azi-groten brallen (op verzoek)
het Rheinbastion
Mr. Hasiboean durft de
prijsbeheersing aan
iirifi 1
k-'t,
■Iv
1966
)AG 19 FEBRUARI 1966
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
jcumentengrammofoonplatengeluidsband
ongeveer zeven miljoen nieter film
L (Van onze correspondent in Bonn)
4teeds wanneer de stem van Hitler of zijn trawanten in radio-docuinen-
tres te horen is, of het beeld van de Fiihrer op het filmdoek verschijnt, is
werk verzet in het „Bundesarchiv" in Koblenz. Twintig archivarissen en
(er dan honderd assistenten werken hier aan het opsporen en ordenen
n alle documenten op papier, celluloid en geluidsband, die de Duitse
sijtorie ambtelijk of half-ambtelijk heeft opgeleverd. Van heel groot be-
jëU» was en is daarbij het aanleggen van een verzameling over Duitslands
te verleden.
ei.igde Staten teruggekeerde S.D.-
documenten werd samengesteld. Een
ander opzienbarend boek was dat
over de vroege geschiedenis van de
NSDAP (Werner Maseré die Früh-
geschichte der N.S.D.A.P.) waarin
nieuwe gegevens over Hitiers jon
gelingsjaren konden worden vermeld.
Maser putte rykeiyk uit N.S.D.A.P. -
archieven die tot voor kort in Was
hington lagen en niet toegankelijk
waren.
Behalve historici hebben In de eer
ste plaats nog steeds de officieren
van Justitie en de politie-autoritei-
ten grote belangstelling voor de uit
de Verenigde Staten en Engeland
(en uit in Duitsland zelf ontdekte
plaatsen) teruggekeerde documenten.
„De historie is nog niet begonnen",
zegt dr. Kothe, de beheerder van het
archief, „de Justitie heeft nog het
Burgerlijke Stand
Leiderdorp GeborenMaria
Hélène Désirée, dr. van M. J. M. van
Diemen en van M. J. Vente; Dirk Je
roen, zn van C. A. Teijgeler en van T.
de Maa.
Overleden Anna Roetman, 55 jaar.
echtgenote van: Marlnus Govert
Sterk.
WASSENAAR
Veldloop voor
niet-atleten
n in 1952 begon met
van het „Bundesarchiv",
vrijwel met lege handen,
jk, grootste gedeelte van het
•chiv" in Potsdam was na
[omzwervingen op Oostduits ge-
al terechtgekomen, waar het voor
vrijwel ontoegankelijk
archief van de oude W'ehr-
gtng verloren door Ameri-
bombardementen en de
die gingen over het leger
weinig meer terug te vinden. De be
langrijkste U.F.A.- en Bavaria-ar-
chieven 'varen al door de Westelijke
en Oostelijke geallieerden snel van
hun inhoud ontdaan.
Ehrenbreitstein Rheinbastion)
zeven miljoen meter film
van de vracht werd begraven,
een ander op een helling tussen de
bomen uit de wagens gegooid. Daar
vonden Amerikaanse soldaten de
bandopnamen tussen de struiken te
rug en ze gebruikten ze als serpen
tines, niet wetend dat ze onder meer
het gehele proces van Roland Freis-
Barkhausen kende voor het aan
leggen vaa zijn verzameling voor het
Bundesarchiv echter een andere weg.
Hij wist dal Hitier in latere jaren
elke „Gau" (of provincie) zijn eigen
archiefje had laten opbouwen van
de journaal- en propagandafilmko- I Ier tegen de opstandelingen
lier vielen in handen van de pjeën. die men ook in Berlijn bezat. [20ste juli tegen Hitier bevatten
Barkhausii: wist ook precies
deze kleine archieven lagen.
Toch gaat de speurtocht nog steeds I
voort. Elke dag komen er oude trom- 11611 Duitser die de hele gang i wiinhmHnwVinni
mels of verbleekte dozen met oude 1 zaken de verte had gevolgd, raap- 11 b.v. de Wtlllbrodussehool.
films binnen. De oudste films in Ko- |^e '&ter depresten bijeen en probeer-
blenz zyi. var. 1909. Er zijn er by die
door de gebroeders Lumiere, de uit
vinders van de cinematoscoop, ge
maakt zyn, en opnamen van keizer
Wilhelm. lang voor en gedurende de
oorlog dia hy zelf begonnen was en
ai Koblenz al belangrijke
iteu geboekt. Zo bezit het ar-
nu een complete verzameling
file Duits? week-journaals sinds
en een groot gedeelte van de
uit de periode daarvoor.
