IN
COLD
BLOOD
Wrakkenspecialist pleit
voor bergingscentrale
Zaterdag 12 februari 1966
L.D.-EXTRA 2^
Een verkeerde manoeuvre van
een chauffeur. Een fron
tale botsing. Doden en/of
schade. Een arts is snel ter
plaatse. De GGD laat evenmin
lang op zich wachten. De slacht
offers worden zo gauw mogelijk
..afgevoerd". De politie heeft ge
woonlijk wat langer werk, maar
het opmaken van een proces
verbaal althans het verza
melen van de daarvoor beno
digde gegevens op de plaats des
onheils is gewoonlijk slechts
een kwestie van korte tyd. Al
leen het autowrak herinnert
dan nog als een „baken op de
weg" aan het ongeluk, dat zich
heeft voorgedaan.
Misschien heeft u er nog nooit
bij stilgestaan, maar het weg
slepen van wrakken die in de
meeste gevallen ernstige obsta
kels vormen voor het wegver
keer duurt vaak uren, soms
zelfs meer dan een halve dag.
Het duurt soms lang, eer de po
litie een bergingsspecialist ge
vonden heeft, die zich bereid
toont èn de vereiste materialen
heeft om een gestrande auto op
te komen halen. Het bergings-
en sleepwerk is meestal de
zwakke schakel in het overigens
goed functionerende reddings-
en hulpwerk op de Nederlandse
wegen.
Frans van Grinsven, de 37-
jarige reddings- en bergings
specialist uit het Brabantse
Veghel, die nu al ruim tien jaar
ervaring heeft in dit nuttige be
roep, is maar al te graag bereid
zijn mening over de organisatie
van de bergings- en sleephulp
te spuien.
Weigering
De Veghelaar kwam vorig
jaar in het nieuws door zijn
weigering om nog langer assi
stentie te verlenen bij ongeluk
ken. „Waarom? Kijkt u maar
eens naar deze stapel onbe
taalde rekeningen. Iemand
of het nu de politie is of een
hulpvaardige omstander belt
me op met het verzoek een wrak
te komen opslepen. Ik ruk uit
met groot materiaal, ruim de
zaak keurig op en dien een re
kening in bij de verzekerings
maatschappij van de man, die
het ongeluk veroorzaakte. De
maatschappij wijst me op een
hulp te verlenen als ik daartoe
schriftelijk opdracht krijg en als
duidelijk blijkt, dat mijn reke
ningen worden betaald. Alleen
als ik weet, dat er gewonde be>-
kneld zit en dat ik die kan red
den door hem uit het autowrak
te bevrijden, verleen ik uiter
aard hulp".
Plan
De teleurgestelde Frans van
Grinsven beziet de zaken echter
niet alleen negatief. Hij heeft
een groot plan ontworpen om
een eind te maken aan de thans
heersende toestanden op het ge
bied van bergings- en sleepwerk.
„Een N.V. met een groot aantal
contribuanten die in geval van
nood tegen een redelijk tarief
worden geholpen".
Dat is het doel, dat de Veghel-
se specialist voor ogen heeft. Hij
zou de grote transportbedrijven
en ook de bezitters van parti
culiere wagens tegen een vrij
geringe Jaarlijkse contributie en
een bijdrage per wagen contri
buant willen laten worden van
■■■■■■ttiBIDDIWIIIlNIIIIIlilll
mÊtBammÊÊÊmmÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊmÊÊÊm
liDUffiiiuiffiinii
clausule, dat de opdracht tot het
wegslepen van de wagen moet
uitgaan van de eigenaar van de
wagen. Alsof deze mij kan op
bellen als hij gewond of mis
schien wel dood is. De maat
schappij zegt dan doodleuk, dat
ik de rekening maar moet in
dienen bij degene, die de op
dracht heeft verleend. De politie
of de hulpvaardige omstander
denken er uiteraard niet aan
om voor de kosten op te draaien
en ik zit met een onbetaalde re
kening".
