ugabel jt kunst Wat zijn motieven voor plotselinge versnelling kAlei6os^Q9P VS-ruim te-program AMERIKANEN HEI FESTIVAL IN DEN BOSCH JSSSP^ Triomf voor Nationaal Ballet in Zurich Speculaties genoeg Ï-CTDSCH DAGBLAD MAANDAG 31 ME! 1963 In de Casinoschouwburg in Den Bosch is gisteren het eerste in ternationale koorfestival besloten, dat georganiseerd was door de Federatie van Nederlandse Zangersbonden in samenwerking met 't gemeentebestuur van 's-Hertogenbosch. Aan het concours, bij het Festival namen 48 koren uit binnen- en buitenland deel. De jury bestond uit de heren Felix de Nobel, voorzitter. (Amsterdam), prof. dr. Siegfried Borris (Berlijn) en Vic Nees (Mechelen). Felix de Nobel reikte de pryzen uit. De eerste prijzen werden als volgt behaald: afdeling A mannen koren, mannenkoor Lambardi (Hel mond) onder leiding van Frans van der Goor met 341 punten; afdeling A vrouwenkoren, Bergens klein vrou wenkoor (Bergen N.H.) onder leiding van Klaas Venneker met 343 punten; afdeling A Jeugdkoren gelijke stem men, Haags Jeugdkoor ((Den Haag) onder leiding van Marius Borstlap 359 punten; afdeling A militairen koren Seventh Army Soldiers Coir U.S.A. uit Böblingen, Duitsland) on der leiding van eerste luitenant Carl Bond 401 punten; afdeling D ge mengde koren, Lodölakoren uit Gö- teburg (Zw.) onder leiding van Ber- til Hellström 347 pnt.; afdeling B mannenkoren, r.-k. jonge mannen koor Fortissimo (Bergen op Zoom) onder leiding van W. Steenbak 353 punten; afdeling B vrouwenkoren, Vivezza (Vlaardingen) onder leiding van Cath VerhoeffTorn 341 pnt.. afdeling C gemengde koren, Sursum Corda (Oudorp N.H.) onder leiding van C. van Himmelreich 336 pnt.; afdeling C mannenkoren, r.-k. Ulft's mannenkoor '57 (Ulft) onder leiding van Th. Knikkink 336 pnt.; afdeling C vrouwenkoren. West-Friesdames koor (Wognum) onder leiding van Godfried van der Horst 341 pnt.; af deling D vrouwenkoren, Dindua (Aalsmeer) onder leiding van G. van Hulst 339 punten. De bokaal voor de winnaar van het gehele concours ging naar het militaire koor Seventh Army Soldiers U.S.A. uit Böblingen. J. van den Boogert voorzitter K.N.T.V. Tijdens de gisteren in Utrecht ge houden jaarvergadering van de Kon. i Ned. Toonkunstenaarsvereenlging is de heer J. van den Boogert tot alge- meen voorzitter benoemd. De heer Van den Boogert, die directeur van j een Utrechts conservatorium is, volgt prof. Bernet-Kempers op. De schei- i dende voorzitter werd tot ere-voor- zitter benoemd. De vereeniging telt op het ogenblik voor het eerst in haar 90-jarig bestaan meer dan 2000 leden. (Advertentie) V V GASCONVECTOR Protest van Deense schrijvers bij Portugal De Vereniging van Deense schrij vers heeft aan de Portugese ambas sade te Kopenhagen een protest doen toekomen tegen de ontbindin? van de Vereniging van Portugese schrijvers door de Portugese rege ring. liiiiiiiiiiniuiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniyi I Ned. pianist veroorzaakt j opschudding g Midden in een rustige pas- E sage in de Beethovensonate opus 109 sloeg een jonge pia- |j nist met beide handen op de piano, stond op en zei: „ver- geeft u mij a.u.b., maar dit kan je geen piano noemen". Hiermee eindigde voor de 25 jaar oude Nederlandse pianist Cornells Rodert zijn deelneming aan het interna- tionale pianoconcert, want nadat hij het podium veria- ten had werd officiéél mee- 1 gedeeld: „Deze kandidaat is gediskwalificeerd" Later zei Rodert, die uit Deventer afkomstig is maar in Oakville, (Ontario) ivoont: „Het spijt mij dat het zo ge- gaan