WP&t-Agpu~»
kunst
kalei öosQggp
Jeugd koos bijna unaniem
voor de lichte sector
ENTHOUSIASME IS ALGEMEEN
Produktie
is sterk
gaskachels
gestegen
Prins Hugo onder
Spaanse censuur
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 30 DECEMBER 1961
Haarlems Hartewens Festival
(Bijzondere medewerking)
Eigenlijk is het helemaal ongelofelijk wat er in Haarlem gebeurd
is: twaalfhonderd jongens en meisjes uit het hele land konden kie
zen uit talloze muzikale evenementen die hun in een twaalftal zalen
werden aangeboden.
Wat zij ook gekozen hadden, waar zij kwamen
lagen keurig gedrukte programma's gereed, stonden leeftijdsge
noten klaar om hen plaatsen te wijzen. Om twaalf uur kregen zij
een uitstekende lunch aangeboden, om zes uur een warme maaltijd
en voor ieder was er s avonds een bed in een warme omgeving.
Om twaalf uur 's nachts stond vast wat de hele dag door ge
bleken was: de eerste dag van het Hartewens Festival was een
enorm succes geworden!
Wie bedenkt dat de meeste Festi
valgangers al méér zalen in Haar
lem hebben bezocht dan het meren-
an Haarlems jeugd ooit heeft
gedaan, is met dit Festival al buiten
gewoon ingenomen. Op een allerple
zierigste wijze maakte de Nederlandse
jeugd kennis met Teylers Museum,
het Frans Hals museum, de Grote
Kerk, de Jozefkerk, de binnenstad
Haarlem, De Vleeshal, de
Hoofdwacht, De Waag, het stadhuis
Dit is niet te onderschatten. Zo'n
eerste kennismaking is bepalend en
plezierig was staat vast. Wat
dat betreft was bijv', de uitvoering
van de opera „De Snoek" een mis
greep, want de jongeren, die hier
hun eerste ontmoeting met opera
hebben beleefd, waren „te hoog"
Raadsels rond
een schilderij
(Van onze correspondent)
Berichten, die de ronde deden
omtrent het vinden van de schil-
van het door de Engelsman
George Kimpson gekochte schil
derij ..Polderlandschap" (ge
tekend J. Kruit) hebben een 53-
jarige uitvoerder/schilder uit
Deventer voor een raadsel ge
plaatst.
Deze in zijn vrije tijd een ver
dienstelijk amateur-schilder wiens
verken gretig aftrek vinden en on
dertekend zijn met J. Kruit is
van mening dat het bewuste schil
derij naar alle waarschijnlijkheid
hem is en niet van de oud ver-
»ster J. Kruit uit Rotterdam, zo-
jerneld werd. Hij is gesterkt in
'zijn overtuiging doordat zijn direc
te afnemer een handelaar in Rot-
jterdam, onmiddellijk contact met
hem heeft opgenomen en verklaard
dat deze de maker van het
ihilderstuk moet zijn.
De 82-jarige Brit Kimpson kocht
het bewuste schilderij in een plaat-
ilijke zaak en wenste koste wat
contact te treden met de
schilder-schilderes. Hij schreef
l. brieven naar de Brit-
ambassade in Den Haag en naar
Nederlandse amabassade in Lon-
den. Bovendien stuurde hij Prinses
Beatrix een kleurenfoto van het
schilderij en een brief om ophelde-
ïrevijring.
De Prinses stuurde de foto door
Paar het Rijksmuseum. Een Am
sterdams ochtendblad kwam toen op
.het spoor van de schilderes. Jans
iade Kniit, die evenwel niet zeker is of
dj de maakster van het schilderstuk
is. Het bewuste schilderij zou de
schilder uit Deventer twee tot drie
jaar geleden hebben vervaardigd.
Hij is onmiddellijk in contact ge-
heden met de Engelsman. Veel van
'Ün schilderijen worden via de Rot
terdamse tussenhandelaar naar
^^root Brittannie uitgevoerd.
