BUSCHAUFFEUR
'iirust van Spaanse studenten
leidt tot toelating oppositie
Madrid begrijpt de
noodzaak van stelsel
van twee partijen
Helbig hield brieven
ook 's nachts bij zich
VREEMD GELD IS BIJ ONS BEKEND!
President De Gaulle
tegen het „Frengels"
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 31 MAART 1965
Advertentie
(Van onze correspondent in Madrid)
Het studentenconflict in Spanje is nog lang niet uit de wereld-
Ie regering in Madrid was ervan overtuigd geweest, dat de ge-
eeltelijke inwilliging van de eisen van de studenten in het begin
an deze maand de gemoederen tot rust zou hebben gebracht,
ïaar niets is minder waar gebleken. De studenten willen meer
lan de voorgestelde democratisering van de vakbond waarvan
lke student lid moet zijn. Zij blijven openlijk vasthouden aan hun
is tot opheffing van deze door de staat geleide en gecontroleerde
ond en willen het recht verenigingen op te richten volgens hun
igen inzicht.
Erg rustig
Maar wie durft
leiding te nemen
van oppositie?
Dit is de reden van de ernstige
aatregelen, die het rectoraat van
universiteit van Barcelona, op ad-
s van de directeur-generaal voor
universitaire onderwijs, heeft ge
nen en die de studenten thans
financieel treffen. De inschry-
ing van alle studenten in de rech-
in de economische weten-
happen is ingetrokken, hetgeen be-
ikent dat zij dit studiejaar geen
is meer zullen kunnen doen,
idzü zü zich ten tweede male la-
inschrijven, waarbij zij zullen
oeten betalen en een verklaring
oeten afleggen om verder af te
in alle politieke activiteiten,
maatregel zal ongetwijfeld
inleiding geven tot nieuwe demon
raties en protesten, zoals er thans
Madrid byna dagelyks wordt
itoogd tegen de arrestatie van eei
intal studentenleiders.
De openbare mening in Spanj<
set heel weinig van hetgeen de stu-
aiten bezielt, waarom zij zoveel ri-
s nemen en waarom zij zich ni
bijna zes weken lang openlijk
lijven verzetten tegen het gezag. De
rote massa van het Spaanse volk
daar geen begrip voor en
aan dit conflict een tragisch
ispect. De nog steeds heersende pers-
ensuur is er de ooi-zaak van, dat de
gbladen geen aandacht hebben ge-
ionken aan stemmen uit de stu-
saten wereld zelf. Alle relletjes, de-
onstraties en oplopen zijn in de
gbladen afgedaan met berichten
door de staatspersbureaus zijn
rstrekt. Daarin is alleen in korte
iwoordingen melding gemaakt van
feiten. Daarnaast zijn de officiële
immuniqué's van de rectoraten van
universiteiten opgenomen, waarin
rschillende sancties tegen de rebel-
ende studenten werden afgekon-
gd. In enkele hoofdartiekelen is
conflict slechts zeer theoretisch
handeld. Maar geen enkel dagblad
«ft de stulenten zélf aan het
oord gelaten om aan het volk uit
leggen wat de diepe oorzaak van
oproer is. De gewone Spanjaard
igrijpt er dan ook heel weinig van.
wil voorlopig nog niet geloven
it het hier om een actie tegen de
aat gaat. En daarom blijft hij af-
Hij heeft de indruk, dat het
kwestie is die niemand anders
de studenten zelf raakt en van
udentenkwesties weet hij, door de
volkomen niets.
Zware crisis
Toch ls het Spaanse studentenpro-
eem bijzonder tekenend voor de po-
ieke situatie waarin het land ver-
ert. Het dictatoriale systeem, dat
jaar lang ongestoord heeft ge
geerd, maakt door de activiteiten
de studenten de ernstigste crisis
sedert de Spaamse burgeroorlog
de overwinning van generaal
Dit systeem is gebaseerd op de ab-
lute suprematie van de staat. Het
hele maatschappelijke leven moet
onden in de staat, die alleen
ntwoordelyk is voor het alge-
leen welzijn. Oppositie wordt ge-
terd, omdat die tegengesteld is aan
systeem en daarom staatsonder-
ijnend wordt genoemd. Politieke
ftijen zijn uit het maatschappelijk
dd geschrapt, omdat de vertegen
oord igers daarvan er andere ideeën
houden, die niet welkom zijn.