is, maar ik had geen keus. Het instrument ivas verschrikkelijk het slecht- E ste waarop ik ooit gespeeld heb en ik kon onmogelijk verder spelen. Ik voel me niet |j opgelucht, maar het moest gebeuren. Ook andere deel- j| nemers hadden volgens hem geklaagd over de piano. Ik kan gewoon niet begrij- pen hoe een stad als Mon- treal niet een behoorlijke piano voor een concours als dit heeft. Ik maak me geen illusies dat ik een grote pia- nist ben. Ook ben ik hier niet gekomen om een prijs te win- nen. Ik houd van muziek ma- E ken en wil anderen in dit ge- noegen laten delen. Dit was onmogelijk op het instrument dat ons gegeven werd". Een functionaris merkte op dat de piano speciaal voor het concours gekocht was en dat er geen andere klachten geweest zijn. Rodert kwam toen hij 11 jaar was naar Canada. Hij zeide nog, dat zijn vader door de Duitsers doodgeschoten is. Muziekschool Breda spant kort geding aan i (Van onze correspondent) De Stichting Bredase Muziek- en i Balletschool heeft een kort geding aangespannen tegen de gemeente Breda, dat vrijdagmiddag 4 juni om i drie uur voor de president van de I Bredase rechtbank zal beginnen. De j Stichting beschuldigt de gemeente van oneerlijke concurrentie, omdat de lesgelden van de gemeentelijke school lager zijn dan die van de Stichting. Zij vordert van de gemeente wederinvoering van de subsidie aan de Stichting of de lesgelden van de gemeentelijke school zo te verhogen dat deze geen concurrentie-positie meer inneemt. De gemeente die be sloten heeft tot zijn verweer heeft reeds vroeger medegedeeld dat sub sidiëring zou ingaan tegen een vroe ger raadsbesluit en dat tariefsverho ging in strijd zou zijn met. de belan gen van de muzikale vorming van de Bredase jeugd. Niet minder dan 16 maal terug voor De groene tafel Het Nationaal Ballet beleefde zaterdagavond in het Operahaus in Zürich een ware triomf en moest niet mnder dan 16 maal terugkomen om voor het applaus na ..De groene tafel" van Kurt Jooss te bedanken. Is die kunstenaar profeet? Dit ballet, dat in 1932 in Parijs werd uitgebracht en internationaal werd bekroond met een eerste prys en een gouden medaille op het inter nationale concours voor de choreo grafie, vormde het besluit van de voorstelling, waarbij verder gedanst werden: „Suite en blanc" van Serge Lifar en „Aimez vous Bach" van Brien Mac Donald, dat ook al in Parijs bekroond werd en wel in 1964 met de eerste prijs voor de choreo grafie in het Theatre des Champs Elyseés. Ook dit ballet werd in j Zürich bijzonder hartelijk ontvan- Prof. dr. H. R. Rookmaaker in Amsterdam benoemd tot hoog- ?en en ontlokte gedurende de pauze leraar in de kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit, heeft zijn I ®indeloze discussies aan het publiek, ambt aanvaard met het uitspreken van een rede getiteld ..De kunstenaar een profeet?" De gedachte dat de kunstenaar een profeet is. een mens die in de goddelijke waanzin de waarheid bekend maakt, was in de Griekse oudheid algemeen. In onze eeuw krijgt de eeuwenoude ge dachte van de kunstenaarsprofeet een nieuwe vorm: hij wordt profeet-priester van een soort kunstreligie en tevens interpreet van zijn tijd. Hij krijgt de taak toegewezen de tijdgeest te openbaren, aldus prof. Rookmaaker. Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli lentrum versterkt de gelederen Drie Nederlandse premières Peter Oosthoek, Regisseur van de Deelgroep Studio, is voor het ko- ende seizoen geëngageerd door de Deelgroep Centrum als acteur en fisseur. Marja Kok en Joeroen 'abbe, die in Amsterdam met hun isgenoten van de? Amsterdamse To- elschool openbaar eindexamen 'bben gedaan komen eveneens de lederen van Cetrom versterken ar zij met hun oud-docent Guus (rmus zullen spelen in o.m. „Les ains sales" van Sartre. Voorts k,o- tn by Centrum, Lettie Oosthoek hans Studio), Ton van Duinhoven Ensemble), Jules Hamel (thans Ddio), Fred Sterneberg (nu Thea- Hidde Maas (van de Arnhemse leelschool 1965) en Dries Kryn td radio unie, hoorspelkern). Het repertoire omvat drie stukken Nederlandse auteurs: „De Wit- i" van Hans Andreus, „Naar Z" Rex Brico (geen pseudonigm) „Het blauwe oog" van Dimitri enkel Frank. Ook staat er weer nieuwe Pinter op het programma .Homecoming", een avondvullend t tentrum gaat thans zyn 16de «ljaar in en zal dit seizoen het lustrum met een jubileum- orstelling gedenken. De idee kunstenaar-profeet is nu gesaeculariseerdhy openbaart geen goddelyke waarheden meer die van alle tyderi zijn, maar maakt de tyd- geest zichtbaar en interpreteert zijn tyd. Prof. Bookmaker kwam tot de vraag: is deze idee houdbaar? Al lereerst blijkt dat de hedendaagse kunst voor velen zeer moeilyk te be grijpen is. Men zegt nu wel dat dit komt omdat de kunstenaar zyn tyd vooruit is en wy daarom naar hem moeten luisteren, maar omdat men niet kan verstaan wat hij zegt is een uitlegger nodig. Dit is de kunstcriticus. Daar ech ter de kunstcritici elkaar soms te genspreken, wekt de profetie maar weinig vertrouwen. Welke kunst zou de profetische, de „grote" kunst zijn? Wij kunnen, aldus de spreker, al leen maar beoordelen wie grote kun stenaars zijn door het werk artistiek te beoordelen, maar of de kunste naar wel zo'n diep inzicht heeft en zijn inzicht juist is, is daarmee nog helemaal niet zeker. Het blykt overigens ook dat de grote kunste naars zelf verschillende wegen wij zen. Dit laatste is mede het gevolg van het feit dat een tyd, dus ook de zonde, allerminst een (geestelyke) eenheid vormt. Steeds zien we ver schillende stromingen naast elkaar. Als blijkt dat een kunstenaar iets uitdrukte dat in een latere tyd inder daad algemeen goed werd, is daarmee niet bewezen dat hij een profeet was, maar slechts dat hy mede een cultuurvormer was, die het ..gezicht" van de volgende tyd mee hielp be palen. Het is merkwaardig dat noch esthetica, noch ook de kunstgeschie denis zelf, de these ondersteunt dat de kunstenaar een profeet is. Integendeel, aldus de spreker, steeds biykt dat de beeldende kun stenaar de stromingen in zyn tyd op filosofisch, religieus of litterair gebied volgt. De vraag kan dan ook worden gesteld of het wel juist is de beeldende kunstenaar gelyk te schakelen met de litterator. Zyn werk heeft een ander karakter, hoe wel het niet van minder betekenis Prof. Rookmaaker besloot zijn oratie: „De zin van de kunst wordt niet bepaald door een problema tische profetische taak, noch door de kunstgeschiedenis, noch door socio logische of andere factoren. De kunst heeft haar eigen zin. Hy is niet autonoom, integendeel, juist in het volle leven staande, en met allerlei banden aan de werkelijkheid ver bonden, kan zy haar eigen zin ont plooien. Dit is de taak haar door de schepper gegeven. Daarom is het negeren van kunst, of het voorbygaan van welke artis tieke of esthetische eis ook, even on mogelijk als het voorbyzien van eco nomische voorwaarden, van esthe tische of sociale eisen. Niet alleen de laatste zijn onontbeerlyk om chaos en wanorde, uiteindelyk zelfs onmenselijkheid te voorkomen, ook het veronachtzamen van kunst leidt tot verarming