Triptiek „Spiraal,,
metafysisch realisme
kunst
Leo Pappenlieim volgt
Willem Mizee op
Chefarine .4
wajang
Den Haag koopt beeld
van Henri Moore
REMBRANDTS JUNO TE KOOP
HET VOLLEDIGE
VOEDSEL VOOR
UW HOND
\uowg
Koop
vandaag nog';
zon pak.
Wild-west
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 9 DECEMBER 1965
Première in Den Haag
BEWUST NAAR HET ABSURDE^
Leden van de Haagse Kunstkring hebben gisteravond in het
Kringgebouw aan de Haagse Denneweg de metafysisch realis
tische triptiek ..Spiraal" gepresenteerd. Daarin waren elementen
verwerkt die behoren tot het terrein van het toneel, de „Kijkdoos"
het hoorspel, de film. de dans. de mode en nog veel meer.
De belangstelling voor de première was zo groot, dat ook
vandaag en morgen elke avond twee voorstellingen zullen wor
den gegeven, terwijl reeds vaststaat, dat „Spiraal" ook in Delft
en wellicht in Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven „beleefd"
kan worden.
Het is eigenlijk vorig jaar begon
nen, toen de Kunstkring-leden schil
der Adri Boon en kunstcriticus Tito
Cruis een paneeltje brachten, dat
acht minuten duurde. „Spiraal"
houdt de aandacht vijf kwartier op
het gebeuren gericht.
De inleiding is de enige tekst in
de triptiek. Verder is er veel muziek
van zeer uiteenlopende aard. De in
leiding werd geschreven door de
dichteres Inge Tielman.
„Spiraal" werd opgezet door Adri
Boon en Tito Cruis
king met de jurist Raf Thunnissen.
Medewerkers en -sters waren de
beatzanger Eric Tielman, die op het
podium, dat meer dan de helft van
de zaal in beslag nam, stond te „sha
ken", de „klassieke" zanger Cantius
Geysel, die de drumsolo voor zijn
rekening nam en messen wierp, de
danseres Marianne Laffra, de be-
roepsmannequin Dicky Goodman, de
verpleegster Tineke Lucas, de foto
graaf Henk Koldewey, de ge
luidstechnicus Wim van W oer kens,
lichtspecialist Nic Stigter Mia Gey
sel, Loek Muntz, Gerard van Och ten,
Marje Smit en Rob Tuinebreyer.
(Advertentie)
Griepbestrijding met 4
middelen tegelijk!
V/er middelen In één tab/et helpen
elkaar endoen wonderenl
De vier middelen, verenigd in één
i tablet Chefarine „4",zijn elk in de
j hele wereld beroemd en hebben mil
joenen mensen baat gebracht. Te-
I zamen werken zij nóg beter en doen
werkelijk wonderen. Eén der be
standdelen is het betrouwbare maag
middel Chefarox. Dit zorgt, dat een
teveel aan maagzuur wordt geneu
traliseerd.
DIRIGENT „LEIDS KAMERKOOR"
Tot opvolger *van wijlen Willem Mizee als dirigent van het
Leids Kamerkoor is benoemd Leo Pappenheim te Arnhem. Deze
heeft, na het beluisteren-van magnetofoonbanden der uitvoerin
gen van het Leids Kamerkoor, zich spontaan bereid verklaard
de leiding van het koor op zich te willen nemen.
Onder zijn directie zal op 9 maart 1966 in de Stadsgehoorzaal
een uitvoering gegeven worden van Bach's „Johannes Passion".
Behalve het Z. H. Orkest zullen dan als solisten medewerken
Ank Rijnders. Rijkje Wolleswinkel. Chris van Woerkom, Ruth
Pos, Herman Schey en Henk Driessen.
Bijna het hele stuk berustte op
een verkeerde informatie, met pro
jectie en geluid, waarin herhaalde-
lijk reclameteksten opdoken. Wisse
ling van beelden, het aaneenrijgen
van tableaux met vele contrasten
(hielden het publiek bezig. De regie
werd gevoerd door Adri Boon, die
met Gerard Colje ook tekende voor
de décors en kostuums waarvoor ook
anderen, o.w. Lucie van Duyn en
Maryke de Wit, bijdragen leverden.