Tijdens het HartewensFes
tival in de Grote of Sint Bavo-
kerk in Haarlem was de Israë
lische zangeres Aviva Semadar
zo verstandig om een voeten
kruik te nemen. Zo was zij ver
zekerd van warme voeten tijdens
haar optreden in de kille kerk.
aangeslagen. Niet voor niets waren
er bij deze uitvoering vele autoritei
ten: het was meer een evenement
voor hen dan voor de jeugd. Ook het
Radio Philharmonisch Sextet geldt
dit bezwaar, zij het in mindere ma
te. Het Aulos Blaaskwintet zou de
jeugd meer in haar eigen sfeer heb
ben aangesproken. En de opzet van
het Festival is nu eenmaal: de jeugd
in haar eigen voorkeuren aanspre
ken om aldus hun drempelvrees naar
de hogere cultuur weg te nemen.
Het belangrijkste dat het Festival
kon opleveren was dan ook de voor
keur van de Festivalgangers. Zy kon
den immers vrij kiezen uit de evene
menten en in die keuze zou een be
langrijke indicatie liggen voor de op
zet van een volgend Festival. Maar
de vluchtige bezoeker van vrijwel al
le evenementen trof vrijwel steeds
volle zalen. Had de jeugd door een
toeval zo gekozen dat het overal
even druk was? Nee, velen bezoch
ten evenementen die hun als tweede
keus waren overgebleven nadat de
kaartjes voor het door hen gekozene
weg waren. In plaats van een vrij
voorkeurssysteem was er dus een
soort sluissysteem ontstaan, dat
hoewel misschien niet in eerste opzet
zo beoogd toch tot gevolg had dat
velen hebben kennis gemaakt met
muziek die ze niet zouden hebben
gehoord als ze alleen hun „harte-
wensen" hadden gevolgd.
Een aardig detail hierbij is
dat voor het optreden van Aviva Se
madar (liederen uit Israël) weinig
belangstelling was tot de jeugd deze
zangeres bij de Festivalopening in
de Bavo had horen zingen Er was
een „run" op de kaartjes die in drie
minuten alle vergeven waren.
De meeste vraag was er naar Boy's
Big Band, Stefan Askenase, het
Pim Jacobs-Trio, het Tiener-uur
(optreden van tienersterren), bijzon
der geliefd bleek Pierre Janssen
(beeldende kunst), de Hartewenscon-
certen, en vooral ook Het Nationale
Ballet (waarbij vele honderden
moesten worden teleurgesteld).
Dit was dus de voorkeur van de
jeugd. Hierna kwam een tweede cate
gorie: die. waar wel vraag naar was
maar niet een uitbundige. Bij deze
categorie vielen Marie-Cécile Moer
dijk (volksliedjes), de Philippynse
violiste Carmencita Lozada, het Ra
dio Philharmonisch Sextet, „De
Snoek" van Landré, Dick Visser en
Anneke van Setten („rondom de gi
taar") Frans Brüggen en Gustav
Leonhardt (bijna uitverkocht), en
Aafje Heynis en Piet Kee (bijna uit
verkocht). In de weinig gevraagde
categorie komen topartiesten voor
als Ingrid Haebler, het Danzi Kwin-
Piet Kee als solist. De hier
tendens wordt doorbroken
door de grote vraag naar het con
cert dat Theo Olof geeft. Men kan
concluderen dat de „toppers" toch te
vinden zijn tussen hen die via tele
visie en radio de nieeste publiciteit
hebben gehad (Pim Jacobs, Pierre
Janssen, Stefan Askenase, Denise
Maes en tiener-sterren).
De jeugd komt er nu gelukkig toe
evenementen te bezoeken die ze an
ders niet bezocht zou hebben. En het
gebeurt in dezelfde prettige en on
gedwongen atmosfeer alsof het een
„hartewens" was. Zo heeft de prak
tijk een corrigerende accentsver
schuiving aan 't Festival gegeven;
een gelukkige. Want niet één der
Festivalgangers hebben wij horen
klagen: de honderden die wij vluch
tige vragen hebben gesteld bleken
allen enthousiast.