,n ontelbare documentaires en
dafiims uit het Derde Rijk,
ifcnóer 111 films die in opdracht
isyjde N.S.D.A.P. werden gemaakt
i2 tilms van de vroegere Duit-
OEGSTGEES1
Raadsagenda
De gemeenteraad van Oegstgeest
komt woensdag 23 februari, 's avonds
half acht, in openbare vergadering
by een ter behandeling van de vol
gende agendapunten: benoeming van
onderwijzend personeel aan de open
bare scholen: voorstel van burge
meester en wethouders tot vaststel
ling van een nieuwe verordening op
de winkelsluiting: idem Inzake de
fluorid'ering van het drinkwater;
idem inzake de aanleg van een par
keerterrein aan de Lijtweg-westzij
de idem tot beschikbaarstelling van
een krediet voor de aanleg van een
halteplaats voor de bussen, aan de
Geversstraat: idem tot vaststelling
van de rekening van „Poelmeer" over
1965; idem tot wijziging van het
raadsbesluit van 9 september 1964 in
zake verbetering van bouwplan I
van de woningbouwvereniging „Bui-
tenlust": idem tot wijziging van de
verordening als bedoeld' in artikel 10
der Drankwet: idem tot verpachting
van land aan de heer C. D. J. van
Ryn: idem tot het aangaan van
een gemeenschappelijke regeling in
zake de bestuursschool Zuid-Holland;
idem inzake de verhuur van de voet
balvelden; idem tot het verlenen van
medewerking voor de stichting van
een R.K. school voor lager onderwijs
Goede sier in Oegstgeest-Noord; idem tot het
verlenen van medewerking voor de
aanschaffing van borden en kasten
Ds. H. Perdok nog
eenmaal naar
zendingsveld
De oud-zendingspredikant op Mid
den-Celebes, ds. H. Perdok. die sinds
Jaren thans werkzaam is in het Zen
dingsbureau in Oegstgeest. zal het
land waar hij gewerkt heeft nog eens
terug zien. Voorzien van tal van op
drachten gaat hij een reis maken. In
het programma is ook een bezoek
opgenomen aan de Kerk van Posso,
het gebied waar ds. Perdok de eerste
periode van zijn werk in dienst der
zending heeft doorgebracht. Maar
vooraf hoopt hy naar Halmahera te
gaan om de Raad voor de Zending
te vertegenwoordigen bij de herden
king van het feit. dat het Evangelie
sinds honderd jaar daar verkondigd
is. Destyds begon de Utrechtse Zen
dingsvereniging vanuit Nederland
daar de zendingsarbeid. Nog steeds za' n'et langer meer verzorgd worden
heeft dè Nederlandse zending ban- door Metten T. Koornstra. Dit zal ge-
den met de uit dit zendingswerk ge- schieden door de 39-jarige ontwerper
groeide Kerk van Halmahera. Piet er Groot te Westzaan. De ver-
Verder staan er besprekingen met wachting is dat zijn versiering een
de leiding van de Indonesische Raad volkomen ander uitgangspunt zal
van Kerken in Djakarta op het pro- hebben
gramma. Er wordt op gerekend, dat Voor het muzikale gedeelte zullen
ds. Perc'ok ongeveer zes- maanden I geëngageerd worden Het Pim Jacobs
weg zal zyn. Quintet mm.v. Rita Reys. de pia-
nisten George Amelong en Rinus van
Galen, het Rita Dalvano Quintet,
directrice gewerkt. Mej. Derks beëin- i The Djarnond Five en Herman
digt op 1 maart een loopbaan van schoonderwalt. The New Orleans
Boekenweek
Van 26 maart tot
en niet 2 april
De komende 31ste Nederlandse
Boekenweek zal op vrijdagavond 25
maart 1966 geopend worden met een
officiële gala-avond In het Interna
tionaal Congrescentrum - RAI ln
Amsterdam. Het programma wordt
verzorgd door het Nationale Ballet.
