Een realistisch s
ven
VERKILDE
LIEFDE
Saterdag 13 februari 1965
Pagina 1
ig
ELI
Het is (le wekelijkse repetitie-avond van een harmo-
niekorps. Ruimschoots na het aanvangsuur worden de
neuzen geteld en dat is gauw gebeurd: drie stuks. Met
'n auto rijdt men de leden af die verstek hebben laten
gaan. Slechts een van hen wordt bereid gevonden zijn
luie stoel voor de beeldbuis in de steek te laten. Van
repeteren kan weliswaar nog niets terechtkomen,
maar met die vierde man erbij kan men nu tenminste
klaverjassen
Een politieke jeugdorganisatie belegt een bijeen
komst, waarop een causerie zal worden gehouden door
iemand die daarvoor speciaal uit Amersfoort komt.
Als de geachte spreker na een reis van anderhalf uur
het zaaltje binnentreedt, ziet hij dat zijn publiek be
staat uit twee man, nauwelijks meer dus dan de be
ruchte „anderhalve man en een paardekop".
Een toneelvereniging heeft maandenlang ijverig op
een stuk gestudeerd. Op de avond van de voorstelling
is het kil regenachtig weer. Als het doek opgaat, zitten
krap veertig mensen in een zaal die plaats biedt aan
enkele honderden. Als het doek valt, zit de vereniging
met een tekort van honderden guldens. Zij kan wel op
doeken
Sterke verhalen? Jawel, maar waar gebeurd, in Lei
den, onlangs of een paar jaar geleden. En verenigings
bestuurders kunnen uit eigen of andermans ervaring
deze drie voorvallen aanvullen tot een indrukwek-
ken de reeks. Het zijn de symptomen van een kwaal
waaraan een groot deel van het Leidse verenigings
leven al jaren in meerdere of mindere mate lijdt: ta
nende belangstelling. Een kwaal met complicaties ove
rigens, want gebrek aan interesse is niet het enige
euvel waarmee menige vereniging heeft te kampen.
W. OUWERKERK
taak voor gemeente
V. Ouwerkerk (voorzitter van
de Timdelerclub)„Elke voorstel
ling voor onze donateurs (driehon
derd, en trouwe) levert een verlies
twee- tot driehonderd gul
den, dat we moeten compenseren
-dec d°°r op te treden voor anderen.
ide Vebo bij voorbeeld"
P*J J. C. B.: „De zaalhui
de forse kant. Een dur
iiHÉ°°k het huren van ^écors- vooral
|||ldoor de enorm hoge vervoerskos-
ten die erbij komen, wel twee- tot
'driehonderd gulden per keer".
a a
;ids",
l^ogelb
EERSTE BEDRIJF
a lec^ (Het doek gaat op. Op het to-
les, ii/eel staat een enorm groot soort
ierlanpMor"tw met zes^en Leidse to-
nanntKelverenigingen erin (twaalf van
'°SJ ie NATU en vier van het Werk-
Le4erba»(i Katholiek Amateurto
neel), die zich met moeitesom-
Kgme/mige al watertrappelend, staande
W&jMuden. Bedrijvigheid kenmerkt
eerste bedrijf. Rechts op het
z09enaam<^e kredit zijde
ledifypen sombere figuren heen en
water in het
De opval-
mdste van hen is een fors ge-
mode figuur, Zaalhuur geheten;
ze loopt niet vlug, maar sleept
wel twee grote emmers
'élijk aan. Een ander, Repetitie-
1- posten genaamd, heeft slechts een
irachre^ emmertje, maar daar staat
en plover dat hij daarmee heel
teiykiuerifl' heen en weer dribbelt. An-
iek9 r® Persana9es deze hoek zijn
schl.a. Décorhuur, Kostuums en
5"t^Auteursrechten. Links op het to-
her#ee7, de debetzijde, is een goedig
8last!»itziende figuur, Subsidie, bezig
et Kwater uit het aquarium te schep-
8' ven met een emmer, die volgens
•enigingen wel wat groter
ad kunnen zijn. Hij wordt geas-
H» isteerd door Donateur en Kaart-
'i 34 'erkoop, die er echter af en toe
gemak van nemen. Het lijkt
ongelijke strijd. Het water
l® taat vele verenigingen al tot aan
dip lippen.)