Dat enthousiasme is de basis waar
op het volgende Festival (over twee
jaar) kan worden opgebouwd. Dit
eerste Festival is een tour de force
geweest die niet gering is. Eigenlijk
is het hele Festival in een paar
maanden gemaakt. Terecht hebben
de organisatoren gedacht: als het er
maar eenmaal is, hebben wij het
pleit gewonnen. Dat van harte geno
men risico verdubbelt de winst. Hen
ri Arends en de zijnen hebben met
hun opzet een deel der jeugd aan
gesproken dat uitmunt door zaaldis
cipline en beschaving. Wie de reac
ties van dit jonge publiek tydens de
evenementen heeft kunnen gade
slaan zal er zich vooral over verba
zen dat het zo terzake kundig rea
geert en waar die ter zake kun
digheid er niet is toch de juiste
mentaliteit blykt te hebben die het
voor de kunstenaars zo heerlijk
maakt in dit Festival op te treden.
Een kloof tussen kunst en publiek?
Niet in het Hartewens Festival!
„Geschiedenis van
de Hongaarse muziek"
Extra lening voor
Rotterdam: 60 miljoen
De ministers Witteveen (Finan
ciën) en Toxopeus (Binnenlandse Za
ken) zijn tot de conclusie gekomen,
dat de gemeente Rotterdam in ver
band met de bestaande toestand van
conjuncturele overspanning zijn voor
1965 voorgenomen kapitaalsuitgaven
voor een belangrijk deel achterwege
moet laten of moet uitstellen. De mi
nisters erkennen echter dat Rotter
dam zich in een uitzonderlijke situa
tie bevindt l.v.m. de voltooiing van
een aantal belangrijke vóór de „pla
fondperiode" begonnen werken, zoals
het Europoort-complex. Het is zo
zeggen zy in een uitvoerig communi
qué noodzakelijk dat hieraan in
het komende jaar nog belangrijke be
dragen moeten worden besteed. Daar
om hebben de twee ministers besloten
Rotterdam toe te staan in de periode
november 1964november 1965 boven
het reeds toegestane bedrag van f 30
miljoen nog tot een bedrag van f 60
miljoen kapitaalsuitgaven te doen
zonder dat daarvoor de vaste finan
ciering is verzekerd.
Verolme Fonds
Gisteren is in Rotterdam opgericht
de stichting Cornells Verolme Fonds.
Het doel van deze stichting ls „de be
vordering van de wetenschap binnen
het grondgebied van het Rijk in
Europa in het bijzonder met betrek
king tot de scheepsbouw, de scheep
vaart de machinebouw en aanver
wante onderwerpen.
(Van onze Haagse correspondent)
De haarden- en kachelindustrie heeft zich het afgelopen jaar
moeten instellen op de komst van het aardgas. De produktie van
gashaarden, gaskachels en gasfornuizen is met sprongen toege
nomen. terwijl het aantal kolenhaarden en haardkachels zeer sterk
is geslonken.
In het tijdvak januari/oktober
heeft de Nederlandse industrie van
huishoudelijke verwarmingsappara
ten in totaal 127 000 kolenhaarden
en kolenhaardkachels verkocht tegen
296.900 in het overeenkomstige tijd
vak van 1963. Met de produktie en
de afzet van oliehaarden en olieka
chels is het in de eerste tien maan
den van het jaar beter gelopen dan
in 1963. De afzet van de Neder
landse industrie beliep 148.300 stuks
(89.400 in 1963).
Orde van Lenin
voor Kabalewsky
Op maandag 11 januari wordt
de Openbare Bibliotheek, Bilderdijk- Dimitry Kabalewsky, de Russische
straat 1, om 20.00 uur de tentoon
stelling „Geschiedenis van de Hon
gaarse Muziek" geopend door Ge-
za Frid, president van het Bartok
Genootschap. Na de opening bren
gen Geza Frid, Janos Gyors, Ist-
van Hajdu, Thomas Magyar en Ga-
bor Radnai moderne Hongaarse mu
ziek ten gehore.
componist die lang een leidende fi
guur is geweest in de federatie van
componisten in de Sowjet-Unie, is op
zijn 60ste verjaardag de Orde van.
Lenin verleend.
Sinds 1952 is Kabalewsky algemeen
secretaris van de federatie. Hij ont
ving reeds eerder driemaal de Stalin-
prijs in 1947, 1949 en 1951.
Protest tegen
Russische
„My fair lady"
De Amerikaanse eigenaars van
My fair lady hebben de opvoe
ring van het zangspel in Moskou
ongeoorloofd en onwettig ge
noemd.