Er is slechts één politieke partij
egestaan, de nationale beweging,
alle Spanjaarden moet omvatten,
ndat het hele volk als één man
ihter de leider, generaal Franco,
loet staan. Alle werkende Span jaar-
hoog tot laag, zijn automa-
sch georganiseerd in door de staat
leide vakbonden, de syndicaten,
de studenten. Andere organisa-
zoals vrije vakbonden, zijn niet
egestaan. De topleiding van deze
lUdo-vakbonden wordt door de
lat aangewezen. De lagere bestuur-
rs mogen door de leden zelf wor-
gekozen. Binnen het kader van
vakbonden is een zekere opposi-
tegen de regeringsbesluiten toege-
in. De leden kunnen op vergade-
vrij hun mening naar voren
tngen, maar de topleiding beslist
it daarvan aan de openbaarheid
>rdt prijsgegeven. Degene die zich
dit parool stoort en op eigen
tegenheid zijn mening over de
jaanse maatschappij probeert te
iten, loopt de kans ervan beschul-
';d te worden een politieke partij
willen oprichten, hetgeen streng
(erboden is.
De studenten willen zich aan dit
systeem onttrekken. In Madrid en
Barcelona hebben zij in manifesten
duidelijk gemaakt, dat zij hun syn
dicaat niet langer willen erkennen.
Zij hebben hun lidmaatschap opge
zegd en eigen vrije academische ge
meenschappen gesticht. Deze zijn
officieel verboden. Maar de vrije stu
denten gaan toch door met verga
deren, liefst in de universiteitsgebou
wen zelf, die hierna voor de duur
van dagen of weken gesloten worden.
Het blijkt thans overduidelijk dat
de studenten zich weinig van deze
represailles aantrekken en gewoon
doorgaan met hun vrije bijeenkom
sten te houden. Deze vergaderingen
zijn doorgaans erg rustig en elke
buitenstaander, die in een democra
tisch land is opgegroeid, vraagt zich
met verbazing af waarom deze acti
viteit van de studenten verboden is.
In Spanje is dat een logisch gevolg
van het regerende politieke systeem.
Als de studenten de kans wordt ge
boden om zich buiten hun staats-
vakbond te organiseren, zullen de
arbeiders onmiddellijk hetzelfde
eisen. Dat zou niets minder dan de
val van het regime van generaal
Franco kunnen betekenen. Daarom
wordt de studenten de mond ge
snoerd en krijgen zij zo weinig pu-
blicitei tals onder de gegeven om
standigheden mogelijk is.
Maar ook hier geldt dat de aan
houder wint. Tot nu toe was de ac
tiviteit van de studenten weinig po
litiek gericht. Deze spontane actie
kwam voort uit een gevoel voor vrij
heid. Thans zijn zij echter bezig
zich politiek te organiseren, daarbij
geholpen door een aantal professo
ren die hun zijde hebben gekozen.
Hun dikwijls onberedeneerde gevoel
voor vrijheid wordt thans in politieke
banen geleid, ondanks de verdruk
king van hun vrije academische ver
enigingen.
Rijp genoeg
Dit begint zijn vruchten af te w
pen. In de boezem van
regering wordt steeds meer de nood
zaak gevoeld om op den duur een
oppositie toe te laten. Zelfs het door
de politieke eenheidsparty geleide
dagblad „Arriba" heeft in een hoofd
artikel moeten toegeven dat het
Spaanse volk thans rijp genoeg is
om een legale oppositie toe te staan.
In welke vorm die oppositie een kans
moet krijgen, daarover is men
nog niet eens. Maar men begrijpt
dat geen enkel modern volk zich
der de hoede van het politiek m<
polie van één partij laat vangen.
Uit gesprekken met verschillende
figuren uit de Spaanse regering heb
ik de indruk gekregen, dat men
neigd is eventueel het Engelse
Amerikaanse twee-partijenstelsel ook
in Spanje te accepteren.
De grote moeilijkheid daarbij zal
zjjn de oppositie te organiseren, die
door 25 jaar verdrukking onmondig
is geworden en de figuren te vin
den die het risico durven lopen daar
van de leiding te aanvaarden. Een
feit is dat de studentenactie er
geslaagd is het gesprek over een
gale oppositie op gang te brengen
het ziet er naar uit dat de studerende
jeugd bereid is hiermee door te gaan,
totdat zij haar doel heeft bereikt,
het politiek monopolie van de natio
nale beweging te doorbreken.
