Leidse studenten
herdenken Verweij
Indiaanse
geschiedenis
wordt in Leiden geschreven
3
ALWEER
DE BESTE
COLLECTIE
PENSEEL
KONINGIN ONTHULT 26 NOV.
BEELTENIS WILHELMINA
IN DE LEIDSE ACADEMIE
Een sterk
staaltje
Handweef
tafelkleden
13.75
f OPHEFFINGSUITVERKOOP
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 19 NOVEMBER 1965 TWEEDE BLAD
Leidse conservator drs. Brasser
boordevol indrukken terug uit VS
Een conservator van het Leidse Rijksmuseum voor Volkenkunde,
drs. T. J. C. Brasser, heeft in 1964 en 1965 de Verenigde Staten be
zocht om daar in archieven en musea gegevens te verzamelen over
de veranderende cultuur en geschiedenis van drie Indianen-stam
men: de Delaxvaren, Montauks en Mohikanen. Drs. Brasser keerde
onlangs terug van zijn jongste bezoek aan Amerika, waar hij vol
doende materiaal heeft opgedaan voor het schrijven van een we
tenschappelijke publikatie over dit onderwerp, waarover naar de
mening van drs. Brasser veel te xoeinig literatuur is.
Subsidie
De reizen van de 32-jarige Leidse
conservator werden mogelijk gemaakt
door een subsidie van de Stichting
zuiver wetenschappelijk onderzoek.
In -het Rijksmuseum voor Volken
kunde gaf drs. Brasser gisteren een
overzicht van zijn voornaamste er
varingen met de Indianen van
Noord-Amerika. Op 80 kilometer af
stand van de city van New York be
vinden zich twee zeer oude indianen
reservaten, die drs. Brasser bezocht.
„Het is lang geleden dat er boom
stamkano's langs de oever lagen van
het eiland Manhattan", zegt drs.
Brasser in een na zijn terugkeer uit
Amerika uitgegeven communiqué
„en Indianen balen bont ruilden te
gen ketels en kralen bij de Hollan
ders in Nieuw Amsterdam. En er is
veel veranderd sindsdien. Manhattan
anno 1965 is het kostbaarste stukje
grond ter wereld, waar een impone
rende stad met talloze wolkenkrab
bers omhoog torent". „Een stad
die zichzelf vernietigt", aldus de titel
van een dit jaar verschenen boekje
over de schrikbarende vervuiling en
corruptie in deze stad. „Maar", zo
vervolgt de heer Brasser, „stapt U in
de bus naar Albany, het oude Fort
Oranje aan de bovenloop van de
Hudson, en binnen het uur rijdt u
door een eindeloos heuvellandschap,
bedekt met wouden, wildrijk en zon
der ongastvrije bordjes, die Neder
landse bosranden ontsieren. Maar
waar, vraagt U zich misschien af,
waar zijn de indianen gebleven,
waarom zijn zij verdreven uit deze
natuurrijke gebieden, waar zij toch
niet in de weg liepen? Het is een
lang en vrijwel ongeschreven ver
haal, waarover de gegevens bewaard
PW\I
In P iiurstellingen
RECH N ROND MODEL
Haarlemmerstraat
172 - 174 - 179
MIDZA
Neder-
Basis
Drs. Brasser is aan het schrijven
van die geschiedenis begonnen. Met
in Amerika en Nederland gedane
studies hoopt hij de basis te leggen
voor zijn dissertatie, die over ander
half jaar gaat verschijnen. De Leid
se conservator koos de Delawaren,
de Montauks en de Mohikanen om
dat deze stammen in de zeventiende
eeuw het eerste contact met de Ne
derlandse immigranten hadden. In
dat facet van de Indiaanse geschie
denis is hij voornamelijk geïnteres
seerd. Drs. Brasser: „Over de Dela
waren nu voornamelijk woonach
tig in Oklahoma bestaan enkele
goed volkenkundige studies; de te
genwoordige Montauks en Mohika
nen behoren tot de vele „vergeten"
bevolkingsgroepen in Amerika". Dat
was voor drs. Brasser de reden om
enkele weken bij deze beide groepen
door te brengen, te kort weliswaar
voor een volledig etnologisch onder
zoek, maar lang genoeg om een in
druk te krijgen van hun tegenwoor
dige socio-economische situatie. Met
name ging zijn interesse uit naar de
MORGEN COLLECTE
ASTMA-FONDS
Ademhalen, gewoon ademhalen, is
zo'n alledaagse zaak dat we er nooit
speciaal bij denken.
