bruid
stof
bruid
stof
„Litteris
„Boeing
Sacrum"
Boeing
m
Sfeer Ierse revolutie
onvoldoende verdedigd
Gezellige avond
is gewaarborgd
Verklarte Nacht
maakte diepe indruk
FASCINERENDE INTERPRETATIE
VAN ROBERTO BENZI
Geen homogeen
samenspel
Politie-inspecteurs
medeplichtigen in
ontvoering Barka
Verrijking uranium
door gas-centrifuge
LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 15 NOVEMBER 196! VIJFDE BLAD
Amateurtoneel van best
gehalte
99
Tegenstander van
Van Rappard in
Parijs wel gewild
De aankoopcommissie van de
„Biënnale des Jeunes Artistes" in
Parijs heeft verleden week een werk
van de Gorkumse beeldhouwer Jan
Munster voorgedragen voor
aankoop.
Jan van Munster is een van de
1 kunstenaars tegen wie RiddeT Van
Rappard, burgemeester van Gorkum,
zich onlangs keerde en zijn werk
aanstootgevend en een „kankerge-
zwel" noemde. Uit solidariteit met
Van Munster liet de Gorkumse wet
houder C. J. de Raad toen vier van
diens beelden in zUn tuin plaatsen.
Lrtteris Sacrum" had als inzet voor het nieuwe seizoen zijn
ze bepaald op het vlindervlug te spelen en te spreken blijspel
eing-Boeing" van Mare Camoletti, dat indertijd reeds door het
)epstoneel met groot succes is opegvoerd.
p deze première-avond in de Leidse Schouwburg heeft het ge-
Jiap veel eer mee ingelegd: daartoe had men dan ook heel
troeven in de hand, want er is een alleraardigste, ofschoon wat
>chte intrige en er zijn sprankelende dialogen, waarbij de lach
ag opklinken.
heerste dus een alleszins opgewekte stemming!
luchtige geval draait om Mon- i De voorstelling, zich afspelend in
Bernhard. een fleurig bedacht décor van Bob
Hageman, bereikte onder de gein-
spirterde regie van Bram Harteveld
verschillende kostelijke hoogtepun
ten. ZU ging al een heel eind in de
lichting van dat „vlindervlugge",
waarvan in de aanhef sprake was en
dat zal bij de komende opvoeringen
nog wel groeien. De dagelijkse zor
gen werden bij al dit gedoe glans
rijk vergeten en daar gaat 't bij zo'n
soepel geconcipieerd en soms wat ge
waagd blijspel toch in de eerste
plaats om. In- en buiten onze stad
zal men er ongetwijfeld nog meer
malen van kunnen genieten.
ee heeft drie vriendinnetjes, al-
rtewardessende eerste is in
bij de Panam, de tweede by
ir FYance, de derde bij de Luf-
En met alle drie is hij zo-
lamd „verloofd". Bernhard heeft
u zo handig uitgekiend aan
land van de dienstregelingen der
tschappijen dat zij „om-en
twee dagen en twee nachten
week bU hem in zijn Parijse flat
en logeren: van eikaars bestaan
in zij natuurlijk niets af. Tegen-
zijn vriend Robert, die hem
bezoeken, pocht hij op zy'n in-
eus ontworpen plan. Alles loopt
lolletjes, maar Robert twijfelt er
of dat nu wel altijd lukken zal.
tijdlang gaat 't inderdaad goed:
5én verschijnt, de ander vertrekt
Totdat er vanzelfsprekend de
ermijdeJijke kink in de kabel
it. Dan is, tot radeloosheid van
ïhard en Robert „de boot aan"
komen er de verschrikkelijkste
plica ties. Het wordt een verstop
je spelen „van-je-welste"het
meisje de kamer in, het andere
iarner uit. Maar hoe zich dat nu
fikkelt, verraden wij niet, anders
Ie aardigheid voor de bezoekers
volgende voorstellingen er val
len af. Maar dat alles voor de
mannen goed afloopt en ze bei
voorgoed een lieftallige stewar-
aan de haak slaan: wie zou
bij zo'n luchtig en vrolijk spel
twijfelen?
ortom: hoe is er gelachen!