„Andere verzekeringsmaat
schappijen vinden me te duur
hoewel ik ondanks mijn
kostbare materiaal geen cent
meer reken dan een ander. Na
tuurlijk zijn er ook verzekerin
gen, die mijn rekeningen netjes
voldoen, maar door de bank ge
nomen lijd ik behoorlijke ver
liezen op het sleepwerk bij on
gelukken. Daarom heb ik toen
besloten om alleen nog maar
Modern materiaal van
Van Grinsven in actie bij
bergingspoging langs de ge
vaarlijke Zuid- W illems-
vaart.
zijn N.V.-in-oprichting. Als te
genprestatie zou Frans van
Grinsven over het hele land een
net van hulpstations willen
stichten, waar hypermodern
bergings- en sleepmateriaal
wordt gestationeerd om Ingeval
van nood binnen korte tijd hulp
te bieden ook in de nacht
en tijdens de weekeinden, waar
in nu moeilijk hulp te verkrij
gen is, omdat de meeste garage
houders, die sleep- en bergings
werk als een noodzakelijk
kwaad en in het gunstigste ge
val als een aardige bijverdienste
zien, er weinig voor voelen om
bulten de gebruikelijke werk
uren uit te rukken.
Benaderd
ANWB (375.000 leden) KNAC
(14.000 leden), Eigen Vervoer
ders Organisatie EVO en Ne
derlandse Organisatie Beroeps
goederen vervoer NOB (samen
47.000 leden met in totaal
120.000 wagens) zijn vorige
maand door Frans van Grins
ven benaderd. De Veghelaar
heeft in een brief duidelijk zijn
plannen uiteengezet. Als hU de
nodige contribuanten krijgt, zou
Achter
„Op het gebied van hulpver
lening immers in Nederland al
tientallen jaren achter en als er
niet snel en efficiënt hulp kan
worden geboden, kost dat elk
Jaar honderden slachtoffers",
aldus de Veghelaar. „Waarom
dan al dit ambtelijk gedraal?
Mijn plan is goed en ik zou
niets liever willen dan vandaag
nog beginnen met de uitwerking
ervan".
De KNAC heeft toegezegd, dat
ze haar leden zal adviseren toe
te treden tot de N.V. Nationale
Bergings- en Sleepcentrale van
Frans van Grinsven. Diverse
grote vervoerondernemingen
hebben zich al bij voorbaat op
gegeven als lid. Maar ANWB,
EVO en NOB hebben zich tot
nu toe nog niet achter de plan
nen van Frans van Grinsven
geschaard. Niettemin heeft de
Veghelaar er alle hoop op, dat
hij zijn ideeën toch zal kunnen
verwezenlijken. „Het is immers
geen zaak om mezelf te verrij
ken, maar een poging om aan
alle bestaande moeilijkheden op
sleep- en bergingsgebled met
één klap een eind te maken
'i
-fc De V eg helse oer-
gingsspecialist Frans van
Grinsven.
zijn N.V. kunnen beschikken
over een kapitaal van 18 mil
joen gulden per jaar. Voor dit
bedrag wil Van Grinsven zijn
eigen zaak in Veghel uitbouwen
tot hoofdkantoor, hypermodern
materiaal kopen, waarmee alle
bergings- en sleepwerk kan wor
den geklaard, enkele (in eerste
Instantie vier) posten beman
nen op belangrijke verkeers
knooppunten, vanwaar elk
ogenblik deskundig personeel
met goed materieel kan uitruk
ken om hulp te verlenen en ver
volgens nog een tiental kleinere
hulpposten over het land
verspreid inrichten teneinde
een waterdicht net van slepers
en bergers te krijgen, die ieder
een snel en voordelig helpen. De
organisaties hebben —met uit
zondering van de KIN AC ech
ter nog niets van zich laten ho
ren en dat heeft de heer Van
Grinsven wel wat verbaasd.
(Van onze correspondent in Washington)
Het boek waarover iedereen op het ogenblik in Amerika
praat, is het juist verschenen ,,In cold blood", de ,,non-
fiction-novel" van de 41-jarige schrijver Truman Capote,
die zijn internationale faam jaren geleden vestigde met zijn ro
man ..Other voices, other rooms".
