Residentie-Orkest onvermoeid
uit de Ver. Staten terug
r
DE NIEUWE SK0DA1000 MB f 5450
Neerlandia incasseerde
talrijke ovaties
blijf jong, blijf fit: fiets!
BESLUIT MEESTERSERIE K. EN O.
Schumann herleefde
in Tschaikowsky
Uitwisseling Vlaams-
Nederlands toneel
Ï3T
)NS
Elite - ensemble
onder Boellaard
Zeg het
met
bloemen
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 23 APRIL 1963 ZESDE BLAD
Intussen onze hulde voor de per
fecte realisatie van deze uitbundige
orkestrale pracht in rijkste verschei
denheid. getuigenis van prachtige
ensemblecultuur, waarvoor de grootst
mogelijke lof mag gelden. Het ova
tionele applaus, dat hierna opklonk,
was dan ook terecht op zyn plaats.
Een schitterend en imposant besluit
dezer meesterserie, waarmee K en O
opnieuw grote eer heeft mogen in
leggen.
H.
\E leden van het Residentie-Orkest zaten daar weer, het va-
derland getrouwe, alsof ze niet zo juist een vermoeiende,
ccesvolle tournée door Amerika achter de rug hadden. En ook
an Otterloo zwaaide weer even onvermoeid de scepter na de
lerlei lof naast enkele kritische geluiden die hij er oogstte.
Niettemin was er een omissie in de regie van dit laatste ..meester-
ncert" voor K. en O. Waarom niet tevoren aangekondigd, dat
première van Ary Verhaars ..Priamel" verviel, omdat het or-
stmateriaal daarvan nog niet door de Stichting Donemus be-
hikbaar gesteld kon worden? Nu viel men pardoes in Webers
)beron"-suite. Wie oren heeft om te horen, kon dat natuurlijk
middellijk onderkennen, maar hoeveel „ongeschoolde" oren zijn
niet? De bezitters daarvan moesten dus maar raden, wat er ge-
I peld werd
het werd een ouverture „Oberon", die er zijn mocht: een
:ërieke, glanzende sprookjeswereld bloeide op, welluidend van
met verve gehanteerd en in uiterste discipline gereprodu-
td.
ndré Tschaikowsky,'hier bekend
r zijn onlangs gegeven hoogwaar
recital voor de „Kunstkring",
idhaafde volop zijn reputatie in
umanns meesterlijk pianoconcert
op. 54.
irtuoos van techniek, voortvarend
toch romantisch van opvatting
het nergens overtrokken met
resolute en markante inzet, wei-
onmiddellijk van alles beloofde,
beloften gingen allengs meer en
in vervulling: een solist, die
cht zijn prijzen op de concoursen
Warschau en Brussel verdiend
hebben en zich sindsdien een
rrationale faam verworven heeft,
zijn sterk persoonlijk spel, on-
eund door een toucher, dat van
ikschoonheid vervuld is, kan nog
alles verwacht worden. Een pia-
die een concert als dit constant
muziek, of zo men wil tot
ikaal leven opwekt, zowel in de
luimige hoekdelen als in het
br m-poëtische middendeel.
bewogen medewerking wist te dwin
gen, zodat een sluitend geheel en een
gebeurtenis van groot artistiek for
maat ontstond, waarnaar te luisteren
een vreugde was. Zo gespeeld, is deze
Schumann het aanhoren nog altijd
ten volle waard!
Willem van Otterloo en An-
dré Tschaikowsky voor hun
Schumann-inter prefatie.
(Foto L.D./Holvast)
Tschaikowsky mocht uitbundige
dank incasseren.
Na de pauze de fantastische knap
geïnstrumenteerde „Symphonie
phantastique", het „drame instru
mental", dat blijkbaar, ondanks een
zekere breedsprakigheid en het bom
bastische karakter, de speciale voor
keur van Van Otterloo heeft, een
voorkeur, welke wij persoonlijk ech
ter niet in elk opzicht kunnen delen.