Hes \oltrok ziéh nog wel niet in
bliksem-rappe tempo, waarop
écht Frans Boulevardstuk recht
ft, waarbij kwam dat de rolvast-
nog niet steeds even sterk was,
ir toch liepen de zaken zodanig
van stapel, dat een mooi be-
Schouwburg er hartelijk van
oten heeft.
ar was Bob Hageman als de
i van hart zijnde Bernhard, die
elijk in de nesten komt te zit
Levendig en joyeus oppassen
te sterk chargeren- wrong
zich met écht Frans esprit door
vele netelige situaties heen, dap-
terzijde gestaan door de droog-
loristische Robert, (Albert La-
"is> wiens hart onmiddellijk
het Lufthansa-meisje in vuur
am staat. Dan is er het char-
Bte drietal stewardessende
erikaanse, kordate Janet (Maria
Iteyn-Ravelli)de lief-aanh anke -
Francaise Jacqueline (Anny
(baum-Meyer) en d» sentimen-
•romantische Duitse Judith (Sel-
Hageman-Oele). Zij hadden zich
h het specifieke taalidioom aan-
fcten. dat bij haar landaard past
ze zagen er zo lieflijk uit, dat
1 zich indenken kan, dat Bern-
d aan haar telkens een druk be-
week heeft! Wie uiteindelijk
fthards favoriete wordt, verklap-
wij niet.
'enslotte is er het redderende en
>i Wende dienstmeisje Berthe (een
ïtig en geroutineerd acterende
Bortelsman-v. d. Lans). Volledig
in de geheimen ingewijd, vol-
1? weet zij te zwijgen, altijd is zij
helpen bereid, maar toch weet
een aardig slaatje uit de onver-
delijke brokstukken te halen.
Een scène uit Boeing-Boeing"
V.l.n.r. Berthe (Joke Bartelsman
v. d. Lans). Robert (Albert
Labordus)Judith (Selma Hage
manOele). Janet (Maria F on-
teynRavelli)Bernhard (Bob
Hageman)Jacqueline (Anny
BeerbaumMeyer)
Romanschrijver
Brophy overleden
(Van onze kunstredactie)
De week-end-concerten door
het Concertgebouworkest, resp.
op jl. zaterdagavond voor het
Ned. Theater Centrum en zon
dagmiddag voor de abonné's
openden met "Verklarte Nacht"
van Arnold Schönberg. De jonge
Franse dirigent Roberto Benzi
had dit gekozen als een modern
werk uit de voorbije romantiek
d.w.z. gecomponeerd in 1899.
Bi) de eerste uitvoering van dit
werk gaf het een concertschandaal.
.1 Het heeft echter op het concert van
Op 65-jarige leeftijd is^ zaterdag ^terdagavond diepe indruk ge-
u en j maajct Het is even merkwaardig als
het feit dat toen de 25-jarige Schön-
Aan het concert verleende Erna
Spoorenberg haar solistische mede
werking met het zingen van een
tweetal Mozart-aria's.
ZU deed het vocaal op te respecte
ren wijze, zonder de muzikale zin
van Mozarts notenbeeld te raken.
(Foto L-D./Hoivast) zijn lezers heeft.
overleden de romanschrijver
criticus John Brophy.
Vier van zijn boeken „Immortal
Sergeant", „Waterfront", „Turn the
key softly" en „The day they robbed
the bank of England" zijn verfilmd.
Zijn dochter, Brigid Brophy, neemt
een vooraanstaande plaats in onder
de nieuwe generatie van Britse
schrijfsters.
John Steinbeck
naar Europa
De vermaarde schrijver John
Steinbeck reis in december naar Eu
ropa om daar als verslaggever voor
Newsday te werken.
Steinbeck begint al voor zijn ver
trek te werken en zijn eerste artikel
zal op 20 november in Newsday
verschijnen.
