)eroep op het arbeidsreservoir
keuken en
huiskamer
ïi
Burgemeester Duiker
opende Katwijks markt
ESLAAGD EXPERIMENT VAN PHILIPS IN BRABANT
EEN LANGE WERKWEEK
Gehuwde vrouw wil wel graag
buitenshuis werken, maar...j
OVERVAL OPlDr- PhiliPs contra
TYPEBUREAL
Aanleg van terrein
tamelijk kostbaar
LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 10 APRIL 1965
(Van onze correspondent)
jn jong vrouwtje uit Australië dat zich eenzaam voelt in Oss.
gezellige huismoeder, die een ijskast wil verdienen voor het
i, Een energieke pas getrouwde vrouw die voordat de eerste
f komt nog wel een poos de handen uit de mouwen wil
fn Ze zitten met nog zeventien andere getrouwde vrouwen
\n fleurig atelier op het industrieterrein in Oss. Ze laten voor
peel van de dag huis en haard in de steek en bewijzen dat de
iwde vrouw onder bepaalde voorwaarden -graag buitens-
wil werken.
per het algemeen willen we in Nederland nog niet aan een werkende gehuwde vrouw. ,.De
C' hoort in huis", zeggen we. Dat is een solide vaderlands standpunt, dat echter duidelijk staat
inkelen in de krappe arbeidsmarkt. In Brabant zijn in minder dan een jaar tijd drie „fabrie~
|oor gehuwde vrouwen" gesticht. In Veldhoven waar het experiment begon en gehoorappara-
torden gemaakt. In Woensel. waar vrouwenhanden transistorradiootjes maken. En in Oss,
\lamphouders voor t.l.-buizen in elkaar worden gezet.
\die fabrieken zijn van Philips. Wie op het idee is gekomen, kon men ons niet zeggen. Het is'
tan uit een gedachtenwisseling, waaraan personeelsfunctionarissen, produktiemensen en
happelijke werkers(sters) hebben deelgenomen.
probleem was: hoe kan de ge-
vrouw zonder brokken te
in het gezin de barrière tus-
iken en fabriek nemen? Werk
..■noeg voor vrouwen, die een
^in hun vrije tyd willen be-
aan produktief werk. Maar er
pj afkeer om een fabriek bin-
gaan met prikklokken, lawaai
ichines en lange werkdagen,
-"[en bestaande fabrieken niet
.elijk kunnen worden veran-
e|ienen er aparte ateliers te
ingericht, waar de gedachte
in zekere zin belaste woord
k" niet opkomst. Ze moeten
i zijn en fleurig ingericht.
|fom geen werktafel of werk-
inaar een werkbureautje met
®lkje privé in de vorm van een
een kastje, dat op slot kan
I gedaan en waarin de vrou-
laar eigendommen zoals lip-
enz. kunnen opber-
t voelt de vrouw zich niet als
ummer op de loonlijst",
pdien mag de werkweek niet
png zijn. Dat is een van de
.•glmste bezwaren van de vrouw
plja de man van de werkende
Daarom is dit bezwaar opge-
De vrouwen kunnen hun
p zelf bepalen. Dit, alsmede
l, dat de vrouw als moeder in
ic^brieken wordt gerespecteerd,
bezwaren tegen het werken
gehuwde vrouw, die boven
leren heeft weggevaagd.
Eigen indeling
s bedraagt de werktijd mini-
p 1/4 uur per week. Die tijd
eigen inzicht worden in-
l De een wil 's maandag vrij
voor de was en vrfjdagmid-
p boodschappen te doen. Dat
andere wil gelegenheid
'jom de kinderen naar school
pgen en te halen. Dat kan
i derde wil zo snel mogelijk
ten volmaken om nog enkele
ken te hebben. Wie langer wil
fjjdan het minimum, kan haar
Als men echter eenmaal
ma voor de werkweek heeft
dient dit xe worden ge-
Het is dus niet zo, dat
komen, wanneer men wil.
op een later tijdstip een
Ing aanbrengen dan is dat
maar zulks dient te passen
produktieproces.