Michael Burke, de vice-president
van Columbia Broadcasting System
(CBS), welke maatschappij de rech
ten op het zangspel in het buitenland
heeft, heeft meegedeeld, dat de Sow-
jetautoriteiten geen vergunning heb
ben gevraagd of verkregen om het
spel voor het voetlicht te brengen.
Burke zei dat de advocaten van
CBS een protest aan Moskou hebben
opgesteld en dat zij elke juridische
actie zullen instellen, die mogelijk is,
teneinde de belangen van de maat
schappij te beschermen.
Neivyorkse critici:
My fair lady beste
film van 1964
De Newyorkse filmcritici hebben
de filmversie van de musical My fair
lady uitgeroepen tot de beste film
van 1964. Bovendien werd Rex Har
rison uitgekozen als de beste acteur
»n het jaar voor zyn rol van profes-
•r Higgins in deze film.
Andere onderscheidingen van de
critici: Kim Stanley als de beste ac
trice (in "Seance on a wet after
noon") Stanley Kubrick als de beste
regisseur (voor „Dr. Strangelove")
„De man van Rio" als de beste bui- j hebben
tenlandse film; en „De butler" voor
het beste scenario (van de Britse to
neelschrijver Harold Pinter).
Veiling van Japanse
schilderingen
Op de kunstveiling van Sotheby in
Londen worden zaterdag 16 januari
54 Japanse schilderingen verkocht uit
de collectie van wijlen dr. Josiah
Conder. Dertig werken zijn van de
hand van Kyosai (1831-1889), van
wie weinig in veiling komt
Verder is er in deze groep van 54
werken een schilderij dat aan de ver
maarde kunstenaar Hokusai wordt
toegeschreven. Dit werk: „De oude
man die dorre bomen tot bloei
brengt", is het bezit geweest van
Kyosai.
Dr. Conder is hoogleraar geweest
aan de universiteit van Tokio. Hij
verzamelde niet alleen tekeningen en
schilderijen, hij heeft bovendien en
kele jaren zelf geschilderd, als leer
ling van Kyosai.
De grote vooruitgang had plaats
in de sector gasverwarmingsappara-
ten. Er werden door de industrie
122.500 gashaarden, gaskachels en
gasradiatoren afgezet. In de eerste
tien maanden van 1963 kwam het
aantal niet boven de 29.700 stuks
uit. Door de binnenlandse markt wer
den hiervan 107.800 stuks opgeno
men (17.000 in 1963). De afzet van
gaskomforen kwam uit op 251.800
stuks tegen 167.300 en tezamen met
de geimporteerde apparaten nam de
binnenlandse markt 267.400 stuks op,
tegen 173.100. Aan gasfornuizen en
gasovens kon de industrie 133.600
apparaten verkopen tegen 102.400 in
1963.
Expositie van 18tle
eeuwse interieurs
In het Amsterdamse gemeente
museum Willet Holthuysen zal in de
maanden februari t/m april een
expositie worden gehouden van 18e
eouwse interieurs waarvoor schilde
rijen van interieurs als uitgangs
punt zullen dienen. De interieurs
zullen worden samengesteld met restauranteigenaar triest.
Musici staken
in Noorwegen
In de meeste Noorse hotels,
restaurants en café's zullen op
Oudejaarsavond geen musici op
treden en muziekminnende gas
ten. die als plaatsvervangers op
treden, zullen als ..stakingsbre
kers" worden beschouwd.
De musici zijn n.l. voor onbe
paalde tijd in staking gegaan en
blokkade van alle
hotels, restaurants en café's af
gekondigd.
Oorzaak van de staking: de musici
hebben met de eigenaars van de
restaurants enz. geen overeenstem
ming kunnen bereiken over het aan
tal werkuren per week en alle be
middelingspogingen hebben totdus-
verre gefaald.
„We zullen ons moeten behelpen
met muziek-automaten en op de
band gezette dansmuziek" zei een
Levenslang geëist
tegen handlangers
van Eichmann
De officier van Justitie heeft giste
ren in Frankfurt levenslange gevan
genisstraf geëist tegen twee voor
malige handlangers van Eichmann,
Herman Krumey (59) en Otto Hun-
scbe (53), in verband met de moord
op minstens 300.000 Hongaarse joden.