Hij zal Engeland, Ierland, Frank
rijk en zo mogelijk andere landen
bezoeken. Telkenmale als hij meent
iets te zeggen te hebben zal hij een
artikel voor Newsday schrijven.
Newsday is een groot dagblad, dat
in ae voorsteden van New York City
kunst
„Piëta"' nu veilig
in de St.-Pieter
De Pleta van Michel Angelo is nu
veilig uit Amerika in de St.-Pieter in
Rome teruggekeerd. Het kostbare
marmeren beeld bleef onbeschadigd
berg het schreef met hart en nieren toen de stalen krat waarin het beeld
gebonden was aan de muziek van door de basiliek naar zijn stand-
Tristan und Isolde, welk muziek- 1
drama van Wagner juist nu een
eeuw geleden in München voor het
eerst ten tonele werd gevoerd. De
greep van Wagner is van langdurige
aard geweest. De progressieve Schön
berg die de muziek van Wagner
verafschuwde, en er niet van los kon
komen, laat in zijn „Verklarte
Nacht" ervaren hoe hij daarvan
doortrokken is.
De jonge Roberto Benzi interpre
teerde het met de impulsieve span
ning, die de uitvoering van Schön-
bergs muziek fascinerend deed zijn.
Spannend in de melodie-bogen, zin
gend in de romantische weemoed,
zoals het programmatisch verhaal
van deze muziek is, naar het gedicht
van Richard Dehmel over een vrouw
die met de verwachting van een
kind, gebonden is aan een man, maar
een ander liefheeft. Het feitelijke
gegeven wordt in de muziek geabstra
heerd, zoals het immers ook is in
Tristan und Isolde's laatste akte,
evenals in Tsjaikowsky's Tatjana
in de Onegin en Debussy's Pelleas
et Melisande.
Robert Benzi, die deze romantisch
verankerde muziek van Schönberg
met al de plastische gebaren van
zijn charmerende dirigeerkunst voor
onze tijd waar wist te maken, schonk
hiermede een toppunt van het con
cert, hoezeer hU na de pauze op
briljante wijze schitterde met Manuel
de Falla's muziek over de „Driekan
ten steek".
Er waren, na het opgetogen ap
plaus, welverdiend fraaie bloemen
voor de dames: trouwens alle mede
werkenden werden in het zonnetje
gezel. „Litteris Sacrum" bleek met
deze prima verlopen voorstelling nog
stevig op de benen te staan en hand
haafde met succes de traditie van
een blijde seizoensopening.
Amateurtoneel van bést en amu
sant gehalte!
Th. J. H.
kaleiöosQQ9P
Ensemblespeelde O casey
Kunstschilder Haver
Droeze herdacht
Zaterdagmiddag heeft de heer W.
A. van Leeuwen, voorzitter van de
Ned. Kunstkring, in de zalen van
Fanorama-Mesdag te Den Haag de
najaarstentoonstelling van werken
door leden dezer vereniging geopend.
De rede waarmee de heer Van Leeu
wen de expositie inleidde, was een
herdenking van de erevoorzitter van
de Ned. Kunstkring, de heer J. Haver
Droeze. die in juni van dit jaar is
overleden en van wie een vijftal wer
ken op de tentoonstelling hangt.
Nadat de heer Van Leeuwen de
levensloop van de heer Haver Droeze
had weergegeven, kenschetste hij
diens werk als zuiver .oprecht, onge
kunsteld en natuurgevoelig.
„Hij was een beminnelijk mens, een
ridder zonder Vrees of blaam wan
neer hij voor zijn overtuiging op
kwam en zo zal Haver Droeze in
onze herinnering blijven voortleven",
aldus besloot de heer Van Leeuwen
zijn rede.
De tentoonstelling zal tot en met
5 december geopend zijn.
Balletpremières
in Scala Milaan
Een ballet van filmregisseur Fede-
rico Fellini en twee opera's van Ita
liaanse componisten zullen in het
komende seizoen in de Scala te
Milaan hun wereldpremières bele
ven.
