HUMOR
IN HET
WEES
HUIS
ETWAS „NEUES":
FLIRTEN IN HOLLAND
N.J. G. -prijsvraag
voor jeugdleiders
Zaterdag 28 augustus 1965 Pagina 1
Nee, wie rust wü, vindt dat tegenwoordig nog slechts op de
eilanden en wie nog een restje exclusiviteit zoekt, gaat naar
Noordwijk. „Daar zijn tenminste in Huis ter Duin nog kamers
die in de ogen van Soraya en Liz Taylor genade konden vinden.
Bcheveningen, eens zo mondain, is nu een toeristenbadplaats en
alleen de politie rijdt er te paard over 't strand".
Nee, Holland is niet meer wat het was. Desondanks schijnt de
Neue te veronderstellen dat de Duitsers zich het volgende jaar
weer zullen verwaardigen ons te bezoeken, want het blad geeft
vast een lijstje met vertaling en uitspraak van de meest gebrui
kelijke strandterminologie. We willen het u niet onthouden.
Bij het 20-jarig bestaan
De Nederlandse Jeugd Gemeenschap bestaat dit jaar 20 jaar. Daarom
heeft het bestuur een prijsvraag uitgeschreven, waaraan alle jeugd
leiders en jeugdleidsters van by de NJG aangesloten jeugd- en jongeren
organisaties kunnen deelnemen. Ze moeten wel ouder zijn dan achttien
jaar, maar dan mag men ook in 1500 woorden vanuit praktische erva
ringen een licht proberen te werpen op het jeugdwerk. In de prijsvraag
zou de NJG beschreven willen zien, wat er concreet leeft en wat concreet
moeilijk en mogelijk is. Men kan uit drie onderwerpen kiezen: Een model
van een geslaagd groepsleven; Waar wringt de schoen?; en: Waarom
gaan ze? De prijsvraag is mogelijk gemaakt door de medewerking van
het Prins Bemhard-fonds.
allen gelijk gekleed hert; Huis
lieten. Tevoren was in opdracht
van de Regenten een kosthuis voor
hen gezocht.
Wat de meisjes betreft: als ge
zegd gingen de meesten uit dienen,
zodat zij dezelfde kleren bleven
dragen: op werkdagen hun licht
blauwe jurk, 's zondags en wanneer
mevrouw doordeweeks haar „jour"
had, hun zwart met witte schortje.
Alleen het tulen mutsje met keel
banden van dezelfde stof, die on
der de kin werden vastgestrikt,
werd vervangen door een ander zo
als destijds de dienstboden droe
gen. Van hun „Godspenning"
meestal het bedrag van een
maand loon), die sinds eeuwen bij
de aanvang van een dienst
werd betaald, kochten zijzelf dan
een meer „civiele" kleding met een
hoed, beladen met kunstbloemen.
om toch maar „anders dan ande
ren" (wezen) te zijn!
Zo trokken de jongens en meisjes
„de kille burgermaatschappij" in.
Men moet nu niet denken dan de Duitse badgasten die onze
stranden opvrolijken, onbezorgd van hun vakantie genieten. Zij
hebben, glurend over de rand van hun privé-kuil, heel wat om
zich over te ergeren. Als we tenminste de Neue Iüustrierte willen
geloven en waarom zouden we niet.
„Den Haags Kanalisation" werpt zoveel afval op het strand,
dat de oud-Kanaalzwemmer Henk van der Meijden (waar heb
ben we die naam meer gehoord) opmerkt: „Was glauben wo ich
jetzt im Wasser schon überall reingetreten bin".
De Neue gaat verder: ,JJiet alles wat in de Nederlandse bad
plaatsen storend is, kan van de ene op de andere dag worden
opgeruimd. Wel heeft men op de Scheveningse boulevard een
bikini-verbod ingevoerd en na het invallen van de duisternis
mogen de strandstoelen niet meer voor herdersuurtjes worden
gebimikt. Maar er duikt al weer een nieuwe ergernis op aan *t
strand: de „kikkers". Ze zitten rechts van de Pier, ze dragen
zwarte capes, waaronder ze van alles kunnen verbergen: radio's,
gitaren, twee personen. Zo wordt veel van wat in de ogen van
de ordelievende Hollanders beledigend is, met de lange wijde
mantel der liefde bedekt. In de letterlijke betekenis van het
woord".
En dan komen we aan het punt dat de Neue na aan het hart
ligt, zo na, dat de kop van het artikel er aan werd gewijd: flirten.
Want u had er natuurlijk geen idee van, maar er wordt heel wat
afgeflirt aan de Nederlandse stranden. Flirts wie Band am
Meer".
