LUCHTKUSSEN
Geen expert
Een drieling
De wereld van Iris Murdoch
Haiti telt me
Kom er ACHT-e
m
Tm i
mm
m m
HOE
WERKT
HET
VOERTUIG
Pagina 2
Wekelijks bijvoegsel Uw ty
Bridgevr&ag ran deze weekt
Zuid gever, niemand kwets
baar. Zuid heeft:
4 H. B, 6: Q 5. 4: A,
V, 7, 5. 4. 2: f V, 3.
Zuid één ruiten - OW passen
- noord drie ruiten. Wat
moet zuid doen?
Antwoord elders op deze pa
gina.
BRIDGE
Het Nederlandse bridge telt
ettelijke goede spelerszelfs enke
le zeer goede spelers en toch
veel te weinig all-round experts,
die op internationaal niveau een
ról van betekenis zouden kunnen
spelen. Ook bij de a.s. Europese
kampioenschappen (13-27 septem
ber) in België, zal dat wel weer
blijken.
Zeker zal Nederland er enkele
goede wedstrijden spelen en hope
lijk zal het aantal minder goede
wedstrijden geringer zijn welke
hoop echter niet met mijn ver
wachtingen overeenstemt.
Wat er bij de Nederlandse
meesterklassers tekort schiet en
wat anderzijds bU hen loven valt,
blijkt uit het volgende spel dat en
kele Jaren geleden werd gespeeld.
A 10 6
C> B 10 4
O H 9 6 5 3
A 7 2
42
c? 8 7 6 3
O 874
4» B 8 6 3
H B 7
Q AH V
B 10 2
10 9 5 4
4 V 9 8 5 2
C? 9 5 2
O A V
A A H V
Zuid opende één schoppen
noord verhoogde tot twee schoppen
OW pasten zuid vier schop
pen. Een normaal biedverloop, lei
dende tot een scherp, maar zeker
niet kansloos eindcontract.
West kwam uit met schoppen
twee waaruit het wel zeker was
dat hij géén heer èn boer van die
kleur kon hebben. Snijden in
schoppen was levensgevaarlijk,
daar hierna direct drie hartensla
gen verloren zouden kunnen gaan.
In noord werd schoppenaas ge
nomen, waarna zuid drie ronden
klaver speelde en in noord de har
ten vier opruimde. Hierna werd
harten gespeeld, in de hoop nog tot
een aftroefslag in noord te komen.
Het speelplan was nogal kinder
lijk en zou slechts hebben kunnen
slagen als degeen die met harten
aan slag kwam slechts schoppen
heer tweede, alsmede de hoogste
drie hartens zou hebben gehad.
Praktisch een kansloze geschiede
nis.
Het betere speelplan, dat door een
meesterklasser gevonden had beho
ren te worden, is schoppenaas ne
men, twee hoge ruitens in zuid ma
ken, drie klaveren spelen de de der
de op tafel lnoord l introeven. Daar
na proberen of op ruitenheer een
hartentje weg kan (wat dus lukt)
en dan troef van tafel naspelen
hetgeen het contract opgeleverd
zou hebben.
Zuid deed het dus anders na
schoppenaas en drie malen klaver
(harten weg in noord) speelde hij
harten, oost kwam met harten
vrouw aan slag. Velen zouden op
de oostplaats nu schoppenheer en
schoppenboer gespeeld hebben. Dit
zou zuid, ondanks zijn slechte
speelplan, een nieuwe kans hebben
geboden n.l. door alle schoppens
af te spelen. Noord houdt dan ten
slotte over ruiten H 9 6 5 en zuid
harten 9 5 met ruiten A V. En
wat moet oost overhouden? Hij
kan geen ruiten afgooien moet
dus wel hartenaas sec zetten. Zuid
had dan ruiten aas en vrouw kun
nen incasseren en daarna de oost
speler met harten aan slag moe
ten brengen: oost heeft dan nog
ruitenheer laten maken.
Oost had echter éérder bridge
Ofschoon elke schaakpartij op v
ge.speeld en toen hij voor de eerste
maal in harten (met de vrouw)
aan slag kwam, speelde oost schop
penboer na. Zuid was nu kans
loos als hij weer troef speelt
komt oost aan slag en kan nog
twee hartens maken.
