Tegen Kerstmis overal
muziek in Duitsland
aanvaardt ook
loonakkoord
Tweede Kamer
kunst
kalei öoscqqp
GEBOORTEREGELING
P.v.d.A.-motie kreeg
geen kans in Kamer
Frontale botsing
eist twee levens
Rijk garant voor
de Fokker F-28
A In huizen en kerken
vrolijke klanken
OPENING NIEUW BUMAHUIS
DOOR MINISTER SCHOLTEN
'Opgericht 1 maart I860
Woensdag 16 december 1964
Vierde blad no. 31443
„Galante liefde"
bij Haagsche Comedie
Als Nieuwjaarspremière geeft „De
Haagsohe Comedie" „Galante liefde",
(„The beaux Strategem"), het laat
ste en beste stuk van de Engelse
toneelschrijver George Parquahar,
daterend uit 1707.
Het stuk is bewerkt door Ernst
van Altena, die er ook liedjes bij
schreef. Paul Steenbergen voert de
regie. De muziek is verzorgd door
Jurriaan Andriessen.
Nog steeds moeilijkheden
rond muziekschool
Breda
Zomerpaleis Koningen
van Knossos
Griekse oudheidkundigen ge
loven, dat de resten van een ge-
pbouw met zeven vertrekken, dat
onlangs bij Heraklion is opge
graven, deel hebben uitgemaakt
van het zomerpaleis van de oude
i Koningen van Knossos. Kleurige
^muurschilderingen, reliefs van
►grote kunstzinnige waarde en
amforen zijn in goede toestand I
^aangetroffen. I
Hogere bijslag
derde kind?
(Van onze parlementaire redactie).
Belialve verhoging van de kinder
bijslag- voor de grote gezinnen (15
cent per dag voor het vierde
vijfde kind en 25 cent per dag
het zesde kind), die in het loonak
koord met het bedrijfsleven is
„eengekomen, is ook verhoging va
bijslag voor het derde kind (met 10
cent per dag) in overweging. Dat
heeft minister Veldkamp gisteren tij
dens het loondcbat in de Tweede
Kamer meegedeeld.
De minister zei, dat nog moet wor
den bekeken of de verhoging op 1
juli (gelijk met de belastingverla
ging) dan wel eerder (bijv. in april)
moet ingaan. Wordt het derde kind
bij de verhoging betrokken waar
voor vooral van K.V.P.-zijde werd
gepleit da© is met dg maatregel
die 36 miljoen gaat kosten een pre
miestijging van 0,18 pot (op jaar
basis) gemoeid. Minister Veldkamp
kondigde aan op korte termijn een
wetsontwerp te zullen voorleggen aan
de S.E.R., nadat hij de Stichting van
de Arbeid over de maatregel heeft
gehoord.
De bewindsman zei later op de
dag bij de behandeling van zijn be
groting ook de verwerking van een
vakantietoslag in de uitkeringen
te zullen overwegen. Daarop was
aangedrongen door de christelijk-
historische heer Kikkert, die op deze
wijze de grote gezinnen wat meer
tegemoet wilde komen.
Weinig nieuws
Het loondebat van gistermiddag le
verde weinig nieuwe gezichtspunten
op. Minister Veldkamp kreeg de Ka-
gemakkelijk mee met het ak
koord, dat hij de vorige week met
het bedrijfsleven aanging. Daarbij
betwistte de bewindsman nadrukke-
dat zijn aanvankelijke voor
stellen als een formeel kabinetsbe
sluit waren bedoeld. Het waren
ilechts loonpolitieke uitgangspunten,
de regering het bedrijfsle-
Voor de eerste maal treedt
het Nationale Ballet van Korea
igang" in Parijs op. Het is
het begin van een grote Euro
pese tóurnée.
Hierboven het Ballet in een
folkloristische dans.
ven wilde horen, zo zei hij. De mi
nister kon niet inzien, dat het over
heidsgezag door zijn optreden een
deuk heeft gekregen. Hij vond, dat
hij helemaal niet buiten zijn loon
politieke boekje is gegaan. Het com
promis is binnen de aangegeven uit
gangspunten gebleven en verschilt
materiëel weinig van de aanvanke
lijke voorstellen. Er waren dan ook
geen nieuwe economische ramingen,
die de regering veroorloofden op die
uitgangspunten terug te komen. De
wens om de loonpolitieke samenwer
king met het bedrijfsleven te be
houden, heeft de regering haar com
promis ingegeven.