Tournée van Ned.
Studenten Orkest
Het Ned. Studenten Orkest is,
na de daartoe gehouden audities,
thans samengesteld voor de 14de
tournee die het in januari gaat
maken. Het orkest staat weer on
der leiding van Jan Brussen. In
Bergen (N.-H.) zijn de repetities
begonnen.
Het programma dat wordt ingestu
deerd luidt: Adagio en fuga KV 546
Inge Tielman schreef in het pro- I van Mozart, Klarinetconoert in Es
gramma: „Metafisischrealistisch, gr. t. van Kramer (solist Piet Ho-
de wetenschap
van het combineren, inpassen der
dingen boven het bereik van de zin
nen en de waarneembare werkelijk
heid werkt doelbewust naar het ab
surde. Men zou kunnen spreken van
een abstraherende vorm van luim".
Het succes van Üe eerste opvoe
ring heeft de executanten doen be
sluiten om ook na Kerstmis in het
gebouw van de Haagse Kunstkring Rotterdam (27), Breda (28)
nog voorstellingen te geven. i sterdam (29 januari:
nigh) de in opdracht van het NSO
geschreven Symfonie no. 1 opus 21
van Koumans en Symfonie no. 6 van
Schubert.
Het orkest concerteert in Bergen
(17), Hengelo (19), Groningen (20),
Arnhem (21), „ergens in het buiten
land" waar dat zal zijn houdt het
orkest nog geheim (23), Eindhoven
24), Den Haag (25). Utrecht (26),
Am-
Proces tegen twee
Sow jet-auteurs
Het onderzoek tegen twee Rus
sische schrijvers die drie maan
den geleden werden gearresteerd
op verdenking van het zenden
van anti-Russische lectuur naar
het Westen, is nog gaande. Zo
heeft een regeringswoordvoerder
in Moskou meegedeeld. Het staat
nog niet vast of het tot een pro
ces komt. De betrokkenen zijn
Andrei D. Sinyawsky en Yoeli M.
Daniel. Hun arrestatie midden
september had protesten van en
kele westelijke schrijvers tot ge
volg.
Sinyawsky zou bekend hebben de
auteur te zijn van de romans die in
het buitenland onder het pseudoniem
„Abram Tertz" zijn uitgegeven. De
40-jarige schrijver, die van tijd tot
tijd stukken schreef in het literaire
maandblad Novy Mir, was een be
kende verschijning in het Moskouse
instituut voor wereldliteratuur. Stu
denten van het instituut hebben vol
gens welingelichte kringen kortgele
den om zijn vrijlating verzocht. Da
niel, eveneens 40. zou in het Westen
werken hebben uitgegeven onder de
naam „Nikolai Arzjak". Beide pseu
doniemen hebben de afgelopen jaren
enige bekendheid gekregen nadat
daaronder felle kritiek op het leven
in Rusland was gepubliceerd in En
geland, Amerika en Frahkryk.
Amerikaans protest
Achttien bekende Amerikaanse
schrijvers hebben een brief onderte
kend aan de Sowjet premier Alexei
Kosypin, waarin geprotesteerd wordt
tegen de arrestatie van de twee Rus
sische schrijvers.
„Wij waren gealarmeerd en ontzet
over deze arrestatie omdat zij ons
toeschijnen een terugval te zijn naar
de Stalin periode toen elke kritiek of
afwijkende mening een zaak voor de
politie was", aldus de brief.
Onder de ondertekenaars bevinden
zich: Edward Albee, W. H. Aude,
Saul Bellow, John Hersey, Norman
Mailer, William Stryon en Robert
Penn Warren.
Ik neem Wajang
omdat het\ grootste
3 merk planten
a margarine is,
die moet wel goed zijn!
O
PLANTEN MARGARINE
k ongezouten-puur plantaardig-licht verteerbaar-dus gezond.
Hoogtepunt van zijn oeuvre
Leo Pappenheim is, naast Jan
Out, dirigent van het „Gelders Or
kest", waarmee hy al in 1939 con
tact had. Het was toen nog de „Arn
hemse Orkestvereniging" en samen
met Jaap Spaanderman zwaaide hy
er de dirigeerstaf over.
