LEIDSCH
DAGBLAD
BOGAERS BEZWEERT
DREIGENDE CRISIS
Weer botsing
KVP- PvdA
Soekarno„Mijn leven
is in
gevaar
NAUWERE BANDEN
MOSKOU-PARIJS
Nog geen beslissing
ys
PROTON VAN
TWAALF TON
GELANCEERD
Prinses
had auto-
botsing
Quaker steekt
zich in brand
KOFFIE WEER
DUURDER
UW
matras
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1963
No. 31710
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 10,70 per kwartaal, f 3,55 per maand, f 0,83 per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Coalitie hangt enige uren
aan een zijden draadje
Minister Bogaers had het gis- dens het debat
teren moeilijk in de Kamer tij- hogingen.
(Van onze Parijse
correspondent
Hoewel het slotcommuniqué
over de besprekingen in Moskou
geen daverend nieuws behelsde,
beschouwt men in Parijs het be
zoek, dat de Franse minister van
Buitenlandse Zaken Couve de
Murville afgelopen week aan de
Russische hoofdstad bracht, toch
als belangrijke nieuwe bijdrage
tot een geleidelijke toenadering
tussen de oostelijke en de weste
lijke helften waarin Europa nog
altijd is verdeeld.
Voor het eerst heeft een Westerse
minister nu uitvoerig kunnen ken
nismaken en spreken met de vier
voornaamste leiders van regering
én party (Kosigin, Mikojan, Gro-
miko, Breznjew) om met hen tol
de conclusie te komen, dat' op
diverse punten het beginsel van
de non-interventie, de noodzaak
van normalisering der Oost-West
betrekkingen, de gevaren van een
multilaterale atoommacht, waarbij
ook Duitsland betrokken zal wor
den een hoge mate van overeen
stemming heerste. Besloten werd
dan ook de Frans-Russische con
tacten in de toekomst voort te zet
ten en te intensiveren. Bovendien
zullen beide landen gaan samen
werken op het gebied van het ruim
te-onderzoek.
Dat de belangen van Frankrijk
en de Sowjet-Unie, tenminste op
het ogenblik, inderdaad parallel
WEERBERICHT
Zelfde weertype
Het KNMI vernacht van heden-
tot morgenavond opklaringen, maar
ook plaatselijk enkele buien, voorna
melijk in de kustprovinciën. Zwakke
tot matige, aan de kust matige tot
vrij krachtige wind tussen noordwest
en zuidwest. Vannacht in het bin
nenland temperatuur om het vries
punt, morgen overdag ongeveer de
zelfde temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
4 NOVEMBER.
Zon op: 7.40 uur; onder: 17.07 u.
Maan op: 15.59 uur; onder: 1.40 u.
Hoogwater te Katwyk te 12.13 uur.
Laagwater te 7.41 en 19.57 uur.
Dit
bestaat lit 18 pagina's
lopen valt moeilijk te ontkennen.
De oorlog in Vietnam heeft in
Russische ogen de Amerikanen op
het hellende vlak gebracht. De
Fransen betwijfelen de oprechtheid
van de Amerikaanse vredeswil zo
mogelijk nog wat sterker. Beide
landen duchten in die samenhang
in het bijzonder het gevaar van
een steeds sterkere binding tussen
Amerikanen en Westduitsers. Het
hoofdaccent der Frans-Russische
onderhandelingen ligt dan ook dui
delijk op de toekomst en de veilig
heid van Europa. Men is het eens
geworden over het principe van toe
nadering en normalisering der be
trekkingen als eerste stap naar een
groot-Europa. Generaal De Gaulie
heeft, schijnt het, voorlopig twintig
jaren uitgetrokken om dat doel te
kunnen bereiken.
