Monumentale
Aaron"
van
„Mozes - en
Schonberg
[9
Het Jeugdkamer Orkest
speelt op hoog niveau
BRUCKNERS' NEGENDE':
GEEN INNERLIJKE SPANNING
kunst
kAleiOOSCQQP
Overtuigend spel van Onbeschoft
PIET VAN EGMOND
ASPI RIN BAYER
Ontaarding schaadt
de artisticiteit
Veel succes, ook
de solisten
voor
LEIDSCH DAGBLAD
VRIJDAG JULI
VIERDE BLAD
TEMIDDEN VAN DE BIKINI'S
Molendagen Kinderdijk Alle zater-
Juli en augustus zul-
Klnderdijk
aogenaamde
dagen, georganiseerd door de provin
ciale WV Zuid-Holland.
(Advertentie)
I ongebruikelijk ook. verveelt nooit.
Orkest en solisten hebben 18 maan
den lang gerepeteerd en de gehele
bezetting zes weken en dat voor voor
lopig slechts zes voorstellingen!
i opengesteld. De 2
Blok weer zullen
bezichtigd kan
rtpwateri
werking zijn.
wipwatermolen
zyn.^
bied van Kinderdijk Is 1
autobusdiensten en per flets of
vanaf de zelfwerkende sluizen tu
Kinderdijk en Nieuw Lekkerland.
Bij hoofdpijn vinden meer
mensen ter wereld baat bij Aspirin, dan bij
enig ander middel.
DAAR STAAT
dirigeerde
moeilijk werk
Het werk dat tot deze eeuw be-
hoort het werd nog juist vóór
Hitier geschreven is eigenlyk meer
verwant aan de periode van het ex-
j \oor dit onderwerp leent zich het
I 12- tonige systeem uitstekend, vooral
wegens de directe uitdrukking van
datgene wat achter het beschrijvende
ligt, maar het geweld op het toneel
achtergrondgeluid
Bernard Haitink
Schiieiderlian in vlakke Mozarl
(Van onze kunstredactie)
schijnt.
Richard Lewis (Aaron) en For
bes Robinson (Mozes) in de slot
scène na de (vilde uitspattingen
voor een volk dat door Mozes' af
wezigheid op de berg Sinai spiri
tuele leiding ontberen moest.
Eerste druk van
Alice in Wonderland"
voor 42.000 gulden
Een eerste druk van „Alice in
Wonderland" van Lewis Carroll
bracht gisteren op de veiling van
Christie in Londen 4200 pond (42.000
gulden) op. Het boek dateerde uit
1865 en maakte deel
collectie van de graaf
De collectie bracht i
pond op.
Het exemplaar van Alice wis ge
illustreerd door Tenniel. Het kwan
in Londen van een particulier.
het Concert-
nq van Bruck-
het kader van het Holland Festival bracht ii
dien aard, dat de muziek gebouw in Amsterdam Bernard Haitink een vertolk;
ner's Negende Symfonie.
Het is een moeilijke opgave voor iedere dirigent, ongeacht of
hij nog jong is en voornamelijk op de vitaliteit van zijn musice
rende driften werkt, dan wel voor de oudere orkestleider, die met
de componist meer achter de noten van de partituur heeft mogen
kijken. Het is bijna niet te realiseren een symfonie als deze van
Bruckner in te zetten met een pianissimo-toon en deze bij de be
ëindiging. na bijna een uur. even zacht van klank te sluiten en
daarbij de innerlijke spanning aan de toehoorders als muzikale
boodschap mee te geven.
Een boodschap van verstilling van
!n man die het na acht symfonieën
in Haréwood' nauwelijks aandurfde zijn negende
totaal 42.360 te schrijven. Het was piëteit van
I Bruckner omdat grote toondichters
j als Beethoven en Schubert het vóór
J hem zover hadden gebracht. Het was
bü hem ook innerlijke zorg. dat
(Van onze correspondent)
Arnold Schönbergs opera
„Mozes en Aaron", beschreven
als het grootste muziekdrama
van deze eeuw, welke gelijk
kort gemeld in Covent Gar
den zijn Engelse première be
leefde, is door de componist, die
ook het libretto schreef, niet al
leen bedoeld als een stuk bijbel
se historie en theologie, maar
vooral als een filosofische be
schouwing over het centrale pro
bleem van het onverzoenlijke
conflict tussen idee en daad.
Mozes vertegenwoordigt de su
blieme gedachte, Aaron de on
volmaakte actie.