LEO PAPPENHEIM
Toen de Duitsers kwamen was
voor Pappenheim onmogeUjk te
ken. Zyn Joodse afkomst,
hy ook zyn levendige muzikaliteit
dankt, werd de aanleiding tot zyn
deportatie.
Dat was de tweede keer, dat de
nazi's zyn carrière braken, want in
1933 werd hy gedwongen Duitsland
te verlaten. En daarmee kwam een
einde aan de successen, die hy daar
van 1913 af als dirigent van ver
scheidene grote opera-gezelschappen
had mogen behalen.
Nog steeds beschouwt Pappenheim
de 20 Duitse jaren als de gelukkig
ste van zyn dirigentenloopbaan. De
bekroning daarvan was zijn verbin
tenis in 1927 met de Stedeiyke Ope
ra en het Stedeiyk Orkest van Bonn.
Bij zyn terugkeer na de bevrij
ding vond Pappenheim onmiddellyk
emplooi bij de Stichting Radio Ne
derland. Kart daarop kwam hij weer
in zyn oude functie bij het Arn
hemse orkest. Pappenheim is ook di
rigent van de Chr. Oratorium Ver
eniging in Arnhem, voorts leider van
het schoolkoor van het Chr. Lyceum,
muzikaal leider van de Gelderse Ope
ra- en Operettevereniging en diri
gent van het Nova (Nieuw Orkest
voor Amateurs)
Talrijke succesvolle uitvoeringen
van oratoria heeft zy op zijn naam
Waarde geschat op 1 miljoen
Expositie in
de „Lakenhal"
Donderdag 16 december wordt in
het museum de ..Lakenhal" een expo
sitie geopend van schilderijen, goua
ches en tekeningen van Herbert Fied
ler uit een Haagse particuliere verza
meling. Deze tentoonstelling duurt
tot 24 januari.
De Junovan Rembrandt te koop. Sedert enkele weken is het
doek voor het eerst na de tweede wereldoorlog weer in ons land.
Het maakt thans deel uit van de winterexpositie bij de handelaar in
oude kunst G. Cramer aan de Haagse Javastraat. De waarde van
het doekdat 126 bij 107 cm meet, wordt op één miljoen gulden ge
schat.
De „Juno" is een laat werk van j
Rembrandt. Het doek heeft reeds een i
wonderlijke geschiedenis gemaakt. I
Het werd vervaardigd in opdracht I
van Harm en Becker, maar uit de
archieven is bekend, dat in 1665
Rembrandt een proces aangedaan
werd door Becker, omdat de schilder
de opdracht niet zou hebben uitge-
voeid. Later maakte Rembrandt het
schildery alsnog.
Na nee overlyden van Becker I
kwam het doek op de inventarislyst
voor. Daarna is er een hiaat in de
gescliiedenis. In ieder geval dook de
FlO"*
Vraag uitgebreide folder bij
Flora Hondebroodfabriek N.V,
Postous 28 - Dordrecht
-j, Oe schrijver Gerard Wal
schap. die zoals wij gisteren
meldden bekroond is met de
„Teleurstellend"
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken vindt het vraag
gesprek, dat een hoofdredacteur van
de New York Times, James Reston,
met premier Kosigin van de Sowjet-
Unie heeft gehad, „teleurstellend".
Een woordvoerder van het ministerie
zei. dat Kosigin voor een groot deel
alleen maar dezelfde kritiek op de
VS had gegeven die al een tydland
door de Russische pers en radio
wordt geleverd.
Dat de Russische regeringsleider nu
niet bepaald lovende woorden had
gesproken aan het adres van de V.S.,
was niet verrassend. Teleurstellend
waren echter het extreme standpunt
van Kosigin en zyn eenzydige weer
gave van de internationale gebeur-
I tenissen.
Belgische Staatsprijs
terkunde.