Ander gysteem
Dr. Veldkamp bleek bereid het
overleg over dat systeem van loon
vorming met het bedrijfsleven t«
openen, zoals de vakcentrales heb
ben gevraagd. Daarbij waarschuwde
hij ervoor al te zeer op vrijheid voor
de bedrijfstakken aan te dringen.
Coördinatie in het beleid is onont
beerlijk. Het gaat er om een systeem
te vinden dat onder alle conjunc
turele omstandigheden voldoet en dat
iedereen kan bevredigen. Na het
overleg in de Stichting van de Ar
beid zal in elk geval de S.E.R. om
advies worden gevraagd over een
wettelijke regeling van de loonvor
ming.
Minimumloon
i het
;n prijsindexcij
fers bleek de minister huiverig, al
wilde hij er zich over beraden. De
optrekking van de vrouwenionen
vond de bewindsman een zaak, waar
over partijen in de bedrijfstakken
zelf kunnen beslissen als de verbe
teringen maar binnen de ruimte
blijven, die voor de lonen beschik
baar is.
De Kamer maakte het de bewinds
man bepaald niet lastig. Algemeen
had men waardering voor de bemid
deling van de minister, al had men
liever gezien dat hij dadelijk meer
klare wijn had geschonken in de
Stichting van de Arbeid.
(Van onze parlementaire redactie)
Een motie van de socialistische
fractie, waarin werd gevraagd om
breed samengestelde commis
sie die over de verkoop en verstrek
king van anti-conceptiemiddelen
moeten adviseren, is gisteravond kort
indiening in de Tweede Kamqr
weer ingetrokken.
Dat gebeurde, nadat staatssecreta
ris Bartels (Volksgezondheid) aan
neming van de motie had ontraden,
hoewel hij de strekking ervan niet
verwierp.
Volgens de motie, die was ingediend
door de Rotterdamse huisarts Lam
berts zou de commissie ook moeten
rapporteren over de vraag of de voor
lichting over huwelijk, gezin, kinder-
n geboorteregeling niet voor sub-
in aanmerking komt. De staats
secretaris had aan deze motie niet
alleen geen behoefte, hij zag ook geen
mogelijkheden om tot de gevraagde
wede samenstelling te komen. Meer
heil bleek de onderminister te zien
e gespreksgroep, die hij onlangs
heeft ingesteld en die onder leiding
prof. Muntendam zich reeds
soortgelijke vragen, als in de
motie aan de orde gesteld, beraadt.
Niet ontlopen
De staatssecretaris wilde de pro
blemen allerminst ontlopen, maar gaf
de voorkeur aan eerste het open
gesprek, dat thans over het vraagstuk
op gang komt, af te wachten.
De 68-jarige heer J. Jager uit
Apeldoorn en zijn 65-jarige echtge
note M. W. Jager—Van der Heide
zyn gisteravond bij een verkeerson
geluk in de omgeving van Assen om
hec leven gekomen. De personenau-
to, waarin zij op weg waren naar
Groningen, kwarrf bij Peeloo fron-
taal in botsing met een uit de rich-
ting Groningen komende auto be-
istuurd door de 46-jarige employé
I van de N.V. Grontmij De Bilt, de
heer B. Westerhof, uit Assen. De
heer Jager moet op slag dood zijn
geweest. Zijn echtgenote, die waar
schijnlijk de auto bestuurde, werd
uit de wagen geslingerd. Met zware
verwondingen haar beide benen
I werd afgekneld is zij naar het
j ziekenhuis in Assen vervoerd, waar
zij na aankomst overleed. De heer
I Westerhof werd zwaargewond in
het ziekenhuis opgenomen. Zijn toe
stand is redelijk. Beide auto's wer-
1 den totaal vernield.
