GEMINI
TWEEMANS-RUIMTEVAARTUIG VAN
AMERIKANEN STAAT KLAAR VOOR
EERSTE VLUCHT MET BEMANNING
Man-uren in ruimte
van Rusland en V.S.
DOEL: 600 MAN-RUIMTE-UREN
Verandering
van baan
RUSLAND
AMERIK
A
Zaterdag 20. maart 1965
Pagina 2
Wekelijks bijvoegsel Uw Werd
(Van een onzer redacteuren)
Dinsdag a.s. hopen de Amerikanen het eerste bemande Gemini-ruimte-
vaartuig te lanceren met aan boord de „ruimte-veteraan" Virgil I. Gris-
som en de „nieuweling" John W. Young.
De Gemini lijkt in uiterlijke vorm veel op de eenmans-Mercury-capsule
waarmee de Amerikanen na verschillende onbemande tests zes bemande
ruimtevluchten hebben gemaakt, maar verschilt in wezen in alle andere IA
opzichten van die Mercury. De eenmanscapsule kon door de inzittende -
maar nauwelijks bestuurd worden, wel van stand in de baan veranderd. De
inzittenden van de Gemini kunnen de koers van hun vlucht echter aan
zienlijk beïnvloeden. De Mercury was alleen geschikt voor korte vluchten,
de Gemini kan vluchten van meer dan twee weken maken. De Gemini
geeft voorts aan de inzittenden de mogelijkheid, het ruimtevaartuig te
verlaten en in een ruimtepak vrij in de ruimte te zweven. Bovendien
kunnen met de Gemini proeven worden genomen met het „enteren" van
andere ruimtevaartuigen, een techniek die men feilloos zal moeten be
heersen voordat men het Apollo-project - de landing van Amerikanen op
de maan omstreeks 1970 kan uitvoeren.
Kortom: de Gemini-capsule is een volwaardig ruimtevaartuig terwijl de
Mercury niet meer dan een „sardineblikje" was waarmee een astronaut
om de aarde kon reizen.
Virgil 1 Grissom. een van de
veteranenvan de ruimte die
deel zal uitmaken van de be
manning van da eerste ..echte"
Geminivlucht.
Op 19 Januari JJ. Is de eerste rulmteproef met een Gemlnl-capsule ge
nomen. Het was een onbemande ballistische vlucht d.w.i. dat de capsule
wel In de ruimte kwam maar niet ln een baan om de aarde die zo vol
ledig slaagde, dat men de eerste bemande vlucht reeds dinsdag as aan
durft ln plaats van eind april, soals voordien was geprojecteerd. Overigens
hebben rich hl de afgelopen jaren veel grotere vertragingen voorgedaan
dan die ene maand welke men nu hoopt te winnen. Aanvankelijk had men
uiterlijk begin 1964 de eerste bemande Gemini willen lanceren.
De Amerikanen hopen met deze Gemlnl-vluchten een ruimte-ervaring
op te doen van 600 „man-u
maan - programma.
Beslist geen
achterstand
Tot dusver konden de Amerika
nen „slechts" 54 man-uren boeken
tegenover de Russen 459. Dat wil
overigens niet zeggen dat zij achter
liggen in ruimte-ervaring, want uit
allerlei details blijkt, dat de Ame
rikanen veel meer „halen" uit min
der en korter durende proeven dan
de Russen, terwijl in de onbemande
ruimtevaart de Amerikanen in alle
opzichten „mijlen" voor liggen.
De Gemini-capsule weegt 3171 kg
en wordt met de twee ruimtevaar
ders in een baan om de aarde ge
bracht met behulp van een Titan -
n-raket. Het is de bedoeling van de
Gemini dinsdag met een snelheid
van 28.800 km per uur in ongeveer
viereneenhalf uur drie omwentelin
gen om de aarde zal maken, waar
bij een afstand van ruim 129.000
kilometer zal worden afgelegd. De
capsule moet aan een parachute
landen 110 km ten oosten van
Grand Turk, een eilandje in de At-
t die hebben zij hard nodig
hun
ruimtevaarders opgewacht door het
vliegdekschip Intrepid.
De twee Amerikanen die op 23
maart zullen worden gelanceerd,
zullen ruim vier uur met hun
Gemini-cabine in hun baan blij
ven. In die tijd zullen zij van baan
veranderen. De eerste baan zal va
riëren van 160 tot 240 km boven
het aardoppervlak, zo heeft het
Amerikaanse bureau voor lucht
en ruimtevaart Nasa bekendge
maakt. Door hulpraketten zal het
verste punt in 66 seconden veran-
werd worden van 240 tot 171,2 km:
tijdens de derde omwenteling wordt
deze afstand teruggebracht tot 83,2
km.