Siciliaanse na
44 jaar bevrijd
De politie op het Italiaanse eiland
Sicilië heeft een vrouw bevryd, die
44 jaar lang door haar familie in een
schuur verborgen is gehouden. Cara
binieri hadden een tip gekregen, wa
ren een schuur binnengegaan op een
boerdery buiten het Siciliaanse stad
je Enna en troffen daar de 46-jarige
Giuseppa Giordano aan, die op han
den en voeten tussen het vee kroop,
zy verklaarden dat Giuseppa er zeer
slecht aan toe was en nauweiyks kon
spreken, zy is in een ziekenhuis op
genomen. Volgens de politie heeft de
vrouw 44 jaar lang in de schuur op
gesloten gezeten. Haar familie bracht
haar voedsel maar verborg haar
steeds. Haar moeder en een broer zyn
in hechtenis genomen hangende de
uitslag van het onderzoek.
„Juno" weer op in de collectie We-
sendonk, maar het is dan een ano
niem werk. Het komt in het Rhei-
nisches Landesmuseum in Bonn, dat
het anonieme werk op een kwaad
ogenblik verkoopt aan een particu
lier. Voor de tweede wereldoorlog
kwam het doek in bezit van dr. C.
J. K. van Aalst, toen hoofddirecteur
van de Ned. Handelmaatschappy. In
verband met het dreigende oorlogsge
vaar liet dr. Van Aalst de „Juno"
naar Amerika brengen. Daar is het
schildery in 1939 geëxposeerd op de
wereldtentoonstelling in New York.
Van 1940 tot 1960 was het ln bruik
leen by het Institute of Arts in De
troit in Amerika. De directeur van
deze instelling was een persooniyke
relatie van dr. Van Aalst. Na de
dood van dr. Van Aalst en na het
heengaan van de directeur van het
Institute of Arts is de „Juno" in par
ticuliere handen gebleven.
Bij Cramer worden voorts nog twee
vroege Rembrandts aangeboden
twee panelen uit 1625 en 1626. Ze
stellen voor een operatie en drie
musici. De beide panelen zyn in 1956
geëxposeerd geweest op de tentoon
stelling „Rembrandt als leermeester"
in de Lakenhal in Leiden.
De winterexpositie by Cramer
omvat voorts nog oude meesters,
waarvan enkele reeds in andere han
den zyn overgegaan, zoals „Een
lijk gezelschap" van Cornelis Dusart,
dat naar Duitsland werd verkocht, en
„Gezicht op Enkhuizen" van Isaac
Ouwater, „Gezicht op Tholen in Zee
land" van Jan van Goyen, en het
landschap met Christus, die de blinde
Twee Amsterdamse wielrenners
zyn door de Utrechtse politierechter
veroordeeld tot een boete van f. 300
of 60 dagen, waarvan f. 150 voor-
waardeiyk met een proeftyd van
twee jaar. In juni van dit jaar mis
handelden zy op het verkeersplein
Oudenryn een automobilist.
De wielrenners die in een auto
van Amsterdam op weg waren naar
Krefeld om daar aan een avond-zes
daagse deel te nemen, hadden nogal
wat haast. Op de snelweg Amster
dam—Utrecht werden zy echter ge
hinderd door een automobilist die
maar op de lnhaalbaan bleef rijden.
Hy weigerde de wagen van de wiel
renners te laten passeren.
Hierover wond het tweetal zich
dermate op. dat toen beide wagens
voor een stoplicht op het verkeers
plein Oudenryn moesten stoppen,
een van hen de automobilist uit zyn
wagen sleurden en hem een paar
fikse opstoppers verkocht, zyn col
lega-coureur voegde zich by hem om
hem te assisteren by de „afrekening".
De politierechter, mr. C. Laan,
toonde er begrip voor dat beide wiel
renners zich zwaar hadden geërgerd
aan de manier van rijden van de
automobilist, maar hy achtte dit nog
geen reden om iemand daarvoor te
mishandelen.
De officier van Justitie, mr. R. W
H. Pitlo, betitelde het optreden van
de wielrenners als een staaltje „wild
west" op de weg. Hy had tegen het
duo een boete van f. 100 subsidiair
20 dagen geëist en twee weken ge
vangenisstraf voorwaardeiyk met
een proeftyd van twee Jaar.
laaiste drie werken zyn in Nederland
gebleven.
geneest, van Joost de Momper. De
Musea hebben ook blyk van be
langstelling getoond, o.m. voor het
„Gezicht op het IJ in de winter"
Adam Silo. Tot de geëxposeerde
schilderijen behoren voorts werken
Gerrit Adriaensz Berckheyde,
Emanuel de Witte, Gerard Terborch,
Nicolaes Berchem, Michiel van Mus-
scher, Jacob van Ruysdael, Govert
Flink. Willem van A eist. Philips
Wouwerman, Ludolf Backhuysen, J.