J. C. Bartelsman (hoofdbestuurs-
1 id van de NATU, voorzitter van
afdeling Leiden, regisseur bij
iJLitteris Sacrum)„Elke toneelver-
tab niging, gesubsidieerd of niet. moet
pnU| eld
toeleggen op een voorstelling
roor eigen huis. Zelfs een vereni-
logu^ing die dank zij het aantal dona-
gezonde basis heeft, is
[enoodzaakt om uitkopen buiten de
te spelen, omdat de voorstel-
nd Ingen voor die donateurs toch ver-
ies opleveren".
W. O.: „De financiële lasten zijn
steeds zwaarder geworden. De kos
ten van een voorstelling zyn min
stens tweemaal zo hoog als tien
jaar geleden. Kostuumstukken zijn
helemaal niet meer te betalen. Re
petitieruimte is schaars en duur.
Wy moeten steeds weer naar een
ander zaaltje uitkijken. De huur is
al gauw een tientje per avond.
Daar wij wel dertig keer per jaar
moeten repeteren, doen we dit
vaak by iemand thuis om de kos
ten te drukken, maar ideaal is dat
ook niet".
J. C. B.: „Er is bijzonder weinig
repetitieruimte. Gelukkig heeft het
gemeentebestuur daar een open oog
voor. Er zyn op het ogenblik be
sprekingen gaande over de stich
ting van een repetitiecentrum,
waarvan alle Leidse toneelvereni
gingen gebruik zouden kunnen
maken".
W. O.„Het gemeentebestuur
mag wel oppassen, dat de nieuwe
schouwburg niet te groot wordt en
dus te duur voor amateurverenigin
gen".
J. C. B.: „Leiden heeft gebrek
aan goede toneelaccommodatie. De
enige goede zaal is de schouwburg,
maar die wordt te duur voor de
verenigingen. De andere zalen hier
hebben te kleine toneeltjes, onvol
doende belichting en dergelijke. De
afdeling Leiden van de NATU wil
proberen te zijner tijd de beschik
king te krijgen over een eigen
theatertje. Maar daarmee is een
Hoe is het gesteld met ons
Leidse verenigingsleven?
Op deze vraag zullen wij
antwoord trachten te geven
in een serie artikelen, waar
mee wy vandaag beginnen.
Het zal echter steeds een
„proberen" blijven, waarbij
we zonder aanspraak te
willen maken op volledigheid
aan de hand van zoveel
mogelijk materiaal een glo
baal beeld zullen schetsen.
De amateurtoneelspelers
bijten vandaag de spits af. De
komende zaterdagen zullen
achtereenvolgens de jeugd
clubs, zangverenigingen, mu
ziekkorpsen en sportvereni
gingen onder de loep worden
genomen.
Een kostuumstuk als dit i
dermate groot bedrag gemoeid, dat
dit voornemen thans moeilijk is te
realiseren. De gemeente is wel be
reid de helpende hand te bieden,
maar de vraag is hoe ver die hand
reikt".
W. O.: „Het amateurisme moet
in staat worden gesteld om vol te
houden, terwille ook van het pu
bliek dat de amateur-uitvoeringen
bezoekt. Het amateurisme is een
algemeen belang. Daarom heeft de
gemeente in dezen ook een taak".
TWEEDE BEDRIJF
(De zestien verenigingen zijn
uit het aquarium geklommen en
hebben afgesproken samen een
eenacter op te voeren. Het
wachten is op de jeune premier.
Er is in dit bedrijf opvallend
weinig bedrijvigheid. Men wacht
en ivachtEindelijk komt dan
de jeune premier: een man van
bijna middelbare leeftijd, sterk
geschminkt)
W. Ouwerkerk: „De meeste ver
enigingen hebben te weinig spe
lersmateriaal". Enkele maanden
geleden heeft mr. Cleveringa, lan
delijk voorzitter van de NATU, in
een interview in het Leidsch Dag
blad verklaard, dat fusioneren de
aangewezen weg is om dit euvel te
verhelpen. Maar de heer Ouwer
kerk acht fusies „moeilijk uitvoer
baar", omdat iedereen toch zelf
standig wil blijven. „Elke vereni
ging heeft e eneigen sfeer. Fusio
neer je, dan houd je in de grotere
club toch twee groepen. Een groot
gevaar is, dat na de fusie de ver
eniging wegsmelt, omdat de band
met de leden veel slapper is ge
worden en dan heb je na verloor)
van tijd weer een clubje met een
klein spelersarsenaal".
