w
Rotterdams Toneel
in „Histoire de rire"
kunst
DE NIEUWSTE PANTALON: TS-Qualky ^-van^e/iAa
BRITTENS „PETER GRIMES"
IN EEN HARDE OPVOERING
kaleiöos^Q9P
Jewtoesjenko's ideeën
zijn onveranderd
Frappante creatie
van Joan Remmelts
SADLER'S WELLS-OPERA
tEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 20 MEI 1905 VIJFDE BEAD
PUBLIKATIE VAN A.K.Ü., ARNHEM
De in 1899 geboren Franse auteur Armand Salacrou heeft ruim
toneelwerken op zijn naam staan, waarvan vele surrealistische
lementen bevatten. In Frankrijk gaat hij door voor één van de
elangrijkste vertegenwoordigers van het moderne toneel.
s land werd zijn werk weinig
peeld, het Rotterdams Toneel
ïrde in 1955 het verzetsstuk „Het
raad" (Les nuits de la colère) op,
Toneelvereniging in 1954 „De
arten zijn gedeeld" (Dieu le savalt)
gisteravond gaf de Nederlandse
rnedie voor K en O een verzorgde
orstelling van de in 1940 geschre-
n comedie „Om te lachen" (His-
ire de rire).
dit nogal gerekte maar geens
van geest gespeelde blijspel be-
ndelt de schrijver de amoureuze en
raze avonturen van de twee gehuw-
t vrouwtjes, Adelaide en Helène met
I in minnaars, waarbij de 20 jaar
idere echtgenoot van laatstge-
emde, Jules Donaldo aan het ge-
;en diepere achtergrond ver-
mt met een sterk geschreven wijs-
rige bespiegeling die, in het tweede
drijf naar het hoogtepunt voert.
Dat dit in feite ten volle werd be-
ikt was hoofdzakelijk te danken
n de frappante wijze waarop Joan
I emmelts, van wie we in de loop der
ren toch wel iets gewend zijn, de
;uur van Jules Donaldo tot in de
jnste nuances tot leven wist tei
tngen.
Petra Laseur gaf een markante uit-
elding van de wisselvallige, onbe-
Icenbare en nochtans charmante
deladde, die na haar avontuurtje
veilig in de open armen van
ar echtvriend terugkomt.
Springers favoriet
op kunstveiling
n een stampvolle zaal met veel
litenlanders, vooral Duitsers en En
ken, is gistermiddag tijdens de
unstveiling bij Mak van Waay aan
it Rokin in Amsterdam o.m. een
intal Springers geveild. Ze brach-
zoals al werd verwacht, heel veel
tl ild op.
Een afbeelding van de St.-Antho-
k Breestraat in Amsterdam kwam
»r f 32.000 in het bezit van een Ne-
fflandse verzamelaar. Twee andere
trken van Springer, een gezicht op
Binnen Amstel en een gezicht op
Drommedaris te Enkhuizen wer
ft door Nederlandse particulieren
kocht voor resp. f 11.500 en f 19.000.
m stilleven van Floris van Schoo-
j n (lste helft 17e eeuw) ging in En-
Üflse handen over voor de fikse som
f13.000. De f5.400 die iemand
-."er had voor „poezenmoeder met
Kiende poesjes" van Henriëtte Ron-
%r werd door deskundigen een voor
it doek „zeer vaste prijs" genoemd,
fit vond men ook van de f 6600 die
vruchtenstilleven uit de Vlaamse
looi opbracht, een doek dat met
afmetingen van 177 X 251 voor
muurdecoratie nogal onhanteer-
werd genoemd. De bedragen,
larvoor de overige stukken gister-
Wdag werden geveild, lagen op het-
t Üde hoge niveau als de bovenge-
tonde.
Helène Donaldo verkreeg van Kitty
Janssens de allure van de vrouw, die
eindelijk overtuigd is de juiste mam
gevonden te hebben, om dan tot de
ontdekking te komen dat de minnaar
moeilijker blijvend te boeien is dan
de liefhebbende, zij het dan 20 jaar
oudere echtgenoot. De beide vrienden
Gerard Barbier en Jean Louis Des-
hayes werden door Paul Cammer-
mans en Allard van der Scheer le
vendig en vlot, maar naar onze
smaak wat te nadrukkelijk weerge
geven Hein Boele slaagde erin, de
minnaar van Adelaide, Achille, de
jeugdige frisheid, de vreugde en de
diepe teleurstelling van een eerste
liefde mee te geven. Tenslotte ver
spilde Diana Dobbelman als Nicole
bijgenaamd Coco d' Atibes, haar aan
trekkelijkheden tevergeefs aan de
standvastige Gerard.