A. Backer, Jan Steen, Daniel Seg-
hers, Caspar Netscher, Isaack van
Ostade, Gabriel Metsu, Jan Wils. B.
C. Koekoek, Rubens, A. Palamedesz,
Salomon van Ruysdael en Willem de
Poorter.
Een bedrag van f375.000 is
gemoeid met de aankoop van
"Large Locking Piece", het
bronzen beeld van Henry Moo
re, dat sedert februari 1965 in
de tuin van het Haagse Ge
meentemuseum is opgesteld.
De gemeenteraad wordt voor
gesteld tot aankoop ervan te be
sluiten.
Quarles van Ufford-
prijs uitgereikt
De commissaris in de provincie
Gelderland mr. H. W. Bloemers heeft
gistermiddag in de Rynzaal van het
Arnhemse Gemeentemuseum de
Quarles van Uffordprijs 1965 uitge
reikt aan de Velpse beeldhouwer Piet
Siegers (49). „De prijs moet niet
worden gezien als een bevordering
van de kunstenaar." aldus mr. Bloe
mers. maar als een bevordering van
de kunst. Nederland is nooit erg ver-
trcuwd geweest met sculpturale
kunst, maar langzamerhand, is toch
het besef gerijpt dat beelden een
functionele rol vervullen", aldus de
Commissaris die nog opmerkte dat in
Glederiand veel aandacht wordt be
steed aan beeldhouwkunst.
Dr. Oxenaar, directeur van het
Krölleir-Mtiller-museum, gaf nog een
korte karakteristiek van Piet Siegers,
wie hy een groot vakmanschap toe
schreef.-
Prix Interallié
Alain Bosquet
De Franse „Prix interallié" is
toegekend aan de 46-jarige
Alain Bosquet voor zijn boek
„La confession Mexicaine". Hij
kreeg zes stemmen van de jury
terwijl Jacques Manzmann met
zijn „Qui vive" vijf stemmen op
zich verenigde.
Bosquet is letterkundig direc
teur van de uitgeverij Calmann-
Levy en tegelijk literair mede
werker van de Parijse ,,Le mon
de" en „Le combat". Na de oor
lóg had hij verscheidene jaren
zitting in de geallieerde controle-
raad in Berlijn.
Het werk
..Large Locking Piece"
van Moore, dat door de gemeen
te Den Haag zal worden aange
kocht.
"Large locking piece" werd
tijdelijk door Moore aan de ge
meente Den Haag in bruikleen
gegeven, nadat het beeld was
geëxposeerd op de expositie
„Dokumenta III" in Kassei.
Deskundigen beschouwen het
beeld als het hoogtepunt in Moores
oeuvre. Het beeld in Den Haag is
het eerste gietsel. Een tweede exem
plaar staat in Brussel. Moore heeft
het aantal gelimiteerd tot ten hoog
ste drie, wat Den Haag wil zien
vastgelegd in het koopcontract.
B. en W. van Den Haag vinden
verwerving van het beeld in hoge
mate aantrekkeiyk. Het zal ongetwy-
feld grote belangstelling ondervinden
van Nederlandse en buitenlandse
liefhebbers. Het zal in belangrijke
mate bydragen tot verfraaiing van
een deel van de stad, dat door velen
bezocht zal worden, menen B. en W.
Het is de bedoeling het beeld te
plaatsen in de onmiddeliyke omge
ving van het Gemeentemuseum en
het Congresgebouw.
Jr De 19-jarige Russische vio
list Oleg Kagan wordt omarmd
door zijn leermeester Boris
Koesnetsow, nadat hij het inter
nationale violisten-concours had
gewonnen, dat ter gelegenheid
van het Sibeliusjaar in de Finse
hoofdstad werd gehouden. In to
taal namen 35 kunstenaars uit
verschillende landen aan dit con
cours deel.