J. C. Bartelsman: „'Het is heel
moeilijk voor de verenigingen om
jeugdige leden aan te trekken. Het
is heus niet zo dat de jeugd niets
van het amateurtoneel moet heb
ben, maar zij wil zich niet aan
sluiten bij de bestaande verenigin
gen, zij voelt er veel meer voor om
voor zichzelf te beginnen." Hij
noemt de toneelvereniging Impe
rium, met allemaal leden van 16
tot 30 jaar, „als grap begonnen" op
het Christelijk Lyceum. De grap
duurt inmiddels al een paar jaar
en Imperium speelt met wisselend
succes. „Enkele voorstelling ston
den op bijzonder goed peil".
W. O.: „Van de achttien spelen
de leden die wy hebben, zyn de
meesten tussen de 30 en 45 jaar.
We hebben vooral een tekort aan
jongemannen. Wij zyn al enige
tyd bezig om jonge leden te wer
ven, maar dat lukt niet snel".
voor amateurverenigingen niet meer te
betalen
J. C. B.: „Daarom is de Leidse
NATU eind januari alvast gestart
met een aparte jeugdafdeling,
waarbij zich inmiddels een achttal
kweek- en middelbare scholen
heeft aangesloten. Hopelyk ont
staat op die manier een Nach-
wuchs, waaruit straks de bestaande
verenigingen kunnen putten".
DERDE BEDRIJF
(De dertien verenigingen staan
voor zich uit te mompelen. De
meeste hebben een Donateur bij
zich die alles geduldig aanhoort;
de andere staan er wat verloren
bij. Plotseling ontstaat algemene
beroering op het toneel, als een
zo op het oog onopvallende fi
guur vanachter de coulissen ver
schijnt. Hij wordt luide verwel
komd. Het publiek in de zaal
ivordt verondersteld er niets van
te begrijpen, totdat de nieuw-
aangekomene zijn naam noemt:
Toeschouioer. De verenigingen
overstelpen hein met vragen:
waarom is zijn vriend niet mee
gekomen? is zijn vrouw ziek?
waarom heeft-ie zijn zoontje
niet bij zich? Enkele verenigin
gen begroeten hem overdreven
hartelijk: juist, die zonder Do
nateurs).
J. C. Bartelsman: „Of een ver
eniging voldoende publiek trekt,
hangt ook af van de activiteit van
de leden zelf. Imperium by-
voorbeeld heeft geen achterban,
geen donateurs, maar als die jon
gens in de schouwburg optreden,
hebben zy toch een redelyk gevul
de zaal". Over de televisie zegt hy:
„Die is wel een concurrent
geweest, geloof ik. Het publiek is
door de t.v. ook opgevoed. Men
slikt niet alles meer, men stelt ho
gere eisen aan het amateurtoneel.
En het is een feit dat vele vereni
gingen beneden de maat blyven,
al bestaat er een behooriyke bo
venlaag. Ik ben het wel met Cle
veringa eens, dat de algemene te
neur is dat de amateur er te wei
nig aan doet. Verenigingen waar
van de leden wèl cursussen volgen
en aan weekends deelnemen, ko
men dan ook duideiyk boven de
middelmaat uit".
W. Ouwerkerk: „Wy zien onder
ons publiek weinig jeugdigen.
Maar gelukkig heeft de Timdeler
club wel een sterke binding met
zijn donateurs".
Er zyn in Leiden echter ook
clubs met weinig donateurs, ver
enigingen die hoofdzakelijk zyn
aangewezen op het „ongebonden"
toneelminnende publiek. Dat pu
bliek is de laatste tien Jaar niet on
belangrijk kleiner geworden, vertelt
Bartelsman' „al zyn we, geloof ik,
nu wel door het dieptepunt heen"%
Die clubs hebben al heel wat klap
pen te incasseren gekregen. Niet
temin moeten ey voortgaan met
het organiseren van voorstellingen,
eenvoudig omdat ztj at hun be
staansrecht aan ontlenen. Een to
neelspeler, ook de amateur, kan
niet buiten publiek. Maar met elke
voorstelling wee» zetten die vereni
gingen hun voortbestaan op het
spel.
J. C. B.t „Ik weet, dat «en paa»
verenigingen het by zonder moei-
ïyk hebben. En het tal echt de
vraag, of zy het nog lang zullen
volhouden." ..a
(Naschrift: Dit U wat men een
open einde noemt. Diverse in
terpretaties van de afloop zijn
nu mogelijk. Een nabije toe
komst zal leren welke de juiste
is).
