LEIDSCH
DAGBLAD
Ruimtevaarders met records
beladen feilloos geland
Hun conditie volgens artsen
verbazingwekkend uitstekend
Politie neemt nu aan:
slachtoffer Japanner
Zal Amerika uitvoer
Friendship-motoren
verbieden?
V.S.-voorsprong in
man-uren in ruimte
Regering
verslagen
in Athene
(Sue/ Q/ieuwo
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1965
No. 31655
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 10,70 per kwartaal, f 3,55 per maand, f 0,83 per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Met een groot aantal ruimterecords op zak
vielen de Amerikaanse astronauten Cooper en
Conrad gisteren in hun ruimtecapsule Gemini-V
om 13.55 uur Nederlandse tijd in de Atlantische
Oceaan: een opmerkelijke vlucht van bijna acht
dagen kwam ten einde met een feilloze landing.
Zwaar bebaard maar monter en vrolijk
volgens de artsen was hun toestand „verbazing
wekkend uitstekend'' liepen de twee ruimte
vaarders korte tijd later over de rode loper op
het dek van het vliegkampschip Lake Cham-
plein, om in een nieuwe „afzondering" te dui
ken, die echter wat minder eenzaam zal zijn.
Gedurende elf dagen zullen zij nnderzocht en
ondervraagd worden door medici en andere
ruimtevaartdeskundigen, zonder dat zij anderen
ontmoeten, zelfs hun echtgenoten niet.
I kundigen. De Lake Champlain was
hetzelfde schip, dat de ruimtevaar
der Alan Shepard in mei 1961 uit zee
I oppikte na diens ballistische vlucht
met de Mercury-capsule.
In afzondering
Vanaf het vliegdekschip Lake
Champlein hadden de ruimtevaar
ders telefonisch contact met hun
echtgenoten en ook met president
Johnson, die hen gelukwenste en een
persoonlijke ontmoeting in het voor
uitzicht stelde. Maar zoals wij reeds
schreven: de eerste tijd zullen zij ge
ïsoleerd worden voor grondig onder
zoek. Dit in tegenstelling met de
gang van zaken na vorige ruimte-
vluchten, toen meteen een reeks
persconferenties en plechtige ont
vangsten volgde. Men vermoedt, dat
door die drukke, vaak enerverende en
zelfs emotionele contacten de licha
melijke en geestelijke conditie van de
ruimtevaarders aanzienlijke verande
ringen onderging en hun indrukken
en herinneringen niet meer onbe-
invloed door andere zaken weergege
ven konden worden.
Vervolg pagina
De koffermoord
RUSSEN WENSTEN DE V.S. GELUK
Na de perfecte landing, die veel goed maakte van de tegenslagen tijdens
de vlucht, stroomden gelukwensen uit de gehele wereld naar Amerika, onder
meer van Russische zijde. De Russen hebben in radiouitzendingen en pers
berichten onomwonden toegegven, dat zij een aantal belangrijke ruimte
records aan het westen hebben moeten afstaan. Daarmee werd ook voor de
leek bevestigd wat insiders reeds geruime tijd wisten: van een achterstand
van Amerika in de ruimtevaart is geen sprake meer.
de atmosfeer zorgde de wrijving van
de lucht voor een verdere afremming
In het laatste deel van deze vlucht
door de atmosfeer werd de snelheid
in enkele minuten afgeremd van
27.550 tot 1050 kilometer per uur!
Commandant Cooper bestuurde de
capsule tijdens deze duizelingwekken
de duik door de atmosfeer, ook ge
durende de enkele minuten dat door
de grote hitte-ontwikkeling het ra
diocontact met de aarde was uitge
vallen. De temperatuur van bet be
schermende hitteschild liep op tot
3000 graden Fahrenheit, maar in de
cabine bleef een aangename kamer
temperatuur heersen.