Aan de ene kant is het ongrijp
baar spirituele en daartegenover de
menselijke behoefte aan iets tast
baars, dat, zoals het gouden kalf,
ondanks Aarons geredeneer, volko
men los staat van de goddelijke idee
en in het tegendeel daarvan verkeert.
Mozes gaat ten onder omdat hij, on
danks zijn verheven inspiratie on
machtig blijkt zijn diepe intensies
op de aan het aardse gebonden
mensheid over te brengen.
Desalniettemin bewerkt Mozes in
innerlijke overtuiging talrijke won- l
deren, maar tijdens zijn afwezigheid j
kan ook de welbespraakte en orga- j
nisatorisch begaafde Aaron niets uit-
richten. Het wordt in het kamp der
Israëlieten een vreselijke janboel en I
jammerlijke ontaarding, zodra zij de j
verkeerde God aanbidden. Na deze
orgie van moord en doodslag en sek
suele uitspattingen gaat hij aan deze
I aanblik van de morele ondergang
van zijn volk ten gronde.
Schonberg wilde in deze opera ook j
iet- „eeuwige-zoeken" naar de
waarheid uitdrukken. Dat is een van
de redenen waarom hij de derde ac-
die hU als een synthese had be
doeld, nooit heeft voltooid. Men kan
het stuk ook „De epos van de on
volmaaktheid" noemen, van toepas
sing op elk levensgebied.
Machtige opening
Machtig is de openingsscène met
de strenge Mozes (Forbes Robinsbn)
slaande tegenover het brandende
braambos. Muzikaal is zijn rol, gro
tendeels uit zingend spreken be
staande, minder aantrekkelijk dan
van de lyrische Aaron (Richard
Lewis). Adembenemend is de mag
nifieke massaregie van Peter Hall,
Klank- en lichtspel
Wijk bij Duurstede
Rond Francois Villon
Van gisteren af is het klank- en
lichtspel Wijk bij Duurstede dat door
de stichting VVV en Stadsontspan-
ning van deze gemeente daar ieder
jaar wordt gegeven, opgebouwd rond
de figuur en de balladen van de
Franse rover, dichter, charmeur
Francois Villon, in de vertaling van
Ernst van Altena, die voor deze ver
taling dit jaar de Martinus Nijhoff-
prijs ontving.
In het park Duurstede om en na
bij de resten van het Bourgondische
kasteel is gisteravond de premiere
gegeven. De tekst werd gesproken
door Henk van Ulsen, Kitty Cour-
bois en Ramses Shaffy. Het klank
en lichtspel zal tot 15 september elke
avond worden gegeven.
op een wijze zoals in een opera nog
maar zelden is aanschouwd. Het ge
hele toneel is gevuld met het volk-1
in-ketenen-, zwoegende aan de voet
van de verrijzende pyramide. Deze
menigte is als een gevoelig instru
ment, alle heftige en tegenstrijdige
gemoedsbewegingen worden intens
weergegeven.
Dan. wanneer zij het land der sla
vernij hebben verlaten en de lage in
stincten het winnen over alle spiri
tualiteit, krijgen helaas de gebeurte
nissen rond het gouden kalf een vul
gair en drakerig karakter, omdat het
er allemaal veel te dik bovenop ge
legd wordt. Het bloed vloeit in stro
men over het toneel, iedereen be
smeurende, levende offerdieren: gei
ten, schapen, paarden en een os ko
men op, de kelen van vier halfnaak
te maagden (met de ruggen naar de
toeschouwers) worden opengereten
en hun hete bloed aan de zwijme
lende ma.
Erotische uitspattingen
De erotische uitspattingen zijn
natuurlijk binnen de perken gehou
den, de vrouwelijke naaktheid be
paalde zich tot bikini's. Maar 20 mi
nuten is wel wat lang voor deze be-
dremmelende scène, waarvan de ar
tisticiteit volkomen in het gedrang
raakt. Maar, toch deze brute, zielloze
„realiteit" was volgens de regisseur
nodig om Schönbergs boodschap over
te brengen. Ons inziens had men
er beter aan gedaan de geslilleer-
de vorm te kiezen welke bij de twee
vorige produkties in 1957 in Ztirich
en 1959 in Berlijn werd toegepast.
Een ballet zou hier wellicht de
ideale oplossing voor geweest zijn.
Desondanks zal deze Mozes en
kreeg het meest vurige élan
de inzet van het Adagio
hij zelfs ontroering verwekte.