De oost in kwestie was mr. Ernst
Goudsmid, die helaas echter zich
al ettelijke jaren uit het interna
tionale bridge heeft teruggetrok
ken. Als onze jongere spelers het
zo gaan doen als onze vermaarde
oud-intemationl, behoeven wij de
toekomst niet somber in te zien.
Hopelijk zien wij zulke lichtpuntjes
al in Ostendel
Ofschoon elke schaakpartij op
een zelfde vierkant van 8 bij 8
velden en met dezelfde figuren
wordt gespeeld, is het aantal mo
gelijkheden waarop deze figuren
zich verplaatsen zó groot, dat vrij
wel nooit twee partijen eenzelfde
verloop hebben. Daarom is het
merkwaardig, wanneer we bij het
naspelen van partijen soms, in to
taal andere stellingen, eenzelfde
manoeuvre tegenkomen. Hier
volgen zelfs drie stellingen, die
door eenzelfde dame-zet worden
beslist.
I.
SCHAKEN
Antwoord op bridgevraag:
In modern bridge en in de
meeste systemen, is de di
recte sprong in partners
kleur niet forcing. Er is dus
duidelijk een verschil tussen
de biedseriezuid één ruiten
- noord drie ruiten, en: zuid
één ruiten - noord één har
ten - zuid (bijv.) één SA -
noord drie ruiten. In dit
laatste geval heeft noord
éérst een andere kleur ge
noemd en pas daarna in rui
ten een sprongbod gedaan:
in dèt geval is de situatie
wél forcing.
Met het gegeven spel moet
zuid passen - noord zal in
het algemeen niet veel meer
hebben, dan hij in de prak
tijk had:
4 7, 5: A. 6. 3: O H, B,
9. 8: 4 H. 8. 5. 2.
Zou noord een sterker spel
hebben, dan behoort hij an
ders te bieden dan: één rui
ten - drie ruiten!
1 I
1
1 4 1
1 1
ii
1 1-
mm m
lm ft
1
"T'i
m
IS fr
wÊ
i i 1
3
0
Pf6 mat); 2. Da3—f8+, Dd8xf8; 3.
Pe4f6 mat.
Behalve de verrassende eerste
zet, is de. rest nogal eenvoudig.
In diagram II (uit de partij tus-
sein Mikenas en Flohr, Folkestone
1933) leidde wit de dame-zet in
door: 1. Pb5xa7t, Lc5xa7; 2. Dh3
a3!, enzwart kon opgeven.
Op 2. b6 volgt 3. Txb6, op
2Lb8; 3. Da8, Dc6; 4. Dxb8
enz.
In het toernooi in Zandvoort
1936 stelde Bogoljubow zijn tegen
stander Becker een zeer listig val
letje. Waar deze in liep (diagram
Diagram I (uit een correspon
dentie partij BochowGiertz). Wit
verraste zijn tegenstander met: 1.
Dg3a3De7d8 (op Dxa3 volgt
4 2
I
1 1
111
M 1
4
I
a
3
2 2
5 4;
Schrijfster van deze tijd
Iris Murdoch. Het Italiaanse
meisje.
Iris Murdoch. Een Afgehouwen
Hoofd. Beide vertalingen bij Con
tact Amsterdam.
Iris Murdoch is ongeveer een jaar
of tien aan het woord en zij heeft
in die tijd een half dozijn romans
geschreven. Het is duidelijk, dat zij
met haar werk een grote plaats in
de belangstelling van de lezer heeft
ingenomen. Dat is niet verwonder
lijk, want zij is op en top een
schrijfster van deze tijd en dat wil
in de eerste plaats zeggen, dat zij
mensen creëert die gewoonlijk geen
vast levenspatroon hebben, dat ver
loren hebben of het vooralsnog niet
zullen vinden.