De versiering van het Boekenbal
46 jaar by de PTT. Zij zal worden svneopators en een spectaculaire
opgevolgd door de heer J. Woutsra. I beatgroep
die thans directeur is van het PTT-
kantoor te Eibergen
De Wassenaarse atletiekvereniging
Raket '65 organiseert op zaterdag
12 maart in het landgoed Dulnrell
de jaarlijkse Zuidhollandse veld
loopkampioenschappen. Voorafgaan
de aan deze officiële wedstrijden zal
een veldloop worden georganiseerd
voor niet-atleten.
Al naar gelang van de leeftijd kan
men inschrijven voor een veldloop
over 500, 1000 en 2000 meter In-
schrtlvingen kunnen gericht worden van minimaal l 7,50 boeken koopt
aan mej. Y. van Dillen. Luifelbaan 'chaakkampioenschappen tan Was- krijgt gratis het nieuwe boek
38 en de heer N. van Leeuwen
Snelschaken
Suykstraat 40, tot uiterlijk 5 maart
Afscheid van
PTT-directrice
Evenals vorig jaar organiseert de 1
schaakkampioenschappen
senaar. De wedstrijddata zyn vast- de Vries Het ^aard. de
gesteld op zaterdag 26 februari en en het valse hart
maandag 28 februari a.s.
Aan deze wedstrijden kan door in opdracht van de Commissie
iedere schaakliefhebber uit Wasse- C.P.N.B. heeft de 28-jarige auteur
naar worden deelgenomen. De wed- i steven Membrecht het essay „Een
strijden zullen gespeeld worden
j het jeugdhuis. Schoolstraat 4. Vorig
I jaar werd het kampioenschap be-
Mej. A. M. M. Derks. directrice haald door drs. L. A H. Enthoven,
van het postkantoor in Wassenaar Men kan zich aanmelden bij de
gaat per 1 maart a.s. met pensioen heer A P. M. Houtman, van Zuylen
Zy heeft 54 jaar in Wassenaar als 1 van Nijeveltstraat 167, tel. 5147
waarachtige driehoek" geschreven.
Hierin schetst hy de drie basisgevoe
lens van de mens: „eenzaamheid,
schuld en angst." Het boek is spe
ciaal bestemd voor jonge mensen die
geïnteresseerd zyn in de moderne li
teratuur en zichzelf.
de er toen er weer belangstel
ling voor de Hitler-tyd ontstond
goede sier mee te maken. Hetzelfde
gold voor die begraven platen en
banden, die eveneens na veel juri- j
öische moeilykheden en taai onder-
rehrmacht. Wat de Britten en j d'ie het emde van zyn bewind bracht.
ikanen hebben meegenomen,
ook langzaam weer naar de
lag Bsrepubliek terug. Men rekent
binnen twee tot drie jaar alle
«ven uit de Verenigde Staten
binnen eigen muren te heb-
De Engelsen hebben de laat-
jaren al het complete archief
te marine en dat van het mi
le van Buitenlandse Zaken te
ven (dit laatste bevindt zich
rengens in Bonn».
ei in Koblenz sinds eni-
ren een verzameling van eni-
londei den grammofoonplaten,
i opdiacht van de partij wer-
gemaakt, met toespraken van
Goenng. Goebbels en alle an-
temen uit die cjagen. De pla-
ïjni m in koper gegrift en daarna
n ii fn aj groeven verzilverd, om
het nageslacht maar niets van
•preken,? verloren te laten
Wo 1 kenkrabber
Ehrenbreitstein
ibekende vesting Ehren-
Aj#tein (Koblenz) is de filmaf-
ik
ajf S van het Bundesarchiv onder
licht. „Rheinbastion" staat bo
de hoofdpoort van deze kazer-
njw raar het binnen koel is. de mu-
lik zyn en een eventuele brand
g óchade aan de omgeving kan
G'0 Ichten. Een waar doolhof van
Do tls en poorten in de rotsen
houwen - voert naar het hoog-
flateau van deze grootste en be-
dste iynvesting. Hier kan men
y] fr (ie beschermende muren de
*r horen en zien oreren, de 1
rtnncnde Duitse troepen tegen
zien optrekken, en de bommen
-jjilot'.erdam zien vallen.