De Neue wilde daar graag wat meer over weten en vroeg het
dus aan Frau Gauss aus Duisburg en die zei: Dat gevrij is vaak
niet meer om aan te zien. Gisteren hebben we onze strandstoelen
speciaal omgedraaid om die jongelui niet meer te hoeven zien.
Maar toe hóórden we ze nog
Duitse mannen zijn er in Nederland niet zoveel meer als vroe
ger, beweert de Neue. Zeker, dat was ons ook opgevallen, maar
het blad bedoelt waarschijnlijk: aan het strand. Want daar zijn
de Duitse meisjes in de meerderheid en „de Hóllanders zijn graag
bereid het gebrek aan Duitse mannen te compenseren
't Blijft natuurlijk wel behelpen, maar je leert ook nog eens
wat nieuws. Zo verklaart Cornelius, 21, de „oude spelregels van
de Duits-Hollandse flirt". Dat begint bij het haringkarretjeCor
nelius lokt Duitse meisjes met vis, hij verteltt „Ze weten niet
hoe je een Hollandse nieuwe moet eten. Ik laat ze dat graag
zien". Als vólgende programmapunt beveelt Cornelius het samen
nuttigen van een glaasje jenever aan: „om de smaak van de
haring weg te spoelen en omdat het meisje moet worden inge
licht over alle voortreffelijke eigenschappen van Hólland. Daar
voor komen de Duitse meisjes tenslotte hier of niet somsf Voor
de goede boter of voor de zee of voor het beroemde ontbijt.
En natuurlijk omdat het zo heerlijk is in de duinen te figgenMt
aldus de Neue.
Nu is het Huis ontvolkt. Na
ruim 500 jaar rust het uit van
'vet bruisende leven en de jolijt
lie er eertijds waren. Nu zijn de
grote zalen en kamers, binnen
plaats en tuin leeg. Hol klinken
de voetstappen van de schaarse
bezoeker. Tot het Huis een an
dere bestemming heeft gekre
gen.
DOLF SCHN.
(LËIDSCH
Tante om daarna nog al houterig
stappend in 't Huis terug te keren.
Och Tante kende ze allen, dus tapte
zy de opzichter wel „op de lat"
Maarde ene keer dat hy niet
genoeg geld had en daarna zün
uitstaande schuld aan Tante „ver
gat", klopte een struise hulp van
Tante aan de weeshuispoort: Zy
moest meneer-de-opzichter spre
ken, duwde de portier opzy en liep
meteen door naar de binnenplaats
waaraan de jongenszalen en de
kamer van de opzichter gelegen
De aanwezige jongens kenden
haar natuurlyk allemaal en begre
pen direct waarom de stevige deern
de opzichter zo nodig moest spre
ken! Waarop zy spontaan het
straatlied van toen in koor begon
nen te zingen:
En moeder die laat vragen
om de centen van de vis
Omdat-ie zo lekker is.
Omdat-ie zo lekker is!
Vanzelfsprekend werd de opzich
ter daarna ontslagen.
Maar niet alleen „aan de jon
genskant" werd het personeel op
de korrel genomen.
Zo was er rondom de eeuwwisse
ling een „meisjesmoeder", Arendje
geheten, die dat hadden de kin
deren meteen door liever lui dan
nice was en de weesmeisjes soms
sard? en onrechtvaardig strafte,
terwyl zy zich tegenover het be
stuur en de directie yverig. plichts
getrouw en poeslief voordeed.
Daardoor was zy verre van geliefd
by de wezen, hetgeen tot een lyri
sche ontboezeming kwam. door als
zij zich maar even aan „de jongens-
kant" vertoonde, te worden be
groet met „community-singing"
van de jongens:
Arendje
Lantarentje
Wat geef je weinig licht
Wat doe je hier in 't weeshuis
Je doet toch nooit je plicht!
Ook Arendje werd al ras van
de lyst van het personeel geschrapt.
loentertijd bestonden er nog
geen diploma's op sociaal-educatief
en charitatief gebied, zodat het een
hoogst enkele keer wel eens voor
kwam, dat minder of totaal onge-
schikten werden benoemd in een
opvoedkundige functie in de wees
huizen van die dagen: 99% van
't verplegend personeel was echter
volkomen berekend voor zijn taak.
De hier genoemden waren dan
echter ook in vele tientallen jaren
de uitzonderingen die de regel be
vestigden.