Op den duur wil men de Ge
mini op land laten dalen met
behulp van deze opblaasba
Grlsson heeft de leiding. Young
zal slechts gedurende twintig mi
nuten opdrachten krijgen. Voor het
grootste deel van de tijd zal hij de
werking van de zuurstofvoorzie
ning en klimatisering van het
ruimtevaartuig controleren. Boven
dien neemt hij waar wat het ge
volg van de gewichtloosheid is op
levende organismen, meet hij de
uitwerking daarvan tezamen met
straling van fosfor-32 op witte bol
len in het ruimtevaartuig en zal
hij trachten een oplossing te vin
den voor het uitvallen van de
radio tijdens de terugkeer in de
atmosfeer. De cabine is dan door
een geïoniseerde laag omgeven,
waar de radiogolven niet doorheen
dringen. Dit „plasma" zal nu met
water worden bespoten.
Wanneer de eerste vlucht naar
wens verloopt zal in Juni van dit
jaar nog een Geminivlucht van
vier dagen worden ondernomen met
de „ruimte-groentjes" Mc Dlvitt en
White, waarna de ruimteveteraan
Cooper (22 omwentelingen in bijna
anderhalve dag in mei 1963) en de
nieuweling Conrad in de herfst een
vlucht van een week hopen te on
dernemen. Eind van dit Jaar of be
gin volgend Jaar komt dan een
vlucht van twee weken, eventueel
voorafgegaan door een kortere
vlucht voor speciale experimenten.
Tijdens de eerste vluchten met de
Gemini zal uitsluitend geëxperimen
teerd worden met de cabine zelf
en de inzittenden in de cabine.
lantiscbe Oceaan op 1300 tan ten zweefvieugel. Deze foto geeft
zuidoosten van de lanceerbasis 1
Kaap Kennedy, waar de Gemini een beeld van windtunnelproe-
start. Bij Grand Turk worden de ven met een model.
Tot dusverre hebben de Russen aanzienlijk meer „man-uren"
in de ruimte gemaakt dan de Amerikanen. Als „man-uur" wordt
gerekend ieder uur, dat één ruimtevaarder tijdens een ruimte-
vlucht los van de aarde is, dus ook de periode waarin hij start
of terugkeert door de dampkring. Zitten drie mannen gedu
rende 24 uur ln één ruimtevaartuig los van de aarde dan maken
zij 72 man-uren tezamen.
De st
vlucht i
Naam van
ruimtevaarder
Datum van
start
Duur van vlucht in
etmalen uren minuten
Gagarin
Titow
Nikolajew
Popowitsj
Bikowski
V. Teresjkowa
Komarow
Yegorow
Feoktistow
12- 4-1961
6- 8-1961
11- 8-1962
12- 8-1962
14- 6-1963
16- 6-1963
12-10-1964
12-10-1964
12-10-1964
1 48
1 1 18
3 22 25
2 23 59
4 23 54
2 23 50
1-17
1-17
1-17
Totaal
ofwel 459 uur e:
n 5 minuten aai
15 93 305
1 Russische zUde
Naam van
ruimtevaarder
Datum van
start
Duur van vlucht ln
etmalen uren minuten
Shepard
Grissom
Glenn
Carpenter
Shirra
Cooper
5- 5-1961
21- 7-1961
20- 2-1962
24- 5-1962
3-10-1962
15- 6-1963
17
17
4 56
4 56
9 13
1 10 21
Totaal
1 27 180
ofwel 54
i Amerikaanse zijde.
Rusland heeft van begin af een eerst aanzienlijke, later slin
kende voorsprong op de Amerikanen gehad in de duur van de
bemande ruimtevaart, waardoor het grote verschil in „man
uren" (459 tegen 64) is ontstaan. Maar dit wil niet zeggen dat
Amerika in deze verhouding „achter" ligt. Over het algemeen
overheerst de indruk bij objectieve waarnemers, dat de Ameri
kanen veel meer profijt trekken van ruimte-experimenten dan
de Russen als gevolg van een veel verfijnder wetenschappelijke
opzet van hun proeven, terwijl de Russen op spectaculaire stunts
uit zijn.
