„I Virtuosi di Roma"
grepen weer hun gehoor
Tien jaar wederopbouw
der Munchener Residenz
De Ned. Comedie gaat
Gijsbrecht vernieuwen
Origincelgctrouwc
reconstructie
Ademloos luisteren
naar oude Italianen
LEIDSCH DAGBLAD TRÏJDAG 26 NOVEMBER 1965 ZESDE BLAD
Verjongde bezetting
De Ned. Comedie gaat op 1 januari
Vondels Gijsbrecht van Amstel op
voeren in een geheel nieuwe ensce
nering. Regisseur Han Bentz van den
Berg is van plan om de Gijs
brecht behalve een nieuwe mon
tage, een nieuwe aankleding ook een
sterk verjongde beztting mee te ge
ven. De rol van Gijsbrecht wordt dit
jaar gespeeld door Han Boswinkel,
die van Badeloch door Lous Hen-
sen, die van Arend door Jules Croi-
set, Vosmeer wordt gespeeld door Pe
ter van der Linden, de bode door
Wim van den Brink, Willébrord door
Henk Rigters, Gozewyn door Lo van
Hensbergen, Rafel door Julien
Schoenaerts en Claris door Marja
Habraken.
Han Bentz van den Berg baarde
enkele jaren geleden, toen hij de
regie van de Gijsbrecht overnam van
Johan de Meester nogal wat opzien
door in zijn regie meer de nadruk
te leggen op de verzen van Vondel
dan op de bewegingen van de ac
teurs. Of met de geheel nieuwe op
zet van komende nieuwjaarsdag ook
hierin verandering gebracht zal wor
den, lykt wel waarschijnlijk. De
repetities beginnen overigens pas
begin december. Robert Heppener
heeft bij de Gysbrecht nieuwe mu
ziek gecomponeerd, Wim Vesseur
heeft nieuwe decors gemaakt en
Herman van Elteren nieuwe kos
tuums.
Café-Restaurant SEINPOST
Telefoon 01719—2515
Fraai gelegen. Ruim parkeerter
rein. Midget-Golf.
Beide het gehele Jaar geopend.
(Advertentie)
NOORDWIJK AAN ZEE
Hotel Restaurant NOORDZEE
Telefoon 01719—3141
Gemoderniseerd hotel en uitste
kend geoutilleerde lokaliteiten
voor bijeenkomsten van allerlei
aard.
Amsterdam kocht
Auteur G. Verburg
- 45 - overleden
(Van onze correspondent)
Op 45-jarige leeftijd is in Hilver
sum overleden de auteur Go Ver
burg. Hy is vooral bekend gewor
den door zijn reisromans over Afri
ka, Australië en Nieuw-Guinea. De
laatste jaren bewoog hij zich ook op
politiek terrein en was een van de
oprichters van de z.g. Nederlandse j
C.D.U..
De heer Verburg werd in De Hoef
geboren. Na de oorlog richtte hfj de
,,Woerdense krant" op en was enige I
jaren hoofdredacteur. Door de uit
geversmaatschappij van het week
blad „De Spiegel" werd hij aange
trokken voor de redactie van dit
blad. Later reisde hij voor verschil
lende weekbladen door de wereld en
maakte van zijn ervaringen reisver
halen en romans. Vooral zijn boek
over de watersnoodramp in 1953
heeft furore gemaakt. „Storm over
Nederland" beleefde 10 drukken. In
protestant-christelijke kringen werd
de pocket „Bijbel en astrologie" veel
gelezen. Bovendien schreef hij enige
kinderboeken. Behalve onder zijn ei
gen naam schreef hij ook onder de
pseudoniemen mr. Verhagen en Jo
han de Leeuw. Onder de laatste
naam schreef hij het boek „Ons
wacht de hemel". Zijn stoffelijk over
schot wordt zaterdag op de Zuider
hof in Hilversum ter aarde besteld.
Cultuurprijzen
E.M.S. toegekend
Voor beeldende kun§t
In Stampvolle Stadsgehoorzaal
voor een ton
kunst
Amsterdam heeft dit jaar voor
f 102.000 190 kunstwerken aan
gekocht van de 2278 stukken die
beeldende kunstenaars voor aankoop
door de gemeente hadden ingezon
den. Dit deelde Amsterdams wethou
der voor Kunstzaken, de heer W. Po
lak, gistermiddag mede in zijn ope
ningswoord van de expositie „Am
sterdam koopt kunst" in het museum
Fodor. Van de 551 ingezonden schil
derijen werden 26 gekocht van de
465 gouaches, aquarellen en pastels
30, van de 575 tekeningen 38, van
de 562 grafieken 72, en van de 125
kleinplastieken, reliefs en construc
ties 25 De expositie duurt tm/ 2
januari.