De componist Renzo Rossellini pre
senteert op 10 maart „La leggenda
del ritorno" (Het sprookje van een
terugreis) De componist Flavio Testi
komt met „L'Albergo dei poveri"
(Herberg der armen).
Verder zullen een aantal traditio
nele opera's en balletten worden op
gevoerd.
Het ballet van Fellini, dat de film
„La Strada" tot grondslag heeft,
komt 3 mei tot uitvoering.
(Van onze kunstredactie)
In de eerste Nederlandse voorstelling van ,,De ploeg en de ster
ren" van Sean O'Casey, de Ierse auteur, die ondanks zijn inter
nationale faam zijn leven lang (1884-1964) in ons land werd ver
waarloosd, heeft Ensemble" in de Eindhovense schouwburg bijna
40 jaar nadat dit spel over de opstand in Dublin werd geschreven,
dit stuk onvoldoende kunnen verdedigen. Er was een onvermogen
tot homogene spelprestaties, waarbij kwam dat de décors van Jaap
Binnerts désillusionerend werkten.
Samenvatting van
ijheidsstrijd
vri
„De ploeg en de sterren", heeft bij
de wereldpremière in 1926, tien jaar
na de opstand tot straatgevechten
geleid en ae auteur moest zijn land
verlaten O' Casey geeft namelijk een
samenvatting van de vrijheidsstrijd,
die niet overal flatterend is. De man
nen, die de mond vol hebben van
onafhankelijkheid mogen graag
plunderend hun slag slaan: naar
mooi Iers gebruik hebben de inten
ties een ruimere maat dan de wer
kelijkheid, kortom de heroiek wordt
ontluisterd. O'Casey had er een
scherp oog voor hoe schrijnende ar
moede deze samenleving van niet
zo erg betrouwbare drinkebroers, op
scheppers, idealisten en teringlijders
gemaakt had tot wat zij was. On
gelukkigerwijs heeft de sociale revo
lutie de staatskundige revolutie door
kruist en de verpauperde land-
bouwstaat hopeloos in verwarring ge
bracht.
De linksgezinde O' Casey heeft in
„The plough and the stars" geen
partij gekozen of het moest zijn te
gen de armoede en de oorlog. Hij
heeft realistisch maar zeker niet fo
tografisch een compleet beeld ge
schilderd, hetgeen men hem in het
vrije Iertend destijds kwalijk heeft
genomen en nu nog niet helemaal
vergeeft „Dc ploeg en de sterrren"
de svmbolen zijn ontleend aan het
vaandel van de Ierse arbeidersbewe
ging bezit nog niet de expressio
nistische kenmerken van O' Casey's
latere werken. In deze tijd vraagt
dit stuk voornamelijk om een schil
derachtige verbeelding, die de sociale
bewogenheid voor de mens zonder
meer laat uitkomen.
Ierse toneelleven is verbonden. Hij
weet (zo goed als Simon Vestdijk)
hoe Ierland is en dat voelde men
ook in de voorstelling van zaterdag.
Maar de al genoemde factoren maak
ten dat zijn bedoeling maar bü tijd
en wijlen doorkwamen. Individuele
spelprestaties maakten dat een sfeer
ontstond, die men graag het gehele
stuk in stand gehouden had gezien.
Nu kwam de wat onbeholpen con
structie van het werk teveel van het
licht
Johan Kaart kwam het best uit
de verf. Men kan hem in een willi-
keurige kroeg in West-Europa neer
laten om er een zeer smeuig manne
ke neer te zetten met een veronge
lijkt stemmetje. Dat deed hij
overtuigend in Ierse omgeving. Ca-
ro van Ejjck gaf een verpauperd
wijfje iets bezwerends mee, maa:
haalde een karakter toch niet hele
maal uit. John Leddy speelde een
Ierse vrijheidsstrijder, Ine
Veen was zijn echtgenote, die hem
van oorlog voeren trachtte te weer
houden. In enkele dramatische mo
menten schoten hun spelmogelijkhe-
den tekort. Cor van Rijn viel op als
een linkse semi-intellectueel,
graag bulten schot bleef. Magda
Janssens was een pittige volksvrouw
natuurlijk wel toevertrouwd in dit
wisselend oog voor humor en tra
giek genoteerde relaas van armoe
de en verwarring. Verdienstelijke as
pecten in deze voorstelling vloeiden
helaas niet samen tot een gaaf ge
heel.