Sinds dat succes publiceerde Capote nog een kleine rij boeken,
waaronder ,,The grass harp" en het verfilmde .Breakfast at
Tiffany's" het bekendst werden en waarvan de bundel verhalen
,,A tree of night" wellicht het beste was. Maar dat Capotes
naam weer in brede kring belangstelling trekt, is te danken aan
„In cold blood".
In de jaren tussen „Other voi
ces, other rooms" en „In cold
blood" heeft Capote het van de li
teraire kritiek vaak hard te ver
duren gehad. Velen vonden hem
een onwerkelijke esteet met al
leen belangstelling voor het fijn
zinnig bizarre, voor het décor van
de zuidelijke samenleving waaruit
hij zelf stamt (Capote werd ge
boren in New Orleans), maar niet
voor de mensen en hun werkelijke
spanningen en problemen.
Vooral bewonderaars van schrij
vers als Norman Mailer, James
Baldwin etc. en nog meer de lief
hebbers van Amerika's modernste
auteurs zoals William Burroughs,
Hugh Selby, Leroi Jones, be
schouwden Capote als een zwerver,
een soort „beatus" uit een voor
beatnik tijdperk, met een overdre
ven belangstelling voor gebroken
vazen en huizen, maar met een
zwak ontwikkeld orgaan om iets
te begrijpen van Amerika's stalen
werkelijkheid met haar vaart en
geweld en brutaliteit, haar techno
logische vooruitgang naast mense
lijker verharding, soliditeit naast
worteloosheid.
Kettingmoord
Nu, Capote heeft dat niet op
zich laten zitten. Ditmaal heeft
hij een op de keiharde werkelijk
heid gebaseerde roman geschreven,
die een gruwelijke kettingmoord
behandelt, die zo'n zes jaar gele
den het landelijke plaatsje Hol-
conib, gelegen op de eindeloze
vlakten van Kansas, opschrikte.
Hij is daarbij uitgegaan van een
theorie, die hij al jarenlang aan
hangt en die hij kort geleden in
interviews met Life en New York
Times Book Review heeft uiteenge
zet.
Zy komt erop neer dat een ro
man, gebaseerd op werkelijk ge
beurde feiten, een kunstvorm zou
kunnen zijn, die tot nu toe over
het hoofd is gezien en alleen min
of meer in de creatieve journalis
tieke reportage de hem toekomen
de eer is bewezen.
Volgens Capot® is hij niet op
deze theorie (en de verwezenlijking
ervan) gekomen, omdat zijn ver
beelding zou zijn opgedroogd en
hij als romancier op zoek zou zijn
naar een personage, zoals drie
Jaar gelden de criticus Stanley
Kaufmann schreef. Integendeel.
Hij beschouwt zijn poging om met
de techniek van de roman een
werkelijke gebeurtenis en ontwik
keling te lijf te gaan als een daad
van originaliteit en verbeeldings
kracht.
Thema
De moordzaak die Capote in zijn
„In cold blood" tot thema koos
voor zijn „non-fiction-novel", is
gruwelijk, maar helaas niet uniek
in Amerika. Een rijke boerenfa
milie, man, vrouw, een dochter
van zestien en een zoon van vijf
tien, werd op 15 november 1959
vermoord aangetroffen in het wit
te, Indrukwekkende huis dat zij in
Holcomb, Kansas bewoonde.
De moord verbijsterde iedereen
en leek een niet op te lossen raad
sel. De vermoorde familie Clutter
behoorde namelijk tot de meest ge
respecteerde en gewaardeerde fa
milies uit de omgeving en daar
alom bekend was dat in het Clut-
terhuis nooit enig baar geld te
vinden was, leek niets, ook roof
niet, een motief te vormen voor de
moord. De politie ging alle moge
lijkheden na, ondervroeg iedereen
die ook maar ooit met de Clutters
in contact was geweest. Alles zon
der resultaat. Desondanks bleef
men vasthouden aan de theorie
dat de moordenaars in de omge
ving van Holcomb gevonden zou
den moeten worden, omdat men
aanam dat alleen een duister per
soonlijk motief achter de tragedie
kon zitten.