Op grote hoogte ontvouwde zich de
kleine hulpparachute, die later de
grote parachute van 28 meter door
snee opentrok, waaraan de capsule
zwevend naar het Oceaanoppervlak
Berging verliep
bijzonder vlot
Zaterdag kreeg de Gemini-beman-
ning toestemming, de vlucht nog een
dag voort te zetten, hetgeen bete
kende dat de ruimte-missie vrijwel
geheel voltooid zou worden. Later
werd evenwel besloten, de vlucht met
één ronde te bekorten tot 120 om
wentelingen in verband met de tro
pische storm Betsy, die het voorge
nomen landingsgebied naderde.
Tijdens hun laatste ronde om de
aarde maakten de ruimtevaarders
zich gereed voor de landingsmanoeu
vre, die gisteren om 13.27 uur Neder
landse tijd begon met het afvuren
van de remraketten. Dit geschiedde
op een hoogte van 230 kilometer,
ruim duizend kilometer ten noord
oosten van het volgstation op de Ha
waii-eilanden. Bij de verlaagde snel
heid kon de Gemini niet langer in
zyn baan blijven waardoor hy naar
de aarde begon terug te vallen. Bij
de terugkeer in de hogere lagen van
WEERBERICHT
Droog weer
De Bilt verwacht van heden tot
morgenavond nu en dan bewolkt en
op de meeste plaatsen droog weer.
Matige, aan de kust vrij krachtige
zuidwestelijke wind. Weinig veran
dering in temperatuur.
(opgemaakt om 11.15 uur)
STRAND VERWACHTING
De westenwind voert koele lucht
aan met nog een kleine buienkans,
maar ook opklaringen. Overdag 17 k
18 graden. Temperatuur zeewater 17
graden.
ten westen van
«n warmtefrontje,
van ongeveer 20
zou september
verbetering kun-
Vooruitzichten:
Ierland nadert ei
waarachter lucht
graden. Hiermee
woensdag met eer
nen beginnen.
31 AUGUSTUS
Zon op: 5.50 uur; onder: 19.30 uur.
Maan op- 11.43 uur; onder: 21.37 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.26 en 18.40
uur; laagwater te 2.12 en 14.25 uur.
bestaat ilt 18 pagina's
lachend achter hun im
posante stoppelbaarden nemen
de ruimtevaarders Cooper (r.)
en Conrad de huldiging in ont
vangst aan boord van het vlieg
kampschip Lake Champlain.
daalde. Om 13.55 uur viel de Gemini
in de rustige zee, waarboven een hel
dere lucht het opsporingswerk door
inmiddels opgestegen helikopters
vergemakkelijkte. Er was onmiddel
lijk radiocontact tussen de astronau
ten, die in hun cabine bleven, en het
vliegdekschip Lake Champlain, dat
op 128 kilometer afstand ten zuiden
van de Bermuda-eilanden met een
snelheid van 30 knopen naar de lan
dingsplaats stoomde. Helikopters
lieten korte tijd later kikvorsmannen
bij de Gemini neer, die luchtkussens
om de capsule bevestigden zodat geen
gevaar meer bestond voor zinken.
Daarna werd een van de luiken ge
opend. waarna de ruimtevaarders de
cabine verlieten en aan boord van de
vliegtuigen werden gehesen. Min of
meer ..vaste" grond kregen zij onder
de voeten, toen zij uit de helikopters
op het dek van de Lake Champlain
stapten, toegejuicht door honderden
bemanningsleden en ruimtevaartdes-
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
De Amsterdamse politie gaat er
bij haar onderzoek naar de „koffer-
moord" sinds het weekeinde van uit,
dat het slachtoffer een Japanner is.
Bloedonderzoek heeft uitgewezen, dat
de kans twintig keer zo groot is, dat
het een Japanner is dan een Euro
peaan.
Ook de vijf in de koffer gevonden
stalen katoen, waarvan de makelij
eerst in de richting van Frankrijk of
Spanje wees, zijn waarschijnlijk uit
het land van de Rijzende Zon af
komstig. Vaststond al, dat de koffer
en de resten van kledingstukken, die
er in aangetroffen werden, uit Japan
kwamen. „Hierbij komt nog", zo zei
hoofd inspecteur J. Vrijburg gister
avond, „dat men mij verteld heeft.