Verklaring van zijn tweede echtgenote
In het proces in Karlsruhe tegen
ambtenaar van het Westduitse
ministerie van Buitenlandse Zaken,
Erich Helbig, die beschuldigd wordt
spionage voor de communisten,
heeft de echtgenote van de beklaagde
gisteren verklaard, dat haar man
haar tien of twaalf rapporten over
economische aangelegenheden had
gedicteerd, die naar een Nederlander
genaamd Gerhard Stemmler werden
gezonden. Deze had de Helbigs later
met zijn gezin meegenomen vopr een
vakantie.
(Advertentie)
HEBT U EEN RIJBEWIJS?
Dan hebben wij voor U een goede baan
In het werk van een
zit veel meer dan U denkt.
KOM ER EENS OVER PRATEN OP ONZE
KENNISMAKINGSAVOND
AANSTAANDE DONDERDAG 1 APRIL VAN HALF ACHT TOT
NEGEN UUR.
U bent van harte welkom in ons haltekantoor
STATIONSPLEIN, LEIDEN.
Noord - Zuid - Hollandse Vervoermaatschappij N.V.
KIES EEN BOEIENDE BAAN BI) EEN STERK BEDRIJF, KIES DE N.Z.H.
jarige beklaagde, vertelde verder dat
haar man soms artikelen uit dagbla
den dicteerde en daar dan „ter atten
tie va.n de staatssecretaris" opzette
om de indruk te wekken dat het om
officiële documenten ging. Mevrouw
Helbig deelde ook mee dat haar echt
genoot zo nu en dan brieven ont
ving met 200 tot 300 mark in bank
biljetten. Waar dit geld vandaan
kwam, wist zij niet omdat haar man
de brieven steeds in een map be
waarde die hij ook 's nachts bij zich
hield. Helbig zou ook foto's hebben
gemaakt met miniatuur foto-appa
raten.
De Helbigs die in 1953 trouwden,
zyn nu uit elkaar. Erich Helbig
heeft voor het proces verklaard, dat
zijn vrouw hem had aangegeven,
omdat hij niet met een scheiding
wilde instemmen. Hy huilde toen zij
de voor hem bezwarende verklaring
aflegde. Mevr. Helbig zei dat haar
man een ijverig ambtenaar was die
vaak stukken mee naar huis nam.
Hij had echter kritiek op zijn meer
deren, omdat hij niet de promotie
maakte waarop hij had gehoopt. De
beklaagde heeft steeds verklaard on
schuldig te zijn.
Stemmler
Gistermiddag is de in Nederland
wonende Duitser Carl Stemmler ge
hoord. Deze 56-jarige zakenman uit
Laren betrad de rechtszaal op kruk
ken wegens een gebroken been.
Stemmler zei dat hy Helbig door
een van directeuren in Bonn heeft
leren kennen. Hij waardeerde hem
als economisch deskundige. Daar
zich in die tijd het gaat om de
jaren tussen 1954 en 1958 in Euro
pa een economische verandering vol
trok, aldus Stemmler, had hy Helbig
om uitwerking van Economische
analyses gevraagd, die hem dan per
post toegezonden werden en door
hem en zyn documentatiedienst als
„volkomen legaal documentatiemate
riaal" werden behandeld en in de
onderneming werden gebruikt.
Helbig had de gemaakte onkosten
totaal ongeveer duizend mark
De Drachme, de Yen, de Dinar, de Escudo, de Peseta...
vreemd geld? Niet voor de N.M.B. Daar kennen ze de
waarde van èlk geld. Als u dus te maken hebt of krijgt
met vreemde valuta: de N.M.B. is uw adres. Ze helpen u
deskundig en graag!
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
De bank waar u zich thuis voelt!