Maar weet u, dat lal van astma
patiënten vaak moeten vechten voor
hun adem? Weet u dat er circa
800.000 lijders aan astmatische ziek
ten in ons land zijn evenveel als
het aantal inwoners van een stad als
Amsterdam?
De in 1959 door een drietal alge
mene organisaties opgerichte lande
lijk overkoepelende Stichting het Ne
derlands Astmafonds houdt zich nu
al weer vele jaren actief bezig op het
terrein van de astmabestrijding. In
het kader van deze activiteiten wordt
morgen in Leiden een collecte gehou
den. De Stichting doet op de burgerij
een beroep om door een bijdrage de
astmapatiënt uit zijn ademnood te
helpen.
•v
WÊËm
B|
aard ep de omvang van hun relaties
met de hen omringende bevolking.
De tegenwoordige Montauks leven
nog steeds op Long Island op enkele
uren afstand van de stad New York.
Ztf zijn in het verleden vermengd
met negers. De angst om door de
zich snel uitbreidende blanke bevol
king ook als negers te worden ge
classificeerd manifesteert zich bij
hen onder meer in een herlevende
belangstelling voor hun indiaanse
verleden en het uitnodigen van In
dianen uit het westen, die hen de
inheemse danskunst en costumering
weer bijbrengen, waarmee zij jaar
lijks voor de vele blanke bezoekers
een „powwow" organiseren. Negers
zijn daarbij niet welkom
Verrassend
Los van het onderzoek staat het
bezoek, dat drs. Brasser bracht aan
de Crow-indianen in Montana, die
jaarlijks in augustus een groot feest
organiseren, niet voor de toeristen
zoals op Long Island, maar een
rechtstreekse voortzetting van een
traditioneel gebeuren. „Het is ver
rassend", zegt drs. Brasser, „hoe vol
komen levend een groot deel van het
oude cultuur-eigen nog blijkt te zijn
onder deze prairie-indianen". Drs.
Brasser heeft een prachtige collectie
dia's van zijn Amerikaanse trip mee
gebracht. die hij in het voorjaar
gaat gebruiken om zijn lezing over
dit onderwerp te illustreren. Ver
rijkt met een schat aan ervaringen
en studiemateriaal ten voorzien van
talloze kostelijke anekdotes) keerde
drs. Brasser terug. Nu wacht hem de
taak uit dit alles de geschiedenis van
deze Indianen te beschrijven, een ge
schiedenis, waarin de Hollandse
handelaar en pionier zo'n belang
rijke rol speelt.
De kans is niet uitgesloten dat drs.
Brasser zijn materiaal ook gaat ver
werken in een wat minder weten
schappelijke vorm door een boek te
schrijven over dit indianenleven dat
geschikt is voor een wat groter le
zerspubliek. Daaraan is zeker be
hoefte. want de literatuur op dit ge
bied is zeer beperkt.
Veel belangstelling in Minerva"
Bazaar Zuid-West
De speeltuinvereniging „Zuid-
West" houdt een tweedaagse bazaar
in de hal van de Bevrijdingskerk. De
opbrengst is bestemd voor de bouw
van een clubhuis. De- bazaar is van
avond geopend van zeven tot elf uur
en morgen van tien uur voorm. tot
tien uur nam.
gouden verlovingsringen
Haarlemmerstraat 181.
Zeer grote keuze. Op het
graveren kunt U wachten en
Alweer de beste collectie, ook in jassen,
zowel klassiek als modern. Ook geen
wonder.