I dat de manier, waarop het slachtof-
ler werd verminkt in Japan wel meer
is toegepast" De op de kledingstuk
ken gevonden merktekens zijn naar
de politie in Tokio gestuurd.
Niet ge\ onden
De overige lichaamsdelen van het
slachtoffer, waarvan men aanneemt,
dat zij in plastic verpakt met touw
omwonden ergens in de hoofdstad in
het water drijven, zijn nog niet ge
vonden. Wel hebben nog twee Am
sterdammers het totaal aantal tips
is ondertussen opgelopen tot boven
de 100 de politie laten weten, dat
zij een hoofd hebben zien drijven. In
het eerste geval, dat van zondag 15
augustus dateert, betreft een ouder
echtpaar. In het tweede een meisje
van 15 jaar, dat meent twee dagen
later in een gracht een hoofd te heb
ben gezien. De anatoom-patholoog,
dr Zeldenrust, heeft echter als da
tum van overlijden van het slachtof
fer 19 of 20 augustus genoemd. Het
onderzoek in de richting van een
Japans slachtoffer heeft tot nu toe
alleen aan het licht gebracht, dat
het enige Japanse schip, dat voor
de ontdekking van de koffermoord
de Amsterdamse haven heeft aan
gedaan, de „Soe maru", op 13 augus
tus weer met complete bemanning
is vertrokken.
Achtergelaten
Mevrouw Hay a van So
merenDowner is het eerste
T weede-Kamerlid,
dat moeder is geworden. Trots
heeft zij vanochtend met haar
zoon Bart Jeroen de Ziekenver
pleging aan de Prinsengracht
verlaten.
Een van de mogelijkheden, die wor
den onderzocht, is de herenmode-
beurs. die vorige week in Keulen it>
gehouden Japanners, die deze wilden
bezoeken, kunnen via Schiphol zyn
gereisd en enkele dagen in de hoofd
stad zijn gebleven. Nagaan van de
meldingsbriefjes van hotels heelt
echter niets opgeleverd. De mogelijk
heid is niet uitgesloten, dat hotel
houders om fiscale redenen niet
iedere gast gemeld hebben. Wanneer
dit het geval mocht zijn en men zit
met een door een Japanner achter
gelaten koffers, kan men, zo heeft
hoofdinspecteur Vrijburg meegedeeld,
ervan verzekerd zijn in dit verband
geen nadelige gevolgen te zullen on
dervinden. Over de 29-jarige Griekse
fabrieksarbeider. Alkifiades Kaissidis,
die plotseling uit Puttershoek is ver
dwenen, maar die zaterdag alsnog als
mogelijk slachtoffer al bijna was af
geschreven. is nog steeds niet ge
vonden. Uit Griekenland zijn nog
geen berichten ontvangen. Het is
echter zeer waarschijnlijk, dat hij
daarheen vertrokken is. Hoewel zijn
vader enkele keren per week schreef,
zijn er na zijn verdwijning geen brie
ven meer gekomen.
Cooper heeft
record met
142 rondjes
Van de records, die Cooper en
Conrad tijdens hun vlucht van
bijna acht dagen in de ruimte
hebben gevestigd, zijn er twee
zeer belangrijk: het duurrecord
van één vlucht stond tot dus
verre met 119 uur en 16 minuten
op naam van de Rus Bikowski
(juni 1963) doch werd nu ge
bracht op 190 uur en 55 minu
ten. Rusland hield tot dusverre
het record van man-uren ruim
te-ervaring met 507 uur en 16
minuten. Amerika houdt nu deze
tóp-ervaring van 639 uur en 48
minuten.
Daarnaast hebben de Ameri-
kanse ruimtevaarders nog een
serie records gebroken.
Het grootste aantal omwente
lingen tijdens één vlucht werd
gebracht van 81 (Bikowski) op
120. De Amerikanen hebben nu
voorts 9 bemande ruimtevluch-
ten op hun naam staan (afge
zien van de ballistische vluchten
van Shepard en Grissom en de
vluchten van het raketvliegtuig
x-15) en de Russen 8.