Door een stom toeval kwam ech
ter de waarheid uit. Twee jonge
mannen, de 31-jarige Perry Ed
ward Smith en de 28-jarige Ri
chard Eugène Hickock, die elkaar
in de gevangenis van Kansas City
hadden leren kennen waar zij bel
den voor kleinere misdrijven een
straf hadden uitgezeten, bleken de
moord gepleegd te hebben in de
verwachting in het huis van de
Clutters een kluis met zeker 10.000
dollar aan te treffen.
Op dat idee waren zij gebracht
door een ander vriendje in de ge
vangenis, die jaren daarvoor op de
boerderij van de Clutters gewerkt
had en die het nu ook was, die de
twee jongemannen bij de politie
aangaf in ruil voor duizend dollar
beloning. In feite had boer Clutter
nimmer een kluis. De twee moor
denaars slachtten de hele familie
van vier personen af voor een buit
van niet meer dan vijftig dollar.
Elk detail
Truman Capote heeft vtff jaar
lang elk detail van deze tragedie
nagegaan, zodat het hem mogelijk
was in zijn „In cold blood" pre
cies te beschrijven wat de slacht
offers op hun laatste levensdag ge
daan hadden, wat voor mensen zij
geweest waren en hoe zij hadden
gereageerd op de aanvankelijk niet
erg gevaarlijk lijkende overvl van
de twee rovers.
Vooral zij komen goed uit de
verf, de Clutters, met hun lande
lijke eerlijkheid en rigide strikt
heid, die niettemin op de proef
worden gesteld door een ernstig
familieprobleem: de psychische
labiliteit van de vrouw des huizes,
Bonnie. Ook de figuren om hen
heen: Nancy Clutters vriendje,
haar vriendinnetje, een buur
vrouw, een oude knecht, zijn goede
bijfiguren en meer dan eens lukt
het Capote met hoogst authentiek
klinkende dialogen de sfeer en
mentaliteit van de eindeloze vlak
ten van Kansas tot leven te wek
ken.
Maar nog meer aandacht
schonk Capote uiteraard aan de
moordenaars, de vrienden Perry
en Dick, die na hun zinloze moord
toch kans zagen aan geld te komen
door het uitschrijven van een heel
aantal ongedekte cheques en daar
na op een wilde reis gingen naar
Mexico, vandaar terug naar Kan
sas en tenslotte via Florida dwars
Amerika door naar Las Vegas, waar
zij uiteindelijk werden gearresteerd.
Geheugen
Een groot geluk was voor Capote
dat één van de twee mannen, Dick
Hickock, een onwaarschijnlijk goed
visueel geheugen bleek te hebben
en in staat was tot in de kleinste
details te beschrijven wat hjj in
zijn leven had meegemaakt.
Hickock kwam uit een min of
meer normaal, hoewel vrij arm
milieu en was in zekere zin een
doorsnee Jongeman met alleen twee
duidelijke afwijkingen: Een onbe
dwingbare seksuele belangstelling
voor meisjes in de Lolita leeftijd
en een zelden knagend geweten.
Stelen, ongedekte cheques uitschrij
ven, mensen beroven en bedreigen,
het waren voor hem alleen maar
manieren om makkelijk aangeld te
komen.
Perry Smith daarentegen, degene
die de vier leden van de familie
Clutter in feite vermoordde, was
een veel meer genuanceerde figuur.
Zijn ouders waren een soort cir
cusartiesten, maar na hun schei
ding werd hij min of meer aan zijn
lot overgelaten. Na een ongeluk
met een motorfiets waren zijn be
nen opgehouden te groeien en hij
was daarom vreemd geproportion-
neerd en leed constant hevige pij
nen.