In de onbemande ruimtevaart ligt Amerika ln aantal geslaag
de lanceringen, in breedheid van opzet der wetenschappelijke
experimenten, ln verfijning van technieken en in fundamenteel
onderzoek heel veel voor op Rusland. Daarbij komt, dat volgens
betrouwbare berichten de Russen iets minder zorgvuldig om
springen met mensenlevens en derhalve al verschillende ruimte
vaarders bij mislukte experimenten verloren hebben. Wanneer
de Amerikanen het geoorloofd hadden geacht, grote risico's te
nemen, zouden zij ten koste van vele mensenlevens reeds
veel meer man-uren in de ruimte hebben geboekt dan de Russen
thans.
laten verlaten, zodat hij zich in zijn
ruimtepak vrij ln de ruimte be
vindt.
Dit is nodig voor ruimtereizen
van grotere duur en langere af
stand, waarbij de kans groter wordt
dat bv. beschadigingen aan de ca
bine hersteld moeten worden.
Daarbij komen zeer veel proble
men kijken, zoals het hanteren van
gereedschap in „gewichtloze" toe
stand. Wil men in deze toestand
zonder houvast aan een gefixeerd
punt een schroevendraaier hante
ren. dan is de kans groot dat men
zelf in tegengestelde richting gaat
draaien in plaats van de schroef in
de beoogde richting. Men kan
voorts geen druk op de schroeven
draaier uitoefenen, want dan stoot
men zich zelf weg van het object
waarin men de schroef wil beves
tigen. Dit is slechts één voorbeeld
met een heel eenvoudige schroeven
draaier. In de ruimte zal het echter
op den duur nodig blijken, heel wat
Ingewikkelder karweitjes op te
knappen. En vooral die gewichts
loosheid speelt daarbij parten, ter
wijl dit verschijnsel Juist het enige
is, dat op aarde niet is na te boot
sen. Experimenten met betrekking
tot deze problemen kunnen alleen
in de ruimte worden uitgevoerd, en
zU moeten volkomen opgelost zijn
alvorens men zich aan een tocht
naar de maan wil wagen.
Enteren
Vrij in de
ruimte
Voor latere vluchten staan meer
spectaculaire ondernemingen op het
programma.
In de eerste plaats wil men een
van de ruimtevaarders de cabine
Voorts hoopt men bij komende
Gemini-vluchten proeven te nemen
met betrekking tot de ontmoetings
techniek, dwz. dat een bemand
ruimtevaartuig een ander ruimte
vaartuig „entert".
Daartoe wordt bij een van de ko
mende Geminivluchten een Agena-
raket in een baan om de aarde ge
bracht. en een etmaal nadien een
Gemlnlcapeule in bijna dezelfde
baan op bijna dezelfde plaats. Wan
neer de Gemini en de Agena niet
meer dan honderd kilometer van
elkaar zijn, kan de bemanning van
de Gemini de Agena waarnemen.
Het gaat er dan om de Gemini cap
sule zo te besturen, dat deze precies
bij de Agena komt en daaraan op
een speciale wijze „aanhaakt".
Daarbij doen zich zeer merkwaar
dige moeilijkheden voor. Het is na
melijk in de ruimte zeer moeilijk,
om afstanden te schatten. Er zijn
geen vaste punten waarop men zich
kan oriënteren, in de ruimte zijn
geen lichtschakeringen door de
afstand doordat er geen atmos
feer is die het licht verzwakt, en
dergelijke omstandigheden meer.
Ook deze bijzondere omstan-
heden zijn op aarde moeilijk
natuurgetrouw na te bootsen. Men
zou ze enigszins natuurgetrouw kun
nen nabootsen op aarde wanneer
men voldoende ervaring had in de
ruimteen die moet nu juist
worden opgedaan.
Nodig voor
maanvlucht
Deze ontmoetingstechniek is van
bijzonder belang voor het Apollo-
programma voor landing van Ame
rikanen op de maan. Deze twee
Amerikanen zullen namelijk tegen
1970 naar de maan gaan vanuit een
baan om de maan met een deel
van een ruimteschip dat voor de
rest om de maan blijft cirkelen.
Wanneer zU de maan weer ver
laten in de kleine capsule waarmee
zij zijn geland, moeten zij eerst het
(nog door één man bemande) om
de maan cirkelende ruimtevaartuig
opzoeken, dit enteren en daarna
met dit rondcirkelende vaartuig
weer naar de aarde terugkeren.