Op kortere termen had de reis van
Couve de Murville echter ook nog
een andere concretere opzet. Parijs
heeft tot dusver in Bonn weinig suc
ces geoogst om wat afstand te schep
pen tussen de Westduitse regering
en Washington. Nu het Frans-Duitse
vriendschapsverdrag, dat meer een
persoonlijk akkoord tussen generaal
De Gaulle en ex-kanselier Adenauer
was, een doodgeboren kindje is ge
bleken, poogt Parijs Bonn met wat
hardere middelen tot zyn standpunt
te bekeren. In die lyn wordt Moskou
nu als de boeman gebruikt waarmee
de Fransen bereid zijn in zee te gaan
wanneer de Duitsers blijven weige-
Parys boven Washington te stcl-
(Van onze parlementaire redactie)
De regeringscoalitie van katholieken, socialisten en anti-revo
lutionairen heeft gisteren enige uren aan een zijden draad ge
hangen als gevolg van meningsverschillen tussen K.V.P. en
P.v.d.A. over de huurverhogingen, die minister Bogaers in de
komende twee jaar wil doorvoeren.
De kabinetscrisis, die even aan de horizon opdoemde, werd echter voor
het moment snel bezworen door tussenkomst van de bouwminister zelf.
Een door hem voorgestelde oplossing zal in de komende dagen door beide
partijen op haar bruikbaarheidworden getoetst. Tot zolang is het debat
over de huurverhoging uitgesteld.
De moeilijkheden waren ontstaan
door een amendement da't door de
K.V.P.-er Nelissen was ingediend.
Daarin werd voorgesteld om ook de
voor 1921 gebouwde woningen met
een lage huur, welke minister Bo
gaers buiten de huurverhogingen
had willen laten, onder te brengen
in de categorie huizen, waarvan de
huur met 7,5 procent omhoog mag.
Voorwaarde zou echter moeten zijn.
dat de eigenaar beschikt over een
verklaring van de huuradviescom
missie, waaruit blijkt dat de betrok
ken woning voldoet aan zekere
sen van woongerief.
Voor de socialisten, die toch
moeilijk tegen de huurverhoging
ten aan te kijken, was dit amende
ment onaanvaardbaar. Voor hen be
tekende het voorstel uitbreiding var
de bij de kabinetsformatie gemaak
te afspraken. Zij wilden eerder eer
andere kant op.
De socialist Brandsma had eei
amendement ingediend, waarin all<
vooroorlogse huizen met een lagi
huur van elke huurverhoging werden
vrijgesteld.
Minister Bogaers wilde toch
het een noch van het ander weten,
maar moest de K.V.P. tenslotte wel
iets tegemoet komen om een crisis
te voorkomen.
Want de kans was allerminst uit
gesloten, dat het amendement-Ne-
lissen zou worden aangenomen. Het
voorstel werd mede gesteund door
de anti-revolutionairen en hoewel de
Ch- afgevaardigde Van der Peijl
zelf met een soortgelijk voorstel wai
gekomen, was steun van de oppo
sitie voor het K.V.P.-amendement
bepaald niet denkbeeldig. Al spoedig
werd het duidelijk, dat de P.v.d.A.
in dit geval en bloc tegen het ge
hele wetsontwerp zou stemmen,
daarmee de voorwaarde scheppend
voor het aftreden van drs. Bogaers
en het ontketenen van een complete
kabinetscrisis.
Nadat minister Bogaers weliswaar
bezwaren tegen het amendement
had aangevoerd, maar het „om
vaardbaar" niet had uitgesproken,
bekroop de socialistische fractielei
der drs. Nederhorst de vrees, dat het
•keerd zou gaan. Op zijn voorstel
rd het debat geschorst om tij
krijgen voor overleg tussen de
Schroder naar Parii
Dat de Westduitsers vooral oog
voor dit aspect van de Frans-Russi
sche toenadering tonen bewijst wel
de wat overhaaste komst naar Parijs,
die minister Schroder voor de vol
gende week al heeft aangekondigd.
Maar de Russische reis van Couve de
Murville heeft tenslotte ook nog ten
doel gehad een rol in de Franse bin
nenlandse politiek te spelen Op één
der vele recepties, waarop de Russen
hun Franse gasten hebben onthaald,
heeft Mikojan een toost uitgebracht
op generaal De Gaulle, waarbij hy
in nauwelijks verholen termen de
wens uitsprak, dat de president nog
zeven nieuwe jaren aan het bewind
zal mogen blijven Die wens van de
Russische staatsman wordt door zijn
geestverwanten in Frankrijk zelf
echter niet gedeeld, want de Franse
communisten hebben zich, zoals men
weet, voor De Gaulle's voornaamste
rivaal, de linkse kandidaat Francois
Mitterrand uitgesproken!