P
J r oto s t
LD/HOLVAST j
C. BARTELSMAN
eigen theatertje
Liefde is een i
macht in het leven.
De mensen door liefde gedreven
kunnen veel voor elkander op
brengen. Liefde is volgens het
Hooglied zelfs sterker al6 de
dood. Haar vlammen zijn vuur
vlammen, een vuurgloed des
HEREN. Vele wateren kunnen
de liefde niet blussen en rivie
ren spoelen haar niet weg.
Dat wil dus nogal wat zeggen.
Wie ware liefde bezit, die is
gedreven dooi- de Heer zelf.
Door deze macht kan Albert
Schweitzer het lang volhouden
in het donkere Afrika, kan een
moeder uren geduld oefenen met
haar kind, offeren vrouwen zich
op om het ellendige te verzor
gen, verdragen mannen de
moeilijkheden van het leven
van hun medemensen. Liefde is
een geweldige macht en zij
brandt door in het hart van de
mens, die liefde geeft en in het
hart van de mens. die liefde
ontvangt, zy is de grootste
kracht van het leven. Zij ver
wekt leven en onderhoudt het
tot het uiterste toe.
Wanneer ik de berichten lees
over de criminaliteit, dan is
daarby nogal eens een bericht
over misdaad, die gepleegd is in
de sector van de liefde. Nu eens
wordt er een vrouw gewurgd,
dan weer tracht een vrouw haar
man te vergiftigen met para-
thion, soms worden kinderen in
hun eerste levensbewegingen
gesmoord of ontstaan er grote
veten vanwege teleurgestelde
liefde. Wanneer de liefde ver
kilt, af neemt, omgezet wordt
in het tegendeel, dan komt er
WOORD
VAN
BEZINNING
een vuurvlam naar boven, die
niet van de Heer is, maar van
de Duivel. Vlammen van het
dodenrijk schieten dan hoog op.
Dit is een probleem in het
leven der mensen. Er worden
ïyvige rapporten over geschre
ven, men zit met de toenarbe
van de criminaliteit en men
tracht en- de oorzaak van op te
sporen. Vooral psychiatrische
rapporten worden er gevraagd en
tien tegen één dat de mens, die
door de Duivel gedreven wordt
in het vernietigen van het leven
van een eens geliefde, niet vol
ledig toerekeningsvatbaar wordt
verklaard. Ook dat wordt een
moeilijke zaak. Want in wezen
zit de zaak niet in het verstand,
maar in de omzetting van de
liefde. Wanneer die liefde werkt
in de richting van het behoud
dan is dat evenmin normaal dan
wanneer zij werkt in de richting
van het verderf. Ook levens-
sterkende liefde is niet normaal.
Dan is een mens, wanneer het
goed is, ook buiten zyn gewone
normale doen. Het gaat alleen
maar om de richting waarin de
hartstocht werkt.
Die levenwekkende en leven
behoudende richting, die moeten
wij zoeken en wy moeten dus
met elkaar een middel vinden
om de levenvernietigende kracht
van de hartstochten en ook van
de omgekeerde liefde te bestrij
den.
Welk middel is er tegen de
verkilde liefde. Hoe kan de lief
de weer gaan branden in onze
samenleving als een positieve
kracht en hoe kunnen wy de
misdaden bestrijden van hen,
die naar buiten zijn getreden in
daden van liefdekilheid?
wy zijn er niet mee gebaat
om te zeggen, dat die vrouwen
dit of die mannen dat moesten
gedaan worden. Geen doodsdrei
ging, geen strafmaatregelen
kunnen hier de kwaal genezen.
Het kan nodig zyn, dat zy wor
den toegepast als vergeldings
maatregel, maar de kwaal zelf
gaat er niet door weg.
Het enige middel is, dat wij
onze liefde laten gloeien vanuit
de Heer in het leven van onze
naaste. Dat kunnen wij doen
door onze kinderen liefdevol te
ontvangen te begeleiden, door
onze medemens liefde te schen
ken. waar hij eenzaam staat,
door in aansluitend leven met
de Heer Zijn vuurvlammen hoog
op te doen laaien. Dan doven
die andere vlammen meer en
De liefde is sterk als de dood.
Misschien wel sterker.
zy kan immers de dood over
winnen, ook in onze samen
leving.
