Eerste hoogleraar in
sociale psychiatrie:
„Wij worden zacht"
IsS
naar
met
Katwijk
NIEUW
SPELDJE
Leidse wegpiraat
in kraag gepakt
Jazzavond Eureka
NU WEER EEN
GRATIS
RIJ 1 KILO
BANANEN
zeró ócUryven
MAANDAG 24 JANUARI 1966
LEIDSCII DAGBLAD
PAGINA 3
Prof. Speyer op zoek naar oorzaken
van geestelijke stoornissen
„Het is jammer, dat onlangs pas de eerste leerstoel in de sociale
psychiatrie is ingesteld. De opleiding van onze medici is nog altijd
te veel gericht op het zuiver lichamelijke. Er is te weinig inzicht in
de invloed, die sociale omstandigheden op het verloop van een
ziekteproces kunnen hebben. Wist li, dat bijvoorbeeld een been
breuk sneller geneest bij de man met een goed huwelijksleven dan
bij de man met een ongelukkig huwelijk?"
Dit zegt dr. N. Speyer, hoofd van de afdeling geestelijke volks
gezondheid van de Haagse G.G. en G.D., die deze eerste in
Leiden gevestigde leerstoel gaat bezetten.
Contract vergeten PogUlg tot doodslag
SRO-feest zonder
Wim Jongbloed
1 althans in Leiden kennis kan ne
men van nel belang van de invloed,
J die de maatschappelijke structuur
kan hebben op de geestelijk gestoor-
i de mens.
Die structuur wordt steeds gecom
pliceerder, en het wordt voor, men
sen met grote draaglasten of met
amper toereikende draagkrachten
moeilijke;- overeind te blijven. Zij
moeten een helpende hand kunnen
vinden om de rug te kunnen rech
ten. Daarom is prof. Speyer verheugd,
dat zijn specialisme nu officiële er
kenning heeft gevonden, nadat hij
er sinds ln6G al een lectoraat in had.
Zyn leerstoel is de eerste en de eni
ge een grote persoonlijke voldoe
ning, maar hij hoopt toch niet lang
uniek te biyven. Er moeten er méér
komen. Het belang van de sociale
psychiatrie is in ons land laat on
dertekend te laat er moet een
achterstand worden mgelopen. Een
De leden van Smit Röntgen Ont
spanningsvereniging hebben zaterdag
genoten van een feestavond, waar
mee de festiviteiten rond de viering
van het komende 20-jarige vereni-
gingsbestaan werden ingeluid.
Het duurde echter enige tyd voor
dat het feest kon beginnen. Het trio
Wim Jongbloed, dat zowel enkele
programma nummers als de muzikale
omlijsting zou verzorgen liet namelijk
zonder enige kennisgeving verstek
gaan. Bij nadere informatie bleek,
dat het trio zaterdagavond de muzi
kale omlijsting van de t.v.-uitzending
„Mies en scène" verzorgde en Wim
Jongbloed zijn „Leids" contract was
„vergeten".
De Leidse pianist en accordeonist
Joop Lancel was te elfder ure bereid
om voor de begeleidingsmuziek te
zorgen, zodat het gehele programma
zij het met een wat verlaat begin
toch nog kon worden afgewerkt.
Het omvatte een cabaretshow tot het
welslagen waaraan meewerkten de
conferencier Jan Blaaser, The Lucky
Gamblers, Annemarie van Tol en
Een 38-jarige Leidse metselaar is
in de afgelopen nacht door de politie
aangehouden als verdacht van
poging tot doodslag.
De man reed vannacht omstreeks
één uur met zijn auto op de Bree-
straat, waarbij hij probeerde een
25-jarige op het trottoir lopende
Leidse vrouw klem te rijden en ver
volgens inreed op een 41-jarige
Leidenaar, die zich op de rijbaan
bevond om het autonummer van de
wegpiraat te noteren.
De gevaarlijke automobilist ver
keerde bij zijn aanhouding onder
invloed van sterke drank.
Martelly (in een drietal schetsjes) en
het zangeresje Conny van Solingen.
Voor de uitstekende wijze waarop hij
zich geheel onvoorbereid van
zijn taak kweet, kreeg Joop Lancel
een extra applaus.
Een gezellig samenzijn met mede
werking van de „Rythm Combo"
vormde het besluit van deze genoeg
lijke SRO-feestavond.
Advertentie
(Advertentie)
Jaardiner Wernink
De directies van Wernink's bedrij
ven boden zaterdag aan kantoor- en
technisch personeel en gedecoreerds
gepensioneerden het gebruikelijke
jaardiner aan.