Capote laat blijken, zowel in zijn
boek als in de interviews, dat hij
sympathie voor Perry heeft opge
vat en dat hij gelooft dat deze in
nerlijk en uiterlijk gekneusde jon
geman met zijn wat Indiaan
se uiterlijk, zijn belangstelling voor
kunst, zijn hang naar kennis
en eruditie en zijn afkeer van vul
gariteiten, ondanks zijn haat tegen
de gevestigde, geborgen maatschap
pij en haar kwetsende onverschil
ligheid, tot iets beters had kunnen
uitgroeien dan tot een moordenaar.
In „Cold blood" is Perry de meest
tragische figuur: een jongeman in
wie een verschrikkelijke jeugd een
agressiviteit en blinde moorddadig
heid had opgebouwd, die zich plot
seling een uitweg moest banen.
Deze samenhang blijkt uit Perry's
eigen onvergetelijke uitspraak over
zijn eerste slachtoffer, boer Herbert
Clutter: „Ik vond hem een erg
aardige, vriendelijke man. Ik vond
dat tot op het moment dat ik hem
de hals afsneed". Over de hele fa
milie, die hij uitmoordde, zei hij
later: „Zij deden nooit iets slechts
tegenover mij, zoals andere mensen
mijn hele leven lang hebben ge
daan. Maar misschien waren zij
juist degenen, die daarvoor moes
ten boeten".
Opgehangen
Smith en Hickock werden op
14 april 1965, jaren nadat zij hun
misdaad gepleegd hadden, in Kan
sas City opgehangen en Ca
pote vervolgt him geschiedenis tot
op dat gruwelijke moment, waarbij
de tragedie er nog twee slachtof
fers bij krijgt. Twee slachtoffers,
die evenzeer „in koelen bloede" ge
dood worden als de Clutters. di«
door hun toedoen het leven lieten.
Capote duidt in zijn boek alleen
maar aan, dat hij dit een dubi
euze zaak vindt. Als auteur houdt
hij zich met opzet steeds op de
achtergrond en het is alleen door
het rangschikken van de feiten en
de scherpte van de beschrijvingen
dat hij de lezer tot conclusies
brengt, die wellicht overeenstem
men met zijn eigen gevoelens over
de zaak.
ecimen
Capotes boek is zonder twijfel
een interessant specimen van het
nieuwe genre van de non-fiction-
novel, die voorgangers lijkt te heb
ben in boeken zoals die van Bar
bara Tuchman en Lilian Ross'
„Picture". Het ziet er ook naar uit,
dat dit genre toekomst heeft, daar
vele gebeurtenissen en ontwikke
lingen (politieke, militaire, sociolo
gische, criminele, artistieke) zich
lijken te lenen voor niet op fan
tasie gestoelde romans. Zoals Ca
pote zelf al heeft gezegd, zou
bijvoorbeeld ook een thema als de
rassenrellen in Los Angeles'
Wattswij k vruchtbaar kunnen
zijn in dit verband.
Maar dit alles wil nog niet zeg
gen. dat „In cold blood" een on
verdeeld meesterwerk is, zoals som
mige Amerikaanse critici lijken te
vinden. Driekwart van het 343
bladzijden tellende boek leest men
zeker met grote aandacht. Daarna
Sp
U zit wei bijzonder goed in uw bloedva
ten. Ze hebben een totale lengte van
120.000 km 3x de omtrek van de aarde
Al hebt u héél slanke benen.u hoeft toch niet
bang te zijn door uw scheenbeen te zakken
Het verdraagt een belasting van 1650 kilo
Zo bezien is dat genoeg voor 20 mensen
Uw middenrif is, met uw hart, de ijverig,
ste spier van uw lichaam. Hij voert tijdens
Vreemd maar uw lichaam bevat met min.
der dan 50 liter water. En nog vreemderdit
water vertoont.wat samenstelling betreft,
veel overeenkomst met zeewater
komen er helaas te veel irrelevail fc
te details (zoals beschrijving® ï-
van medegevangenen van Dick L
Perry) aan te pas om te blijve
boeien. Stilistisch is de „roman'
vaak verre van opwindend. Som
schrijft Capote zeker goed, beelf
dend en pakkend, maar ook heeft
hij last van mooischrijverij en hiege
en daar moet men zich door clichéi r(
achtige beschrijvingen heen wel
ken, die zwaar op de maag liggen.