Motieven
otieven om te gaan werken
gal uiteen. De voornaamste
'is de versterking van de fi-
basis van het gezin.
>t de sociale behoefte om
bjj te horen. Het verlangen
tijd nuttig te besteden of
op te doen. Voor de jonge,
ïwde vrouw, dif zich in
uwe flat eenzaam voelt, de
et kent en haar man gedu-
fen of tien uur van de dag
i neemt de huishouding
]een deel van de tijd in be-
-time kantoorbaantjes zijn
opgeschept. Dan liever een
|waar weliswaar fabriekswerk
maar waar de arbeids-
elier heet.
is de belangstelling zo
- evenals trouwens in Veld-
i Woensel dat er veertig
ji op de wachtlijst staan om
toegelaten. Daarom wordt
iht aan uitbreiding. Het ver-
J minimaal. De belangstelling
pit atelier te gaan werken was
dat in twee weken alle
sautjes speciaal voor dit
baakt bezet waren. Toch
p niet veel ruchtbaarheid ge-
i deze fabriek voor de ge-
rouw. In de vitrines van de
Philipsfabriek in het centrum van
Oss werd een mededeling aangeplakt,
dat men van plan was gehuwde
vrouwen een kans te geven om op
bepaalde voorwaarden te worden op
genomen. Bovendien verscheen er
een mededeling in d9 plaatselijke
courant. Meer niet, maar van het
begin af was er belangstelling.
Selectie
Het is nodig gebleken een selectie
toe te passen. ),De vrouwen, die nu
op het atelier in Oss werken, onder
leiding van montageleidster mej. M.
J. van Aar, komen voor het meren
deel uit het geaccepteerde fatsoen
lijke arbeidersmilieu van Osss," zegt
ons mejuffrouw P. M. J. Osseman,
maatschappelijk werkster. Zij beoor
deelt of de vrouw in huis kan wor
den gemist. Dat moet kunnen wor
den aangetoond. In het gezin moe
ten de zaken feilloos lopen al zal
de man misschien eens de stofzuiger
moeten hanteren. Maar de kinderen
mogen niet op straat zwerven. Daar
door zou het bedrijf in een slecht
daglicht komen te staan, in de geest
van, „ze halen de vrouwen zelfs uit
de gezinnen om de produktie op peil
te houden". „Daar beginnen we niet
aan", zegt mejuffrouw Osseman.
„Als we ten antwoord krijgen: dan
brengen we de kinderen wel bij de
buren, is dat voor ons een reden
om geen verbintenis af te sluiten.
Bovendien worden geen moeders ge
contracteerd met hele kleine kinde
ren. Ook als de kleuter moet worden
toevertrouwd aan de schoonmama,
zeggen we: het spijt ons, maar het
gaat niet. Bovendien is het nodig,
dat de nieuweling in het bedrijf
wordt geaccepteerd. Hier in Oss
kunnen we de dingen nog wel over-
Andere sfeer
De chef van de personeelsafdeling,
de heer G. J. Veen, zegt: „We heb
ben hier geen keiharde atmosfeer.
We zeggen: dit is uw loon. Het is
uit de c.a.o. terug berekend op de
wijze, zoals wij dat al jaren plegen
te doen. Wij verwachten, dat de
vrouwen dit in de loop van de ko
mende weken waar kunnen maken.
Als blijkt, dat zij meer kan, dan is
er aanleiding het loon op te trek
ken. Men kan bij de inrichting van
deze ateliers niet te werk geen vol
gens een vooraf vastgesteld schema.
Het moet worden aangepast aan de
plaatselijke omstandigheden.