Haar creaturen maken aan de
oppervlakte de indruk „maar wat
te doen". Zij hebben geen princi
pes, geen overtuigingen en voor zo
ver zU een doel hebben, is dat het
doel van de korte baan. In hun do
delijke ernst en zij kunnen in
tens ernstig zijn op weg naar dat
doel maken zij toch een humo
ristische indruk. Een indruk die
veelal ontstaat omdat zij in hun
streven naar een doel, naar een
discipline soms, in lachwekkende si
tuaties geraken. Zij komen dan ook
zelden of nooit daar waar ze be
wust willen zijn, maar gewoonlijk
ergens waar ze even verbaasd over
staan als de lezer. De oorzaak van
die afleiding is meestal iets, dat
eveneens een humoristische indruk
maakt, soms zelfs op de grens van
de „practical Joke" komt te liggen.
Het lot, zo men wil het noodlot,
neemt bij Iris Murdoch gewoonlijk
de vorm aan van een soort grap
in plaats van tragisch te zijn.
Men heeft in de Engelse pers ge
zegd, dat Iris Murdoch uit is op
het schrijven van humoristische
boeken, maar dat zij blijkbaar niet
ln staat is die humor langer dan
één scène vol te houden. Ik acht
dit onjuist. Ik heb de indruk dat
het haar doel is humorloze crea
turen de gemiddelde mens heeft
geen humor te plaatsen in huns
ondanks komische situaties aan de
Kom er ACHT-er
1. mond van vrouw links
2. nagels op tenen onder tafel
3. oog van de spreker
4. eierdopje
5. haar van de spreker
6.feestmuts van vrouw rechts
7. snor man links
8. glaasje op tafel is gevuld
hand van dat lot als zojuist be
schreven.
Om een voorbeeld te geven: de
leraar Mor uit „The Sandcastle"
(tussen haakjes: in het Nederlands
zo ten onrechte genoemd „Op Zand
Gebouwd" in plaats van „Van Zand
Gebouwd"). Mor dan, leraar aan
een kostschool, ongelukkig getrouwd
maar zich geschikt hebbend, fat
soenlijk en plichtsgetrouw, wordt
onverhoeds en op een wat dwaze
manier intens verliefd op een jon
ge schilderes, die een portret van
de vorige directeur komt maken.
Alle bijzonderheden verder daarge
laten; de breuk in Mors gevoelens
resp. voornemens ontstaat op het
honende ogenblik als hij door zijn
onhandigheid de auto van het
meisje het riviertje in laat duike
len.
Boeken maRkt
In de beide hierboven genoemde
boeken vindt iets dergelijks plaats.
In „Het Italiaanse Meisje" is het
o.a. dit kindermeisje zelf, dat op
een onverwachte en tamelijke dwa
ze manier blijkt de erfgename te
zijn van de gestorven moeder van
de groep mensen waar het in deze
roman om gaat. Daar komt nog bij
dat de ikfiguur even onverhoeds als
Mor, verliefd wordt op dat meisje,
de laatste van een hele reeks Ita
liaanse kindermeisjes die hij niet
eens uit elkaar kan houden. De ene
onverwachtheid volgt op de andere,
niemand is die hij lijkt te zijn en
de spotgeest die Iris Murdochs lots-
verbeelding is, grijpt her en der in.
Tegen deze roman zou ik overigens
het bezwaar willen maken, dat de
schrijfster de ondergrond van al die
verwikkelingen te veel de onder
grond heeft gelaten om het geheel
te kunnen volgen. Het verhaal is
onhelder, mede doordat het zich in
zo'n korte tyd afspeelt.
Veel gaver
„Een Afgehouwen Hoofd" (A
Severed Head) is veel gaver. Het
is een moderne variatie van een
liefdesroman en het drama met
komische variaties speelt zich af
in een milieu van kunstzinnige
intellectuelen.
De wijnhandelaar Lynch-Gibbon.
onuitstaanbaar van zichzelf-au-se-
rieux-nemen, houdt er om te begin
nen twee vrouwen op na. Antoma
zijn wettige en Georgie zijn onwet
tige. Antonia is een esthete, zich
bewust van haar schoonheid, emo-
toineel tot en met tranen en ge
neigd tot salonmystiek met ziels-
contact; iets dat evenwel seksueel
contact helemaal niet uitsluit.