De Sowjet-Unie heeft maandag een
tweede Proton-satelliet in een baan
om de aarde gebracht. De Proton II
weegt 12,2 ton evenals de Proton I
die op 16 juli gelanceerd is.
De Protonsatellieten zijn de groot
ste die tot nu toe in een baan om de
rarde zijn gebracht. Zij vervoeren
wetenschappelijke instrumenten.
De beschrijving die het Russische
persbureau Tass van de tweede Pro
tonsatelliet gaf, wijst erop dat hij
zeer veel lijkt op de eerste. Tass
meldde dat de Proton II in een baan
's met een hoogste punt van 634 km
en een laagste punt van 189 km. De
satelliet doet 92,6 minuten over een
omloop. Gemeld is dat de apparatuur
aan boord normaal werkt.
Tass meldde voorts dat de Proton
!T kosmische deeltjes met een zeer
grote energie, kosmische stralen en
het stralingsgevaar daarvan en de
nucleaire interaktie van kosmische
deeltjes met zeer grote energie zal be
studeren.
SiEtkens autolokken
geringsfracties. Daarin had ook de
bewindsman zijn aandeel, want na
de hervatting kwam hy met het
voorstel de oplossing te zoeken in
het „besluit bijzondere huurprijzen
1954". Dat besluit bevat een artikel,
dat de mogelykheid biedt sterk
afwijkende huren in een bepaalde
categorie op te trekken tot het huur-
peil van vergelijkbare huizen.
Twijfel
De suggestie van minister Bogaers
sloeg bij de K.V.P. niet zodanig aan,
dat de heer Nelissen zyn amen
dement introk om daarmee, zoals
verwacht, de P.v.d.A de gelegenheid
te geven hetzelfde te doen met het
amendement-Brandsma. Er manifes
teerde zich onder de K.V.P. kenne
lijk een zekere tijfel aan de bruik
baarheid van dit artikel. Men wist
tenslotte nog nauwelijks hoeveel
voor 1921 gebouwde huizen er nu nog
voor huurverhoging in aanmerking
zouden komen en daarom vroeg de
heer Nelissen schorsing van het de
bat. Hij wilde de minister de ge
legenheid geven zijn voorstel nader
toe te lichten in de vaste commissie
voor Volkshuisvesting. De verdere
behandeling van de gewijzigde huur
wet werd daarmee voor een week of
twee uitgesteld.
Vervolg op pagina 2
De kleine prinses Alexia van
Griekenland brengt een bezoek
aan het geboorteland van haar
moeder. Koningin Anne-Marie.
Samen logeren zij bij haar
(groot)ouders, het Deense ko
ninklijke paar. Koning Frederik
liet zijn kleindochter trots aan de
fotografen zien.
(Van onze Hilversumse
correspondent)
Prinses Beatrix is gisteravond,
toen zij op weg was naar haar
kasteeltje in Lage Vuursche, op de
weg Utrecht-Lage Vuursche, het
slachtoffer geworden van het ver
zuim van een tegenligger, de grote
lichten te doven, zy botste op een
voor haar rüdende personenwagen,
een Mercedes uit Utrecht, die plot
seling sterk afremde, omdat de be
stuurder van deze auto door het
sterke licht het zicht op de weg werd
ontnomen. De wagen van de Prinses
werd aan de voorzijde vrü zwaar be
schadigd, de Mercedes liep geen
schade van betekenis op.
De overigens ongedeerde, doch
hevig geschrokken Prinses, die ver
gezeld was door een rechercheur, in
formeerde direct naar de toestand
van de inzittenden van de Mercedes
en nam gegevens op. Direct daarna
vervolgde de hofauto de reis.