De vertaling was bij Johan de
Meester in goede handen en Jan
Teulings voerde de regie.
De beide décors getuigden van de
goede smaak van de ontwerper, Har
ry Wich.
Er waren bloemen voor de dames
en het publiek dat de schouwburg
geheel vulde, liet het aan luide bij
valsbetuigingen niet ontbreken.
Vrijdagavond laatste voorstelling.
B. H.
Nationale boekenmarkt:
reeds 30.000 bezoekers
De Nationale Boekenmarkt, die in
het RAI-gebouw in Amsterdam wordt
gehouden had gisteravond in totaal
een bezoekersaantal van 33.000 ge
boekt. De ruim 100 stand-houders
in „Europa's grootste boekhandel"
zjjn niet ontevreden. Zoals een hun
ner zei: „In plaats van Jan-publiek
die zij hadden verwacht, hebben zij
Jan-boek gekregen". Dat betekent,
dat er zeer geinteresseerd publiek
komt, dan niet alleen kijkt, maar
ook koopt.
De belangstelling gaat speciaal uit
naar naslagwerken en andere infor
matieve lectuur. Enkele uitgevers me
nen dat dit een gevolg is van o.a.
de televisie, die de weetgierigheid
prikkelt.
Het is niet geweldig druk, maar
wed gezellig druk in de RAI, die o.a.
wordt bezocht door honderden mid
delbare scholieren in groepsverband.
Soms gaat het enthousiasme van de
jeugdige bezoekers wel eens te ver
en dreigen er boeken in zakken of
tassen verloren te gaan. Over het
algemeen wordt er echter weinig ont
vreemd uit de stands. Opvallend is
de grote belangstelling die de jeugd
voor de boeken blijkt te hebben. De
uitgevers en uiteraard ook de
boekhandelaren hopen dat zij dat
in de naaste toekomst in hun por te-
monees kunnen merken.
Scapino Ballet
bestaat 20 jaar
Ter opluistering van zijn 20-
jarig bestaan zal het Scapino-bal-
let van 12 tot 14 oktober in Am
sterdam een Nationaal Scapino-
Festival organiseren. Alle lagere
en u.l. o.-scholen in Nederland
zullen worden uitgenodigd om
met de leerlingen van 10 tot 16
jaar een dag naar Amsterdam te
komen.
Het programma omvat een ballet
voorstelling, een rondvaart en voorts,
naar keuze van de school, een bezoek
aan artis of aan een der hoofdstede
lijke musea. In Theater Carré zat het
Scapino Ballet optreden met een
heel nieuw programma, waarvoor
Hans Snoek, Jan Rebel en de Engels
man Walter Gore choreografieën
zullen instuderen.
Definitief afscheid
Albert van Dalsum
Albert van Dalsum heeft gister
avond zjjn definitief laatste voorstel
ling gegeven in de Elndhovense
Stadsschouwburg met het spelen van
de titelrol in „Koning Lear" van
Shakespeare in de opvoering door de
Haagsche Comedie.
Aan het einde der voorstelling wel
ke voor een totaal uitverkochte zaal
ging, werd hij toegesproken door drs.
G. van der Kruijs, wethouder van
Onderwijs en Culturele Zaken, die
hem namens het gemeentebestuur
grote lauwerkrans met rood-witte
anjers omhing. Voorts bood hij Al-
bert van Dalsum namens het hul
digingscomité uit de burgerij een ge
schenk onder couvert aan.
In zijn dankwoord herinnerde Van
Dalsum o.m. aan de bevrijding van
Eindhoven in 1944. Hiermee begon
ook voor hem, zo zei hij, de bevrij
ding en zijn optreden voor de zen
der „Herrijzend Nederland".