van het geestelijk Ie- De bedoeling, de stug volgens klas sieke lijnen doorwerkende ballet- meester te laten botsen met de dan sers, die op een gegeven moment een gemakkelijke styl van dansen ver kiezen. met op de achtergrond muziek van Bach, blijkt in deze tijd van de swingle-singers" een dank baar aansprekend thema te zyn. Zowel „De groene tafel", als „Aimez vous Bach" zullen gelijk gemeld een Nederlandse p.vmière beleven in het komende Holland-festival. De voorstelling op 29 mei ter opening van de Internationale Festwoche Zürich 1965 werd bezocht door vele vooraanstaande persoonlijkheden uit de balletwereld, maar vooral ook door verscheidene dansers uit het vroegere ballet van Kurt Jooss, die zelf „De groene tafel" jarenlang ge danst hebben. Zij spraken vooral hun waardering uit over de grote verscheidenheid van werken, die de groep tot uitvoering wist te brengen. De voorstelling van gisteravond met een ander programma was eveneens uitverkocht. Deze werd o.m. bezocht door de consul-generaal in Zürich, de heer De Jong en door de burge meester van Zürich. (Van onze redacteur ruimtevaart) In de tweede helft van deze week hopen de Amerikanen in één enkele ruimtevlucht enkele bijzondere experimenten te doen. In de eerste plaats hoopt men de Geminicapsule met de ruimtevaar ders Mc. Divitt en White een vlucht van ruim vier etmalen te laten maken, een record voor de Amerikanen, wier langste vlucht tot dusver bijna anderhalve dag was. De Russen hebben éénmaal een langere vlucht gemaakt, en wel die van Bikowski die bijna vijf etmalen in de ruimte vertoefde. In de tweede plaats zal White het eerste Amerikaanse ruimteuitstapje maken, door ruim tien mi nuten buiten de cabine in de wereldruimte te zweven, zoals de Rus Leonow op 18 maart j.l. deed. Ten slotte zal tijdens de Gemi- nivlucht een eerste voorzichtige proef genomen worden voor de ontwikkeling van een ontmoetingstechniek in de ruimte, die men moet beheersen voordat men tegen 1970 Amerikanen op de maan kan laten zakken. MEEVALLER OF ONDER DRUK Dc laatstgenoemde twee experi menten waren oorspronkelijk resp. voor de komende herfst en de ko mende winter op het programma ge zet. Amerika is de laatste week met de verrassende mededelingen geko men, dat beide proeven reeds in de komende vlucht ondernomen zullen worden. Het is behalve voor een waar- schynlyk kleine kring van ingewij den niet bekend, welke motieven aan deze opzienbarende tempover hoging ten grondslag liggen. Wan neer wij daarover gaan speculeren, zijn er enkele zeer uiteenlopende mo gelijkheden. In de eerste plaats kunnen de dik wijls zeer moeizame voorbereidingen voor de experimenten zo onverwacht vlot zijn verlopen, dat men aanzien- lyk op het tijdschema kan inlopen zonder wezenlijke verandering van het voorbereidingsprogramma. lil de tweede plaats is het moge lijk, dat men onder de druk van de Russische spektakelstukken besloten heeft, verschillende stadia van de voorbereidingen over te slaan. Tenslotte is er de mogelijkheid dat de Amerikanen besloten hebben, de gehele voorberiding van een lan ding van Amerikanen op de maan (van welke voorbereiding het Gemi- mprogramma een onderdeel is) te versnellen, zodat men zeker niet la- ter maar hopelijk eerder dan de ge- kelyk „uit de voeten" kunnen ma ken dan is de kans groot dat zyn ruimtepak of de verbindingsiyn met dc Gemini beschadigd wordt. Dit kan tot ogenblikkelijke fatale gevol gen leiden. Niet aanraken Bovendien mag White om een an dere reden niet met de rakettrap in aanraking