Nog eens herhaalde de bewinds
man. dat er voor de regering in elk
geval geen taak ligt om, wat hij
noemde, inbreuk te maken op de fun
damentele vrijheid van opvatting, die
op dit terrein bestaat. Het probleem
raakt het levensgeluk van iedereen,
maar de meningen zijn nog altijd
verdeeld, zo constateerde hij. 't Gaat
om zaken, die in de persoonlijke sfeer
van de mensen liggen en waarin de
eigen verantwoordelijkheid centraal
staat. Daarom wilde de staatsse
cretaris voorzichtig te werk gaan en
het opkomende gesprek niet forceren.
In die opvatting kreeg drs. Bartels
de Kamer achter zich. De socialisten
namen daarop de motie terug, die
overigens toch geen meerderheid zou
hebben gekregen. De meeste fracties
hadden aan zo'n uitspraak geen be
hoefte.
Een wetsontwerp om voor de ont
wikkeling van de Fokker F-28 naast
een rijksgarantie van f 51.500.000
aan aflossing en rente ook een rijks
financiering tot eenzelfde bedrag te
geven, is thans bij de Tweede Kamer
ingediend.
De minister van Verkeer en Water
staat deelt mee, dat onderhandelin
gen voor samenwerking met buiten
landse vliegtuigfabrieken tot het ge
wenste resultaat hebben geleid.
Onder normale omstandigheden zal
Fokker de produktie van de F-28 uit
eigen middelen kunnen financieren.
De ontwikkelingskosten worden op
f 145 miljoen geraamd. Buitenlandse
bedrijven zullen hierin voor f 42 mil
joen participeren. De Staat zal via
het Ned. Instituut voor Vliegtuigont
wikkeling 50 procent van de verdere
ontwikkelingskosten ad f 103 min fi
nancieren tot een bedrag van
f 51.500a000. Daarvan komt in 1965
f 14,5 min ter beschikking van het
NIV.
Fokker 'zal voorts leningen kunnen
opnemen, die door de staat zullen
wordne gegarandeerd, indien de ver
koop van dea F-28, licenties en on
derdelen onvoldoende opbrengt om
dit geleende aandeel van Fokker goed
te maken.
Instituut Grafische
Techniek T.N.0.
Ter gelegenheid van het 25-jarig
bestaan van het Instituut voor Gra
fische Techniek TNO is gistermiddag
in het Koninklijk Instituut voor de
Tropen'in Amsterdam een herden
kingsbijeenkomst gehouden.
Het Stichtingsbestuur van de par
ticuliere muziek en balletschool in
Breda, heeft opnieuw een actie
ondernomen tegen de gemeente
Breda om het voortbestaan van de
school zolang mogelijk te rekken. In
een adres aan het stadsbestuur
dreigt de stichting met een proces
wegens „ontoelaatbare concurrentie"
wanneer die gemeente niet bereid is
de lestarieven van de stedelijke
muziekschool, die per 1 januari
opengaat, af te stemmen op die van
de particuliere school, die per gelijke
datum zijn verdubbeld. Die verdub
beling moest volgens het stichtings
bestuur worden doorgevoerd, wil de
particuliere school zich zonder ge
meentesubsidie handhaven. Zoals
bekend krijgt de particuliere school
geen subsidie meer. opdat zij haar
activiteiten zal staken en de ge
meente het muziekonderwijs zelf ter i
hand kan nemen.
196S»
Mt
EN heeft Duitsland het land van de muziek genoemd en In
derdaad wordt er vermoedelijk nergens in Europa zo veel en zo
ijverig gemusiceerdgezongen en gespeeld als in Duitsland. Vooral
gedurende de belangrijke christelijke feestdagen klinken er in elk
I huis vrolijke tonen. Natuurlijk wordt er lang niet meer zo veel huis
muziek gemaakt als vroeger toen er nog geen grammofoonplaten
y Iwaren en radio en televisie nog ontdekt moesten worden. Maar het
\'|fr foc/t wel zo dat veel mensen nog bezield zijn van de liefde voor
n nde muziekook wanneer ze zelf geen instrument meer bespelen.
een roos ontsprongen" stamt nog uit
de vijftiende eeuw, al werd het dan
ook pas rond het jaar 1600 gedrukt.