Een scène uit
Histoire de rire"
De 31-jarige Russische dich
ter Yewgeny Yewtoesjenko
heeft gisteravond in Turijn ver
klaard dat zijn ideeën onveran
derd zijn gebleven ondanks de
kritiek die ex-premier Chroesjt-
sjow en de Sowjet-schrijvers
unie er twee jaar geleden op ge
leverd hebben. Die kritiek werd
toen aanleiding dat het bezoek
van Yewtoesjenko werd afge
last. Nu is het, twee jaar later,
toch nog doorgegaan. De Rus
sische dichter zal in diverse Ita
liaanse steden gedichten recite
ren en vragen beantwoorden.
Yewtoesjenko zei dat hij nu nog
denkt wat hy toen dacht en dat er
niets veranderd is. Hij zei dat er toen
iets geweest was waar hij 't niet mee
Recordbelangstelling
Festival werkende
jeugd in Tilburg
Het vierde Nationale Festival voor
de werkende jeugd, dat van 26 t/m
30 mei in Tilburg wordt gehouden,
heeft een record aan inschrijvingen
geboekt. Het maximum toelaatbare
van 500 werd bereikt; 250 gegadig
den moesten worden afgewezen.
De deelnemers, die verdeeld wor
den over 128 gemeenten, zijn af
komstig uit 215 bedrijven. Onder het
motto „kunst is onmisbaar in elk
mensenleven" worden zij vier dagen
in contact gebracht met de kunste
naars. Daartoe zijn zy verdeeld in
gespreksgroepen van 20 personen.
Voorts zullen de deelnemers, die in
leeftijd variëren van 17 tot 23 jaar,
er zijn ditmaal 260 jongens tegen
over 240 meisjes, voorstellingen kun
nen bijwonen door de toneelgroep
theater, het Ned. Dans Theater, het
Ned. Mime-Theater, de Ned. Come
die en de dansgroep Morava. Het
Brabants Orkest neemt eveneens een
avond voor zijn rekening met een
programma waarop werken van
Wagner, Ravel en Tsjaikowski voor
komen. Voorts is er een optreden
van het Israëlische echtpaar Ester
en Abraham Ofarim en zullen Her
man van der Horst, Bert Haanstra
en Charles Huguenot van der Linden
enige van hun films vertonen.
Met 66 inleiders zullen de deelne
mers voorts kunnen spreken over to
neel, literatuur, toneel, ballet en mu
ziek. Van de totaal kosten van dit
Festival, f 150.000, wordt het meren
deel der inkomsten verkregen uit
subsidies van Rijk, provincie en ge
meenten, alsmede uit het bedrijfsle
ven.
eens was en dat dat hem de kritiek
van Chroesjtsjow en zijn collega's
had bezorgd, maar dat hij daar nog
net zo over denkt.
Op het onderwerp van het toen
malig geschil ging hij niet in. Yew
toesjenko gaat naar Milaan, Rome
en Napels.
Yewtoesjenko zinspeelde op zijn
vroegere problemen, toen hij op de
persconferentie verklaarde dat hij
„zich steeds weer verheugd voel
de wanneer hij een kans kreeg om
het Westen te bezoeken".
„Reizen is leren, leren hoe het
Westen werkelijk is en niet zoals
sommigen in Rusland menen dat
hte is. Leren over de goede en slech
te beginselen van het Westen, zijn
goede en verkeerde mensen, zijn
ideeën en werken goed en slecht,
stecht en goed zijn vooral op de we
reld te vinden en niet alleen in het
Westen", zei hij.
Yewtoesjenko noemde zich „een
dichter van beroep, een van die 3.500
intellectuelen, die leven van de gro
te populariteit, die gedichtenbundels
in de Sowjet-Unie genieten".
Poëzie werd sterk gemist
(Bijzondere medewerking)
Terwijl ons land voor de brokken zit van een gelikwideerde Ned.
Opera en huiverig uitziet naar de peperdure stagione-produktie van
Maurice Huisman, maakten we gisteren in het kader van de Britse
Week in Amsterdam, kennis met de Sadler's Wells-Opera uit
Londendie met een dubbele bezetting er sinds jaren in slaagt zo
wel de stad Londen als het gehele Britse land te voorzien van een
respectabel repertoire. Het telt gemiddeld 85% opera-bezoek,
terwijl dit cijfer in de provincie tot 90% oploopt. Dit niet alleen
met het zogenaamde ijzeren repertoire, maar ook met nieuwere
werken.