Voorts is Cooper de eerste, die
tweemaal een ruimtevlucht in
banen om de aarde heeft ge
maakt, In een Mercury maakte
hij in mei 1963 als langste Ame
rikaanse solovlucht 22 rondjes.
Hij heeft daardoor 142 omwen
telingen om de aarde op zijn
naam staan, met een persoonlijk
record aan ruimte-ervaring van
225 uur en 15 minuten, heel wat
meer dan het Russische per
soonlijke record van 119, waar
mee van 119. waarmee Bikowski
nog kon prijken.
De Gemini legde de langste
afstand in de ruimte af: 5.341.120
kilometer, bijna veertien keer de
afstand aardeMaan.
Voorts vestigde de Gemini V
het Amerikaanse hoogterecord
347 kilometer. Het stond sinds
3 oktober 1962 op naam van
Schirra, die in een Mercury 283
kilometer hoogte bereikte. Het
absolute hoogterecord staat nog
steeds op Russische naam: de
Woschod II bereikte in maart
jj. een hoogte van 495 kilometer.
De Gemini verbeterde ook
het duurrecord voor meermans-
vluchten, dat sinds juni JJ. op
naam van de Amerikanen Mc-
Divitt en White stond (97 uur en
57 minuten). Bovendien maak
ten de Amerikanen drie be
mande vluchten in vijf maanden
een tempo dat ook de Russen
nog niet bereikten.
De Russen houden nu nog zo
als gezegd, het hoogterecord,
maar bovendien het record voor
het grootste aantal ruimtevaar
ders in één ruimtevaartuig, na
melijk het drietal Feoktistow,
Komarow en Yegorow, die een
vlucht met de Woschod I maak
ten op 12 oktober vorig Jaar.
Niet voor lanji t
Een deel van deze records zal f
slechts een 'kort bestaan hebben, f
Het is niet bekend wat de Rus- f
sen in de komende tyd van plan f
zijn, maar de Amerikanen zijn
al bezig met de voorbereiding
van nieuwe en grootsere expe- f
rimenten.
Op 25 oktober moet de Gemi- i
ni VI starten met Walter M.
Schirra en Thomas P. Stof ford
aan boord voor een vlucht tij- f
dens welke getracht zal worden l
contact te maken met een an-
dere satelliet.
In december vertrekt de Ge-
mini VII met Frank Borman en
James A. Lovell jr. voor een
ruimtevlucht van veertien da
gen.
Volgend jaar zijn er nog vijf
Geminivluchten van langere
duur geprojecteerd, in 1967 vol
gen bemande vluchten met de
driemans Apollocapsule en mis
schien reeds in 1968, anders 1969
volgt de eerste bemande vlucht
In 1968 worden voorts labor a-
toia ter grootte van een behoor
lijke caravan in de ruimte ge
bracht voor een langdurig ruim
tever blijf van twee man.
Prins Bernhard in
Griekenland
Prins Bernhard is gisteren voor een
particulier bezoek aan Griekenland
in Athene aangekomen. Op het vlieg
veld van de Griekse hoofdstad werd
hjj door Koning Constantijn begroet.
(Van onze Londense correspondent)
Zal Amerika bezwijken voor de
nadruk, die de Britten leggen op de
gevaren van de Indonesische con
frontatiepólitiek voor de Aziatische
stabiliteit en een uitvoerverbod in
stellen voor motoren voor de Fok
ker-Friendshipsdie Nederland aan
Indonesië zal leveren?
Dit woidt gesuggereerd door de
diplomatieke correspondent van de
Sunday Telegraph. Hij neemt ian,
dat het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken bezwaren zal
maken tegen het verlenen van uit-
voervcigunningen in deze zaak. Als
motieven zouden hierbij gelden, dat
AmciiKa in het algemeen beducht is
voor een verdere desintegratie van
Maleisië ^n dat het verder bezorgd
is omdat Indonesië, naar de me
ning van Washington, steeds meer
mi het kielzog van Peking gaat va-
Fokker-directeur Van Meerten
neeft vorige week in de Verenigde
Staten oriënterende besprekingen ge
houden over eventuele levering van
motoren van de General Electric of
Lycoming voor de Friendships. Bij
d"ze besprekingen is gebleken, dat de
omschakeling op de Amerikaanse
motoren technisch uitvoerbaar is.