komen. In de (overi gens uitgebrande) raket bevinden zich springladingen. Zij zyn bedoeld om de raket te vernietigen tydens de lancering wanneer er iets mis mocht gaan. In dat onverhoopte ge val wordt eerst de Gemini van de ra kei weggeschoten om aan een noodparachute te landen, waarna de veiligheidsofficier op de lanceerba sis met een radiosignaal de spring ladingen ontsteekt teneinde de gehe le raket in de atmosfeer te vernie tigen voordat deze brandend neer zou storten. Wanneer White in de ruimte con tact zou maken met de laatste ra kettrap is de kans niet uitgesloten, turnu&raket versneld moet worden, dat verschillen in elektrostatische la- want de Gemini-vluchten vormen ding van raket en ruimtevaarder slechts een (klein) onderdeel van de vonken zouden veroorzaken, die lei voorbereiding van een maanlanding.den tot explosie van de springladin gen. Dit zou niet alleen voor White fataal zyn, maar waarschynlyk ook voor de Gemini met Mc Divitt aan pige hoofddoel. Dit zou echter te vens betekenen, dat de ontwikkeling an de volgende versies van de Sa Pas op voor tik! Hoe het ook zy. de donderdag te beginnen ruimtevlucht belooft by- zonder interessant te worden. Al is een „uitstapje" in de ruimte dan geen primeur meer, het blyft toch een zeer spectaculaire onderneming. Zeker is dat het geval wanneer dit uitstapje gepaard gaat aan een „bezoek" in de ruimte aan een an dere kunstmaan, in dit geval de uit gebrande laatste trap van de lanceer- raket van de Gemini. Zo onverwacht is het bericht over dit experiment gekomen, dat de de tails er nog niet van bekend gewor den zyn. Het waarschynlykst lykt, dat Mc. Divitt en White hun Gemi ni eerst naar de omgeving van de oorspronkelyk op 120 meter afstand zwevende rakettrap zullen sturen, en dat White daarna, met een ze ven- eneenlialve meter lange navel streng" aan de cabine verbonden, vry door de ruimte zwevend de ra ket nog dichter zal benaderen. Hy kan dat doen met behulp van op zyn rug bevestigde raketjes. Alleen al het manoeuvreren hiermee is een experiment van byzonder belang om dat daarby, by afwezigheid van ge wicht en wry ving, zeer merkwaar dige problemen optreden. White zal echter de raket niet „cneren" en er ook niet te dicht Naar verluidt zullen deze experi menten plaats vinden tydens de tweede omwenteling van de Gemini om de aarde, ongeveer drie uur na de lancering. Het schynt dat een nieuwe benadering van de uitge brande rakettrap in de derde ron de t wanneer Mc. Divitt en White zich beide aan boord van de Gemini bevinden) in de bedoeling ligt. Rendez-vous bij de maan De volledige beheersing van de „rendez-vous-techniek" is nodig voor een landing op de maan. Daarby zullen de eigenlyke maanreizigers nameiyk by hun terugkeer een sa telliet moeten enteren die om de maan is blyven draaien en die de apparatuur en de cabine voor de terugkeer naar de aarde bevat. By dit „rendez-vous" zullen de ruim tereizigers de verbinding tussen beide ruimteschepen tot stand moe ten brengen terwyi zy zich ln hun cabines bevinden. Vivian Malone, een van de bij in de buurt mogen komen. De twee negerstudenten die zich stelde streefdatum van 1910 dit voor- uiijihrandc rakettrap ts namelijk twee jaar geleden lieten inschrii- (lop.se hoofddoel van de bemande niet gestabiliseerd en wentelt en bui- ven aan Universiteit UM~ Muisje als kabeltrekker ruimtevaart, bereiken zal. Dit zou er dan op wijzen, dat de Amerika nen over inlichtingen beschikken dat nok de Russen de laatste tijd aan zienlijke vorderingen hebben ge maakt op de