Terwijl thans het ene deel van het
gezelschap van Sadler's Wells in Za
greb hedendaagse werken speelt,
vertoeft het andere in ons land om
drie dagen achtereen drie verschil
lende theaterwerken te brengen.
Gisteravond vond de eerste plaats
met de opera „Peter Grimes" van
Benjamin Britten, waarvan zij in
1945 de wereldpremière speelden. In
ons land heeft de Ned. Opera het
regelmatig ten tonele gevoerd en
in 1955 en in 1960 met een zekere
waardering van ons publiek. Men zal
zich herinneren dat het libretto be
rust op het 18de eeuwse dorpsver
haal waarin de vissersman Peter
Grimes wordt verdacht een jong
maatje aan boord van zijn schip om
Amerika heeft
een krachtige
„Minutcman"
De Amerikaanse luchtmacht heeft
gisteren een programma van een
miljard dollar onthuld, dat bestemd
ls voor de vervanging van 800 inter
continentale raketten van het type
Minuteman-I door het type Minute-
man-II dat groter en krachtiger is.
Volgens de luchtmacht heeft het
nieuwe type meer reikwijdte, heeft
een grotere lading en is het accura-
ter, terwijl het de kosten voor het
ontwikkelen van een nieuw wapen
systeem bespaart.
De luchtmacht zal 200 Minute-
man-raketten plaatsen op de lucht
machtbasis in Cheyenne, Wyoming.
Vier andere groepen van 200 raket
ten bevinden zich op de luchtmacht-
s in Malmstrom (Montana),
Ellsworth (Zuid-Dakota) Minot
(Noord-Dakota) en Whiteman (Mis
souri).
1. M. Helms directeur
Schouwburg Heerlen
Ter voorziening in de vacature
ontstaan door het aftreden van de
heer A. H. Vankan, als directeur
van de Heerlense Stadsschouwburg, is
met ingang van 1 augustus 1965 be
noemd de heer I. M. Helms in Am
stelveen.
De heer Helms (41) bekleedt thans
de functie van administrateur van de
Ned. Opera in Amsterdam. Na zijn
middelbare schoolopleiding studeerde
de heer Helms drie jaar aan het
conservatorium in Amsterdam. Na
korte tijd als assistent bedrijfsleider
by het Tuschinski-concern te heb
ben gewerkt, werd hij in 1946 aan
gesteld als bedrijfsleider van de Rot
terdamse Schouwburg. In 1951 aan
vaardde hij op uitnodiging van de
toenmalige intendant van de Ned.
opera bij deze instelling zijn tegen
woordige functie.
het leven te hebben gebracht. Peter
Grimes voor de rechter gedaagd,
krijgt vrijspraak, maar de bevolking
van het vissersdorp Aldeborough kan
zich met deze uitspraak niet vereni
gen en blijft mokken. De weduwe
Ellen Orford, onderwijzeres van het
dorp, beschermt hem tegen het ge
kuip en draagt ertoe bij dat Peter
Grimes na lang aandringen opnieuw
een jongen uit het armenhuis krygt
om Sis jongmaatje aan boord van
zijn schip te werken. Dit jongetje
valt te pletter van de rotsen. Peter
Grimes neemt nu het besluit met
zijn schip zee te kiezen en brengt dit
met zichzelf tot zinken, aldus de
dichterlijke bewerking van de Angli
caanse geestelijke Jeorges Crabbe.
Tegengestelde
complexen
Bjj de vele opvoeringen in Enge
land en by de talrijke radio- en tv-
uitzendingen is aan deze compositie
veel commentaar ontsproten. Niet
het minst van psychologische aard.
Het verhaal bevat dan ook vele
tegengestelde complexen van mense
lijke goedheid tot ruineuze dorpsrod
del, van ontmoedigende liefde van
de dorpsonderwijzeres voor de zee
man en diens keiharde belevenis om
de tweede jongen voor ogen te zien
sterven.