De inzittenden van de Mercedes
enkele werknemers van het gasom-
bouwbedrijf Gascon uit Utrecht
waren enthousiast over de vriende
lijke en sympathieke houding van de
Kroonprinses. De ii dentiteit van de
tegenligger kon nog niet worden
achterhaald. De Prinses heeft geen
aangifte gedaan. Haar auto was
vanochtend in reparatie.
Tweede Kanier stemt dinsdag over Leidse
grenswijziging
De Tweede Kamer heeft gis
teravond enkele uren gesproken
over het wetsontwerp tot wijzi-
Voor het gebouw van het Ameri
kaanse departement van Defensie
heeft een Quaker, een zekere Morri
son, zioh gisteren met zijn dochter
tje van 1 jaar in de armen in brand
gestoken uit protest tegen de Ame
rikaanse militaire actie in Vietnam.
Morrison overgoot zich met een
brandbare vloeistof en stak zich in
brand. Voordat de vlammen echter
hoog oplaaiden, liet hij het kind op
de grond vallen. De baby bleef on
gedeerd.
Geschokte officieren en ambtenaren
hoorden de man gillen, maar nie
mand was zeker van zijn motief, tot
dat zijn weduwe, die met drie kinde
ren achterblijft enkele uren later in
Baltimore in Maryland het motief
onthulde.
Morrison stond op een betonnen
steunbeer toen hij zich in brand stak
Velen beklommen deze steunbeer cn
sloegen de vlammen met hun jassen
uit. Het was echter al te laat. Toen
hy een legerapotheek werd binnen
gedragen was hy al overleden.
Morrison was een functionaris van
de Quaker-organisatie, een groep, die
officieel de Society of Friends heet
(Genootschap der vrienden) en te
genstandster is van oorlog of geweld
in welke vorm ook. Mevr. Morrison
had haar man naar Washington ver-
mg
n de grenzen van Leiden
aantal omliggende ge-
meenten. Tot een beslissing is
het evenwel niet gekomen. Bij de
aanvang van de a.s. dinsdag te
houden vergadering zal gestemd
worden over de gisteren door
ons gepubliceerde amendemen
ten. enkele door de heer Scheps
(P.v.d.A.) ingediende moties en
het wetsontwerp.
Voor een verslag van de Ka
merzitting verwijzen wij naar el
ders in dit blad.
De koffie is met ingang van van
daag 4 tot 10 cent per pakje van
250 gram duurder geworden. Dit als
gevolg van de styging van de pryzen
voor ruwe koffie op de wereldmarkt.
De Nederlandse koffiemelange be
staat voor ongeveer veertig procent
uit Robusta-soorten en juist deze zyn
de laatste drie maanden sterk in
prijs gestegen .De wereldmarktprUs
van Robusta-koffie ligt thans onge
veer 35 procent hoger dan een half
jaar geleden. In vakkringen zag men
reeds sinds enige tijd een verhoging
van de consumentenprijs tegemoet.
Toespraak tot ministers
President Soekarno heeft gis
teren tot zijn ministers gezegd,
dat zijn leven in gevaar is, ..maar
dat dit hem niets kon schelen en
dat hij zou doen wat goed voor
het land was". Soekarno zou dit
hebben verklaard toen hij leden
van zijn kabinet aanspoorde hun
pogingen te verdubbelen om de
toestand in het land weer nor
maal te doen worden. De Indo
nesische president had onom
wonden verklaard dat hij niet te
vreden was over de vorderingen,
gemaakt op de weg naar het her
stel van de orde.
om de communistische partij (PKI)
te verbieden, maar heeft nog niet
in het openbaar gemotiveerd,
waarom hy er aan vasthoudt dat de
communisten deel blyven uitmaken
van de Nasakom, het politieke even
wicht van krachten dat hy als de
kern ziet van de revolutie.
Blykbaar voorziet hij dat by een
verbod van de PKI een communis
tische verzetsactie van jaren kan
ontstaan. Zyn oplossing is de PKI
te ontdoen van de huidige pro-Chi
nese leiding en haar te laten voort
bestaan onder nationalistisch ge
zinde communisten.