De aard van de bevolking is uiter
aard van invloed en niet elk be
drijf kan zo'n atelier voor de ge
huwde vrouw instellen. Dat hangt
voor een belangijk deel af van de
aard van het produkt, dat gemon
teerd moet kunnen worden in een
aantal duidelijk van elkaar te on
derscheiden fasen. En het mooiste
is", zegt de heer Veen, „als je iets
maakt, dat een afgerond stuk werk
is zoals een gehoorapparaat of een
transistorradio. De vreugde om iets
te maken, dat werkt of speelt, is ook
voor de vrouw van betekenis. Er is
in deze ateliers een andere sfeer dan
in het grote bedrijf. Dat ligt ook
voor de hand. Het feit, dat men
weet tot het selecte groepje te be
horen, dat hier mag werken is voor
de prestatie en de houding in de
onderneming van groot belang. Prik
klokken zijn er niet. Men neemt van
iedereen aan, dat men op tijd be
gint."
„Er zijn in Nederland nog onge
veer 300.000 vrouwen, die gezinsver
antwoordelijkheid dragen en die mo
gelijk tot het arbeidsproces zouden
kunnen toetreden", zegt een onder
zoek van het instituut voor psycho
logisch markt- en motievenonderzoek
in Rotterdam.
Geen fabriek, maar een atelier
Gelukkig de onderneming, die door
aard van haar produkt en indeling
van het produktieproces een beroep
kan doen op het arbeidsreservoir
van „keuken en huiskamer".
Buit f 10.500
„Gevaarlijk'
Op het uitzend- en typebureau
„Slotervaart" in Amsterdam is gister
middag een brutale gewapende over
val gepleegd. De dader zag kans zich
met een geldkist, die ongeveer
f 10.500 bevatte, uit de voeten te
maken.
Het kantoor van het bureau be
staat uit twee verdiepingen. Beneden
is een balie met aan het eind een
kamertje waar de werknemers uit
betaald worden. Deze ruimte kan
overzien worden vanuit de op de eer
ste etage gelegen ruimte. Enkele
minuten na vier uur zagen de drie
secretaressen, die daar werkzaam
waren, hoe een man het kantoor bin
nenkwam en doorliep naar achteren.
Eén van hen, de 17-jarige Marian
Huisman, ging naar beneden om
poolshoogte te nemen. Ondertussen
had de ongeveer 1.75 meter lange
tengere man, die een alpinopet en
een blauwe regenjas droeg, zich in
het kamertje meester gemaakt van
de geldkist. Toen hij op de weg naar
de deur hoorde, dat er iemand de
trap afkwam, draaide hjj zich om,
met een pistool in de hand en voegde
hij het meisje toe: „Blyf staan,
maak geen geintjes". Hierop repte
hij zich naar de deur en verdween.
Een intensieve zoekactie van de
hoofdstedelijke politie heeft nog geen
succes opgeleverd.
Onze stadgenoot, de heer J.
Holsbergen is aan de Vrije Universi
teit geslaagd voor het kandidaats
examen psychologie.
commissie-Verdam
Dr. Ir. F. J. Philips, president
directeur van de N.V. Philips gloei
lampenfabrieken in Eindhoven, heeft
gisteravond in een rede voor de
commerciële club in Groningen over
„de taak van de onderneming in de
wereld van heden en morgen" het
streven van de „Commissie Verdam"
om de onderneming te legaliseren,
hoogst gevaarlijk genoemd.
De onderneming heeft haar ont
staan te danken aan één of twee
mensen, die van plan zijn iets te
ondernemen. Al die plannen en ver
houdingen die ontstaan, kunnen on
mogelijk in een bepaald schema wor
den ondergebracht. Dr. ir. Philips
vond het gepraat over een meer uit
gebreide taak van commissarissen
„nonsens". De directie is verant
woordelijk ook voor een goede ver
standhouding met de ondernemings
raad. Het aanstellen van arbeiders
commissarissen vond ir. Philips een
bewijs van onvermogen van elke ge
zonde bedrijfsvoering. Als in een be
drijf de arbeiders het moeten hebben
van een arbeiderscommissaris, schrijft
dan het bedrijf maar af".
DS.J.K00LEN
BEDANKT
Ds. J. Kooien van Reeuwyk heeft
voor de op hem uitgebrachte toezeg
ging van beroep in de derde predi
kantsplaats van de hervormde ge
meente in Waddinxveen bedankt.