Georgie is lector aan de Londense
Hogeschool voor Economie, onaf
hankelijk, oprecht, grappig en hel
der van geest. Haar zwakheid is,
dat ze veel te veel van Lynch-Gib
bon houdt. Martin, dit is 's mans
voornaam, heeft zijn wettige nooit
iets verteld van Geonge, in de me
ning verkerend dat hij door dat te
doen Antonia zou verspelen en dat
wil hij niet.
Het humoristische lot van Iris
Murdoch verschijnt in de vorm van
een nogal belachelijke psychiater
Anderson en diens halfzuster Honor
Klein, professor in de antropolo
gie en getekend als het prototype
van de blauwkous. Antonia, bij An
derson in analyse, vertelt Martin
als hij thuiskomt dat zij wil schei
den, daar zij van Anderson houdt.
Nog niets afwetend van Martins
verhouding met Georige, neemt dit
nieuwgevormde paar Martin als een
soort volwassen kind op sleeptouw,
teneinde hem te behoeden voor een
vermeende instorting. De enigmati
sche figuur van Honor Klein ver
wekt bij Martin in het begin alleen
afkeer, maar na de onmogelijke
scène met het Japanse zwaard komt
hij tegenover haar te staan in een
verhouding, die men ambivalent
pleegt te noemen. In de wervelwind
van emoties die ontstaat, tollen nog
Martins broer, een beeldhouwer en
zijn zuster Rosemary mee en als de
storm zijn hoogtepunt bereikt, blijkt
ongeveer iedereen met iedereen
naar bed te zün geweest of te gaan.
Aan het eind ontstaat een geheel
nieuwe combinatie van paren.
Wat nu moet het doel van de
schrijfster zijn om al haar sujetten
te brengen in toestanden die met
de rede ogenschijnlijk niets van
doen hebben? Ik zou zeggen, dat
Iris Murdoch haar mensengroepen
en niet alleen in deze roman
plaatst onder de invloed van dat
collectieve onbewuste, dat volgens
de leer bij hun cultuurpatroon past
nu het bewuste verzet geen zin
meer heeft. Want wat doen ze stuk
voor stuk? Ze doen in wezen niets,
maar zij worden gedreven tot het
zoeken van geluk door middel van
het verbreken van de fixatie aan de
christelijke moraal in de eerste
plaats en van die aan de traditio
nele liefde vervolgens.
Spelelement
Hierbij is het van groot belang
dat de mensen ln ..Een Afgehou
wen Hoofd" allen meer of minder
de middelbare leeftijd bereiken op
het moment van de handeling
Wat zij in wezen proberen is. zien
te ontkomen aan de verstarring
die intreedt op het moment dat
de volwassene het spelen gaat
verleren. Op dit gevaarlijke ogen
blik grijpen zij met een soort gul
zige wanhoop terug naar dat
spelelement.
De crisismomenten zijn dan ook
duidelijk spelmomenten. Voor
Lynch-Gibbon het ogenblik waarop
hij ontdekt, dat hij zijn geliefde
Georgie niet „voorlopig in een koel
huis opslaan" kan om zioh intus
sen ergens anders te occuperen.
Zijn vrouw Antonia is de speelster
bü uitnemendheid onder de schijn
van supervrouw. De psycho-analyse,
die zij werkelijk niet nodig heeft,
bij Anderson is voor haar zoiets als
wat-zeg-je-van-mijn-vriend. De
scène met het Japanse zwaard en
de vechtpartij in de kelder tussen
Martin en Honor Klein zijn typi
sche puberdaden: imponeren resp.
geïmponeerd worden door het
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekening
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit Bijvoegsel
Wit speelde: 1. b4b5!. Zwart
zag de dreiging niet en speelde:
1a6xb5; 2.^ Dh3—a3! en
weer kon zwart opgeven.
Zowel Tb2 als Tf8 staan aange
vallen. Op Tf8xf2 zou volgen
Da3f8+Txf8; Tflxf8 mat.