De officier hield ie gezworenen
voor. dat de verhoren en getuige -
verklaringen in het proces, dat 8
maanden heeft geduurd, hun schuld
overvloedig hadden bewezen.
Krumey was de eerste assistent op
Eichmanns bureau „voor de afdoen
de oplossing van het joodse vraag
stuk" en Hunsche zyn voornaamste
juridische adviseur. Beiden waren
van mei tot juli 1944 belast met een
speciale taak bij de deportatie van
joden uit Hongarije. In die periode
werden 437.402 joodse mannen, vrou
wen en kinderen naar Auschwitz ge
deporteerd en minder dan tien pro
cent van hen is aan de gaskamers
en ovens van dit vernietigingskamp
ontsnapt.
De officier betoogde, dat beide
mannen wezenlijk tot de moord op
deze mensen hadden bijgedragen
door van achter hun bureaus onder
handelingen te voeren en orders te
geven Hij voegde hieraan toe, dat
hij nog geen rekening had gehouden
met getuigenverklaringen betreffen
de het persoonlijk aandeel van Kru
mey in het doodschieten en tot
doodschieten veroordelen van joden
en zei dat dit onderwerp zou zijn
van een later te voeren afzonderlijk
proces.
Hij betoogde dat Hunsche en Kru
mey, op grond van hun hoge posities
zelfstandig hadden kunnen hande
len en zich er dus niet op konden
beroepen, dat zij slechts bevelen
hadden uitgevoerd.
(Van onze correspondent)
Het orgaan van de Spaanse
Carlisten, „Montejurra", heeft
per brief zijn abonnees meege
deeld. de verschijning voorlopig
te zullen staken. Als reden geeft
de directie op de maatregelen
van censuur, die de regering van
generaal Franco heeft uitge
vaardigd jegens prins Hugo en
zijn echtgenote prinses Irene.
Dc namen mogen, zo heeft de
persdienst van het ministerie de
hoofdredacteur dezer dagen voorge
schreven, niet meer in de kolom
men van zijn eigen orgaan verschij
nen. In de brief, die trilt van ver
ontwaardiging, wordt herinnerd aan
recente woorden van de minister van
Voorlichting, die onlangs nog e en
verheven loflied op de Spaanse pers
vrijheid moet hebben gezongen. Bo
vendien protesteert de Carlistische
pennevoerder dan nog krachtig te
gen het achterstellende karakter van
de beslissing „wanneer men rekening
houdt met de behandeling die an-
Nieuw onderzoek
moord op Gandhi
De regering van India heeft een
nieuw onderzoek gelast naar de
moord op Gandhi, 17 jaar geleden
gepleegd.
Aanleiding daartoe is de verering
onder de Hindoes van Gandhi's moor
denaar en de verklaring van een jour
nalist, dat hij de overheid destijds
van het bestaan van een komplot
tegen Gandhi op de hoogte heeft
gesteld. Gandhi's secretaris heeft ge
zegd, dat er ten tyde van de aan
slag zoveel Hindoe-fanatici bij de
overheidsdiensten waren, dat de
autoriteiten de moord eenvoudig niet
konden voorkomen.
Twee medeplichtigen aan de moord,
die na vijftien jaar te hebben uit
gezeten, in vrijheid waren gesteld,
alsmede de genoemde Journalist, zijn
inmiddels aangehouden op grond van
de wet tot bescherming van de staat.
De medeplichtigen is indertijd na
hun vrijlating een uitbundige ont
vangst van de kant van extremisti
sche Hindoes ten deel gevallen. Vele
fanatieke Hindoes zijn nog steeds
niet verzoend met de splitsing van
Voor-Indië in India en het islamiti
sche Pakistan.
Vuil in Delhi
stapelt zich op
Het vuil in de straten van de
Indiase hoofdstad New Delhi stapelt
zich op als gevolg van de staking
van de vuilopruimers, welke nu al
bijna een week duurt. By gevechten
tussen stakers en werkwilligen, die
van buiten New Delhi waren aan
gevoerd, vielen verscheidene gewon
den.