Om velerlei redenen is deze tech
niek het meest aan te bevelen, maar
men moet daarvoor de ontmoetings
techniek volkomen beheersen. Dit
geldt temeer, omdat de start van
de maan wel wat moeilijker en on
nauwkeuriger zou kunnen zijn dan
een uitgebalanceerde lancering van
af de aarde, waar men over een im
mens apparaat en de steun van
honderdduizenden technici beschikt.
Gedrag en
uithouding
Het Gemini-project, dat dinsdag
„echt" starten zal, is bedoeld als een
schakel tussen Mercury- en Apollo -
maanproject, maar behelst eveneens
vele andere algemene proeven, on
der meer met betrekking tot het
fysiologisch en psychologisch ge
drag van ruimtevaarders tijdens
langere vluchten.
Onlangs heeft de Belgische ruim
tevaart-geneeskundige prof. Flor-
kin beweerd, dat vluchten van lan
ger dan vijf dagen onherroepelijk
krankzinnigheid of zelfs de dood
van rumitevaarders zouden beteke
nen. HU heeft die woorden later
teruggenomen hoewel vast kwam te
staan dat hU ze in een wat over
dreven beschouwing over de merk
waardige psychische gevolgen van
gewichtloosheid en eenzaamheid in
de ruimte wel schUnt te hebben ge
uit.
Er doen zich inderdaad allerlei
onvermoede moeilijkheden op psy
chisch terrein voor, maar er is
geen enkele reden om aan te ne
men. dat deze langduriger ruimte-
vluchten zouden verhinderen. Ook
om hieromtrent klaarheid te krij
gen, hopen de Amerikanen binnen
kort langdurige Geminivluchten te
ondernemen.
Verder kunnen tUdens deze vluch
ten wetenschappelUke waarnemin
gen van allerlei aard worden ge
daan. die niet of nauwelUks met
behulp van onbemande ruimtevaar
tuigen mogelUk zUn.
Een Gemini-capsule u
op de top van een Titan-i
gehesen. Het donkere geii
is het eigenlijke ruimtevm
Het lichte onderste deel l
de motoren en brandstof i
experimenten met de onb
tingstechniek. Dit gei
wordt in de ruimte afgeA
voordat de bemande capn
de dampkring terugkeert i
de landing.
van meerdere kunstmanen o!
lancering van meer kunstn
met één raket waardoor 4
eikaars nabUheid om de aardt
kelen, geeft recht tot de vera
stelling dat ook de Russen nil
zitten. Hetgeen overigens ook
welijks verwacht mocht wordi
Wetens<!
vooi
Maar afgezien van deze
sinistere kanten van het i
teonderzoek staat toch;
vast, dat de Amerikaans!
mini-programma in de
plaats van belang is all
forse stap op de weg
de maan. Het gaat hierbij)!
al om wetenschappelijk, 7
schijnlijk ook economises
algemeen menselijk belang
in de eerste plaats om mil
doeleinden.
Militair
De ruimte-nieuweling John
W. Young, die met Grissom de
eerste Gemini-vlucht zal ma
ken
Overigens wordt tijdens het Ge-
mini-programma ook geëxperimen
teerd ten behoeve van het militair
gebruik van de ruimte. Men kan dit
triest noemen, maar zolang er geen
samenwerking- op basis van ver
trouwen bestaat tussen Oost en
West moet ook Amerika voorbereid
zUn op defensie-in-de-derde-dimen-
sie
Reeds in 1962 werden van een
militaire lanceerbasis in Amerika
(Point Arguello in Californië)
ruimtevaartuigen gelanceerd van
het type SAINT, waarover zeer ge
heimzinnig werd gedaan. Daarmee
werden de eerste proeven op het
gebied van het „enteren" in de
ruimte gedaan. Later werd deze
SAINT I gevolgd door zijn naam
genoot II, terwijl de militairen
thans reeds geruime tijd bezig zijn
met het geheime „Programm 706".
BU deze projecten gaat het klaar-
biykelijk om technieken, waarbij
bemande of onbemande kunstma
nen worden gelanceerd om ruimte
vaartuigen van de „tegenstander"
in de ruimte te Inspecteren en
wanneer deze fatale wapenen zou
den meevoeren te vernietigen. Over
deze projecten is vanzelfsprekend
weinig bekend geworden, maar er
zijn aanwijzingen dat ook de Rus
sen met dergelijke experimenten be
zig zijn.
De opmerkelijke reeks Kosmos-
satellieten van de laatste maanden
over het uiteindelUke doel en lot
waarvan zelden iets wordt verno
men, wUst in deze richting. Vooral
de vrUwel gelUktUdige lancering
De lancering van de onbt
de Gemini in januari van
jaar
