et „Labyrint" van Peter Schat
Veek voor v. Vlijmens Gruppi
kunst
kalei öoscqqp
«Toch geen garantie
Jor muzikale waarde
Waar is Brodski?
Autoverkeer in Parijs
werkt zelfs rustige
mensen op de zenuwen
Weer vaandels voor
Westduitse leger
Kamercommissies
vragen opheldering
over Breedband
DERTIENDE TOURNEE N.S.O.:
PRINS BERNHARD DITMAAL
DE BESCHERMHEER
CONCERTEERT 27 JANUARI IN DE
PIETERSKERK VOOR DE V.V.SJ..
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 12 JANUARI 1965
AAR ENGELAND?
oor vakantie of zaken
A PER
ARWICH-BOOT
VAART
R WEL BIJ
Per Dagboot:
Voordelige Off Season tarieven
voor begeleide auto's
5- en 8 daagse Privéreizen
naar Londen vanaf f 142,-
f Vertrek dagelijks 12.00 uur.
Experimenteel concert te Amsterdam
slechts weinigen zijn geweest die
deze compositie hebben kunnen leren
verstaan via de grammofoonplaat of
de partituur.
Qua kwaliteit had Anton Webern
het hoogste aantal stemmen mogen
verwerven, maar dat het publiek
hem dat onthield mag niet als enig
venvijt gelden. Daarom was de ge
houden stemming amusant. Maar
bij zuiver muzikale beschouwing on
juist bij deze gestelde interpretaties.
Men had een verwrongen uitslag
kunnen vermoeden maar veronder
stelde stellig niet dat Peter Schat
zonder de eerste prijs zou uitkomen.
Dat is een curieus beeld van een
experimenteel concert, dat allerwege
gesprekstof zal geven. Overigens, er
is door het Concertgebouworkest
onder leiding van Pierre Boulez uit
nemend gespeeld. We mogen dit bij
de hier zo moeilijk te realiseren par
tituur niet onderschatten.
Hl, (Bijzondere medewerking)
1 was gisteravond in het Concertgebouw in Amsterdam wei-
foor menigeen een verrassende uitslag van de onder de con-
zoekers gehouden stemming, dat niet Peter Schat, met zijn
In uit het Labyrint het hoogste aantal stemmen kreeg, maar
fen Vlijmen met zijn „Gruppi". Van de in totaal 1767 uit-
chte stemmen kreeg van Vlijmen er 827 en Peter Schat bleef
>p4. De symphonie van Anton Webern, waarmede de Parijse
nt Pierre Boulez het concert opende, verwierf slechts 286
vfen.
'erbeide verrassing was geba-
op de publiciteit, die rond
lüschats Labyrint v/as gegroeid
op dit experimenteel concert
Uk daartoe als finale op het
jpma was geplaatst. Toch heeft
yicertpubliek, onder wie zeer
ngeren, maar evenzeer opmer-
vele ervaren concertbezoekers,
jjet laten inpalmen door Peter
rll ferme paukenforti, die hij in
der vijf dansen reeds deed
.j, want de opgewekte stemming
e klankexplosie verslapte wei-
maakte het voor degenen die
cibels van applaus kunnen
1 uiterst dubieus of het hoog-
Jptal stemmen op zijn muziek
uitgebracht. De publici-
Peter Schats Labyrint heeft
oncertpubliek dus kennelijk
vloed en dat waar de be
niet viel te ge-
.tten.
Ie eerste uitvoering van deze
i op 13 september 1963 in de
jjamus Muziekweek" onder
3 van Erneste Bour, werd
|pt werk algemeen opgemerkt
hantering van het klankma-
d een zekere vaardigheid ver-
Ij, maar dat Peter Schat zich
|ps boven het experimentele
kweten te plaatsen.
