ALS HEL VOORBIJ IS,
TERUG NAAR KONGO
Ubent de gulste gever
E
ZB3
van
Adverteert in dit blad
1NTMANTELS MET GARANTIE BIJ DE VAKMAN 't BONTHUIS
COWBOY
St.-Nicolaasfeest
TE KOOP
Hazerswoudse pater
is vastbesloten
J. VAN EGMOND
10UWGROND
Jak zelf
Schoenreparaties
Banketbakkerij P. CORBA
ALTIJD WELKOM
rHet Fruit- Paleis
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 1 DECEMBER 1964
(Van een onzer redacteuren)
Maar heel even aarzelt pater P. Lommerse, dan zegt hij vast
besloten: „Later, als alles rustig is en mijn gezondheid het toelaat,
hoop ik toch weer terug te gaan".
Deze opmerking komt wat onverwacht na een lang, vaak bitter
relaas over maanden van enerverende onzekerheid, dagen van
direct levensgevaar en uren van martelingen en vernederingen,
welke de Hazerswoudse missionaris heeft moeten doormaken voor
dat hij vorige week maandag in Stanleystad door Belgische para's
e ji werd bevrijd.
Dja Vrijdag arriveerde hij met een Boeing uit de Kongolese hel op het
nevelige vliegveld Zaventen hij Brussel, waar hij met andere vluch-
telingen door het Belgische koningspaar werd verwelkomd. Het af
gelopen weekeinde bracht hij door bij familieleden en vrienden. Op
het ogenblik vertoeft hij in het klooster Beresteyn van de paters
Montfortanen in Voorschotenwaar hij kan toegeven aan de enige
behoefte; die hij nu heeft: „uitrusten"Maar hij zegt zelf nog geen
rust te kunnen vinden: daarvoor zijn de herinneringen èn de lit-
tekens nog te vers.
Imt
cfu
ar
ew
noi
pater begint in augustus. Na
traite in Isangi aanvaardde een
groepje leden van de missiepost Opa-
la, onder wie pater Lommerse, de
terugreis. Het missiegebied van de
Montfortanen beslaat de uiterst wes-
rij| telijke strook van de Oostprovincie.
Rebellen waren er tot dusver vrijwel
Lang relaas van
zenuwslopend
avontuur
Het verhaal van de Hazerswoudse
j> seling een boom over de weg. „Met
veel geschreeuw werden wij uit de
:r 1 auto gejaagd en gevangen genomen",
rvi: Het waren echter geen opstandelin
gen, die het gezelschap van drie pa
ters en twee zusters opsloten. „We
hadden te doen met een soort NSB-
1 burgemeester, die bij de rebellen in
een goed blaadje wilde komen."
I Van 12 tot 15 augustus zaten zij
ia» gevangen. Toen kwamen de rebellen.
i jl „Zodra ze hoorden dat wij gevangen
zaten, hebben zij ons bevrijd
triomf teruggebracht naar Wenge".
Hij glimlacht even: „Tja, in die pe
riode waren zij nog aan de winnen
de hand." Weliswaar moesten de pa
ter en zijn metgezellen de volgende
dag voor een volkstribunaal verschij
nen, „maar de leider daarvan wist
heel handig de aandacht van ons af
te leiden. In die tijd was dat zo
spannend nog niet".
Bijna twee maanden bleven zij in
Wenge; verder reizen konden zij
niet, want hun auto was in beslag
genomen. „Op 7 oktober kwam de
Kongolese directeur van de school in
Opala, een prachtmens, ons halen.
Hij had een vrachtwagen van de re
bellen geleend en een aantal van
hun soldaten als geleide mee gekre
gen". Tot 25 oktober bleef het op de
missie rustig.
Woedend
„Toen kwamen 's middags de re
bellen. Zy hadden juist een neder
laag geleden in Boende en waren
woedend. Bijna vijftig Kongolezen,
onder wie acht stamhoofden, werden
gefusilleerd. De paters we waren
met ons vijven werden met stok-
PATER LOMMERSE
wijst op de kaart van Kongo het
missiegebied van de paters
Montfortanen aan.
ken en lansen naar
een soort gemeentehuis geslagen. Wij
hadden een eindje gelopen, toen wij
onze schoenen moesten uitdoen. Vijf
tig meter verder: halt, kousen uit!
Weer vijftig meter verder: halt, over
hemd uit! Nog eens vijftig meter
verder: onderhemd uit. Zo werden
wij een paar kilometer voortgedre
ven tot het standbeeld van Loe-
moemba".
„Vandaar werden wij gebracht
naar een tovenaar van de „simba's"
(betekent leeuwen, een bijnaam van
de rebellen), die ons ervan beschul
digde met een radiozender de Ame
rikanen te hebben geroepen. Wij
hadden natuurlijk helemaal geen
zender. Tegen de avond mochten wij
terugkeren. Maar wij hadden nau
welijks een paar kilometer gelopen,
of wij werden teruggestuurd en
kwamen terecht bij een commissaris
van de Jeunesse, de beruchte jeugd
beweging. Die had van de tovenaar
verlof gekregen ons te folteren'
Litteken
„We werden eerst door de modder
gesleurd. Daarna werden onze
men strak op de rug gebonden
onze benen. Toen we voorover met
onze kin op de grond lagen, werden
armen en benen aan elkaar vastge
bonden. Vervolgens werd water op de
touwen gegoten, zodat deze gingen
krimpen." Pater Lommerse ontbloot
zyn linkerarm en laat een breed,
lang en diep litteken in de binnen
kant van zijn elleboog zien: een
plaats waar het touw diep in het
vlees sneed. „Hoewel ik het laatst en
niet zo stevig was gebonden als de
anderen, schreeuwde ik even hard
als zij, want dat wilden de rebellen
horen, anders zouden ze ons nooit
losmaken. Wij werden ook nog ge
slagen en getrapt en by twee paters
werd op de rug gedanst. Intussen
werden in het missiehuis de vier zus
tertjes vernederd
Na drie kwartier werden wij los
gemaakt, waarna wij de nacht half
naakt buiten moesten doorbrengen.
