"e>>osnltlum6 45
mi- ds Hsp-en C.prpf K>rk Vwtr.'
10 tl ds. Van Beek; 5 u ds. Pakker
u Helnrtan- 10 u ds RMlman- 5 u ds
Van Reek C** Ge—f Ke-*- 10 en 5 u
ds ven de- Ev>r Oe~f Kerv f.-rttve-
ma°vtl 6 30 en 7 i» ds Vnn rte* Kweet
n-een Gere' Gem in en 5 tl lees-
rilenct Oeref. Gem. In Ned 10 en 5 u
leesdienst.
Koudekerk aan den Rlin Herv
Gem.: 10 en 7 u ds Ouak. Geref
Kerk: 10 en 7 u ds. Makklnga
Leiderdorp Herv Gem 10 u ds
J P Honnef: 6.30 u dhr. J. v. d Hoek
ZUlkwartler: 6.30 u ds J P, Honnef
Geref Kerk- 10 u ds Van Drie- 6 30 u
ds Mlnnema. ZUlkwartler- 10.30 u ds
Mlnnema; 5 u ds. Van Drie.
Lelmnlden Herv. Gem.- 9.30 u ds.
Wapenaar; 7 u ds. Wapenaar (Jeugd-
c r, ds
!.i.«.sc Herv. Gem.. Grote Kerk:
10 u ds. S. Koolstra; 7 u ds. Van den.
Berg te Lelden (Jeugddienst). Helv.-
kapel: 10 u ds. H. G. Oostlnga, Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds. A, E. van der
Wcrude. Chr Geref. Kerk: 10 en 4.30 u
ds. D. H Blesma. Geref, Gem.: 10 en
4 u ds W. Suyker (dond 7.30 u ds. W.
Suyker). Geref Kerk ivrtjgem.i: 10 en
4 30 u ds J J. Verleur. Oud Geref.
Gem 9.30 en 3 u leesdienst (dond.
7 30 u leesdienst). Ned. Prot. Bond:
70.30 uur ds. G. J. Paardekooper te
Nieuwkoop.
uwkoop Herv. Gem.: 10 u ds.
Vossers te Lelden; 6.30 u ds. D.
Ollemans Geref Kerk- 9.30 en 6.30 u
ds. M. Hlenech. Rem Geref Gem on
bekend. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
uur dhr. J. van Leeuwen.
Nleuwreen Herv. Gem 9.30 u ds.
S. Klusener; 6.30 u kand E. Bou-
an te Katwijk aan Zee. Geref. Kerk:
9 30 en 6.30 u ds J. D. de Vries te
Hoofddorp.
XnordwUkerhout Herv. Gem.: 10 u
i A Smits; 7 u Geref. dienst; De
Zllk (aula R-K. Meisjesschool» 7 uur
ds. A. H. Smits.
NoordwUk aan Zee Herv. Gem.: 10
u ds AL. La pré. Jeugdcentrum ,,De
Rank": 5 u ds, D Keuning. Sole Mlo-
10 u ds. D. Keuning. Geref. Kerk: 10
u ds. W. Dekker; 5 u ds. H. Post te
Leiden. Herv. Geref. Evang., VGLO-
school, Schoolstr. 2: 10 u ds. G. van
der Kamp te Den Haag; 3.30 u ds. A.
den Hartogh te Bodegraven.
Noordwyk-Binnen Herv. Gem.: 10
u ds. J. Irlk te Oegstgeest: 7 u ds. A.
L. Lapré. Geref. Kerk: 9.30 u ds. H.
Post te Lelden; 5 u ds. W. Dekker.
Van den Bergfhstlchtlng11 u ds. H.
Post te Lelden. Ned. Prot. Bond: geen
dienst.
Oude Wetering Herv. Gem.: 9.30
uur dhr. Van den Hoek te Leiderdorp.
Geref. Kerk: 9 30 u ds C. L. Ruben te
Rijswijk; 6.30 u ds. J. van Drie te Lei
derdorp. Rem. Geref. Gem,: 7 u dr. A.
W. Cramer.
Oegstgeest Herv, Gem., Groene
Kerk: 10.30 u ds. M. J. Wagenvoorde.
Pauluskerk: 10 u de H. J. van Ach
terberg te Lelden; 7 u ds, J. Irlk.
Vrljz. Herv.: 10.30 u ds. W. E. Ver
donk. Geref. Kerk: 10 en 5 uur d».
Meijer. Geref. Kerk (vrljgem): 8.30 en
3 u ds. A. W. Boxman.
Rynsaterwoude Herv. Gem.: 9 30
u ds. Lalleman te Oude Wetering; 7 u
ds. C. A van Harten te Bodegraven.