Leiden: Breestraat 61-63. Sassenheim: Postwijkkade 1
Campagne voor het Frans
als internationale taal
(Van onze Paryse correspondent)
In een brief aan de Franse Aca
demie voor Wetenschappen heeft
president De Gaulle persoonlijk ad
hesie betuigd met haar campagne
het Frans als voertaal bij in
ternationale diplomatieke e.a. con
ferenties. Het staatshoofd trekt m
zjjn brief tevens fel van leèr tegen
de vele Engelse termen die het Frans
de laatste jaren steeds gevaarlijker
overwoekeren. Een bekende hoogle-
van de Sorbonne had onge-
een jaar geleden al het signaal
een offensief gegeven tegen het
„Franglais", het „Frengels", een mo
derne bastaardtaal waarin het
vergoed gekregen. Daar Helbig
ijn werk geen geld wilde
had hy (Stemmler) Helbig en zyn
gezin op zyn kosten een vakantie in
Nederland laten doorbrengen. Voor
door Helbig geschreven toneel
stuk had hy 1500 mark betaald,
voorgevend dat een toneelvereniging
belangstelling voor had.
Stemmler ontkende nadrukkeiyk
dat hy met Helbig in Zwitserland en
Italië zou zyn geweest
Gevraagd naar zyn politiek verle
den zei Stemmler, dat hy in 1933
roor de nazi's naar Nederland is ge
ducht. Tydens de bezetting was hy
enige tyd geinterneerd geweest. La
vas hy in de illegaliteit gegaan.
Engels en het Frans zich intiem ver
mengen.
President De Gaulle, terstond ge
volgd door premier Georges Pompi
dou die vroeger eens een verzame
ling Franse gedichten van de mid
deleeuwen tot heden publiceerde, be
looft het wetenschappelijke genoot
schap nu strenge instructies te zullen
verstrekken, opdat in de toekomst in
de internationale lichamen het
Frans weer naast het Engels als of
ficiële voertaal zal worden gebruikt.
Tot dusver schynt men zich van ver
zoeken in die richting weinig te heb
ben aangetrokken.
Het blijft intussen de vraag of er
voor dit nieuwe officiële offensief
voor een herstel van het Frans als
internationale diplomatieke taal heel
veel winst zal zyn te behalen. De
verspreiding van 'n taal hangt ui
teraard ten nauwste samen met de
invloed en de macht waarop een
land in de wereld kan bogen. Het
gewicht van Frankrijk is. vergele
ken met Amerika en Engeland te
zamen, niet zo heel indrukwekkend
meer noemen.
Wanneer het Frans, zoals De Gaul
le terecht in zijn brief opmerkt, uit
munt door precisie en helderheid,
dan is het toch eveneens waar, dat
het Engels en zelfs het Duits vaak
veel minder woorden een begrip
een voorwerp kan worden om
schreven. En tenslotte is het Frans
dan nog een taal, die een aanzien
lijk langere studie vereist alvorens
zelfs een Fransman het volledig kan
beheersen. De schrijfwijze van het
Frans met al zy'n overbodige let
ters ,die toch niet worden uitgespro
ken, is sedert drie eeuwen ongewij
zigd gebleven.
Eerst onlangs heeft de regering
eindeiyk een commissie benoemd, die
een voorstel zal moeten indienen ter
vereenvoudiging van de Franse spel
ling. Een commissie die lang voor de
publikatie van haar rapport natuur-
lyk al orkanen van protesten in het
conservatieve Frankryk zal ver
wekken.
Zo men ooit de euvele moed had
generaal De Gaulle een advies te
geven, dan zou men omzichtig willen
opmerken, dat het wellicht aanbe
veling verdient via die commissie
eerst het Frans wat te vereenvou
digen alvorens van de buitenlan
ders te verlangen, ter wille van de
beheersing van een tweede taal, een
massa overbodige spellingsmoei-
lykheden in het hoofd te prenten.
Zo tegen 1 april plegen er al
lerlei bijzonder onwaarschijnlijke
dingen te gebeuren. Zelfs ka
binetsformateur Cals en fractie
voorzitter van de P.v.d.A. Von
deling kunnen aan dit oud-
vaderlandse verschijnsel niet
ontkomen. Gisteren oefenden zij
in door de Russische ambassade
beschikbaar gestelde ruimtepak-
met behulp van
een raket, morgen nog even een
bliksembezoek aan de Koningin
in Zwitserland zullen brengen.
Om negen uur van Schiphol,
n twaalf uur weer terug. Ja ja,
zit nu beslist schot in het for-
atiewerk.