"Wordt weldra 30 jaar en dan
„jht men van een kunstenaar
met iets tevoorschijn komt,
tair artistiek de aandacht
zonder voorafgaande publi-
avourstukjes als kwesties
^et „Holland Festival", vragen
'eede Kamer en radiogesprek
met duidelijker essentiële
igen voor het muzikaal be-
van het door hem zo veel-
gebezigde woord „desoriën-
t Schat wil zo graag contact
de moderne kunstenaar en
bliek, zoals hü eens zeide.
Of dan moet hij ons met zijn
frijzing van desoriëntering niet
jiüzikale spoor bijster doen wor-
j^itegendeel wij en met ons
_elen van het concertpubliek
een akkoord tussen schepper
f hoorder verlangen. Dan eerst
de concertbezoeker deelgenoot
zin zoals de M.E.S. (Mood
kleering Sciety), dat in 1960 de-
irfeerde in Rotterdam en in
Jt, waar in beide steden hila-
jUtibrak en later in den Haag
'"fwege bleef, omdat Peter Schat
A liet gaan. Wij willen met
"Schat en alle jonge kunste-
t progressief zijn, omdat dit
Zakelijk is voor het voortbestaan
fe kunst, maar dan constructief
iV. bij Kees van Baarens mu-
Ul begrijpen wij deze ook niet
ibij een eerste auditie. De mu
lle wij gisteravond onder mu
zikale leiding van Pierre Boulez
hoorden, gaf ons met de z.g. „klank
velden" visueel in de partituur
waarneembaar geen houvast voor
het luisteren, al zagen we fagottis-
ten en hoornisten, resp 32ste noten,
triolen en kwintolen spelen en al
namen we waar dat de harpen pizzi
cato tremolo's en de celli tone-
lusters maakten.
We moesten ons daarbij neerleg
gen, omdat als eenmaal deze totaal,
opera met film, dans, décorschilde-
ring en commentariërende tekst is
gecompleteerd, wellicht de artistieke
openbaring kan komen die Peter
Schat tot de beroemdste toondichter
van deze tijd zal kunnen maken.
Maar dat zal eerst in juni 1966
in Carré geschieden als de gevraagde
subsidie wordt verleend en dan is
BRITS FILOLOOG
- 91 - OVERLEDEN
Dr. Charles Talbut Onions, de be
kende Britse filoloog dit heeft mee
gewerkt aan de Oxford English Dic
tionary is op 91-jarige leeftijd overle
den. Hg heeft bijna 70 jaar aan dic
tionaires gewerkt. Behalve aan de of
ficiële Oxford ook aan een etymolo
gisch woordenboek, voor de afstam
ming van woorden.
Er was een modern woord „beatnik"
waarmee bij In de knoop zat. On
langs zei hij dat hij niet achter de
oorsprong is kunnen komen. Hij zou
graag een goede definitie gevonden
hebben, maar als dat niet kon, moest
het woord maar met rust gelaten
worden
Pornografie of niet?
Voor de Hoge Raad dient op 26 ja
nuari de zaak tegen de Haagse uitge
ver-auteur J. van Keulen over het
uitgeven van de roman „Liesbeth en
de wereld van Bob en Daphne".
Het gerechtshof in Den Haag heeft
hem op 16 oktober veroordeeld tot
f 25 boete of vyf dagen hechtenis on
voorwaardelijk wegens het versprei
den van een pornografisch geschrift.
De officier van Justitie bij de arron
dissementsrechtbank was in beroep
gegaan tegen het vonnis van de recht
bank, waarbij de uitgever werd vrij
gesproken. Volgens de rechtbank kon
het boek in het huidige moderne
tijdsbestek niet als pornografisch
worden aangemerkt.
De uitgever-auteur tekende beroep
in cassatie aan tegen het arrest van
het Gerechtshof.
De procedures over „Liesbeth en de
wereld van Bob en Daphne" duren al
meer dan vijf jaar.