IIIJ 1 leider van de filmafdeling.
Baikhausen, laat me de trom
den met het U.F.A.-filmjournaal
het bombardement op Rotter-
Dan wordt de film op één van
ïr» »en speeltafels die binnen het
■w zyn opgesteld behoedzaam
draaid Bulderend klinkt de stem
he Inomfantelyke commentator
hie dagen boven de krygshaftige
*ek un. Als alles voorby is, ver
in hep kostbare celluloid weer
e,:.4één van de duizenden dozen,
fin Hans Barkhausen byna al-
hit zyn hoofd de weg weet te
'en. Zeven miljoen meter film, I
ilOfl he grootste deel nog vooroor-
jen dus uiterst brandbaar, ligt
het „Rheinbastion" opgestapeld.
Andere weg
®g voor de oorlog was Bark
an zeil by de U.FA. in Ber-
Babelsberg. Toen na de ineen-
™ng van het Derde Ryk op be-
\an de geallieerden staats-con-
te als U.F.A. en Bavaria werden
honden, vervielen de rechten op
later aan de Bondsrepu-
maar van de films zelf was
Het hoofdgebouw van het Bundes
archiv ligt in de stad Koblenz. Als
enige wolkenkrabber wedyvert het
met de 9de eeuwse Castorkirche en
de 12de eeuwse Florinskirche. Wat
hier opgeborgen wordt zal van steeds
grotere betekenis voor de geschied -
schryving van Duitsland zyn. Hier
is dr. Kothe thuis op het gebied van
foto en geluid. Onder meer beheert
hy naast de supervisie die hy
over de filmaf deling heeft twaalf
duizend dia's ui-t de eerste wereld
oorlog «helaas zonder de negatieven)
en een miljoen negatieven van duitse
fotograven uit de tweede wereldoor
log helaas zonder verklarende on
derschriften), zodat deze afde
ling nog tot in lengte van dagen
niet om werk verlegen zal zyn.
En dan zyn er de honderden gram
mofoonplaten en geluidsbanden die,
net als de meeste andere documen
ten in het Bundesarchiv, hun plaats
van bestemming langs spectaculaire
en avontuurlyke weg bereikten. By
de komst van de geallieerden werd
het „toon"-archief van de N.S.D.A.P.
uit München waarheen het al uit
voorzorg was gebracht naar vei
liger oorden versleept. Ver kwamen
de vrachtwagens met de platen en
de geluidsbanden echter niet. Al
aan de Tegernsee in de Beierse Alpen
liep de colonne vast Een gedeelte
Vacatures aan de
Terweeschool
Grote verbazing in Djakarta
(Van onze correspondent
in Djakarta)
Het feit. dat zich een aantal
i gegadigden heeft gemeld voor
I de functie van minister voor
Prijsbeheersing. heeft in de In-
gemeentc- donesische hoofdstad grote ver
handelingen tenslotte in Koblenz be- raad voor in de vacatures aan de bazing gewekt. Niemand is na-
°*n CT0"0,~ 1 r melijk vergeten hoe de oproep1
heeft plaatsgevonden: in een'
rede te Bogor. bedoeld als ant-1
woord aan de demonstrerende
studenten, riep een geagiteerde
president Soekarno op 15 januari
sollicitanten op voor de functie, i
Gegadigden, die er niet in zou
den slagen de prijzen binnen drie
maanden te verlagen, zou de
doodstraf of in 't gunstigste ge
val tien jaar gevangenisstraf
wachten.
landden. Hier vergde het een gewei
dige arbeid om van de beschadigde
resten weer een draagiyk geheel te
maken. Van de begraven banden
bleek het magnetische gedeelte on
beschadigd, van de koperen grammo
foonplaten heeft de zilverlaag op
verschillende plaatsen losgelaten en
ze tonen bulten en putten door non
chalante behandeling.