De ongeveer 2.500 vuilopruimers,
die tot de kaste der „onaanraakba-
ren" behoren, eisen betere betalings
voorwaarden en goede behuizing. De
stakers hebben de toestand nog ver
ergerd door in sommige delen van
de stad opzettelijk vuil over de stra
ten te verspreiden. By een gevecht
met de politie werden twaalf politie
mannen en een onbekend aantal sta
kers gewond. De burgemeester en
zijn vrouw hebben inmiddels het goe
de voorbeeld gegeven door met be
zems de straat aan te vegen.
dere personen genieten". Een duide
lijke toespeling op de concurrerende
troonpretendent Juan Carlos en zijn
vrouw Sofia van Griekenland, wier
namen niet alleen dagelijks in de
Spaanse krantenkolommen prijken,
maar die ook kind aan huis in
Franco's paleis, het „Pardo" zyn.
Wanneer prins Hugo zich dus be
klaagt over een gebrek aan publici
teit in Spanje, dan kan hij zich
misschien troosten met de belangstel
ling, die de Parijs boulevardbladen
zyn persoon nog altijd bewyzen. Zo
had gisteren de „France-Dimanche"
weer zyn hele geïllustreerde voorpa
gina's aan foto's van Hugo en Irene en
ook van Koningin Juliana gewijd.
Zonder op de meer intieme details van
het verhaal in te gaan, kan wel ver
band worden gelegd met het voor
noemde bericht over de jongste Car
listische tegenslagen. Volgens France-
Dimanche" moet prinses Irene nu
geen enkel vertrouwen meer hebben
in de kroonambities van haar man.
Jongen (2) gewond
door vuurwerk
De twee-jarige Raymond Pen uit
Emmeloord heeft gisteren in een
zelf!>edieningszaak in zijn woonplaats
brandwonden in het gezicht opgelo
pen. toen daar een doos vuurwerk
ontplofte. Winkelmeisjes demonstreer
den klanten een staafje koud vuur.
Er vielen vonken in een doos vuur
werk, dat met luide knallen ontplof
te. Het jongtje werd in het ziekenhuis
opgenomen.
Ds. Niemöller
„Boycot Westduitse
verkiezingen"
Dominee Martin Niemöller heeft de
Westduitsers geadviseerd de parle
mentsverkiezingen van september
volgend Jaar te boycotten. HU sprak
de verwachting uit dat deze kunnen
lelden tot een dictatuur welke erger
zou zUn dan die van Adolf Hitler.
Niemöller, één van de voorzitters
van de Wereldraad van Kerken pu
bliceerde zijn advies in het protes
tantse maandblad „Stimme der Ge-
me inde".
Hij voorspelde een coalitie van de
sterkste politieke partijen in het par
lement, welke zou kunnen leiden „tot
een dictatuur waarbij vergeleken Hit-
Ier een kleine jongen zal blijken". Hij
verklaarde met nadruk, dat het enige
wat de Westduitse democratie ge
meen heeft met hetgeen eens onder
democratie verstaan werd alleen een
kwestie van naam is geworden .„De
communistische partij is verboden en
andere partijen krijgen niet de kans
zich te ontwikkelen".
Niemöller beschuldigde de christen
democraten, sociaal-democraten en
vrije democraten naar macht te hon
geren en geen werkelijke belangstel
ling te hebben oplossingen te vinden
voor de belangrijkste kwesties, zoals
oorlog of vrede en bewapening of ont
wapening. Niemöller schrijft, dat het
volk slechts mag stemmen, belasting
betalen en zich rustig moet houden
tot volgende verkiezingen. „Wie zUn
mond open doet. zal het zwijgen wor
den opgelegd. Er zijn genoeg midde
len om dit te doen".
De nieuwe Italiaanse president
Saragat rechtswordt na zijn
verkiezing geluk gewenst door
premier Aldo Moro.
meubels, kostuums, zilver, porse
lein en kinderspeelgoed. Het ligt in
de bedoeling van de directeur der
Amsterdamse historische gemeente-
H. Levie, om gedurende
Toch zijn in de meeste restaurants
alle tafels besproken.
De staking is van kracht voor alle
hotels, restaurants en café's in Oslo,
Bergen, Trondheim, Stavanger, Kris-
dc expositie eens per week ook 18e tiansand en Drammen, in Oslo alleen
eeuwse muziek, voorlopig nog door bedraagt het aantal openbare gele-
amateurs, ten gehore te laten bren- I genheden, dat er door wordt getrof-
gen. fen, ongeveer 60.