plaats gereden werd, door een ven-
tilatierooster in de vloer zakte. Toen
de krat geopend werd bleek dat het j
beeld dank zjj de plastic bescher-
ming hierbij niet beschadigd was. j
Het beeld was gelijk gemeld
per schip uit New York in Napcis
aangekomen. Dit is de laatste reis
van het beeld geweest, want ingevol-
de nieuwe Vatikaanse regels
mogen belangrijke Vatikaanse kunst
schatten niet meer uitgeleend wor
den.
RUIM 12.000
EERSTEJAARS
STUDENTEN
Uit cijfers, welke het Centraal
Bureau voor de Statistiek zojuist
heeft gepubliceerd, blijkt dat zich
omstreeks 25 oktober bü de geza
menlijke universiteiten en hogescho
len 12.100 eerstejaarsstudenten had
den laten inschrijven. Dit is ruim
studenten meer dan in het Jaar
daarvoor of wel een stijging van 8
procent. In de loop van het studie
jaar zal, naar de ervaring leert, nog
een beperkt aantal inschrijvingen
volgen.
De meeste studierichtingen droe
gen in de stijging van het aantal
eerstejaars bij, in het bijzonder de
studie in de aardrijkskunde (39 pro
cent), de psychologie (24 procent) en
de sociale wetenschappen (20 pro
cent). De belangstelling voor de
studie in de geneeskunde, de groep
wiskunde, natuurkunde, scheikunde
en sterrenkunde en de landbouw
kunde bleef vrijwel gelijk, terwijl de
belangstelling voor de studie in dc
klassieke talen, Frans, Duits en de
studie in tandheelkunde enigszins
terugliep.
Behalve bovengenoemde aantallen
6tudenten waren bij de universiteiten
evenals vorig jaar nog 600 eerste
jaars studenten, die in opleiding
waren voor een universitair m.o.-
akte-examen.
kiezen betekent Uw
wensdroom in vervulling
laten gaan - Uw lang
gekoesterde ideeën omto
veren in stralende pracht.
kiezen uit de
meest verfijnde creaties
van modescheppers uit
alle delen der wereld.
kiezen uit de grootste
collectie, die zekerheid
van slagen waarborgt.
kiezen in kant en satin,
broderie en brocaat,
broché en jacquard -
door alle seizoenen
heen ongeëvenaard bij
Gronheid
LEIDEN DELFT
Miljoen voor restauratie
monumenten in Venetië?
Venetië wil 30 miljard lire (onge
veer f. 180 miljoen gulden) lenen om
de historische monumenten te
restaureren die door de tijd zijn
aangetast. Gehoopt wordt op deelne
ming van de buitenlandse Industrie,
vooral uit Zwitserland en West-
Dultsland.
Parijs bindt nat in
Revolutionair
procédé in
In zijn verhaal uit Julich schrijft
hij dat hy een uitnodiging van „die
Gesellschaft für Kernverfahrenstech-
nik" had gekregen in antwoord op
vragen over communistische bewerin
gen dat onder het mom van vreed
zaam onderzoek West-Duitsland plu
tonium voor kernbommen vervaar
digt.
Hij schrijft daarvan niet het min
ste bewUs gevonden te hebben, maar
wel op een geheel ander terrein ver-
Ibazlngwekkende dingen vernomen te
hebben.