Verbitterd
Het leger is duideiyk verbitterd dat
de moord op zes van zijn hoogste
generaals tijdens de revolte in j
mige kringen niet ernstig genoeg Is
opgenomen. De legerautoriteiten pro
beren de laatste dagen duidelijk te
maken, dat zij zich door niemand
als werktuig laten gebruiken niet
door Rusland en evenmin door het
Westen. Op lof uit het Westen stel
len zij geen prys, zo zeggen zy. Ze
willen niet als „rechts" worden be
stempeld. De generaals leggen er de
nadruk op dat zij alleen tegen de
communisten optreden, omdat deze
Indonesië met geweld in een commu
nistische staat wilden veranderen.
Sp,
annin«
Java blijft in de greep van grote
spanning, terwijl het leger doorgaat
met de zuiveringsoperaties tegen de
communisten. Dat laatste wordt be
moeilijkt door de onbetrouwbaarheid
van de militairen in de garnizoenen
ter plaatse. Zo zou vorige week een
bataljon naar de rebellen zijn over
gelopen. Antara heeft meegedeeld
dat de communisten in West-Java
aanvallen hebben gedaan op de wo
ningen van leiders van niet-commu-
nistische organisaties en moskeeën
hebben ontheiligd. Het is de eerste
maal dat uit West-Java berich
ten komen over communistische ter
reurdaden. In Borneo gelegerde troe
pen hebben bevel gekregen naar
midden-Java te gaan om daar te
gen de rebellen op te treden.
Er scldjnen ook nog steeds pogin
gen te worden gedaan om de be
trekkingen tussen China en Indo
nesië te verbeteren. Dit weekeinde
hebben Soekarno en Soebandrio be
sprekingen gevoerd met Chinese di
plomaten. Voor het consolaat van
China in Medan 'noord-Sumatra)
hebben gisteren vele duizenden een
betoging gehouden. Er werd schade
het gebouw aangericht en mi
litairen moesten tenslotte tussenbei
de komen om erger te voorkomen.
werden instructies gegeven om op te
treden op grond van codeboodschap-
pen van de Djakartaanse radio, wan
neer deze in handen der rebel
len zou zijn gevallen.
Door de codeboodschappen zou de
leiders zijn meegedeeld dat alle acht
leidende generaals van het Indone
sische leger waren uitgeschakend.
Volgens de communistische brief
zou alsdan de leiding van het leger
geheel in de war gebracht zyn. Het
radiostation en het presidentiële pa
leis zouden bezet zijn en president
Soekarno zou „in bewaring" zyn ge
nomen om hem te laten verkondigen
„dat wij de revolutie hebben gered".
De party theoreticus Njoto zou aan
Soekarno zijn toegevoegd en als ver
bindingsofficier hebben opgetreden
„om de revolutie te redden en te vol
tooien". Regionale leiders kregen or
der tussen 28 september en 5 ok
tober geen afspraken te maken of
eventueel gemaakte afspraken af te
zeggen. De ontvangers van de brief
moesten deze tenslotte in tegen
woordigheid van de brenger ver
branden.
Toch is kennelijk een afschrift van
dit document het leger in handen ge
vallen.
(Sue/ Qltei
Brief
Het mohammedaanse blad „Soe-
a Islam" heeft dr tekst gepubli
ceerd van een brief van Soedisman,
secretaris van de P.K.I, aan alle re
gionale partijleiders die gedateerd
was op 27 september jL Daarin
'/teuivö
Uit het Leidsch Dagblad van Y
3 November 1865:
Te Stolberg is Zondag j.l.
een 120 voet hooge schoor
steen plotseling ingestort, die
des Zaterdagsavond voltooid
was. Men twijfelt sterk aan
den solieden bouw.
Het bestuur der Leidsche
j Schouwburg maatschappij
roept bij deze op degenen.
J welke voor de betrekking van
concierge en kastelein van
het schouwburglocaal in aan- i
merking wenschen te komen i
a Schriftelijk aanmelden bij D
A. Schretlen.