Chr, Geref. Kerk: 9.30 u onbekend.
2 15 u ds R. Kok te Alphen a'd Rijn
(HA en dankz.).
Rjjnsburg Herv Gem., Grote Kerk
10 u ds. H. van Gosllga; 5 U ds. M. C.
Groenewoud. Bethlehemkerk10 u ds.
M. C, Groenewoud: 5 u ds. H. van
Go6llga. Geref Kerk (vrygem 10 en
5 u ds K. Deddens. Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 u ds. G. de Vries. Geref Kerk,
Petrakerk: 9.30 u ds Blileveld; 5 u ds.
M. Wilschut te A'dam-W. R&penbure-
kerk: 9 30 u ds, M. Wilschut; 5 u ds.
C. H. Apnelo te Den Haag. Maranatha
kerk: 9.30 u ds. C. H. Appelo; 5 u ds.
Bij le veld.
Sassenhelm Herv, Gem.: 10 U ds.
W H. Walvaart: 7 u ds. T. D, Emous
te Den Haag (leugddlenstGer. Kerk:
10 u ds, P D. Kuloers; 5 u ds. H v.
cl Berg. Chr. Geref Kerk: 10 en 5 u
ds. L. S. den Boer.
Valkenburg Herv. Gem.- 10 u ds.
D. Lekkerker; 6.30 u dhr. P Drijver t«
Voorschoten Geref. Kerk: 10 en 5 u
dr. Smit te Voorschoten. Geref. Kerk
(vrllgem)- 8.30 en 3 u ds. J. v. d.
Haar te Lelden.
Voorbout Herv. Gem 10 u ds. G.
C Tromp te A'dam; 7 u ds. Joh. Punt.
Voorschoten Herv. Gem., Dorps
kerk: 10 u ds. G. Boer te Katwiik; 7 u
ds Zijlstra Rijndijk: 10 u ds. Saraber.
Hulp en Heil: 10 u ds. Zljlstra. Geref.
Kerk: 9. 10 30 en 5 u ds. Modderaar.
Oeref. Kerk (vrllgem.): 10 en 5 u ds.
Boxman te Eindhoven.
Wadrtlnxveen Herv. Gem.: 9.30 u
ds. J. R Cuperus: 6.30 u ds. J. Ver
wellus. Wltkeebouw 9 30 u ds J G.
Schuurman te Schoonhoven: 6.30 uur
ds. J R. Cuperus. Bethel: 9,30 u ds.
J Verwellus: 5 U ds. H. G Abma te
Gouda Immanuëlkerk9.30 u dr A.
van Haarlem; 7 u orof. dr. A J. Ras-
ker tp Oecsteeest. Geref Kerk: 9. 10.30
en 6.30 u prof dr H Bergsma te
Raarr. Rem Geref Kerk- geen dienst.
Chr Afgesoh. Gem 9 30 en 5 u ds.
A P. Verloop.
Warmond Herv. Gem.: 10 u kand.
J. Lugtlgheld te A'dam (jeugddienst);
7 u ds. H. G, Oostlnga te Llsse,
Wassenaar Herv. Gem.. Dorpskerk:
10 u vie. R Steenstra: 7 u ds. J T.
Wlersma Klevietkerk: 9 u leugdkerk;
10 u ds J T. Wlersma. Devlerhuls:
10.15 u ds. J A. G. van Zanten, Dorps
centrum- 10 u Jeugdkerk. Geref Kerk.
Bloemenmplaan: 10 en 5 u da. E. Pijl
man Zifllaan: 10 en 5 u ds. P. van
Berge te Makassar Ned. Prot. Bond,
T.ange Kerkdam: 10 30 uur de. D. A.
Werner Johannahuls: 10.30 u dr. P. D.
Tlalsma te Den Hnng. Herv Geref.
Evane Dorpshui*10 u J Henzen te
Leiderdorp: 5 u G de Pater te Haas
trecht.
Q 30 en 6 30 u ds Detvimers Ned. Prot.
Bond: 7 u (O Raedthuvs) ds. Mei
huizen te Den Haag.
Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 u
ds F de Jonge; 7 u ds J C. J Brons
geest te Nieuw-Venneo Geref. Kerk:
9 30 en 7 u ds. Melnders.
Zoeterwourie Herv. Gem.: 10 uur
ds R Hengstmangers.
Zwammerdam Herv. Gem.: 10 u
ds G. Moen te Alphen aan den Rijn;
6.30 u ds J. de Vos te Katwijk aan
Ze. (jeugddienst met zang kerkkoor).
Geref. Kerk: 10 en 6 30 u ds J. Wa
genaar Rem Geref Gem.: 10 u ds. T.
Mayer ie Woerden.