Haagse kringen verwachten echter,
dar, het weken zal duren alvorens een
officieel Amerikaans standpunt be
kend wordt. Men wijst er op. dat
Fokker zeif nog niet verder is dan
de teenmsche oriëntatie. Bestellin
gen voo» motoren zyn nog niet ge-
plceis? *1! het blijft dus mogelijk,
dat Fokkei eerst nog eens in een
ander land. Frankrijk bijvoorbeeld,
zal willen rondkijken.
Intussen kan de overheid in de
VS zich natuurlijk al wel beraden
op de vraag, welke houding men zal
aannemen indien de order defini
tief binnenkomt. Washington staat
hier voo» het dilemma te moeten
kiezen russen de vriendschap voor
Engel nd en die voor Nederland Een
weigtrin* van het land, dat zelf de
Indonesische strijdkrachten royaal
van Hercules-transportvliegtuigen
vooizag, zal hier niet erg begrepen
worden.
(Van i
correspondent in Athene)
Schietpartij in
San Domingo
Soldaten van kolonel Caamano
hebben vandaag een Braziliaanse
compagnie van de internationale
O.A.S.-macht in de hoofdstad San
Domingo van de Dominicaanse Re
publiek met handgranaten en ma
chinepistolen aangevallen. Er ont
stond een vuurgevecht, dat ongeveer
een uur duurde. De troepen van
Caamano verloren één man, terwijl
een andere werd gewond. De Brazi
lianen leden geen verliezen.
Ook gisteravond is in San Domin
go langs de frontlijn zwaar gescho
ten. Om tien voor half elf keerde de
rust weer. Toen het schieten aan de
gang was kon herhaaldelijk het gera
tel van lichte en zware machinege
weren gehoord worden.
Advertentie
Griekenland zit opnieuw zonder
regering. In de vroege zondagoch
tend werd Tsirimokos bü het ver
trouwensvotum in het parlement ver
slagen met 159 tegen 135 stemmen.
Het was wederom een zeer bewogen
zitting, die enige tijd moest worden
onderbroken toen een der afgevaar
digden dreigde de voorzitter van het
parlement een pakslaag te zullen
geven.
Ruim zes weken duurt nu al de
crisis, die on ,tond nadat Koning
Constantijn en premier Papandreoe
het oneens waren over maatregelen
jegens politiek bedrijvende officieren.
Oud-premier Papandreoe. die niet
aan de vertrouwens-debatten heeft
deelgenomen, kwam even voor de
stemming de zaal binnen. Hij kreeg
een luid applaus van zijn Unie
van het Centrum-party, maar werd
uitgejoeld door de rechtse ERE van
Kanellopoelos. De 77-jarige oud
premier stemde tegen en verliet kor
te tijd later de zaal. Toen hU de
uitslag van de stemming hoorde, zei
hij: „Het verraad is gestraft". (Tsi
rimokos behoorde tot voorkort nog
tot de Unie van het Centrum, maar
scheidde zich later af omdat hij
zich niet langer kon verenigingen
met Papandreoe's houding). In Athe
ne was het gedurende het gehele
weekeinde rustig. Dat kan liggen aan
vermoeidheid onder de betogers of
aan de grote politiemacht die op de
been was.
Zie pagiua 2
Uit het Leidsch Dagblad van t
t 31 Aug. 1865:
Heden Woensdagmorgen J
brak alhier een feilen brand
uit in de Stooinwollengaren-
fabriek der firma P. Clos en J
a Leembruggen op de Lange-
gracht. Het fabrieksgebouw
i met de werktuigen is geheel
f vernield.
t Met de tramway-ondeme-
ming zijn verleden Zondag
f van 's-Gravenhage naar
Scheveningen v.v. vervoerd
f twee duizend personen.
a De oudste zoon van den
a vermoorden president Lin-
a coin, thans 19 jaar oud, is te
f Parijs aangekomen tot vol-
l tooijng zijner studiën.
ian*?)