Garoeda vliegt
op Schiphol
Met. een vertraging van anderhalf
uur, veroorzaakt door de grote be
langstelling die het toestel by de
tussenlandingen van Indonesische
zyde ondervond, is gisterochtend het
eerste lyntoestel van Garoeda Indo
nesian Airways uit Djakarta op
Schiphol aangekomen. Daarmee is
de geregelde lijndienst van Garoeda
op Nederland, die tweemaal per week
met Convair 990-straalmaohines zal
worden uitgevoerd, geopend. De
dienst wordt in volledige samenwer
king met de KLM gevlogen, die zelf
ook tweemaal per week op Djakarta
vliegt.
Havenfraude
Osto-directeur
kreeg 21/2 jaar
De rechtbank in Rotterdam heeft
vier hoofdverdachten in de zaak van
de Rotterdamse havenfraude veroor
deeld tot gevangenisstraffen va
riërend van zes maanden met aftrek
tot twee Jaar en zes maanden met
aftrek tot twee jaar en zes maanden
met aftrek. De zwaarste straf, die van
tweeëneen half jaar, kreeg een 32-
jarige Osto-directeur wegens het uit
lokken van valsheid in geschrifte en
medeplegen van valsheid in ge
schrifte.
De rechtbank zag in deze Osto-
directeur één van de aanstichters
van de laatste jaren in de Rotter
damse haven gepleegde malversaties.
De directeur was de man, die ja
renlang bezig was uit geldeiyk gewin
het moreel in de Rotterdamse haven
te ondermynen door mensen te be
wegen voor geld valse maten van te
verschepen goederen in te vullen op
zogenaamde inladlngsmanifesten.
Het gevolg hiervan was, aldus de
rechtbank ln haar motivering, dat
verschillende buitenlandse rederyen
voor aanzieniyke bedragen werden
benadeeld, waardoor de naam van
de Rotterdamse haven in diskrediet
is gebracht.
Vrouw vermoordde
haar vader
(Van onze Arnhemse correspondent)
Een 30-jarige huisvrouw in Bem-
mel heeft bekend op 1 juli 1962 haar
vader met parathion om het leven
te hebben gebracht. Dit deelde de
officier van Justitie by de Arnhemse
rechtbank mr. A. J. J. Pfeil mee.
De vrouw „in haar dorp „vreemde
Annie" genoemd, zou deze gilmoord
hebben gepleegd uit overwegingen
van. wat men zou kunnen noemen,
pathologische hebzucht. Half Juli
wordt zy overgebracht naar de ob
servatiekliniek in Utrecht voor een
onderzoek naar haar geestvermogens.
Het zal wel najaar worden eer da
zaak voor de rechtbank komt.
Vorige week dinsdag heeft in Bem-
mel een reconstructie plaats gehad.
Kierby kwamen leemten en vaag
heden in de verklaringen van de
vrouw aan het licht, waarover zy de
vclgende dag uitvoerig aan de tand
werd gevoeld. Na veel aarzeling gaf
zy te kennen een bekentenis te wil
len afleggen. Ze verklaarde op 1 mei
haar vader te hebben vergiftigd door
parathion door zyn koffie te men
gen. Hoe deze moeder van drie kin
deren ertoe is gekomen deze vader
moord uit te voeren kan de Justitie
op dit moment slechts gissen.
„De gouden lis" voor
mr. W. F. Lichtenauer
Bjj zijn aftreden als voorzitter van
de culturele raad voor Zuid-Holland
is gisteravond aan mr. W. F. Lich
tenauer het onderscheidingsteken
van deze provincie, „De gouden lis"
uitgereikt. Deze uitreiking geschiedde
door de Commissaris van de Konin
gin, mr. J. Klaasesz, tijdens het diner
na de vergadering van de culturele
raad in Leerdam.
Mr. Lichtenauer werd in 1956 de
eerste voorzitter van de culturele
raad voor Zuid-Holland. In deze
functie heeft hy voor het culturele
leven in deze provincie byzonder
waardevolle arbeid verricht. „De gou
den lis" bestaat uit een draagspeld in
de vorm van een lis, uitgevoerd in
goud. Het onderscheidingsteken werd
sinds zijn instelling in 1952 door de
Provinciale Staten van Zuid-Holland
slechts driemaal eerder uitgereikt.