De E.M.S-cultuurprys in het Na
tionaal concours voor beeldende
kunst is toegekend. De eerste prijs
van f 7500 gaat naar Edith Im-
kamp-de Willebois uit Den Haag
voor haar gezamenlijk Inzending van
drie beelden. De tweede prijs f 2500 Is
toegekend aan Perry Abramsen uit
Rotterdam voor zijn beeld „Ara
besk". Een eervolle vermelding kreeg
Rob Ligtvoet uit Amsterdam voor
zyn hardstenen composities.
In totaal werden voor het con
cours door 14 kunstenaars 42 wer
ken ingezonden. Twee werden beoor
deeld door een Jury, gevormd door
dr. W. Jos de Gruyter uit Den Haag,
voorzitter, C. Doelman uit Rotterdam,
en prof. dr. H. C. L. Jaffé uit Am
sterdam.
Van de ingezonden werken zijn er
16 geselecteerd voor expositie in de
Terreszaal van het Kurhaus. De
ten toons telling, niet geopend op zon
dag. duurt tot en met donderdag 2
december.
Werk van Bragne
voor 1,1 miljoen
Een schilderij van Georges Braque
ls gisteren op een veiling te Parijs
verkocht voor 312.000 dollar (ruim
1,1 miljoen gulden). Het doek „Man
met gitaar", was uit de collectie van
André Lefèvre. De veiling vond
plaats in de Galerie Palais Galliera,
kunst
kAleiöos'cüop
KONINKLIJKE GLANS HERLEEFT
DE RESIDENZin München, het slot van de koningen van Beie
ren, zal binnen afzienbare tijd weer in zijn oude glans schitte
ren. Nadat in de afgelopen tien jaar reeds een groot deel vol
gens oude plannen, tekeningen en foto's in de oorspronkelijke vorm
opgebouwd werd, wordt dank zij een groots programma ook in de
toekomst aan dit bijzondere voorbeeld van monumentenzorg verder
gewerkt. Aan de talrijke vleugels, die op het ogenblik als „Residenz-
museum" voor het publiek zijn opengesteld, zullen reeds het komen
de jaar 28 vertrekken uit de 18e eeuw worden toegevoegd, waaronder
alle z.g. 'Reiche Zimmer", één van de belangrijkste scheppingen van
de Duitse Rococo. Daarna zullen zowel de zalen als de galerijen uit de
16e en 17e eeuw volgen waarvan vele reeds zijn voltooid als ook
de vertrekken uit de 19e eeuw in de "Königsbau" Het restauratie
werk zal tot de voltooiing echter nog wel ongeveer tien jaar in beslag
nemen.
Zwaar getroffen in de Tweede We
reldoorlog, scheen dit kostbaarste
woonmuseum van Duitsland, dat een
uniek overzicht van vorstelijke re
presentatie en voorname wooncul-
tuur van de Renaissance tot het
jaar 1900 bood, voor altijd verloren.
Weliswaar had men op tijd het
grootste gedeelte van de expositie-
stukken zoals meubels, schilderijen,
porselein, zilver, gobelins en wand-
betimmeringen in veiligheid ge
bracht in totaal werden meer dan
40.000 kunstwerken geëvacueerd
maar het reusachtige rond zes bin
nenpleinen gegroepeerde bouwwerk
zelf met zijn niet te vervangen inte
rieurdecoraties was nog slechts een
ruïne. Van de 25.000 vierkante meter
dakoppervlak bleven er slechts 50 in
tact: regen en wind konden onge
hinderd het vernietigingswerk voort
zetten.