Wij hebben de volledige collecties van de
voornaamste Europese fabrikanten, zoals
Santega - Kenneth - Rimaster - Kynoch -
Falcon - Shelter - Forchic.
In onze etalages ziet U er enige; in onze
zaak honderden.
Demi's, winterjassen, autocoats, kostuums
die U stuk voor stuk zoudt willen dragen en
kopen.
Want de prijzen zijn in elke klasse zeer
scherp voordelig
Loop nog deze week binnen bij
Haarlemmerstraat 175
Leiden
UNIVERSITAIRE
BENOEMINGEN
Bij onderscheiden besluiten van
Curatoren der Leidse Universiteit
zijn benoemd of Herbenoemd: L. J.
Dooren, arts, tot wetenschappelijk
hoofdambtenaar in tijdelijke dienst
bij de Kindergeneeskunde; A. S. de
Graaf. arts. tot wetenschappelijk
ambtenaar le klasse in tijdelijke
dienst bij de Neuro-anatomie; dr. A.
de Groot, tot wetenschappelijk amb
tenaar le klasse in vaste dienst bij
de Bibliotheek; drs. W. J. van der
Hart. tot wetenschappelijk ambte
naar in tijdelijke dienst bij de Theo
retische Organische Chemie; drs. A.
H. Huizing, tot wetenschappelijk
ambtenaar in tijdelijke dienst bij de
Theoretische Organische Chemie; dr.
J. M. G. Kauer. tot wetenschappelijk
medewerker in tijdelijke dienst bij de
Anatomie; drs. W. T. A. M. van der
Lugt. tot wetenschappelijk ambtenaar
in tijdelijke dienst bij de Theore
tische Organische Chemie; dr. R. N.
Mukherjee, tot wetenschappelijk
hoofdambtenaar in tijdelijke dienst
bij het Instituut voor Radiopatholo-
gie en Stralenbeschermingdrs. D.
F. Nijhoff, tot wetenschappelijk me
dewerker in tijdelijke dienst bij de
Organische Chemie; mr. T. J. Von-
dracek, tot wetenschappelijk ambte
naar le klasse in tijdelijke dienst bü
de faculteit der Rechtsgeleerdheid.
In schoolpauze
Meisje getroffen
door stuk ijs
Een 15-jarig meisje uit Voorscho
ten werd gisterochtend aan het
hoofd getroffen, toen leerlingen van
de Louise de Coligny-h.b.s. op de
speelplaats van hun school met
stukken ijs uit de vijver gooiden.
Het meisje kreeg een hoofdwond
en vermoedelijk een hersenschudding
Zij werd door de EHD naar haar
ouderlijk huis vervoerd.
Geschenk senaat, curatoren en staven
Op 26 november, volgende week vrijdag, zal Koningin Juliana
in het Groot Auditorium van de Leidse Universiteit een portret-
relief van Koningin Wilhelmina onthullen. Het is die dag 25 jaar
qeleden. dat prof. mr. R. P. Cleverinqa zijn befaamde protest uit
sprak tegen het ontslag van de Joodse hoogleraren door de Duitse
bezetters, welke manifestatie het startsein was voor het openlijk
verzet van studenten en universititerten en aanleiding gaf tot slui
ting van de Leidse Universiteit. De onthulling door Koningin
Juliana zal o.m. door prof. Cleveringa worden bijgewoond.
Het relief wordt de Universiteit
aangeboden door de senaat (van wie
het initiatief is uitgegaan» 't college
van curatoren en de leden van de
wetenschappelijke en de technisch-
administratieve staf van de Universi
teit. Het relief wil de nauwe banden
tussen Oranje en de Leidse Universi
teit onderstrepen en de herinnering
bewaren aan de benauwende jaren,
waarin deze band zowel door de hou
ding van Koningin Wilhelmina als
door die van de Universitaire ge
meenschap wel zeer sterk sprak.
SLECHTS 10 DAGEN
RADIO'S. TELEVISIE. PORTABLES, BANDRECORDERS.
KOELKASTEN. CENTRIFUGES, WASAUTOMATEN.