weg naar dit voorlo- Geen proces tegen nazi-beul Koppe de bemande njet gestabiliseerd i telt daardoor in zijn baan an het I 1 gevaarte krijgen en by zo'n eer- Indertijd probeerde gouverneur ste uitstapje zal hy zich nog wat J Wallace persoonlijk de inSchrij- stuntelig rondbewegen en niet ma- ving te verhinderen tijdens ern- i stige ras-onlusten. Technici dienst hadden al van alles geprobeerd om een kabel door een tien meter lange buis te peuteren, het lukte niet. Totdat een van hen, na even achter zijn oor gekrabd te hebben, op een idee kwam. Hij ving een der ter plaatse talrijke muizen, bond een trekdraad aan de staart en joeg het diertje door de buis. Zijn maat ving het aan de andere kant op, knipte de draad door en gaf het diertje de vrijheid. Of de muis de hiebij in de c.a.o. gestelde vergoeding heeft ontvangen werd er niet bij gezegd. I (Van onze correspondent in Bonn). Wilhmm Koppe (68), een van de SS-generaals die zich gedurende de I oorlogsjaren aan duizenden moorden heeft schuldig gemaakt en eerst in i I960 tot welk jaar hy zich had schuil gehouden onder de naam i Lohman werd aangehouden, zal j zyn straf vermoedelijk ontlopen op medische gronden. Dat is althans de gevolgtrekking die men moet nemen uit een medisch rapport over de toestand van de ge neraal. Daaruit blykt dat volgens twee doktoren van de universiteits kliniek in Bonn en een gerechtelyk arts, Koppe een proces niet zou kun nen doorstaan. Koppe heeft in 1940 in Polen het bevel gegeven tot de „liquidatie" van by na 1600 krankzinnigen en hy heeft een belangrijke* hand gehad in het doden van 145.000 krankzinnigen in het concentratiekamp Chelmo. even eens in Polen. In 1945 dook Koppe enige tyd on- der waarna hij. zoals zovelen, zich weer presenteerde onder zyn moe- dersnaam. Lohman. In het na-oor log se Duitsland wist „Herr Lohman" zich spoedig op te werpen tot de elite van de Duitse hoofdstad als di recteur van een snoepfabriek. Na in 1960 door de mand te zyn ge vallen. werd hy twee jaar nadien na storting van een borgsom van 50.000 mark, vrygelaten. In afwachting van een definitieve beslissing omtrent een seponering van zyn zaak. moet de ex-SS-man zich thans na elke zes maanden voor een medisch onderzoek melden. Na elk half jaar wordt dan Carol van Herwijnen. Sjoukje Hooymaayer, Jeroen Krabbe en Rudoll d^rs^n' WeUu "^aieT *ko^ Lucierheeft, weigert men mee te delen. Aan zes geslaagde eindexamenkandidaten van de Amsterdamse Toneelschool de actrices SjoukvHooymaayer en Marja Kok en de ^1! acteurs Krijn ter Braak, Carol van Herwijnen, Jeroen Krabben en zchniclvan 6dT telefoon- Rudolf Lucieer is de Top Naeff-prijs toegekend. Dit maakte de - directeur van de Academie voor dramatische kunst „De Toneel school" de heer W. Ph. Pos, zaterdag bekend tijdens de uitreiking van de diploma's na afloop van het openbare eindexamen in de Stads schouwburg in Amsterdam. De geslaagde kandidaten traden voor het voetlicht in fragmenten van „Rouw past Electra" van O'Neill, Palamedesvan Joost van den Vondel en „De vuurproef" van Arthur Miller. Voorts speelden zij Anton Tsjechows' eenakter „Een tragicus tegen wil en dank", een verkorte versie van „Les caprices de Marienne" van Alfred de Musset en de eenakter „De liefde en de piano" van Feydea. Voorts zongen de kandidaten Marja Kok en Rudolf Lucieer het liedje „O, no John" en bracht Carol van Herwijnen Alouetteten gehore. Hierboven de zes geslaagden. V.l.n.r Krijn ter Braak, Marja Kok,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1965 | | pagina 13