Moed nodig
Er was, met de grote puinhopen
►or ogen, veel moed voor nodig aan
•n wederopbouw te denken. Maar
actuele gebeurtenissen in München
bevorderden de werkzaamheden! In
1953 ontstond op de plaats van de
volledig verwoeste troonzaal van Ko
ning Lodewjjk I de nieuwe concert
zaal, in 1958 kon In de destijds nog
onversierde vleugels rond de
„Brunnenhof" de internationale Ro-
coco-tentoonstelling van de Raad
van Europa plaatsvinden- Deze om
sloot als inleiding het gerestaureerde
„Alte Residenz-Theater", de Rococo-
droom van Francois Cuvilliés uit de
jaren 1750—'53. Ter gelegenheid van
de viering van het 800-jarig bestaan
van de stad München in 1958 ten
slotte werden Residentiemuseum en
schatkamer heropend.
Bij de wederopbouw van de Miln-
chener „Residenz" is voor de West-
duitse restaurateurs, zoals de direc
teur Hans Thoma van de Beierse
„Schlösserverwaltung" nadrukkelijk
opmerkt, van het allergrootste be
lang, eerlijk te zijn: als iets gerestau
reerd wordt, gebeurt dat slechts in
een absoluut oorspronkelijke vorm.
om de ruimtefantasieën van lang
vervlogen tijden exact te doen her
leven. Vooral echter ook omdat de
geredde kunstwerken alleen volledig
tot hun recht kunnen komen in een
onveranderd gereproduceerde omge
ving. waarvoor zij ontworpen en be
stemd waren. Om deze origineelge
trouwe wederopbouw mogelijk te ma
ken, werden eigen „Residentiewerk-
plaatsen" ingericht, waarin gespe
cialiseerde houtbewerkers, stucadoors
merlieden en metaalbewerkers vol-
vergulders, schilders, metselaars, tim-
gens oude technieken restauratie
werk verrichten.
Geen steriliteit
Niet alle vertrekken in de .Resi
denz" zullen weer opgebouwd kunnen
worden: bjj enige was de verwoesting
zo grondig, dat een reconstructie in
de originele vorm niet te verwezen
lijken was, bij andere werd ervan af
gezien, omdat de artistieke of histo
rische betekenis gering was. Deze de
len van het slot kregen een andere
bestemming. Zo hebben totnutoe de
„Beierse Academie van Wetenschap
pen", de „Staatsmuntenverzameling"
en de „Max-Planck-Gesellschaft"
hun intrek binnen de eeuwenoude
muren genomen.
Samen met de concertzaal en het
„Alte Residenz-Theater" zorgen deze
instelingen ervoor, dat de „Residenz"
geen steriel museumobject wordt,
maar ook verder een centrale plaats
In het ryke cultuurleven van de
Zukldnitse metropool inneemt.
ALS „I Virtuosi di Roma" op liet tweede concert
der K en O-ineesterserie niet hun bezielende
en joyeuze dirigent Renato Fasano verschijnen,
weet men van te voren, dat de Stadsgehoorzaal vol
stroomt.
Niet alleen de zaal, maar ook het podium, zodat
deze excellente musici, die de „oude Italianen" uit
de Barokperiode nu al sinds jaren door gans de
wereld uit dragen, na hun vervoerende prestaties
naar alle kanten moeten danken voor het storm
achtige applaus.
Het is misschien „mode" geworden, deze voor
liefde voor de Italiaanse grootmeesters uit 17e en
18e eeuw ook door middel van grammofoon
platen wijd en zijd verbreid maar niettemin is
de voorkeur ervoor en de dringende behoefte er
aan, bij tallozen nog onverflauwd!
Waarom zal de criticus zich dan
eigeniyk nog uitputten in superlatie
ven over dit zeldzaam afgewogen spel,
deze ten top gevoerde technische per
fectie, die feilloze attaques en deze
goud-glanzende kleur, voorgetoverd
door ware kunstenaars op hun instru
menten één voor één die voor
de zoveelste maal hun hulde brengen
aan hun Italiaanse voorvaderen, dit
keer een Geminiani, een Corelli en
een Vivaldi?
De ideale kleur ls er onvoorwaarde
lijk, de ideale vibrerende verrukking,
de ritmische punctualiteit en even-
En men komt na dit vlakkeloze spel
wederom tot de conclusie, dat deze
„Virtuosi" tot de beste kamennuziek-
ensembles behoren, die in de loop van
de tijd steeds meer zyn opgestaan.