In het Amsterdamse Concert-
gebouw werd gisteravond een
experimenteel concert gegeven
door het Concertgebouworkest
o.l.v. Pierre Boulez.
De componist Jan van Vlij-
men (l.) dankt dirigent Pierre
Boulez na de uitvoering van zijn
compositie „Gruppi".
Peter Schat een jaartje ouder ge
worden en naar we hopen óók wijzer!
Hij is nu reeds verstandig genoeg
om te beseffen tegen die tijdwijzer
te zijn en overigens mag de uitslag
van de gehouden stemming hem
wel enigermate tot bezinning bren
gen. Met dit al willen wij allerminst
onderstrepen dat Jan van Vlijmens
eerste prijs reden geeft tot muzikale
extase. Want al werden zijn .Gruppi'
uitmuntender gespeeld dan wij voor
dien hoorden, toch geeft deze per
fectie van instrumentatie door het
Concertgebouworkest onder leiding
van Pierre Boulez geen garantie
voor de muzikale waarde. Het werk
komt niet boven een oppervlakkig ex-
peiiment van klankvelden uit, die in
details wel van variatie zijn voor
zien doch in te geringe mate om het
muzikaal verstand te boeien.
In dit opzicht was de symfonie van
Anton Webern de overtuigendste en
het allermoeilijkst om te volgen.
Het was een eerste uitvoering door
het Concertgebouw van deze sym
fonie uit 1928 en het zullen er
Waar de 24-jarige Russische dich
ter Jozef Brodski die tot 5 jaar
dwangarbeid is veroordeeld, zich
thans bevindt, is in zijn vaderstad
Leningrad een zorgvuldig bewaard
geheim.
Deze joodse intellectueel is in
maart van het vorige jaar uit Le
ningrad verbannen na door een hem
duidelijk vijandig gezinde rechtbank
te zijn berecht op beschuldiging van
„parasitisme" en niet geregeld wer
ken,,
De rechtbank heeft getuigenver
klaringen van literaire specialisten,
volgens welke Brodski met zeldzame
toewijding werkte om hoogst zorg
vuldig gepolijste poëzie en vertalin
gen te produceren, kennelijk naast
zich neergelegd.
„Brodski woonde bij zijn bejaarde
ouders, aan wie hij zijn magere ver
diensten afdroeg en leefde als een
asceet", aldus getuigen.
De Officier van Justitie noemde
Brodski „een parasiet, een proleet,
een landloper, een moreel bedorven
persoon". Hij citeerde uit aan
Brodski toegeschreven gedichten,
waarin deze uiting zou hebben gege
ven aan gevoelens als: „Ik houd van
een ander vaderland".
In andere geschriften, voor het
grootste deel geschreven toen hij 16
jaar was, noemde hij Marx „een
oude gulzigaard" en verklaarde hy:
„Ik zou Moskou willen bespuwen"
aldus de Officier.
Volgens mededelingen van zyn
vrienden leeft Brodski in een hut er
gens in het noorden van Archanelsk.
Men zegt, dat hy te ziek is om te
werken, zelfs aan gedichten. Naar
verluidt doen verscheidene intellec
tuelen in Moskou en Leningrad moei
te om zijn vrijlating te bewerken.
Culturele adviesraad
voor het Koninkrijk
In het gebouw van de raad van
ministers in Willemstad is gistermid
dag de vyfde bijeenkomst geopend
van de adviesraad voor culturele sa
menwerking tussen de landen van
het Koninkrijk. Daarby heeft mr.
H. J. Reinink het voorzitterschap
overgedragen aan het Antilliaanse lid,
de heer J. H. Beaujon, van Aruba.
De aanwezigen, o.w. de voltallige
raad van ministers gouverneur mr. N.