Een der eerste voorbeelden van
rechtgeaarde illustratieve program
mamuziek, waarin het „idee fixe"
door alle vijf delen zijn rol blijft
spelen. Alle smarten, die de jeugdige,
door de actrice Henriëtte Smithson
afgewezen Berlioz moest ondergaan,
komen hier op een gepassioneerde
wijze tot expressie. Met een vredig
sereen-pastoraal „Scène aux champs"
als sterk contrast, waarin de Engelse
hoorn en hobo onvergelijkelijk duet
teren. Tot slot de groots opgezette
apotheose, na het lugubere heksen-
feest met doodsklokken en wat niet
al: alle orkestrale registers worden
oorverdovend opengetrokken, alle ex
pressieve mogelijkheden uitgebuit.
Maar dat het soms, bij dit vervoe
rende pathos, soms net een ietsje te
veel van het „goede" wordt, zal nie
mand ontkennen.
Geen politiek in
Singer-museum
Catalogus na protest
ingetrokken
Op zeer dringend „verzoek" van de
zaakgelastigde in ons land van de
(communistische) Volksrepubliek
China, heeft de directie van het Sin
ger-museum in Laren, de verkoop
en verspreiding stopgezet van een
catalogus, waarin toelichting en in
leiding op de expositie „hedendaag
se schilders van Formosa" werd ge
geven.
In gezelschap van een tolk ver
voegde zich de zaakgelastigde van
de Volksrepubliek, de heer Li En
chiu, zich aan het museum om te
protesteren.
Naar een bestuurslid van dit mu
seum ons vanmorgen meedeelde, is
toen de beslissing genomen de cata
logus (waarin o.a. wordt gesproken
over „Kunst uit het vrye China")
in te trekken. De Formosiaanse ex
positie, die staatseigendom is, werd
naar ons land gehaald door bemidde
ling van een broer van een Larense
beeldhouwer, die in dit gebied een
diplomatieke functie vervult. Van de
bladen is thans in Singer na
strenge selectie een derde te zien.
„We moeten ons niet met politiek
bemoeien, dat is niet goed voor een
museum als het onze. Wy willen al
leen mooie dingen laten zien meer
niet", aldus het museumbestuurslid.
Na 3 mei, de sluitingsdatum van de
tentoonstelling in Singer, gaat de
collectie door ons land, zonder cata
logus.
Koninklijk paar naar
taptoe Britse week
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard zijn voornemens op donderdag
20 mei 1965 des avonds de militaire
taptoe in het RAI-gebouw te Amster
dam bij te wonen, die wordt gehou
den in het kader van de Britse week.
In het kader van het culturele akkoord tussen België en Neder
land zal dit jaar weer de traditionele toneeluitwisseling worden ge
houden tussen het gezelschap van de Kon. Vlaamse Schouwburg
uit Brussel en toneelgroep Centrum uit Amsterdam.
Het Belgische gezelschap zal van
4 t/m. 12 mei een tournee door ons
land maken met twee Nederlands-
Vlaamse stukken: „Adam in balling
schap" van Joost van den Vondel en
advertentie
si
breeuw.^ •0mnW5.v het
3 Stenen "V'onS
ook in
„Nana" van Staf Knop. In deze
voorstelling, die onder regie staat van
Jo Dua zullen de actrice Vera Veroft
en de acteur Senne Souffaer resp. de
rol van Eva en Adam vertolken. Sen
ne Souffaer zal in 't komende seizoen
bij de toneelgroep Ensemble
gastrol vervullen.
„Nana" van de Vlaming Staf
Knop, wordt op 10 mei in het Am
sterdamse nieuwe De La Mar Thea
ter opgevoerd. Anton Peters zal het
stuk regisseren. Medespelenden zijn
o.a. Denise Deweerdt en Nand Buyl.
Toneelgroep Centrum gaat van 6
t/m 11 mei naar Brussel met „De
gedachte" van Leonid Andre jew, „De
eerbiedige lichtekooi" van Jean Paul
Sartre voorafgegaan door „De min
naar" van Harold Pinter, „Elektra"
van Euripides en „De polyster Pol
ka" van Dimitri Frenkel Frank.