Plotseling kan nu in een zaaltje
van de wolkenkrabber in Koblenz
Hitlers hysterie weer losbreken, als
een technicus van een radio-, of
tv-sta£ion citaten voor een docu
mentaire aan het uitzoeken is. Of
als een platenfirma een keuze maakt
voor een historische opname. Want
net als het filmarchief in de vesting
Elirenbreitstein, staat de verzame
ling in de stad Koblenz iedere be
roepsmatig geïnteresseerde ter be
schikking.
Boeken
Een tastbaar resultaat van de be
moeienissen in Koblenz was kort ge
leden het verschynen van archiva
ris Boberachs „Meldungen aus
dem Reich", een uiterst belangwek
kende getuigenis van de openbare
mening in Hitler-Duitsland, dat ge
heel aan de hand van uit de Ver-
Hef gebouw van het
Bundesarchiv in Koblenz
Terweeschool van de heer A. C. Ver
hoeven en de dames W. F. Bos-
man-Moonen en A. van Konynen-
burg uit elk van de volgende voor
drachten één persoon te benoemen.
Vacature 1: l. de heer A. J. C.
Vermeulen uit Reusel, 2. de heer H.
R. Olthuis uit Utrecht, 3. de heer
C. P. L. de Koning uit Utrecht.
Vacature 2: 1. mevrouw Th. Lam-
bert-Stigter uit 's-Gravenhage. 2.
mevrouw R. Kers-Groenendyk uit
Gouda, 3. mej. A. C. van Loenen uit
Geldermalsen.
Vacature 3: 1. mevrouw R. Kers-
Groenendyk uit Gouda. 2. mevrouw
Th. Lambert-Stigter uit 's-Graven
hage, 3. mej. A. C. van Loenen uit
Geldermalsen.
WARMOND
Comité inzameling
huwelijksgeschenk
Teneinde de actie van het
Nationaal Comité, dat is gevormd om
gelden in te zamelen voor het aan
bieden van een geschenk ter gele
genheid van het huwehjk van Prin
ses Beatrix met de heer Claus von
Amsberg te ondersteunen, is ook in
Warmond een comité gevormd dat
zich met deze inzameling zal be las-
j ten.
Het comité bestaat uit burgemeester
drs. F. K. Langemeyer, P. Akerboom.
G. van Bennekom. K. Beumer. Q. de
Bruin. K. Gunther, C. v. d. Heyden,
Tot de eersten, die op deze niet
ernstig te nemen oproep ingingen, be
hoorde de Djakartaanse advocaat
mr. Hadeli Hasiboean. ex-chef
redacteur van het in het Nederlands
verschynende ochtendblad ..Nieuws
gier", dat op 3 december 1957 op
hield te bestaan. Op 1 februari werd
hy door tw^de vice-premier dr.
Leimena ontvangen, aan wie hy ge
durende meer dan een uur zyn plan
nen voor de verbetering van de eco
nomische toestand uiteenzette. Na
afloop van deze bespreking bleek mr.
Hasiboean bereid daarover iets te
vertPlien.
Zyn voorstellen komen in hoofd
zaak neer op liberalisering van de
economie, hoewel nog in het kader
van dt geleide economie. Hy noemt
het voorbeeld van Lenin, die in
1921 zyn NEP «nieuwe economische
politiek) afkondigde nadat drie mil-
joen Russen van de honger waren
T. Houweling" P- van Leeuwen." mr. I gestorven, waarby ruimere vrijheid
I
n Ut
'In
h S
igwofx w
•A t
Menten, mevr. J. Nypels -Kamer-
lmgh Onnes. S. van Styn. P. Ver
geer. A. Versluys. G de Vroomen,
Hi Wyers en K. v. d. Willik.
Tot 8 maart kunnnen bydragen
•v orden overgemaakt op de postreke
ning 7983J van de Coop.-Raiffeisen-
)ank. Daarnaast zal tot 8 maart ge-
ege-nheid worden gegeven om gelden
ie deponeren in de daarvoor speciaal
geplaatste bussen welke staan by P.
M. de Vetten, Herenweg 4. C. J.
Meskers Burg.Ketelaarstraat 20 en
voor de loketten van genoemde
bankinstelling.
Marktberichten
RIJNSBURG. 18 febr Am Anjers
Sim roze 28-35 rood 30-38. wit 28-32.