Met een dirigent aan het hoofd, die
het briljante élan niet schuwt, de in
tuïtief aangevoelde dynamische con
trastwerkingen alle relief en vryheid
verleent en door zijn levendige
boeiende reprodukties de aandacht
van het begin tot het eind gespannen
Men zet in met een orkestrale be
werking van Corelli's Folia met varia
ties", van de hand van zijn leerling
Geminiani. Niet in D gr. t., geiyk het
programma vermeldt, maar in d kL
En de toehoorder weet het als op
slag: deze avond wordt weer een
klankfestijn zonder weerga! Corelli's
„Kerstconcert" „fatto per la notte
natale" volgt en ook dit wordt tot
een openbaring van klank verzadi
ging. Het zijn tevens evenals in
Geminiani de voorbeeldige violis
ten Cesare Ferraresi en Giovanni,
Guglielmo, alsmede de cellist Giu
seppe Selmi, wier stuwkracht evident
is, met heht heerlijke Largo als wel
dadige afsluiting.
Men gaat verder: Vivaldi's Concer
to Grosso op VT, no. 4 en na de pauze
diens 11de en 12de deel van „L'Estro
Armonico". juwelen van expressie,
met daar tussen door Vivaldi's hobo
concert in C gr. .t., door Renato Zan-
fini, evenals op de grammofoonplaat,
geblazen met een merkwaardig strak
ke toon in tegenstelling tot die
van de Stottfns welke zich in dit
geval toch even merkwaardig goed
voor dit werk leent. Hij weet dan ook
het Largo tussen de van motori
sche kracht geladen hoekdelen in
op te voeren tot een indrukwekkend
en ontroerend hoogtepunt van deze
gezegende avond.
Zekerheid, of dit concert door
Bach voor klavier bewerkt werke
lijk van Vivaldi srtamt, bestaat eu
niet
Indertijd is het aan Benedetto
Marcello toegeschreven, later
Peter van Munster
winnende fluitist
De S3-jarige eerste fluitist bij het
Omroeporkest van de N.R.U, Peter
van Munster, is gisteravond de eer
ste prijs van f 7500.-- toegekend op
het Nationaal Fluitistenconcours in
het kader van de E.M.S.-cultuur
prijzen. De tweede prys f 2500 kreeg
de 19-jarige Abby de Quant, die stu
deert aan het Brabants conservato
rium in Tilburg.
De jury, gevorpid door o.m. Kees
van Baaren, Koos Verheul, Jan
Vesters en Frans Brüggen, verleen
de eervolle vermeldingen aan de
28-jarige Magdalena Kuhn, die by
de N.R.U werkt, en aan de 20-ja-
rige Peter Dieleman. eerste fluitist
by het Nationaal Ballet Orkest.
"I Virtuosi di Roma"
tijdens hun succesvol optreden
van gisteravond.
(Foto L-D./Holvaet)
diene broer Alessandro. En er zijn
musicologen, die nog andere ver
onderstellingen geuit hebben.
Laten wy het, zoals het programma
dit vermeldde, nu maar op Vivaldi
houden: „What is in a name?" by
zóveel Italianen, die zóveel verruk
kelijke dingen schreven?
Virtuozen zijn zy allen, deze Ita
lianen!
Zonder nochtans de allergrootste
nadruk te leggen op de virtuoziteifc.
Zy weten immers, dat het uiterlijk
effect niets betekent zonder waar
achtige muzikale inhoud. En ook die
brengen zy veelvuldig naar voren,
zelfs wanneer Fasano de strikte ob
jectiviteit door zijn temperament wel
eens uit het oog verliest
De ovaties zyn na dit superieure
spel en na dit ademloos luisteren van
zelfsprekend niet uitgebleven: men
scheen van deze muzieken niet te
kunnen scheiden:
Even vanzelsprekend kwam er de
geijkte toegift: een Vivaldi-concert
in G, waarin „I Virtuosi" nog steeds
onvermoeid de hoogste pijlen van hun
fantastisch kunnen en hun warm
bloedige muzikaliteit afschoten.
We hebben er vroeger al eens op
gewezen, hoe Italië de bron genoemd
mag worden van geïnspireerde com
ponisten en musici, waar muziek „na
tuur" is, waar het leven gewekt en
gevoed wordt door muziek.
Welaan: dit alles is ook op deze
avond weer onomstoteiyk aan het
licht getreden.
Een stralend licht, uitgezonden door
een aantal „sterren", die nog lang in
onze herinnering aan de muzikale
hemel zullen schitteren.
Zonder zich door Geminl'i van de
wjjs te laten brengen!
H.