„De geleerden hier zyn op het spoor
naam m ecu memo j<«r uu uci van een nieuw proces om natuurlUk
Ierse regie
West-Duitsland
In de Sunday Telegraph schrUft de
Journalist Vernon Hough dat hem als
eerste Journalist de Westduitse expe
rimentele nucleaire reactor getoond
uranium te verrijken dat als brand
stof kan dienen in de meeste kern-
energlereactors. Het is het z.g. gas-
oentrlfuge proces, waarbij het ura
nium in gasvorm verrijkt wordt. Zo-
(Van onze Parijse correspondent)
Twee Franse politie-inspecteurs die
belast waren met de bestrijding van
de handel in verdovende middelen,
zijn, na een verhoor dat 36 uren
duurde, zaterdagnacht officieel in
staat van arrest gesteld onder de
beschuldiging van medeplichtig-
held aan de ontvoering van de Ma-
[rokkaanse oppositieleider Ben Bar
ka.
De inspecteurs hebben bekend dat
zij onder een vals voorwendsel op 29
oktober voor het bekende restaurant
Llpp op de Saint Germain in ParUs.
Ben Barka hebben bewogen in een
auto te stappen waarmee hU naar
een nog steeds onbekende bestem
ming werd vervoerd.
Met de douanebeambte Lopez en
een Marokkaanse student zUn nu dus
vier leden van de bende die Ben Bar-
het een veel eenvoudiger en goedko
pere methode zijn om voor de in
dustrie kernbrandstof te vervaardi
gen dan de bestaande diffusie-me
thode".
dra dit systeem vervolmaakt is zou ka van het toneel heeft doen
dwUnen in Franse hechtenis geno
men. Een andere Marokkaan, Boe-
cheseiche, die ook een voorname rol
In het komplot moet hebben gespeeld
zou, uit Marokko, de Franse politie
HU merkte op dat dit een opmerke-1 hebben hericht zich over zUn gedra-
lUke prestatie is indien er rekening j ?ln8en te willen rechtvaardigen,
mee gehouden wordt dat de West- Maar aan dat voornemen heeft hU
duitse kernindustrie pas tien jaar oud tot dusver nog altUd geen verder ge-
is. jvolg gegeven. Als spil en inspi-
rator van deze samenzwering en
„Indien de proeven slagen, dan mensenroof beschouwt men in
zouden deze de weg kunnen openen j ParUs nog steeds de Marokkaanse
om geheel Europa wat betreft ver- minister van Binnenlandse Zaken,
rij kt uranium onafhankehjk van generaal Oufkir. Parijs, dat van de
Amerika te maken", aldus Hough. Marokkaanse koning eerst het hoofd
van zUn minister had geeist, heeft
nadien gevraagd een internationa
le commissie te belasten enige klaar
heid in deze duistere zaak te bren
gen. De generaal minister heeft ech
ter al verklaard dat hU onder geen
beding als getuige en nog minder als
beschuldigde voor enige commissie
zal verschijnen. Ook de Marokkaan
se koning Hassan II vertoont nu
steeds minder neiging tegemoet te
komen aan de verlangens van Frank
rijk dat zUn land Jaarlyks niettemin
met aanzienlijke sommen blUft sub
sidiëren. Om de tegenstellingen met
Rabat niet op de spits te drijven ïykt
ParUs nu wat ln te binden. In elk
geval zal de Franse Justitie, wil zU
het proces over de zaak Ben Barka
beginnen, zich met de vier genoemde
arrestanten als beschuldigden, tevre
den moeten stellen.
Vrouw springt na
ruzie uit raam
In de Houtrykstraat ln Amater-
dam sprong gisterochtend vroeg een
32-jarige vrouw, na een onenigheid
met hear 34-jarige broer met wie
2U 6eh eerste verdieping bewoont,
uit het raam op straat. De vrouw
wandelde naar de politie en deed
daar aangifte tegen haar broer.
Het tweetal was 's nachts uitge
weest. Toen de broer thuiskwam,
sloeg hy een raampje van zyn eigen
woning in. Zyn zuster zou hem daar
na met een stiletto ln de arm heb
ben gestoken. De kwaad geworden
broer ging naar binnen, gTeep zelf
ook een mes en brak dat op een deur
in tweeen. Daarna sloeg hy de boel
in zyn eigen woning kapot en wierp
aelfs dingen op straat, Tenslott, -ou
hy zyn zuster ook nog een kin,, ln
haar gezicht hebben gegeven.