Meent u, lezer van 1965, echter
niet. dat de opvoeding van de we
zen te wensen overliet. Integen
deel. Nooit prevaleerde het loon
Hollandiseh
mooie meisje
vlotte jongen
mooiprater
strelen
liefje, schatje
t liefkozen
ik ben gek op je
kussen, zoenen
f dag
4 Je bent erg mooi
i Ik houd van jou
Aussprache
meue meisje
flotte jongen
meuprater
streelen
liefje, s-ratje
liefkosen
ik ben check op je
klissen, sunen
daaaach
Je bent erch meu
Ik hau van jau
van de wezen. Voor de jongens
werd na hun opleiding op een der
stadsscholen, zo zy al niet naar
de ambachtschool of „Mathesis"
gingen, een baas gezocht, by wie
7.ii een gedegen vakopleiding ont
vingen, zodat zy later in het leven
als kundige handwerkers, op veler
lei gebied, werkelyk uitblonken.
En de meisjes? De meesten gin
gen na hun meerderjarigheid uit
dienen. Maar eerst werd door het
bestuur nauwkeurig onderzocht of
degene by wie zy in dienstbetrek
king kwamen, wel geschikt was.
Vele huiswouwen wilden heel
graag een weesmeisje als hulp in
de huishouding hebben, omdat het
Huis bekend stond als een uit
stekende leerschool. Maar verschei
dene gegadigden kregen van het
bestuur een weigerend antwoord.
Zo werden ook toen al, in het be
lang van „het Kind", de werkge
vers geselecteerd.
Op de eerste mei verheten de
wezen die in het afgelopen jaar
meerderjarig waren geworden, het
Huis. Ieder kreeg een volledige uit
zet aan ondergoed mee. Wat de jon
gens betreft: bij een stoffenzaak
aan de Aalmarkt werd al maanden
tevoren een baal fantasie-stof ge
kocht, waarvan voor elk van hen
door de inwonende kleermaker van
het Huis een pak op maat werd
gemaakt zodat zy toch weer
De keuken van het weeshuis aan de Hooglandse Kerkgracht in het begin van 'a
deze eeuw. Omstreeks 1933 werd het uniform van het keukenpersoneel af ge-
schaft. f
1905. Piet P. was een
beste jongen. Reeds van zijn
prille jeugd af - hij was nu
20 - werd hij opgevoed in
l] het weeshuis aan de Kerk
gracht, officieel geheten het
Heilige Geest of Arme-,
Wees- en Kinderhuis"ge
legen aan de Hooglandse
Kerkgracht, waarin rond de
eeuwwisseling ongeveer 300
jongens en meisjes waren
opgenomen.
Wanneer er ergens in Leiden
ij brand uitbrak was Piet altyd een
i der eersten die met een flinke ruk
de spuit uit het hok sleurde en
haastig met de andere jongens joe-
l] lend de poort uittrokken.
Trouwens, de weesjongens waren
jj altijd de eersten by een brand, om
J de eenvoudige reden dat daar al-
leen het gehele team steeds voltal-
B lig aanwezig was, terwijl de bedie-
Jning van de andere Leidse spuiten
i de vrywilligers overal uit de stad
vandaan moesten komen. Wat vaak
f de aanleiding tot rivaliteit en hoog-
1 lopende ruzie was. Ook al omdat
wie „het eerste water gaf", een
premie ontving, zodat de Jongens
»ns voor moesten waken,
[dat de toevoerslang door de con
sent werd doorgesneden. Om
i, de brand luid zingend in te
•ukken: „Wy zyn de weesjongens.
JVij hebben de brand geblust!"
Piet nu lustte graag een borrel,
i 1905 by „Tante" op de Kerk-
.t voor vyf cent werd geschon-
Er waren dan altyd wel goed-
ffceefse boden, want het cafeetje van
Tante was meteen bodehuis voor
de vrachtryders uit de omtrek, die
isühun wagens mannetje-aan-man-
ïjanetje op de Kerkgracht ptalden en
11C,die arme weesjongen" een borrel
Pfen nog een borrel gaven, zodat Piet
|soms boven zyn theewater in het
belandde, hetgeen prompt tot
vetevolg had dat hy in het cachot
jwerd gestopt, een akelig klein hok
07 met grauwe muren, 'n brits en
hll/n betralied venstertje hoog in de
ecc urand.
ra Maar hoe ook Piet had nooit
blVen kwade dronk over zich. Inte-
kofcendeel. Want toen hy op een stra
in ende voorjaarsdag weer eens in
iet cachot werd afgezonderd, gaf
lucht aan zyn christelyke op-
ling door luidkeels in zelfver-
zeer zeker niet uit pro-
anatie psalm 65:2 te zingen.
3^ Een stroom van ongerechtig
Had d'overhand op mij.
Niet alleen de weesjongen Piet,
ook een opzichter 's mans
onvermeld kwam
keer in de kroeg van