Debrot en gezaghebber M. P. Gorsira
van het eilandgebied Curasao, wer
den verwelkomd door de Antilliaanse
minister van cultuur en opvoeding,
E. O. Petronia.
Mr. Reinink, merkte o.a. op, dat
minder bekend blijkbaar het feit is,
dat alle drie regeringen zich met het
denkbeeld om op Curasao 'n schouw
burg en in Suriname 'n wetenschap
pelijk instituut tot stand te bren
gen, hebben verenigd en dat bijdra
gen van de Nederlandse regering de
uitvoering van beide projecten mo
gelijk maakt.
Voorzitter Beaujon sprak om.
over „daadwerkelijk steunen waar
zulks nodig is".
Schot na lichte aanrijding
'Van onze Parijse correspondent)
Het Parijse transportprobleem
waarvan de uitzichtloosheid steeds
heftiger op de zenuwen van alle au-
tomolibisten werkt, heeft sinds kort
een graad bereikt die nu toch wel
onrustbarend genoemd mag worden.
Kortgeleden deed zich een ruzie
voor tussen twee keurige Parijze-
naars om een parkeerplaats, een re
detwist, die de dood, veroorzaakt door
hartverlamming, van een der auto-
mibilisten tot gevolg had en die de
ancier achter de tralies zal brengen.
Afgelopen weekeinde is er weer een
dode gevallen, maar niet als slacht
offer van een verkeersongeluk, waar
van de cijfers nauwelijks meer zijn
bij te houden.
(Van onze correspondent in Bonn)
Het Westduitse leger mag zich
(zoals reeds met een enkel woord
gemeld) zeer binnenkort achter
zwart-rood-gouden vaandels scha
ren. Vorige week reikte Bondspre
sident Heinrich Lübke het eerste
van de 597 te verdelen vaandels uit
aan het wachtbataljon in Bonn. De
De voorzitters van de vaste com
missies voor Economische Zaken en
voor Financiën uit de Tweede Kamer
hebben de ministers van Economi
sche Zaken en Finanoiën schriftelijk
gevraagd op korte termijn een nadere
mondelinge toeliohting te geven op
de overdracht van het zioh in het
bezit van de Staat bevindende
pakket aandelen Breedband N.V.
aan de Koninklijke Nederlandse
Hoogovens en Staalfabrieken N.V.
Violist Lou Biloen
- 52 - overleden
In de ouderdom van 52 jaar is on
verwacht in Amsterdam overleden de
violist Lou Biloen, die van 1950 deel
uitmaakte van de eerste violen van
het Concertgebouworkest. Ook was hij
lid van het Sweelinckkwartet, waar
van hij de primarius was.
Ned. Hoornkwartet
naar Berlijn
Het Nederlands Hoorakwartet zal
in de laatste week van januari een
aantal radio-opnamen maken in
West-Berlijn. Onder meer voor de
zender Freies Berlin zullen werken
opgenomen worden van o.a. Marius
Flothuis, Anton Reicha en Paul
Hindemith.
Op 16 januari begint de jaarlijkse tournee van het Ned. Stu
denten Orkest met het traditioneel geworden openingsconcert in
de gastvrije Noordhollandse gemeente Bergen. Daar zijn op 4 jan.
na de eveneens traditioneel geworden intocht de repetities voor
de 13de tournee van het N.S.O. begonnen. In de Ruïne-kerk wordt
door 87 enthousiaste musici (dirigent Jan Brussen en solist Klaas
Boon. altviool, hierbij inbegrepen) dagelijks negen uren gerepe
teerd.
Er wordt alles op alles gezet om
een muzikale zegetocht langs Haar
lem, Arnhem, Groningen, Nijmegen,
Heerlen, Den Haag, Eindhoven, Lei
den, Utrecht en Amsterdam voor te
bereiden.