Haitink dirigeerde ter introductie
de zes Adagio's van Willem Pijper
die hij in 1940 schreef ter gelegen
heid van zijn inwijding bij een der
vrij metselaarsloge's. Hierop volgde
de Weense violist Wolfgang Schnei-
derhan met Mozarts Vioolconcert in
G-K V 216. De solist interpreteerde
dit prachtige en sprankelend gecom
poneerde werk vrij vlak en wist zelfs
niet aan het langzame dee' de ge
voelige toets te verlenen. Het orkest
begeleidde nogal plichtmatig. In
Pijpers Adagio's was het Concertge
bouworkest op zijn best.
„Misdaad en armoe in
onze gouden eeuw"
hem een negende symfonie evenals
by hen zijn laatste arbeid zou bete
kenen. Als mens zocht hij uitstel door I
andere partituren van vroegere com-1
posities aan een herziening te on
derwerpen. Hij schetste moeizaam H. Levie, directeur van de Amster-
een ontwerp voor de grote negende. damse speciaal der historische
En tenslotte creëerde de byna 70-ja- gemeentemusea, vorm en uitvoering
rige deze omdat hy zich daartoe ge- vindt, zal komend najaar in De
noodzaakt voelde. Maar voor de fi- AVaag in Amsterdam een tentoon-
nale vond hij geen voltooiing: hy stelling worden gearrangeerd .gewijd
kon de vorm niet vinden, waarin j aan „armoede
hij zyn muzikale inspiratie moest gouden
misdaad
Het concert van het .Jeugdkamer Orkest Leiden" in de Foyer
van de Stadsgehoorzaal, werd ingeleid door de heer H. A. P. de
Greef als voorzitter der Sleutelcommissie van de Universitaire
Lustrumcommissie. Dit concert is immers een uitvloeisel van de
opzet der ..Sleuteldagen" om ook de burgerij ..een steentje te laten
bijdragen". Dat de keuze vallen zou op het J.K.L.. wegens z'n
prachtige staat van dienst en z'n niet geringer verdienste tegen
over de burgerij, behoeft niemand te verbazen van ..deze jonge
telg. 78 maal zo jong als de universiteit", om met de heer De
Greef te spreken.
De telg gaf zich als eerste over aar,
Handel's Concerto Grosso op. 3 no. 1
een der ingrediënten van de Zwit
serse tournee 1964. Niet op slag was
men op dreef: er moest nog even
verkend worden. Maan- in het Largo
werd de baan opengezet voor een
ruimere orkestrale zang.
luxe. Het technisch effect resulteert
in zuiverheid en nauwkeurigheid.
De verstandhouding tussen diri
gent en instrumentalisten is van
dien aard dat door wederzijds begrip
de volle fantasie, die tenslotte een
kunstwerk altijd draagt, in expres
siviteit gestalte krijgt. Die fantasie
komt niet vrij aleer aan strenge
voordrachtseisen inzake frasering,
dynamiek en nuancering en meer is
voldaan. Maar daarvan mist men bij
dit ensemble haast niets.
gieten. Reeds vyf keer had hy zyn
ontwerp herzien en zei enkele dagen
voor zyn dood, dat men maar zyn
reeds eerder gecomponeerde Te
Deum als afsluiting moest gebruiken,
Dit heeft menige dirigent gedaan,
maar meestentijds
sluit
verstillende klanken van de koper
blazers en een simpele pizzicato van
de strijkers van het Adagio. Zo is het
ooi: gisteravond gegaan.
Haitink had zich voomamelyk op
de ritmische eigenschappen van deze
symfonie geconcentreerd zonder
daarby het Concertgebouworkest al
te explosief te laten spelen. Maar de
dirigent gaf niet de innerlyke span
ning die men in deze muziek zo be
zwaarlijk kan ontberen. Menigmaal
gaf hy daartoe wel de intentie, maar
de volharding ontbrak. Het Scherzo
tueel, materiaal uit eigen bezit en
uit binnen- zowel als buitenland wor
den gebruikt.
Dr. Levie maakte gewag van dit
voornemen tydens een gistermiddag
rechte gehouden persconferentie in het
de uitvoering af met de voormalige Burgerweeshuis,
de verbouwing en rest:
volle gang is. doch nog wel enkele
jaren zal vergen, tot het als Am
sterdams Historisch Museum zal wor
den geopend.