De Nederlandse ambassadeur in
Brussel zal op 6 mei ln de ambassade
aan de acteurs en actrices van „To
neelgroep Centrum" een souper aan
bieden.
modern én degelijk
royaal én zuinig
luxueus én praktisch
sportief én veilig
Autobedrijf A. REYS, Hoge Rijndijk 55, Zoeterwoude, telefoon 22381
Automobielbedrijf L. C. OTTO, Herenweg 21, Noordwijk Binnen, tel. 2820
Onderzoek tegen
staatssecretaris
De Westduitse bonds kanselarij
houdt zich op het ogenblik bezig met
de bestudering van een aantal do
cumenten over de activiteiten tij
dens de oorlog van de staatssecreta
ris voor Ontwikkelingshulp, Vialon,
die destyds hoofd der financiële af
deling van de rijkscommissaris voor
het oosten in Riga was.
Deze documenten zijn afkomstig
van ir. Wiesenthal, het hoofd van
het Joodse documentatiecentrum in
Wenen, terwijl van ander materiaal
in Oost-Berlijn kon worden kennis
genomen.
Tegen Vialon is reeds een vooron
derzoek gaande in verband met
meineed, die hij zou hebben gepleegd
in een strafzaak tegen Heuser, oud-
hoofd der recherche van de deel
staat Rijnland-Palts. Hy zou toen
onder ede hebben verklaard, tijdens
zijn werkzaamheden in Riga niets
te hebben geweten van massa-execu
ties van joden.
Na een jarenlang onderzoek is het
Frankfortse openbaar ministerie
overgegaan tot het instellen van een
gerechtelijk voor-onderzoek tegen
zestien juristen, die een vooraan
staande positie bekleedden in het
Duitsland onder Hitier.
De betrokkenen worden beschul
digd van medeplichtigheid aan mas
samoorden die binnen het bestek van
de zogenaamde euthanasie-actie be
dreven werden. Tot de zestien juris
ten behoort de voormalige staats
secretaris van Justitie, dr. Schlegel-
berger uit Flensburg, die nu 89 Jaar
Schenking en legaat voor
Boymans-Van Beuningen
Een schenking en een legaat heb
ben de verzameling van het museum
BoymansVan Beuningen in Rot
terdam verrijkt met enige waarde
volle kunstvoorwerpen. „Kulturkreis
im Bundesverband der Deutschen
Industrie te Keulen schonk het mu
seum twee kleurhoutsneden getiteld
„Der Bauernkrieg", van de kunste
naar Grieshaber. Deze houtsneden
werden ontvangen ter gelegenheid
van het feit dat tijdens de Duitse
week een tentoonstelling van heden
daagse Duitse kunst heeft plaatsge
vonden.
Het legaat, betreft drie werken die
door mej. S. M. C. Kronenberg uit
Utrecht aan het museum werden ge
legateerd. Het zijn een tekening van
Vincent van Gogh, een tekening van
John Raedecker en een aquarel van
Jan Toorop.
jpaar plezierigmet
■waardezegels
van 15 en 25 ct.
vraag vooral onr. de
DUET-spaarkaart
Kees Buurman exposeert
in Nieuwkoop
De Leidse kunstenaar Kees Buur
man exposeert van 1 tot 24 mei schil
derijen en litho's in ,,'t Regthuys" in
Nieuwkoop. Zijn expositie wordt za
terdagmiddag 1 mei des middags om
half vier geopend door de heer H.
Logger, kunsthistoricus in Leiden.
Expositie Naum Gabo
Van heden af tot 8 juni wordt in
het Amsterdamse Stedelijke Museum
een overzichtstentoonstelling gehou
den van de 75-jarige Amerikaanse
kunstenaar Naum Gabo. De expositie
de eerste in een reeks van deze
tentoonstellingen in Europa. Zij om
vat 25 constructies, een zelfde aan
tal geschilderde werken en meer dan
40 tekeningen.
Beeldhouwster Renee
Sintenis overleden
De bekende Duitse beeldhouwster
Renee Sintenis is gisteren na een
langdurige ziekte in Berlyn overle
den. Zy is 77 jaar geworden.
Zy was vooral bekend door haar
beelden van dieren. Vele van haar
werken zyn thans het eigendom van
Musea in Duitsland en enkele andere
landen, waaronder de VS.