Tijdens dit. diner, dat in „Avi
fauna" te Alphen aan den Rijn
plaatsvond, besprak ir. A. Sitsen, al
gemeen directeur van Wernink's Be
ton- en Aanneming Maatschappij
N.V., de gang van zaken bij de bedre
ven in 1965 en de verwachtingen voor
het jaar 1S56.
Het is niet alleen beat
wat de klok slaat
„Eureka wil niet alleen maar beat brengen Dat vertelde
Otje Kikkert uit Leiden, enige weken geleden, toen zij zijn vereniging
die tot doel heeft gehandicapte kinderen een prettige uitgaansdag
te bezorgen) ten doop hield.
Zaterdagavond loste „Eureka" deze „belofte" in. Want nadat in de
afgelopen weken reeds enige beat-avondën waren georganiseerd,
trad in de gezellige kantine van het sportpark Roomburg de Leidse
(amateur) jazzgroep "The Attics" op. Deze uit zeven man bestaande
formatie Wim van Hoorn, piano, Ton van Gooi, alt-sex, Henny
de Haas, drums, Ard Jansen, tenor-sax, Hans van Gooi, trompet,
Sam Brussee, bas, en Cees Jongerius, vibrafoon die reeds vijf jaar
bestaat, toonde opnieuw van goede kwaliteit te zijn. Want evenals
voor de Leidse jazz society "Folk Beat 14" slaagden The Attics erin
met hun naar de swing-kant overhellende muziek deze avond van
Eureka tot een succes te maken. De geluids-technische kant was in
de (vertrouwde» handen van Harry Muller (Folk Beat 14).
Kèdlea- cabaret treedt op in Musica
Gebreken in
wisselwerking
In een gesprek met de nieuwe
hoogleraar over zijn vak wordt ter
loops een bonte rij van onderwer
pen aangesneden: sport- prostitutie,
televisie, kopen op afbetaling, alco
holisme, huwelijksleven. Want de
sociale psychiatrie, als wetenschap
nog zeer jeng en voor een be
langrijk deel door professor Speyer
zelf opgebouwd heeft te maken
met alles wal betrekking heeft op
de wisselwerking tussen mens en
maatschappij. Zij specialiseert zich
op de gebreken in deze wisselwer
king, doch houdt daarnaast con
tacten met andere facetten, zoals
sociologie, psychologie, psychohygië-
ne. Het is een wetenschap, die zich
alleen laat beoefenen in teamwork,
samen met andere takken van we
tenschap. Vandaar dat het gesprek
telkens weer naar de meest uiteen
lopende zaken afdwaalt.
Twee delen
Kort gezegd valt de sociale psy
chiatrie uneen in een praktisch en
een theoretisch deel. Het eerste houdt
in, dat men een oplossing zoekt voor
het probleem, hoe de geestelijk ge
stoorden een plaats te doen vinden
in de samenleving. Het tweede komt
erop neer dat men nagaat of en zo
ja welke sociale omstandigheden
geestelijke afwijkingen kunnen ver
oorzaken.
Met de praktijk heeft prof. Speyer
in een lange reeks van jaren dage
lijks van doen gehad. Hij is de „uit
vinder" van het sociaal-psychia
trisch profiel, de bepaling in welk
van de drie milieu's waarin ieder
mens leeft: wonen, werken en vrije
tijd, de geestelijk gestoorde moei
lijkheden ondervindt. In elk van die
drie milieu's moeten er „opvang"-
mogelijkheden zijn en als enige
stad heelt Den Haag die: pleegte-
huizen, beschutte werkplaatsen en
de patiëntenclub.
Nu krijgt professor Speyer boven
dien de gelegenheid zich daarnaast
ook meer met de theorie te bemoei-
Ivertentle
Zoekt U een goed
ANKER HORLOGE
voor 130,— en f40,—. Of het
allerbeste van f 200.— en f 400.—
llorloger v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181.
heeft het: Eterna - Certina
Prisma - Junghans - EWE
Anker - Roamer
ALTIJD VOORDELIG,
's Maandags gesloten.
Prof. dr. N. Speyer
en, met wetenschappelijk onderzoek.
Bij voorbeeld naar problemen als
prostitutie en zelfmoord. Dit laatste
heeft hem al meer dan dertig jaar
geboeid trouwens, want hij is er in
1935 op gepromoveerd. Een paar vra
gen over deze theorie gaat hij niet
uit de weg, hoewel hij telkens na
drukkelijk stelt: „het is maar een
veronderstelling van mij. weten
schappelijk staat er nog niets van
Last en kracht
Een van die vragen is, of geeste
lijke moei lij kir eden ook veroorzaakt
kunnen worden doordat de ontwik
keling van de moderne mens geen
gelijke tred houdt met die van we
tenschap en techniek, die de maat
schappij zo snel en zo ingrijpend
veranderen. Professor Speyer is ge
neigd, hier bevestigend op te ant
woorden. Inderdaad, er zijn men
sen, die hu allemaal niet meer kun
nen bijhouden en die dan geneigd
zijn struisvogelpolitiek te bedrijven,
of hun onlustgevoelens te verdrin
gen. Daar kan „scheefgroeien" uit
voortkomen, als de geestelijke draag
last te zwaar wordt.