De opzet en lay-out van de expo
sitie. waarop dr. Levie doelde, zal z.l
stellig beinvloed zyn door de erva
ringen waarmee hy is verrijkt ge
durende de studiereizen, die hy de
laatste maanden door de Ver. Sta
ten en Polen heeft gemaakt.
Ned. Strijkorkest
naar Ver. Staten
Van Handel ging het orkest over i
op de volbloed romantiek van Weber, i
Onchronologisch, want Clmarosa en
Mozart moesten nog volgen Maar
die sprong geschiedde terwille van
een klein meisje (klein, nu ja: 15!),
dat klarinet kan spelen. Ook solo.
En deze solo moest haar plaats vin
den vóór de dubbelsolo in Cimarosa.
Klarinet en Weber wil zeggen:
Concertino van Weber en wat Bep
Fritschi daarin deed klonk uitermate j
sympathiek en onloochenbaar muzi- j
kaal. In moeilijke doorgangen ver-
stroefde de vlotheid wel eens. maar j
dat werd nu juist eens een aardig
contrast in de zee van onfeilbaar
heden van het J.K.L.
Die dubbelsolo kwam van Peter
Dieleman en Rien de Reede in Cima-
rosa's Concert in G voor twee flui
ten. Nog vakleerlingen zijn zij, maar
reeds is van een superieure techniek
sprake (de cadensen!) en van een
uiterst verfijnd muzikaal dóórden
ken. En in deze Cimarosa is ook
sprake van een voorbeschikking tot
samendenken, zodat een afstemming
van de een op de ander kon ont
staan, die uniek is van homogeniteit.
Met hen bewoog het orkest zich op
héél hoog niveau. En in Mozart's
Linzer Symfonie op het voor ama
teurs hoogste niveau: Briërs troef.
Zijn directie is sober, ad rem, zonder
Het Ned. Strukkwartet, bestaande
uit Nap de Klijn, Jaap Schroeder,
Paul Godwin en Carel van Leeuwen j
Boomkamp, zal wederom een tournee
Briër heeft alles mee, de strijkers- J maken naar de V.S., waar o.a. in 1
groepen houden elkaar uitstekend New York, Los Angeles, San Fran-
in evenwicht, de blazers hebben allen cisco. Kansas City. Denver en vele
hun kwaliteiten en de saniengang andere plaatsen zal worden opgetre- j
van alle orkestrale „cellen" in hun den.
sensibele afgewogenheid is bewon- Naast het klassieke repertoire zul-
derenswaardig. len ook werken van Bartok, Pijper, i
Aan huldebetoon heeft het in de Van Delden. Van Hemel, Van Eaa-
aardig bezette Foyer dan ook aller- j ren, Sjostakowits e.a. worden uitge-
minst ontbroken. voerd. Op 7 oktober vertrekt het
V. I ensenble van Schiphol.
Advertentie
BLUEBIRD
EUROPA 1
voor slachta
vm\
f2890.-
4 openslaande ramen, oplooprem, 4 ultdraalbara steunaa
volledige atahoogte
BEZOEKT ONZE
EXPOSITIE TE
WASSENAAR
haakse
centrale
RIJKSSTRAATWEG 179 TEL 01751-2561
Driejarige opleiding
tot mime-aeteur
In Amsterdam is gisteren „De
Stichting Bewegingstheater" opge
richt. Deze stichting zal een „school
voor bewegingstheater" gaan exploi
teren met een 3-jarige beroepsoplei
ding tot mime-acteur, met openheid
naar dans, toneel en beeldende
kunsten.
Het Stichtingsbestuur bestaat uit
de architect B. Odink (voorzitter),
de heer A. M. van Ingen (secretaris
penningmeester) en vier leden: drs.
H. van Praag, de heer Arend Hauer.
drs. Theo Vesseur en ir, W. H. Dek
ker.
Het ligt in de bedoeling dat de
„mime" school ook met eigen pro
dukties naar buiten zal treden. De
sohoolleiding is in handen gelegd
van Frits Vogels.
Con cert in Noord wijk
Suggestieve verklankingen
van Admiraals dubbelkoren
Onder auspiciën van stichting
.Orgelcentruin" had gisteren in de
Herv. Kerk in Noordwyk-B;nnen
een concert plaats, waar Piet van
Egmond als solist optrad en Johan
Admiraal als leider van het koor
gedeelte met „Cantate Domino" uit
Noordwjjk en „Halleluja" uit Katwijk
aan Zee. Het hoge gehalte van het
geen geboden werd had groter be
langstelling verdiend, temeer daar
dit concert meerdere hoogtepunten
rijk was.