De niet te miskennen knappe com
positie van Benjamin Britten gaat
deze contrasten niet altijd te boven
in zijn muziek, hoewel de aspecten
van innerlijke menselijkheid in me
lodie en ritme, harmonie en expres
sie van spel en décor een waarde
krijgen in deze opera. Voor Sadler's
Wells-opera was dit gisteravond, met
zijn jarenlange ervaring, een hoogst
belangrijke zaak, en vooral muzikaal
doordacht. Deze interpretatie was
een prestatie van de dirigent Charles
Mac Kerras vertolkt; te weten hard
van toon en exact van uitgebalan
ceerde vormgeving. Als men nu weet
dat Britten zijn intenties op een dik
wijls langdurig herhalende basis een
steeds uitgebreidere vormbouw geeft,
dan klinkt deze weergave zonder
meer vermoeiend.
Bulderende Grimes
De opvoering mist de poëzie, die
stellig in het verhaal schuilt. Dit
werd een zwak punt voor Brittens
compositie, die een mildere benade
ring kreeg. De solisten waren van
luide tongriem gesneden en al
dus maakte Ronald Dowd een vaak
bulderende Peter Grimes, zij het met
de zelfkanten van sentimentaliteit.
Zyn geliefde Ellen kreeg in de ver
tolking van Elizabeth Fretwell een
lieve weergave, maar vrijwel steeds
detonerende zang. De waardin
door Sheila Rex was prachtig en de
onder haar zorg in deze herberg ver
toevende liefjes zongen best'.
Ook al de andere solisten toonden
hun verzekerdheid, meestal hard
van toon, zoals ook de regie van Ba
sil Coleman was en de nogal natu
ralistische décors van Alan Tagg.
We hebben Brittens opera in al zRn
verstandelijke voegen gehoord en ge
zien met minder muziek dan hij zelf
zal hebben bedoeld.
Staking bij Foyle's
Meer dan honderd bedienden van
Foyle's in Londen, die zegt de groot
ste boekhandel ter wereld te zijn,
gingen gisteren in staking. De mees
te stakers waren Duitsers, Denen,
Zweden, Zwitsers en Nederlanders. Zij
legden het werk neer uit protest te
gen het ontslag van de 22-jarige
Australiër Marius Webb. Ook vroe
gen zij erkenning van hun vakbond
en een hogere loonschaal.
Er werken ongeveer 350 employé'#
bij Foyle's, onder hen zijn zeer veel
Europese buitenlanders, die in de
winkel werken om hun Engels te
verbeteren.
De eigenaresse, mej. Foyle ont
kende, dat Webb ontslagen is we
gens vakbondactiviteit, zoals de sta
kers beweren. Zij zei dat hij ontsla
gen is, omdat hy zich niet aan de
werktijden hield.
De vakbond heeft voorts geklaagd,
dat er geen standaard bestaat voor
de salarissen bij Foyle's. Sommige
winkelbedienden krijgen er 95 gul
den per week, andere 20 gulden min
der.
Iemand van de bond vertelde ook,
dat er geen w.c.'s zijn voor het per
soneel. Hy zei dat Foyle's op deze
wijze de mensen van het vasteland
een slechte indruk geeft van Enge
land.
Newyorkse senaat
schaft doodstraf af
Een democratisch wetsontwerp, dat
een vrywel algehele afschaffing van
de doodstraf wil in de staat New
York, is gisteren met een gering
stemmenverschil door de wetgevende
vergadering goedgekeurd en naa*
goevemeur Rockefeller gezonden.
De leider van de democratische
meerderheidsfractie heeft inmiddels
verklaard te verwachten, dat de re
publikeinse gouverneur zijn veto
over het wetsontwerp zal uitspreken.
Rockefeller heeft kritiek op enkele
onderdelen van het wets-ontwerp,
maar heeft verklaard geen besluit te
zullen nemen alvorens het hem heeft
bereikt.
Het wetsontwerp werd goedgekeurd
met 78 tegen 67 stemmen twee
meer dan het vereiste minimum aan
taal.
De doodstaf zal volgen# dit wets
ontwerp alleen nog uitgesproken kun
nen worden voor de moordenaars
van politie-agenten en voor perso
nen, die tot levenslang zijn veroor
deeld en dan een moord plegen.
Gisteravond ls In het RAI
gebouw in Amsterdam de gene
rale repetitie gehouden van de
Brits-Nederlandse Taptoe, wel
ke ter gelegenheid van de Britse
week op 20. 21 en 22 mei wordt
gehouden.