De draaglast wordt zwaarder.
Daarom moeten we de tegenpool, de
draagkracht vergroten. En profes-
I sor öpreyer toont zich juist op dit
j gebied seceptisch. Wat gebeurt er
op dit gebied? Lang niet genoeg, zou
men zeggen. De vrye opvoeding van
kinderen de laatste tientallen jaren
is funest gebleken: ze mogen vrijwel
alles doen en laten wat zij willen,
en ouders moeten al heel sterk zijn
als zij tegen de stroom op willen
roeien. Verlangens worden direct be
vredigd. Zien is kopen, ook bij de
ouderen, getuige het afbetalingsstel-
sel. Dit alies betekent: de mens heeft j
veel minder incasseringsvermogen
dan vroeger. We worden „zacht",
zegt professor Speyer.
Er behoeft tegen allerlei maat
schappelijke ontwikkelingen he
lemaal geen bezwaar te bestaan. Af
betaling kan heel goed zijn, sociale
verzorging „van wieg tot graf" kan
uitstekend zyn. Maar dan moet daar
vergroting van de draagkracht te-
I genover staan. Gewoon gezegd: er
1 moet veel meer worden gedaan aan
i karaktervorming. Thuis op school,
in de vrije tijd. In die vrije tijd
I zou de sport voortreffelijk werk kun-
nen doen, mits zij juist werd beoe-
I fend.
Dit alles heeft niet direct te ma
ken met de sociale psychiatrie, veel-
I eer met de psychologiëne. Daarom
I formuleert prof. Speyer zeer
wiis. Wan;, op heel dit gebied staat
nog vrijwel niets vast. Er zijn dui
zenden vragen. Waarom reageert de
I ene mens op bepaalde moeilijkheden
met alcoholisme en niet met iets
anders? Waarom wordt juist deze
man agressief en niet die ander?
I Waarom pakt een verdringing in het
ene geval zo uit, en in het andere
Anneke Sepers, Anneke de
Vries, Henk Gosses en Nico Parle- j
vliet, vier leerlingen van het Chr. I
Lyceum in Leiden, staan al enige
tijd (voor hun pleziert op de j
planken. Samen met pianist Jan
Willem Bruins treden zij als het i
..Kèdea-kabaret" op. Meestal I
doen zijn dit voor (mede)scholie- I
ren. Soms, zoals zaterdagavond
in Musica in Katwijk aan Zee,\
stappen zij in de „openbaarheid"
Het Leids-Katwijkse kwartet
bracht in Musica een programma
onder de veelzeggende naam
,,'n Slippertje". Met nieuwe- en
minder nieuwe zelf géschreven
liedjes hielden de lyceisten de
goedgevulde zaal zo'n vijf kwar
tier in hun greep.
De nummers van het Kèdea-
kabaret zijn begrijpelijk niet 1
allemaal even sterk. Maar, één i
ding hebben zij alle gemeen: zon-
der grof te worden proberen zij j
goedmoedige klapjes uit te delen
en de bestaande heilige huisjes
op de hak te nemen. Vaak gebeurt
dit met spitsvondige woordspelin
gen; soms is het de expressie van
de spelers.
Het Kèdea-kabaret toonde met
'n Slippertje" duidelijk meer in
zijn mars te hebben dan zo maar
wat oppervlakkige gekdoenerij.
Want naast de op traditionele
leest geschoeide nummers (waar
bij natuurlijk „de pil" en „het j
meisje van lichte zeden" niet ont- i
brakenrverd ook het moeilijkere
werk zeer verdienstelijk gebracht.
Het Kèdea-kabaret tijdens het i
optreden van zaterdagavond in
Musica, Katwijk aan Zee (boven).
De zeer goed bezette zaal (onder) i
genoot er met volle teugen van. I
(Foto LD J. v. Duijn. Katw. a Zee)
HUWELIJK BEATRIX
EN CLAUS
Inzamelingsconiité
in Leiden gevormd
Op verzoek van de burgemeester
van Leiden, mr. G. C. van der
I Willigen, heeft zich een plaatselijk
comité gevormd, dat zich zal belasten
met de inzameling van gelden voor
het huwelijksgeschenk voor prinses
Beatrix en de heer Claus von Ams-
berg.