Over het aandeel, dat de koren
van Joh. Admiraal hadden, zij ver
meld. dat het een herhaling was van
de koorwerken, die eind juni in Kat
wijk reeds werden uitgevoerd en in
deze kolommen uitvoerig besproken
zijn. De uitvoering was ook ditmaal
van gelijke verdienste, waarbij wy
nog eens onderstrepen, dat deze
koren met hun leider op het eigen
niveau beslag weten te leggen op
de belangrijkste koorcompetities. Niet
altijd slaagt men natuurlyk even
goed. Soms is de klankgeving van
de sopranen wat te zwaar (Mozart,
Bruckner) terwijl in het lastige
openingsnummer Psalm 90 van
Sweelinck niet alles gaaf verliep.
Maar hier staan tegenover de sug
gestieve vertolkingen van de merk
waardige Rus Lwow in zijn „Hospodi
Pomilui", dat zeer vaardig gearticu
leerd werd gezongen. Scarlatti's uit
bundige „Exsultate" had een stralen-
klank en .O Heiland, Reiz die Him-
mel auf" van Hugo Distier was
overtuigend onder de bezielende
leiding van Admiraal.
Piet van Egmond opende het con
cert met de bekende variaties van
Sweelinck over „Mein Junges Leben
hat ein End" als een ingetogen be
gin.
De g moll Fantasia en Fuga van
Joh. Seb. Bach, één van de aller
mooiste meesterstukken in de orgel-
litteratuur werd vrij sober van klank
en voornaam voorgedragen.
Van Gabriel Verschraegen hoorden
wij een boeiende variatie-suite over
het „Veni Creator", waarin de
variatiekunst van onze tyd een
wezenlyk pleidooi vond. Het toch
niet omvangryke orgel ln deze kerk
bleek onder Van Egmonds handen
niettemin een ryk kleurenpalet te
bezitten.
Heel overtuigend kwam dit tot
uiting in Van Egmonds gebruikelijke
slotimprovisatie, die bovendien in de
opbouw van stemmingen zRn doel
niet miste. Een soms heftige, maar
bovenal virtuoze proloog voerde ten
slotte naar milde rust in de bekende
bede: „Blijf by ons Heer".
Zo ooit, dan wist Piet van Egmond
deze avond in het bijzonder van zijn
grote gaven blijk te geven. De pas be
gonnen concertenreeks is op een ge
lukkige wijze met dit concert ver-
rUkt.
Ad Int.
Mevr. Harriet Slater, Labourafge-
vaardigde in het Lagerhuis (de
Engelse Tweede Kamerheeft zich
gisteren ernstig beklaagd ore rhet
onbeschofte optreden van haar
medeleden.
Toen zij de vergaderzaal tijdens
het vragenuurtje verliet, struikelde
zij en viel languit op de vloer. Het
Huis brulde van het lachen. Maar
geen van de hoogedelgestrenge he
ren bleek de nodige hoffelijkheid te
kunnen opbrengen om de 61-jarige
mevr. Slater de helpende hand toe
te steken.
,,De hele troep", aldus mevr
Slater, heeft het tijdperk van de
ridderlijkheid blijkbaar al lang ach
ter zich. Mij is gelukkig niets over
komen. Ik bleef alleen maar met
m'n hiel ergens achter hangen en
heb van die val niets overgehou-
j den."
Grote parade
in Leopoldstad
1 Kongo heeft de vyf de verjaardag
van zyn onafhankelykheid gevierd
met een grote parade, waaraan door
duizenden militairen werd deelgeno
men. De parade, waarin ook kin
deren meeliepen, werd afgenomen
door president Joseph Kasavoeboe-
gekleed in een nieuw, blauw gene
raalsuniform met gele strepen en
een rode sjerp. Hy werd vergezeld
door premier Tsjombe en door de le
gerbevelhebber, generaal Moboetoe.
Duizenden Kongolezen en buitenlan
ders sloegen de manifestatie gade.
Een van de drie langsmarcheren-
de orkesten speelde de „onafhanke
lijkheids cha-cha-cha", gecomponeerd
in 1960. toen het land onafhankelyk
heid verkreeg. Er waren uitgebreide
veiligheidsmaatregelen getroffen doch
er deden zich geen incidenten voor.