Keefers 34. Shocking Pink 31. Deslré
35. Div. Hyacinten 10-18 per 100. Tul
pen Apeldoorn 160-175, Prunus 225-
260, Lustige Wltwe 75-90, Paul Rich
ter 115-125, Copland 130-145, Gudosh-
nlck 150 Brillant Star 30-60. Adagio
175, K én M. 160, v. d. Eerde 95-110.
Carara' 125, Prominence 156. Winter-
gold 95. Preludium 85. Irissen: Wedge-
wood 340, Dom 1 na tor 400, Fresia's
White Swan 160-170. Snow Queen 200-
206. Golden Yellow 150. Narcissen*
Carlton 75 Rembrandt 80. California
60. Flower Record 55 per bos.
Groenteveiling: waspeen B1 53-55, A1
1 53-57. A3 30.50-43 per 100 kg.
werd verleend. Wy moeten niet
zyn voor de „swata", met welk woord
hier het particuliere bedrijfsle
ven wordt aangeduid. Mensen van
welke nationaliteit ook mogen hier
hun gang gaan, als wy er maar be
ter van worden.
Twee belangryke punten van Hasi
boean zyn:
de staatsbedryven blyven staats
eigendom, maar de leiding dient
te worden overgedragen aan een
deskundige, zo nodig een buiten
lander. Als vroeger byvoorbeeld de
Borsumy wél winsten kon maken,
waarom ïyden de staatshandelsbe-
dryven nu dan verlies?
bezuinigingen op grote schaal. De
ministers dienen een voorbeeld te
nemen aan de levenswyze van Ho
Tsji-minh. Volgens mr. Hasiboean
is de economie nu vastgelopen. Ik
kryg een elektriciteitsrekening van
147 (nieuwe) roepiah. die ik niet
kan betalen Ze mogen myn licht
afjnyden!"
President
in schakelen
hulp van de Nekolim «de neo-kolo-
nialisten en imperialisten» mag aan
nemen, zei Hasiboean. die te zullen
weigeren, als die in het nadeel van
Indonesië zou zyn. Maar als 't in het
voordeel is. waarom niet. wanneer
wy wel de hulp van Japan aan
vaarden .waarom niet van andere
landen? De sleutel voor het succes
van zyn streven om de pry zen te
drukken, noemde hy de president.
„Wanneer myn plan wordt aanvaard,
zal ik de president verzoeken de lei
ding van de uitvoering zelf op zich te
nemen en de nieuwe fase van de re
volutie af te kondigen: de fase van
de economische opbouw".
Wat de bezuiniging betreft, merkte
hy op, dat sommige bouwprojecten
maar stopgezet moeten worden. Wan
neer we oen gebouw van 14 verdie
pingen willen neerzetten, laten we er
dan maar eerst vyf maken, de rest
komt later wel; van het „nationale
monument" eerst alleen het monu
ment, wat onder de grond nog ge
bouwd moet worden, komt later wel;
van het Conefo-project alleen het
Over de opmerking van de presi- hoognodige, dat kunstmatige meer
dent dat zo n pryzen-minister geen komt later wel. Ook het aantal, con
gressen en conferenties moet kleiner
„Schakel de politieke partyen en
massa-organisaties in voor aanplan-
tingen en wegen verbetering. Niet al
le wegen hoeven zo te zyn als de
Djakarta by-pass of de Bogor high
way, kleine weggetjes zyn voorlo
pig het eerst nodig", aldus mrs. Ha
siboean.
Dr. Leimena. die heeft toegezegd de
plannen aan de president voor te leg
gen, heeft tydens het onderhoud met
mr. Hasiboean al gezegd: „Er zyn
eigeniyk geen nieuwe gezichtspunten.
Wat u hier naar voren brengt, weet
de regering al". Hasiboean' ant
woordde: „Inderdaad, maar ze zyn
nog nooit uitgevoerd". Dr. Leime
na: „U. zult er niet in slagen bin
nen drie maanden de pry zen te doen
dalen". Het antwoord van Hasiboean:
„Dat kunnen we pas weten als het
plan al is uitgevoerd".
Byna onvermydelyk behelst het
plan-Has iboean vermindering van
het aantal ministers (nu 104) tot 18
en het op wachtgeld zetten van ze
ventig procent van het ambtenaren
korps. 11