Erger is evenwel, dat Capot»:
ondanks zijn jarenlange onderzoei
zich toch nog te makkelijk val
de zaak lijkt af te maken. Waail
om bijvoorbeeld de twee manna
uiteindelijk, zonder al te veel aan
leiding. beginnen te moorden, kon»
niet uit de verf. Hoe hun verhonl
ding tot elkaar was, wordt w»
steeds aangestipt, maar hoeve»
en Ln hoeverre homo-erotiek hiei-}
bij een rol speelde, wordt door Cm
pote onbegrijpelijkerwijs niet gea
nalyseerd, ondanks het feit dat h| y
wel beschrijft hoe aantrekkel$
Perry Smith voor mannen blijkt
zijn en hoe weinig emotie Permit,
ooit voor meisjes opbrengt, terwijl» w
hij aan de andere kant een dieptt_;
affectie ontwikkelt voor een me|
degevangene, die in het boek Wil-an
ly-Jay wordt genoemd. prt
Dat Hickocks belangstelling
naar meisjes uitging, lijkt weiniL
te zeggen. Uit veel blijkt immen£V
diat Dick, alhoewel dan niet licha-^
meljjk, gefascineerd was door Per
ry. Vooral onbegrijpelijk is, dal Me
Capote er niet op ingaat in hoedde
verre misschien juist het samenja!
zijn van Perry en Dick op hewn
kritieke moment tot het moordaHei
leidde, in hoeverre Perry begon
doden om in Dicks ogen een vireli e
held te zijn. Pj~
Relati&t
Ook mist men een woord overQj,
de relatie tussen gewelddadigheid
en kunstenaarschap, wat voort'bol
merkwaardig is omdat Capote weljg j.
met nadruk vertelt dat het steedT
Perry's grootste ideaal in het Ie*
ven was „een kunstwerk te schepj(±
pen". Juist daarom mist men e«du
analyse van de vraag in hoeven» gg,
Juist Perry's artistieke impulse
waren omgeslagen in geweld
dadigheid, waarbij Capote wellicli
ook enig licht had kunnen late
schijnen op het essentiële punt <T
kunst met zijn tendentie de be
staande werkelijkheid t® verande
ren, anders te zien of in een ntfrol
vanzelfsprekend perspectief
plaatsen wellicht een verwant* Lj
schap bezit met een gewelddadig
benadering van de realiteit. P
En tenslotte is er een probleem
waarmee elke niet-fictive romsJiÉ 2G
die een nog niet afgesloten dran»; i
behandelt, te kampen zal hebben
Namelijk in hoeverre het waaracli
tig en oprecht is, dat de schril*'
ver zichzelf volmaakt buiten nl
boek houdt. ra
Capote bijvoorbeeld ook diep z
de moord op de Clutters toen "sen
zaak pas een paar weken oud
en niemand wist wie de moorde-
naars waren. Door laten de moof?
denaars op te zoeken, hen twee-l
maal in de week te schrijven r
diepgaande persoonlijke contacts W
met hen te ontwikkelen, werd C»ten,
pote in zekere zin een personajfleld
in zijn eigen boek, want er lte*>nt
geen twijfel aan bestaan dat W®n1
een grote rol speelde in de laatst b
vijf levensjaren van de moorder® 1
naars, wier gevoelens, ontwikkeliDFet
en mentaliteit hij minutieus be,
schrijft tot op het moment van
executie.
In strijd met de waarheid 1*"
schrijft Capote de laatste leve®|
jaren van Perry en Dick alsof dij
belangrijke personage, TrumSl
Capote, voor hen niet bestond, tj
geen dei interviews geeft Capo«M>
hier een verklaring voor, evenffi#^
als voor het verzwijgen van ee*^
paar niet gelukte moordplans*Bi
van de jongemannen in het boel M
terwijl daarin wel ruimte beste® P1
wordt aan duizend details, die nid I
de hoofdzaak weinig te maken heb* w
ben.