Een ander lied, het populaire. „Vom
Himmel hoch, da komm' ich her",
dat oorspronkelijk als kerklied ge
componeerd werd, verscheen in 1539
voor de eerste keer. Tegenwoordig
wordt het nog in de kerken van de
beide grote christelijke religies, de
protestanten en de katholieken, ge
zongen en Bach heeft er een meer
stemmige koraal van gemaakt.
Nog ouder zijn de wiegeliederen,
die ter ere van het kerstkind gecom
poneerd werden. Enkele hiervan
stammen nog uit het begin van de
veertiende eeuw. Aanvankelijk wer
den zij in de oude kerktaal, het
Latijn, als wisselzang geschreven.
Evenals vroeger worden zü tegen
woordig soms begeleid door kleine
speelscènes, dat wil zeggen dat men
ze graag op kerstvieringen van jeugd
groepen zingt en wel voor een levend
beeld, waardoor de geboorte van
Christus wordt gespeeld. In talrijke
liederen gebruikt men tegenwoordig
bovendien tegelijk de Duitse taal en
het Latijn, zoals bijv. in de lieflijke
compositie „In dulci jubilo, nun sin-
Grote meesters
j Vooral gedurende de kersttijd is
Ier nauwelijks een Duits gezin waar
gezongen wordt. „Weihnachts
dat is een vast begrip in
^iüuitsland, dat iedereen kent. Men
kan dit in 2 grote sectoren verdelen:
[da particuliere, waarop talrijke ver
lende kerstliederen gezongen en
;ld worden en de publiekelijke
;t zijn grote concerten in zalen
kerken.
Zij zijn'in de kersttijd weer ver-
de klanken van de grote
;ters, waarvan Duitsland er zo
'veel heeft.
I Zo is er de in Thüringen geboren
[meester Heinrioh Schütz, die i n de
[zeventiende eeuw in Venetië bij Ga-
[brieli tot componist en organist werd
Jopgeleid. Later werkte hij als hof-
r™ kapelmeester in de Saksische hoofd
je stad Dresden en als koninklijke ka
pelmeester in Kopenhagen. Van hem
«tarnt het in 1664 dus precies drie
honderd jaar geleden, te Dresden
het eerste uitgevoerde kerstora
torium, die „Historia da* freuden-
reiclien Geburt Gottes und Marien
8ohnes Jesu Christi". Ook tegen
woordig nog wordt het vaak met
Kerstmis uitgevoerd, zoals dat het
geval is met het kerstoratorium van
Johan Sebastian Bach, dat hij in
1744 componeerde. In dit werk wor-
j\ den zes Kantaten tot een geheel ver
bonden, waarin bijbelwoorden en bij
belse teksten met lyrische dichting
als toevoeging tot een nieuwe een
heid werden samengevoegd. In tal
rijke kerken en zalen kan men dit
beroemde oratorium elk jaar weer
in de kersttijd horen.
Advents-
jj en wiegeliederen
j Maar reeds lang voor kerstavond,
jl de „Heilige Abend", wordt in talrijke
gezinnen gezongen en gespeeld. Tal
rijke Adventsliederen die de aan
gaande geboorte van Jezus Christus
aankondigen en zijn op feestelijke
wijze verkondigde „aankomst" (in
ji het Latijn:'Advent) vormen de In-
I leiding van de kerstmaand. Daarom
1 heten de laatste vier zondagen voor
f kerstmis Adventszondagen. In veel
gevallen gaan deze zondagen verge-
ran een bijzonder feestelijke mu-
tiek. die zowel in de kerken als in
de gezinnen gespeeld en gezongen
wordt.
„Macht hoch die Tür, die Tor
ïnacht weit!", zo heet een van de
bekendste Adventsliederen en het
onvergelijkbaar mooie lied: „Er is
get und seid froh
Onuitputtelijke
schat
Van de herdersliederen komen de
meeste bekende uit Bohemen, Sile-
zié en Zuid-Duitsland; uit oerduitse
landstreken dus. Vele hiervan wor
den veelvuldig als dialoog tussen de
herders, de eigenaar van de herberg
en Jezus en zijn ouders gezongen,
zo bijv. „Kommet, ihr Hirten, ihr
Manner und Fraun!" De liederen
worden niet zelden op de blokfluit
begeleid en vooral daar waar kinde-
De jeugd van Van Oberam-
mergau trekt er op kerstavond
met een lichtende ster en mu
ziekinstrumenten op uit om de
burgerij met zang te verblijden
ren zijn, die reeds op de lagere schooi
dit instrument leren bespelen.