Dit neemt niet weg dat er nog tijd
overblijft om buiten de repetities om
gezellig samen kamermuziek te spe
len. De sfeer in het orkest is ook dit
jaar weer bijzonder genoegelijk on
danks het feit dat driekwart van het
aantal orkestleden nieuwelingen zijn,
die het terrein altijd eerst even moe
ten verkennen. Het proefspel heeft
tot resultaat gehad dat Jan Brussen
uiteindelijk 33 gegadigden uit Am
sterdam, 17 uit Utrecht en uit Gro
ningen, 9 uit Leiden, 4 uit Delft, 2
uit Nijmegen en uit Rotterdam en
Enschede elk één heeft gekozen.
Het strijkorkest is bijzonder groot
(65), de rest bespeelt een blaas- of
slaginstrument en de harp, die in
handen is van Ada Brussen, dochter
van de dirigent.
Het buitenlandse concert wordt dit
jaar in Brussel gegeven, waar de aula
van de Vrije Universiteit gratis voor
dit doel beschikbaar werd gesteld. De
baten komen n.l. weer ten gunste van
het Universitair Asylfonds en het bu
reau voor studiehulp aan gehandi
capte studenten, dat in de plaats is
getreden van het inmiddels opgehe
ven Nederlands Studentensanatorium.
Het programma van de dertiende
tournee, die onder beschermheerschap
staat van Prins Bernhard ziet er als
volgs uit: Tweede Suite van J. S.
Bach, Concert in d voor altviool en
orkest van C. Stamitz, Dona Montana
(in opdracht van de gemeente Bergen
vóór het NSO geschreven) van Hans
Henkemans en de 99ste symphonie in
es van Joseph Haydn.
Op 25 januari komt het orkest naar
de Kurzaal en twee dagen later speelt
het NSO ter gelegenheid van het lus
trum van de VVSL in de Pieterskerk
in Leiden.
president herinnerde er aan dat op
17 juli 1953 de zwart-rood-gouden
vlag door de opstandige arbeiders
van Oost-Berlijn op de Branden
burger Tor was geplaats.
„Voor deze daad hebben zij moe
ten lijden en sterven", zei Lübke,
die verkondigde dat de nieuwe vaan
dels blijk zullen geven van het stre
ven van het Duitse volk naair een
heid, recht en vrijheid. Men was er
destijds, bij de oprichting van de
Bimdeswehr van uitgegaan, dat het
nieuwe leger geen vaandels zou
kennen, omdat „het jongste verle
den geen waardige traditie kon
zijn". Men geloofde, dat het beter
was moderne soldaten op te leiden,
dan valse begrippen en traditie te
handhaven die meer schade dan
nut zouden opleveren". Nog bij de
afscheidsparade voor de aftredende
bondskanselier Adenauer in oktober
1963 werd geen enkel vaandel voor
de troepen uitgedragen. In die jaren
legden de officieren en de troepen
eenheden de eed af op de zogenaam
de „Bumdesdienstflagge". De naar
Duitse begrippen kil-zakelijke
atmosfeer bij deze plechtigheden
wordt veraangenaamd door ze te
doen houden in het duister van de
nacht, die alleen door (traditioneel
Duitse) fakkels wordt verdreven. De
ombudsman Heye en zijn voorgan
ger hadden In hun jaarlijks rapport
aan de Bondsdag al herhaaldelijk
gepleit voor wederinvoering van de
vaandels, als noodzakelijk symbool
van de „verbondenheid tussen de
soldaten en de troep". De nieuwe
vaandels worden in een fabriek in
Bonn vervaardigd. Ze kosten 450
gulden per stuk en zijn van zware
zijde. Ze zijn versierd met het eike-
loof en het ijzeren bruis. Vierhon-
derdvyftig vaandels zijn voor de
landmacht, de andere 147 gaan naar
marine en luchtmacht. De gebrui
ken, die men rond de vaandels in
het leven zal roepen, zullen zijn ge
baseerd op de tradities van de
Reichswehr en het keizerlijke leger.