Het comité bestaat uit de volgende
1 personen. Ir. J. J. G. van Hoek,
voorzitter Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Rijnland, voorzit
ter; P. C. A. ten Broek, voorzitter
raadsfractie K.V.P.: mr. F. Portheine
I voorzitter raadsfractie V.V.D.; M.
Sommeling. voorzitter raadsfractie
PvdA: mr. C. J. Woudstra, voorzitter
i raadsfractie Prot. Chr. Groep; J. C.
J. Lambermont, voorzitter Leidse
Middenstandscentrale; prof. dr. J.
Dankmeyer, rector magnificus Rijks-
universiteit; kolonel der lntendar.ee
T. Th. Wessels, commandant Koks-
school; H. Zunderman, voorzitter be
stuur Leidse Jeugdactie; W. P. M.
Haring, deken r.-k. kerk; ds. H. van
Bilderbeek. voorzitter Oecumenische
Raad: Th. de Wilde, vice-voorzitter
afd. Leiden Ned. Katholiek Vakver-
bond; J. G. Lamers, voorzitter afd.
j Leiden Chr. Nat. Vakverbond; ir. A.
I Sitsen, voorzitter Leidse vereniging
j van Industriëlen; J. Lijten, secreta-
ris afd. Leiden Alg. Kath. Werkge
versverbond: D. J. van Herwaarden,
voorzitter Rijnlandse Club van het
verbond van Prot. Chr. Werkgevers;
mej. H. Beerman, praeses V.V51.,
I Nieuwsteeg 31; J. W. Heyman. prae
ses Leidsch Studenten Corps; J. J. C.
Karres, praeses Studentenver. Catena,
E. H. Moens, directeur Amro-Bank,
penningmeester; mr. Chr. de Jong,
chef kabinet burgemeester van Lei
den, secretaris, Stadhuis, Leiden, Tel.
I 20041.
zolang de voorraad strekt
LEtDSCH "DAe.Tii.AD 4-li-6o
Veel te doen
Er valt aus zeer veel werk te doen.
Daaraan zal de nieuwe hoogleraar
veel tijd besteden. Maar daarnaast
vindt hij het ook van groot belang,
dat de aanstaande medicus nu
De verbreding van de Morsweg Antwoord op de begroting vooc
tussen Lopsenstraat en de spoor- het jaar 1961Red.)
lijn Leiden—Utrecht wacht nog Dw aboralé
op de onteigening van enige BLOK.
I percelen (links op de foto). Vt|I Meilaan 83,
(B. en W. in de Memorie van Leiden.
Jo \an Ammers-Küller
- 81 - overleden
In een sanatorium in Bakel is in
de nacht van zaterdag op zondag
op 81-jarige leeftijd overleden onze
oud-stadgenote de schrijfster Jo van
AmmersKtiller. Jo van Ammers
Küller, die het Nederlandse familie
leven beschreef en grote belangstel
ling voor de vrouwenbeweging had,
werd vooral bekend door haar
romans, die ook in enkele Westeuro-
pese landen werden uitgegeven. Zij
schreef o.m. „Tntalus", „De opstan-
digen". „De Sansculotten„Heeren,
knechten en vrouwen". „Het huis der
vreugden" en daarnaast ook enkele
toneelstukken. Wegens haar houding
in de bezettingstijd werd zy na de
oorlog door de Centrale Ereraad voor
de kunst voor 5 jaar uitgesloten van
het recht haar beroep uit te oefenen.
ACAD. EXAMENS
Aan de Leidse Universiteit zijn ge
slaagd voor het kand. ex. Franse
taal- en letterkunde mevr. M. Ernst
Fokker (Delft); mej. M. C. Noordhof
Nuenen—Eeneind. de heer G. L. Pape
(Haarlem)doet ex II gen. mej. M. J.
Hoogenens Bergschenhoekmej. A.
M. de Jonge (Leiden), mej. L. Joustra
Leeuwarden» en de heren H. E. D. J.
ter Keurs LeidschendamB. J. Nies-
sink (Heemstede) A. C B. Peters
(Wassenaar) en J. J. v. d. Sande
(Leiden); semi-artsex. mej. P. Th. A.
v. d. Stap (Voorburg» en de heren J.
J. Jansen (Leiden). M. Singelenberg
(Den Haag»; artsex. de heren R. E.
M. Hekster «Leiden»: D. Polsky
«USA» en J M. Verschure (Brussel).
Jo v. Ammers-Küller werd in 1931
benoemd tot Officier in de Orde
van Oranje-Nassau.