Buschauffeurs
protesteren
Bijna 500 buschauffeurs van
streekvervoersondernemingen hebben
de afgelopen nacht tijdens een ver
gadering in Utrecht geprotesteerd te
gen de onlangs goedgekeurde c.a.o.
voor het personenvervoer, waaruitzij
een groter wordende loonachterstand
ten opzichte van de chauffeurs van
stadsbusdiensten hebben afgelezèn.
In een resolutie voor de minister
van Sociale Zaken hebben zij daar
over hun misgenoegen uitgesproken.
Ze eisen vernietiging van deze c.a.o.
omdat deze op ondemocratische wijze
tot stand is gekomen en omdat de
loonachterstand van de streekchauf-
feurs daarin is gehandhaafd.
Het bestuur van de categorale „Al
gemene Nederlandse vereniging van
werknemers in het personenvervoer"
(1500 leden), die kort na de bussta
king in 1963 werd opgericht en die
deze openbare protestvergadering
had belegd, werd gemachtigd de
eisen in de resolutie zo nodig kracht
bij te zetten.
Voor een staking op dit moment
voelde de heer A. W. A. Gordijn,
voorzitter van de categorale vereni
ging van buschauffeurs, (nog) niet.
In de komende weken zullen hand
tekeningenlijsten onder de 20.000
chauffeurs van streekvervoersonder
nemingen worden verspreid. Deze
lijsten zullen daarna aan de minis
ter van Sociale Zaken worden aan
geboden.
Geconcentreerd aan de arbeid
LEIDERDORP
Burgerlijke Stand
Geboren: Silvia C. H d.v. J. v. d.
Hoeven en L. W. Harmse. Maria G. J..
d.v. P. Hooge^een en C. M. van Dijk.
Maria H.. d.v. H. A. v. d. Klauw en
M. J. van Goozen. Mlchaël G., z.v. T.
A. de Boer en M. C. H. van Wierlngen.
Ondertrouwd: W. J. C. M. 't Hart,
26 jr. en P. J. van Leeuwen. 19 Jr.
Overleden: M. de Rijk, 89 jr., w.v.
M. M. de Wlt/t.
WARMOND
Dameshandbalclub
Warmunda bijeen
Voor de algemene ledenvergadering
van de dameshandbalvereniging
„Warmunda" bestond zeer grote be
langstelling, hetgeen, gezien de te
behandelende agendapunten begrij
pelijk was. In de eerste plaats werd
aan de leden de nieuwe trainer voor
gesteld n.l de heer A. Lunet uit Voor
burg.
Na een korte inleiding deelde de
heer Lunet mede, dat hij zal trach
ten op 5 mei, wanneer de vereniging
voor de eerste maal voor publiek zal
spelen twee elftallen in het veld te
brengen. Hij zei zijn uiterste best
te zullen doen om te zorgen, dat de
vereniging bij de te houden com
petitie in de maanden augustus en
september een goed figuur slaat,
maar dan zal er ook hard getraind
moeter worden. Aan mevr. P. Mon-
tagne-Vergeer, die de leiding van
de training op zich heeft genomen,
werd hiexwoor een bijzonder woord
van dank gebracht, temeer daar zij
reeds thans terug kan zien op mooie
resultaten.
De heer Commissaris propaganda
leider van het N.H.V. sprak een pro
pagandistisch woord waarbij hij be
nadrukte, dat een correcte houding
bij de te houden wedstrijden
noodzakelijk is voor een goede sfeer
ex: dat men de beslissing van de
scheidsrechter zonder moiren moet
aanvaarden. Na een bespreking over
de te dragen sportkieding werd be
sloten deze te doen bestaan uit een
effen blauw shirt met witte
manchetten.
De opstelling van Warmunda I
uit Warmond is: P. Schavemaker;
E. v. Noort, H. Vergeer; C. Westrop,
H. Ritzer, Th. v. Rijn; J. Kievits, E.
v. Winsen, W. Meskens Czn, H. Sik-
king, A. M. v. Winsen.