In de dagen van het nazi-regieme
was het aanvankelijk verboden haar
werken in het openbaar te vertonen
omdat men dacht dat zij van joodse
afkomst was. Toen de nazi-„kunst-
kenners" echter te weten kwamen
dat dit niet het geval was, wees Sin
tenis hun aanbod om weer deel te
nemen aan tentoonstellingen onder
auspiciën van Hitler van de hand.
131
„Kunstmaand Amsterdam"
O.a. 27 Nederlandse composities
De Kunstmaand Amsterdam"die van 14 mei tot en met 14 juni
wordt gehouden, biedt ook dit jaar weer een grote verscheidenheid
aan manifestaties op velerlei gebied. Op 14 mei zal het Kunst-
maandorkest onder leiding van de na een ziekte van enige maanden
en thans weer herstelde Anton Kersjes o.m. een concert geven voor
zeven pauken en een koperorkest van Geza Friddie deze compo
sitie in opdracht van de regering heeft gemaakt. In totaal worden
van acht Nederlandse componisten 27 composities in de Kunst
maand uitgevoerd.
Dirigenten zijn behalve Anton
Kersjes, Edo de Waard en Bart van
Beinum. Voorts zullen als solisten
optreden Hans Henkemans, Klasiene
van der Vinne, George van Renesse,
Willem Brons, Theo Olof en Jan
wyn.
De toneelgroep Studio zal met
Henk yan Ulsen in de hoofdrol in
theater „De brakke grond" enige uit
voeringen geven van het „Dagboek
van een gek" naar de novelle van Ni-
Concertmeester Bresser
onderscheiden
Tot ridder in de Orde van Oranje
Nassau is benoemd de heer J. G.
Bresser (Amsterdam), eerste con
certmeester van het Concertgebouw
orkest in Amsterdam.
De bij deze onderscheiding beho
rende versierselen zijn de heer Bres
ser, die de pensioengerechtigde leef
tijd heeft bereikt, gisteravond uitge
reikt in de kleine zaal van het Con
certgebouw door mr. H. J. Reinink
directeur-generaal voor de Kunsten
en voor buitenlandse culturele be
trekkingen van het ministerie voor
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk.
colaj Gogol. De muziek hierby wordt
uitgevoerd door het Kunstmaandor-
kest.
Het opera-gezelschap Forum zal de
opera Don Giovanni van Mozart ten
gehore brengen. Voorts zyn er nog
uitvoeringen door het Gaffinokwar-
tet, het Nederlands Strykkwartet.
Het Amsterdams pianokwartet, het
Collegium Musicum Amstelodamense
en het Guarnieri Trio.
Plaatsen van uitvoering zyn het Con
certgebouw, de Bachzaal, het con
gresgebouw van de RAI en het thea
ter „De brakke grond". Volgens de
directeur van de Stichting Kunst
maand Amsterdam, de heer Jan
Huckriede, heeft de Kunstmaand
vorig jaar meer mensen getrokken
dan in 1963, nameiyk 3200 tegen 2600
personen.
Radioreportage van
regeringsverklaring
AVRO en KRO verzorgen dinsdag
een radioreportage van de bijeen
komst van de Tweede Kamer, waar
in de minister-president, mr. J. M.
L. T. Cals, de regeringsverklaring
van het nieuwe kabinet zal uitspre
ken. De uitzending begint om 13.00
uur via de zender Hilversum 2.
Advertentie
Het is weer lente het is weer tijd om over zo'n s
fijne zo'n veilige nieuwe fiets te denken.
In het St.-Antonius-Clubhuis zat „Neetlandia" van Lauw Boel
laard weer op het podium. Om er een top-concert" weg te schen
ken. Voor het accordeon moet in de hogere lagen altijd nog een
beetje gepleit worden. Hoe ziet men het? Toevallig stond gisteren
in dit blad te lezen: „het accordeon gaat de weg van het oude draai
orgel, verdrongen door draagbare radio en muziekautomaat, en
eens heeft het accordeon zelf dit straatorgel verdrongen"Dat be
richt stamde uit Italië. Dit sloeg dan wel op het „volksinstrument"
speelgoed van de zich amuserende dilettant'. Lauw Boellaard deed
wel wat anders horen en wie kijk heeft op een publiek in de zaal
kan daaraan toevoegen, dat ook een Neerlandia-publiek wel „wat
anders" is geworden!