Na een lichte aanrijding op een
der toegangswegen naar Parys, wond
een automobilist zich zo erg op, dat
hij tenslotte niets beters wist te doen
dan zyn tegenstander een kogel door
het hoofd te jagen. De man, een Al
gerijn die vroeger een rol gespeeld
srhijnt te hebben in de Algerynse
verzetsbeweging F.L.N., zou zich be
ledigd hebben gevoeld door een op
merking van de tegenparty. Voldoen
de reden blijkbaar om zyn revolver
te trekken en om op die andere au
tomobilist te vuren.
Wonder boven wonder werd het
slachtoffer, een reiziger in auto-on
derdelen, wiens hoofd door de kogel
werd doorboord, nog niet eens op
slag gedood. HU wist terwUl het
bloed aan twee kanten uit zyn hoofd
gutste, zelfs nog plaats te nemen
achter zyn stuur, met de bedoeling
zelf naar een ziekenhuis te ryden.
Pas anderhalf uur later werd hij in
bewusteloze toestand en in zee van
bloed in zyn eigen auto, die hy
langs dc weg had weten te parkeren,
door voetgangers aangetroffen. Geen
enkele auto had voor hem gestopt.
Dankzij onmiddellyke bloedtrans
fusie heeft men het slachtoffer
tot dusver nog in leven kunnen hou
den. Zyn levenskansen worden door
de geneesheren echter niet hoog aan
geslagen. De Algeryn, die na zyn
wandaad eerst was weggereden, heeft
zich later zelf by de politie aange
meld. Hy riskeert nu een gevange
nisstraf van tenminste 20 jaar.
Het griezeligste van deze voorval
len is misschien nog wel, dat de lie
den die een agressieve rol hebben
gespeeld in deze drama's, bekend
staan als rustige mensen, die nog
nooit een vlieg kwaad hadden ge
daan en nooit met de politie in aan
raking zyn geweest. Ook over de
Algerijn kreeg de politie by zyn
vrienden, kennissen en buren, niets
dan de gunstigste informaties.
Het gaat dus niet om driftkoppen,
laat staan om psychopaten. Men
moet de oorzaak klaarblykelyk eer
der zoeken in de steeds abnormalere
omstandigheden. Parijs en de toe
gangswegen tot de hoofdstad zyn te
genwoordig zo vol gestouwd met
auto's, die niet of nauwelyks meer
vooruit komen, dat men zenuwen als
stalen kabels moet hebben om zyn
kalmte en geduld te bewaren. En in
die geladen toestand is er dan soms
maar een heel klein vonkje nodig om
kortsluiting te veroorzaken.
In het alarmerende licht van deze
situatie heeft de grootste krant van
Frankrijk^ ..France Soir", nu een na
tionale campagne ontketend om de
automobilisten voor dit nieuwe ge
vaar van het verkeersprobleem te
waarschuwen. Elke dag drukt de
„France Soir" in vette letters slag
zinnen af: houd u kalm, denk aan
uw kinderen, laat geweld achterwege,
met het verzoek aan de lezers-auto
mobilisten die leuzen of adviezen uit
te knippen en op de ruiten van hun
auto's te plakken. Men mag vurig
hopen, dat de actie vruchten zal af
werpen, maar te vrezen valt, dat er
radicalere maatregelen nodig zullen
zijn, om het exploisieve Parijse ver-
keerevraagstuk weer in wat redelijker
banen te kunnen leiden.
In de Rotterdamse Waal
haven ligt het Philippijnse schip
Mindanao Logger aan de ket
ting. wegens financiële moeilijk
heden van de rederij. De voed
selvoorraad aan boord is zo goed
als op De chef-steward bij
het schamele stuk vlees, dat nog
in de koelruimte is overgebleven:
daarmee moeten 34 opvarenden
worden gevoed
Reizen per Harwich-boot is een modern genoegen. U arri
veert op tijd - een prettige zekerheid. Ook uw auto kan mee.
Neem de boot - U vaart er wel bijl
Boek vla DE HOEK
betrouwbaar