T.V.-TAFELS. kleine huishoudelijke apparaten, vele
ST.-NICOLAAS CADEAUS
tegen AANTREKKELIJKE PRIJZEN.
N.T.B. Vijf Meiplein 16, Leiden, tel- 25100
De onthulling maakt een onderdeel
uit van het traditionele programma
van de jaarlijkse herdenking van de
26ste november, niet alleen in Leiden
maar ook elders in het land.
ONWEL DOOR
KOLENDAMP
In de Kraaierstraat heeft zich gis
terochtend een geval van kolendamp
voorgedaan, dat betrekkelijk goed is
afgelopen. Een 34-jarige moeder en
haar 2%-jarig zoontje werden in hun
woning onwel door het inademen van
koolmonoxyde, maar hun toestand
was niet zo ernstig, dat de inmiddels
gealarmeerde E.H.D. voor vervoer
naar een ziekenhuis behoefde te zor
gen. De narigheid werd veroorzaakt
door een defecte schoorsteen. De
brandweer heeft onmiddellijk een
stookverbod opgelegd.
Afscheid van
brugwachter
De heer H. Nagtegaal, brugwach
ter bjj de Markt- en Havendienst,
gaat per 1 december a.s. de dienst
verlaten. Hij wordt op die dag 65
jaar. Van de heer Nagtegaal. die op
februari 1929 bij de Havendiens in
dienst trad zal op donderdag 2 de
cember a.s. in de Waag des morgens
te 10 uur afscheid worden genomen.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
der Linden t
Sohulte. Paul C.
P P P Vonk. Cor-
Jutte. Parui us A E..
DONDERDAG IN PIETERSKERK
Amerikanen vieren
Tlianksgivingday
Carola, d.r. P. C. D. Knijnenburg
P Talsma Wilhelmina. d v L Lin
H C. Straathof Volgende week donderdag zullen ruim 100 miljoen Amerikanen op een
totale bevolking van 190 miljoen een moment met hun gedachten bu
Nederland stilstaan. De meeste Amerikanen kennen het verschil tussen Hol
land en Nederland niet, maar praktisch vanaf hun eerste schooldag leren
ze over de „pelgrimvaders".
De Leidse Vereniging van Neer
landici heeft Albert Verweij her
dacht. Het is dit jaar honderd
jaar geleden dat deze vooraan
staande literator van de Beive-
ging van tachtig werd geboren.
Ter gelegenheid van de herden
king van Verweijs geboortedag op
15 mei 1865 stelde de A'damse
Vereniging van studenten in de
Nederlandse letteren. Helios, dit
voorjaar een programma van
brieven, gedichten muziek en to
neel samen, dat destijds met veel
succes werd opgevoerd.
In de toneelzaal van de sociëteit
„Minerva" hebben de Leidse Neerlan
dici en vele genodigden gisteravond
kennis kunnen maken met dit opmer
kelijk programma, waarin de figuur
van Albert Verweij, de jongste van de
Tachtigers, centraal stond. Regisseur
Fons Eickholt vertelde over zijn pro
gramma; „Eigen teksten en teksten
van tijdgenoten en vrienden geven
een stemmingsbeeld van Verweij's le
ven, vrijelijk gecomponeerd en ge
comprimeerd in een dertiental ta
bleaus.". De titel van deze Verweij-
avond, „Een wolk van lachen en ge
ween" is een regel uit het gedicht
Nieuwjaarsmorgen en weerspiegelt
het doel van deze bijeenkomst, mét
het tussenliggende scala: glimlach,
vreugde, melancholie en verdriet. Het
programma werd omlijst met muziek
van Magdo Luanagy sopraan Frans
Schouten i bariton en Erna de Bruin
(piano). De muziek werd aangepast
aan de sfeer van het programmaim
pressionistisch, Spaans, Michel An-
gelo door Verweij voor de grootste
dichter gehouden en voor een an
der gedeelte door de tekst bepaald.