Enige honderden herinneren zich
Würbhner's wereldaccordeonorkest,
1959 in de Stadsgehoorzaal. Deze zaal,
met een goed kwantum intelligentsia
bevolkt, raakte verbaasd in vuur en
vlam. Dit wereldorkest is ontbonden;
daar (met name in Duitsland) zo
veel élite-ensembles ontstonden,
verenigingen met esthetisch stands
gevoel dat het grote voorbeeld
niet meer nodig bleek. Zoiets geldt
ook voor het Leidae „Neerlandia",
als élite uniek in ons land. Würthner
dirigeerde hier toen om. de Irishe
Suite van Maty as Seiber, die ook
gisteren werd verklankt. Dat gaf een
vergelijkingsmaatstaf. Welnu, er is
ternauwernood verschil
Aangevangen werd met Nicolaï's
ouverture der „Lustigen Weiber von
Windsor". Die ouverture „wtis" er,
voluit, niet als een surrogaat, van de
symfonische „échte", doorzichtig in
al haar bouwelementen en in een
perfecte orde van hoofd- en neven-
stemmen. De elastische, stabiele en
sfeertreffende, als aangestreken toon
in het pianissimo der eerste maten
was al het uitlokken van een ere-
certificaat. Een sobere vertolking, die
licht en luchtig puur de vormen in
reine figuren tekende met een niet
te miskennen melodische kracht,
maar op geen enkel moment een
overbelichting of charge toeliet. Ver
tolking van een dirigent, die zich de
klassieke instelling heeft verworven.
Hiermede hebben we al min of
meer het verdere, nogal royaal ge
vulde programma naar de reproduk-
tieve zijde gekarakteriseerd, een pro
gramma dat twee premières voor
Nederland bevatte. Variationen für
Akkordeon-Orchester van genoemde
Würthner en de Rocky Mountains
Suite van Julius Steffaro.
Deze moderniserende Würthner
die van het orkest een grote, kleu-
rings- en nuanceringskunst verlangt
is een ruk omhoog gegaan als
componerend musicus.
Van een verleden tweehanosroman-
tiek is vrijwel geen spoor meer over.
Deze variaties kunnen als zelfstan
dige, alles eisende etudes worden ge
zien, bekroond met niet minder dan
een knap doorwerkte fuga.
De Suite van Steffaro mag ook een
voortreffelijke, en voor de timbres,
feestelijke keuze heten, waarin de
drie elektroniums en de elektrisch
versterkte bas hun symfonisch aan
vullende diensten zonneklaar ten toon
spreidden. Niet het minst in het ver
rukkelijk georkestreerde begindeel
„Sunrise".
Als belangrijke programma-num
mers noemen we nog de Urendans uit
Ponchielli's opera „La Gioconda" en
Liszt's 2de Hongaarse Rapsodie, bei
de in keurig verzorgd arrangement,
Ponohlelli door het orkestlid Freek
Geertsma, Liszt door Willy Münch.
De rake directie van Boellaard
sprong hier eens te meer in het oog,
bij Liszt om. in het kunstige ontwik
kelen van de wisselende tempi en in
het loswikkelen van de tziganengeest
in deze rapsodie.
We vermelden nog stukken van
Bui, Löhr en Trampier en verwijzen
ten slotte naar een ongedirigeerd
kwintet van Neerlandia-leden, een
virtuoos groepje, gerecruteerd uit de
accordeonklassen van de Stedelijke
Muziekschool: ware aanwinsten! Zij
speelden een Standohen van Winkler,
een Passodoblo van Rixner en een
Polka.
De ovaties en de algemene bewon
dering verlengden het concert met
twee toegiften: balletmuziek uit
Schubert's Rosamunde en Tarantella
van Fischer. Twee proefstukken,
Schubert om de prachtig doorstane
concurrentie met de symfonische re
producties, Fischer om de fyn gerea
liseerde gave virtuositeit.
V.