Burgemeester H. Duiker van
Katwijk heeft gistermiddag met
het doorknippen van een lint de
nieuwe markt aan de Zeeweg
geopend. Enkele honderden be
langstellenden stonden in een
grote kring rondom de plaats,
waar de burgemeester de markt
kooplieden en de huismoeders
toesprak. Via een geluidsinstal
latie werden zijn woorden over
het hele marktterrein verspreid.
„Ik ben weliswaar geen markt
koopman", zei burgemeester Duiker,
„maar ik dacht, dat dit terrein toch
wel op een zeer gunstige, centrale
plaats is gelegen". De burgemeester
feliciteerde ook de huismoeders met
deze nieuwe aanwinst. Hij zei voorts,
dat de verwezenlijking van de nieu
we markt tamelijk kostbaar is ge
weest, vooral in deze tijd, nu de ge
meenten zo in geldnood zitten.
De burgemeester sprak de ver
wachting uit, dat de kooplieden zo
zullen meewerken, dat er na afloop
Geen spoor van
moordenaar
(Van onze Eindhovense
correspondent)
Alle groepscommandanten van de
rijkspolitie in het district Eindho
ven, hebben opdracht gekregen om
de vreemde figuren uit hun dorps
gemeenschap eens nader te bekij
ken. Daaruit bljjkt, dat de recherche
die de ontvoerings- en moordzaak in
Eindhoven onderzoekt, nog steeds
geen spoor van de dader heeft ge
vonden: waarschijnlijk een net ge
klede man in bruine jas, die een be
schaafde stem zou hebben. De poli
tie heeft ongeveer 400 tips gekregen
die nader onderzocht worden.
Maandagmorgen om half tien
heeft de uitvaartdienst voor het
slachtoffertje, Corrie Hofman, in
de St.-Jozefkerk van Tivoli plaats.
De misdienaars van de parochiekerk
zullen de lijkbaar dragen. De
I kleintjes van de eerste klas van de
Burgemeester H. Duiker knipt St.-dansschool zullen bloemetjes op
het lint door. pet graf van hun klasgenootjes
Foto LD/Jaap v. Duijn, Katwijk a. Zee strooien.
Een overzicht van het fraaie
marktterrein.
Foto LD/Jaap v. Duijn, Katwijk a. Zee
De heer J. Willemsen, landelijk
voorzitter van de Centrale vereniging
voor de markt, straat- en rivierhan-
del, dankte het gemeentebestuur voor
het vooruitstrevende beleid. Voor
al de reserveruimte voor een rjj ver
koopwagens stelde hij zeer op prijs.
Tot slot sprak de heer J. STikke-
lorum, voorzitter van de afdeling
Leiden van de Centrale vereniging.
Hij deed een beroep op zijn collega's
het marktteiTein zo goed mogelijk te
beheren en sprak de hoop uit, dat
de aanwezige huismoeders met een
lege beurs en een volle tas huis
waarts mochten keren.
Na afloop van de plechtigheid
maakten de burgemeester en de he
ren Willemsen en Stikkelorum een
rondgang over het marktterrein.
Ook universiteiten
in Antwerpen
en Kortrijk
De Belgische Kamer van Afgevaar
digden heeft, alvorens het tot na de
verkiezingen uiteen gaat, een wets
ontwerp over de uitbreiding van het
universitaire onderwijs goedgekeurd.
Het heeft onder meer tot doel
naast de bestaande universiteiten in
Leuven, Brussel, Gent en Luik instel
lingen van hoger onderwijs te stich
ten in Antwerpen en Kortrijk. Het
wetsontwerp heeft de laatste maan
den grote beroering gewekt onder
studenten en hoogleraren.
Een ander wetsontwerp, dat de ge
moederen in België heeft bezig ge
houden, heeft de eindstreep niet
kunnen halen. Het had tot doel eV-
nog vergoedingen voor oorlogsschade
uit te keren aan de .kleine collabo
rateurs" tijdens de Duitse bezetting
van 1940 tot 1944 van België. Het
werd wel goedgekeurd door de Ka
mer, maar de Senaat bracht er wij
zigingen in aan, die echter daarna
door de Kamer werden afgewezen.