Wie hi december 's avonds een
wandeling door de straten van een
Duitse stad maakt, zal altijd weer
hier of daar kerstliederen door de
vensters horen klinken en de voor
het merendeel van oudsher overlever
de schat aan composities en teksten
lijkt wel bijna onuitputtelijk te zijn.
De raadkamer van de Rechtbank
in Amsterdam heeft gistermiddag op
vordering van de officier van Justitie
mr. J. H. Bergsma de voorlopige
hechtenis opgeheven van de Amster
damse schrijver, die kortgeleden
wegens het verhandelen van mari
huana werd aangehouden. Ander
halve wéék geleden werd door de
zelfde raadkamer zijn voorlopige
gevangenhouding met 30 dagen ver
lengd. Omtrent de reden van de
vrijlating wenste noch de raadsman,
H. A. Kater, noch de officier
van Justitie mededelingen te doen.
waren dringende persoonlijke
redenen" aldus verklaarde desge
vraagd mr. Bergsma, die verwacht
diat de strafzaak medio januari zal
worden behandeld. Na de vrijlating
heeft mr. Kater het door hem inge
stelde appèl bij het gerechtshof
tegen de gevangenhouding van zijn
cliënt ingetrokken.
De ministerie van Justitie, mr. Y. Schotten heeft in aanwezigheid
van een groot aantal genodigden, o.w. de vertegenwoordiger van
de minister van O. K. en W., secretaris-generaal mr. H.
Schölvinck, het nieuwe kantoorgebouw van het bureau voor
muziekauteursrecht Buma in het Overtoomse Veld in Amsterdam
officieel geopend. Deze plechtigheid werd gecombineerd met een
door bijzondere omstandigheden een jaar uitgestelde herdenking
van het feit dat het Buma 50 jaar geleden werd opgericht.
De minister deelde mee dat de
directeur van Buma, mr. J. van Nus,
de man die het meeste werk
verricht de ziel van het werk van
het Buma en het centrum waarom
heen zich de rest groepeert aldus de
minister is benoemd tot Officier
in de Orde van Oranje Nassau.
Minister Scholten bracht ook het
ontwerp tot wijziging van de
auteurswet ter sprake. Hij achtte dit
ontwerp ook voor het Buma van
groot belang. „Ik denk daarbij in de
x plaats aan de wijziging in de
definitie van het begrip „openbaar
making", voorts aan het voorstel om
overtredingen van de auteurswet tot
gewone delicten te maken, en dus
het vereiste van een klacht te doen
vervallen. Verder aan de verscher
ping van de strafsancties en, aan
de toevoeging van artikel 35b, dat
strafbaar stelt „het doen van on
juiste schriftelijke opgaven omtrent
feiten die van belang zijn voor de
vaststelling van het wegens auteurs
recht verschuldigde bedrag", aldus
de minister.
De directeur mr. Van Nus zeide,
zich wendend tot de vertegenwoordi
ger van het Amsterdamse gemeente
bestuur. de wethouder voor de
Kunstzaken mr. R. van den Bergh
dat het bureau aan de stad, waar
Bumamensen 50 jaar hebben ge
werkt en waar het Buma een eigen
plaats heeft gevonden, uit dankbaar
heid iets wilde aanbieden en wel in
de vorm van een sculptuur, gemaakt
dooi* de beeldhouwer Nic. Jonk.
De feestelijkheden werden 's avonds
voortgezet met een concert in het
Amsterdamse concertgebouw, met
medewerking van o.a. het Ned. Ka
merkoor en het Metropole Orkest.
De Tweede Kamer heeft gis
teren gesproken over het loonbe-
leid. Op de foto de heer Roe
mers (links) in gesprek met zijn
fractiegenoot Baart.
Schrijver vrijgelaten