De presentatie van het programma
van brieven, gedichten en toneelfrag
menten viel op door actie en kern
achtigheid. terwijl de voordracht van
de Helios-leden uitstekend was. Een
Een scène uit ..Een wolk van
lachen en geween'' in de toneel
zaal van ..Minerva"
(Foto L.D./Holvast)
ander opmerkelijk facet van deze
stijlvolle Verweij-herdenking was de
technische verzorging <Ger v. d.
Vlugt». Hoogtepunten waren de frag
menten uit Julia en het programma
onderdeel „Albert verweij en het to
neel". De avond, die onder meer werd
bijgewoond door vertegenwoordigers
van het ministerie van onderwijs en
wetenschappen, K. O. en een doch
ter van Verweij, mevrouw dr. Mea-
Nijland-Verweij. werd geopend door
de voorzitter van de Leidse Vereni
ging van Neerlandici, de heer Th.
Verkleij. De medewerkenden waren:
George Groot. Paul Binnerts, Anke
Peterson. Wouter de Boer, Gerdien
Kuiper, Rien Sprenger, Tineke Krol
en Sipko Melissen.
en en A J M Hendriks?
M. C H. Goddijn. J A. M
M. C. va nder Meel. O.
J. J. Ouwerkerk F J. A.
en M. M. van Aken P. M.
J. S. E. Kapaan. F, J. W.
E. M, du Pon. T.
M. Freke G. Slik
P. Drelskfim-
Valderen en E. W Arent-
J M. Pteterse en H. B. M Vrou-
Kamplnga. H Blansjaar en H. Segaa
E. W. van Strlen ei ----- -
Morse en H E DJ1
K J C Welrrkamp
GETROUWD:
M. van Duist en C. ran Steenber
gen P. BekooiJ en B Lagers.;.
Nleuwame rongen en J. A. M. Kuneken.
Hoogkamer en W. J. Lepelaar.
F. B. P. A.
der Klugt e
C P M. Hel verstel] n. N. A.
van We
^Phlllpp
OVERLf
Rijk. 85 Jr.. man. J. H. W
Natuurlijk zijn er golven
migranten in de loop der
van de oude naar de nieuwe wereld
gegaan om de wildernis te herschep
pen tot het land van nu. Maar er be
staat een bijzondere belangstelling
voor de groepjes vluchtelingen, die
om godsdienstige redenen vanuit En
geland aan het eind van de 16de
eeuw neerstreken in Leiden in Am
sterdam. Vanuit ons land zeilden ze
naar Amerika, eerst met de May
flower en later met andere schepen.
De Amerikanen leren, dat één van
hun belangrijkste vrije dagen, een
feest bekend als Thanksgivingsday.
on latend toen een aantal pelgrim
vaders, volgens de overlevering, een
tanket had met Indianen. Men at
de eerste prod uk ten die de pelgrim
vaders in hun nieuwe land haden
verbouwd en. zo wil het de legende
„zij dankte God omdat hU hun zo'n
overvloedige oogst had gegeven en ze
baden voor het succes van de Ne
derlanders. die hun een rustplaats
hadden geboden in moeilijke tijden".
Pas de laatste tientallen jaren is
Th&nksgivingday vastgesteld op de
laatste donderdag in november. Het
is in elk geval de eerste echt Ame
rikaanse feestdag. Velen nemen de
vrijdag daarna ook vrij en door heel
de Verenigde Staten heen hebben de
universiteiten speciale „footbal"-wed-
strijden.
En bijna iedereen eet het speciale
Thanksgivings menu: gebraden kal
koen, gevuld met brood, kruiden, jus,
twee soorten aardapels groente, sla,
crackers en taart.
Amerika is steeds het land van
overvloed geweest en Thanksgiving-
day is een feest van overvloed, en
vaak ook van overladen menus. Hier
in Nederland wonen veel Amerika
nen een speciale Thanksgivingdienst
bij in de Pieterskerk op 25 novem
ber. En waar de Amerikanen ook
zijn op die dag. even denken zij êan
het land dat nun voorvaderen zoveel
hulp neeft geboden. Want dat heb
ben de Amerikanen geleerd over Ne
derland