Indien zwart op 1. b4b5 had
geantwoord met 1Pg7h5
zou het verloop hebben kunnen
zfjn 2. Dh3a3, Tf8xf2; 3. Pe5—
nt. Kh8jg7; 4. Da3f8t, Kg7xf8;
5. Pf7xg5 en de toren op f2 kan
niet weg.
zwaard als symbool en vervolgens
de haatliefde die zozeer de oorzaak
is van menige schooljongensvecht
partij. Het stuivertjewisselen van
het laatste hoofdstuk doet de deur
dicht.
Aangezien in „Een Afgehouwen
Hoofd" deze situatietekening van
de moderne mens ik zou nog
meer voorbeelden voor deze stel
ling kunnen opnoemen zich het
duidelijkst aftekent, lijkt mij dat
deze roman voorlopig ook haar bes
te genoemd moet worden. Daar het
standpunt van de schrijfster duide
lijk een beschouwend standpunt is,
moet men niet naar een oplossing
vragen. Het probleem van het men
selijk gedrag op te lossen zou meer
dan een mensenleven vragen, alles
wel beschouwd.
CLARA EGGINK
Met de komst van de Haitiaanse
damspeler Daymond Saint-Fort
in 1960 naar Nederland, als deel
nemer aan het toernooi om de we
reldtitel, had het lidmaatschap van
de Haitiaanse dambond bij de in
ternationale damorganisatie reali
teit gekregen.
Inmiddels is zijn landgenoot,
Paul Germain, in de damarena
verschenen en het lijkt er veel op
dat deze voorlopig zijn land in
wedstrijden zal vertegenwoor
digen.
Germain was ook deelnemer aan
het Residentie Dam toernooi. Hier
kwam hij in de B-groep gelijk aan
met Mostovoy, maar moest na het
spelen van vluggertjes met de 2de
prijs genoegen nemen. Kort geleden
eindigde hij samen in een toernooi
in Leeuwarden met Tony Sij brands
op de eerste plaats, maar kreeg hij
door toepassing van het Sonnen-
bom Bergersysteem de tweede
prijs.
In de eerste twee ronden van het
Residentie Dam toernooi kwam hij
met 4 punten uit de bus. Hij won
van de Haagse deelnemers Weer-
heijm en Kinnegen beiden keren
door een combinatie. Op het gebied
van dit laatste moeten wij hem in
de gaten houden.
Weerheijm
DAMMEN
In deze positie heeft
Fortuna wel naar de witsp
lonkt. Zonder twijfel is
stand positioneel nogal vx
takeld. Het is voor wit ett
zaak het zwarte stuk op I
wijderen. Zwart, hier aan
sluiten met 14—19. Ns
22x33; 38x20, volgt 10li
houdt zwart behoorlijk
Zwart sloot echter met
Waarschijnlijk ontstaan uit
dachten gang dat er dan
meer naar de zwakke kort*
van wit ging. Maar
22x33, 38x20 zag zwart,
1015 niet mogelijk was
27—21! 16x38; 42x33,
37—32, 26x28; 33x4. Hed
delijk maar mooi. Zwart
toen wel 9—13 en verloor
Jammer van zwarts veelbei
stelling.
Germain
1 m m
m m
m mi
m in m m n
i i i l i
m
upp
m "m "m 'WV
Kinnegen
Hier had zwart na wits I
wederom succes. Er volgde I
33x22; 26—31, 37x17;
17x26; 13—18, 23x12;
8x48!
F. GORI
De eenvoudigste hovercro'
een kom die het kussen or
is zeer onekonomisch.
De eerste luchtkussenvaartuigen
(hovercraftsverwekten wel veel
sensatie, maar hadden nog geen
praktisch sukses wegens hoge
bedrijfskosten en stabiliteitsmoei-
lijkheden.
Een luchtschroef, die in de vrije lucht
een bijna cilindrische stroom opwekt,
vormt nabij een land-of watervlak
een nagenoeg stilstaand luchtkussen,
opgesloten binnen een ringstroom.
Een beter rendement reeds geeft
de machine met ring kamer en naar
binnen gerichte, de ringstroom ver
sterkende, luchtsproeiers.
Nog hoger is het rendement van een
toestel waarbij 2 terugstroomkus-
sens het hoofdkussen afsluiten.