De volgende morgen hoorden wij, dat
•en telegram naar Stanleystad
hadden gestuurd met het verzoek een
ons te mogen doodschieten. Ze
hadden de „zender" gevonden: het
microfoontje van een wirerecorder.
Gelukkig kwam in de loop van de
middag een luitenant, die ons be
schermde".
Met nadruk vervolgt pater Lom
merse: „Dat moet u beslist niet
vergeten te vermelden: bij de re
bellen waren steeds weer officie
ren en ook gewone manschappen,
die probeerden ons zoveel mogelijk
te beschermen. Er waren goede
mensen onder, veel goede
zelfs".
Begin november kwam een groep
an bijna vijftig blanken uit Ikela
an, die in de staatspost werd opge
sloten, evenals de paters van Opala.
„Ik kreeg eerst verlof ergens rustig
te worden verpleegd door de zusters,
want mijn arm was gezwollen als
voetbal, maar 's avonds werd ik
ook opgehaald". Op 6 november wer
den allen op transport gesteld naar
Stanleystad. De gevangenen maakten
de reis in twee vrachtauto's, een ge
sloten en een open. „De mensen op
de open vrachtwagen werden bij el
ke barrière steeds geslagen. Er zaten
ook vier zusters op. Een luitenant
heeft hen toen in zijn auto geno
men om hen voor verdere mishande
lingen te sparen".
Komplot ontdekt
in Brazilië
In de Braziliaanse provincie Rio
Grande do Sul is de noodtoestand af
gekondigd na de ontdekking van een
komplot tegen de veiligheid van de
staat. Rio Grande do Sul grenst aan
Uruguay, waar sinds de revolutie ver
scheidene leden van de vorige rege
ring, leiders van de arbeiderspartij
een toevlucht hebben gevonden.
Onder hen behoren met name ex-
president Goulart en zijn zwager
Brizzola, die doorgaat voor een sym
pathisant van Castro.
Volgens berichten uit Porto Alle
gro, hoofdstad van de staat, zouden
tweehonderd verdachte personen zijn
aangehouden en zouden alle wegen
onder controle van het leger staan.
Volgens dezelfde bronnen zouden de
organisatoren van het komplot, dat
ontdekt werd door de militaire vei-
ligheiddienst op grond van inlich
tingen uit Montevideo, het doel heb
ben gehad onlusten te verwekken in
Rio de Janeiro en in Sao Paulo.
In politieke kringen hebben de be
richten over het „komplot" geen ver
bazing gewekt. Het is namelijk be
kend, dat Brizzola de revolutie, die
Goulart ten val heeft gebracht, nooit
als voldongen feit heeft willen aan
vaarden.
stad zouden verschijnen. En vorige
week maandagochtend verschenen
toestellen boven Stanleystad. Maar
alles ging razendsnel in zijn werk.
Binnen een paar uur hadden de Bel
gische parachutisten het klooster be
reikt.
„Met twintig tot dertig para's voor
ons en evenveel achter ons zijn we
daarna de hele stad doorgetrokken
om overal blanken op te halen.
We hadden misschien wel een ki
lometer of tien gelopen, toen wij met
1500 mensen by het vliegveld aan
kwamen. Onderweg zagen wij de af
schuwelijkste taferelen. Lichamen
blanken lagen in grote plassen
bloed. Ook vrouwen en kinderen wa
ren gefusilleerd." Nadat 's nachts het
vliegveld nog tweemaal door rebeUen
werd aangevallen, werd de volgende
dag ook pater Lommerse ge-
evacueerd.
Mompepe
In Stanle.stad werden allen via
een kamp naar een hotel gebracht,
waar zij kolonel Mompepe (ook wel
gespeld als Opepe red.) ontmoet
ten, de nobele officier die, zoals be
kend, later'door zijn eigen soldaten
werd doodgeschoten. „De kolonel be
handelde ons bijzonder goed", ver
telt pater Lommerse. „Hij stuurde
alle zusters naar een klooster voor
zusters. Hij zond alle Belgische le
ken naar een hotel voor Belgen,
want zij werden natuurlijk als ge
vangenen beschouwd. En hij stuurde
alle paters, ook de twee Belgische
van wie hij heus wel wist welke na
tionaliteit zij hadden, naar het
hoofd klooster van Stanleystad, waar
wij totaal vrij waren".
Op 15 november arriveerde in dat
klooster nog een groep paters Mont
fortanen, „die veel erger waren mis
handeld dan wij. Ze waren in Baso-
ko, toen zich een vliegtuig boven de
stad had vertoond. Zij werden op
hun hoofd geslagen en vervolgens
met 43 man opgesloten in een ver
trek van drie by vier meter met
een raampje van nog geen decime
ter in het vierkant. Tijdens de op
sluiting overleed een pater, die als
gevolg van de mishandeling een her
senbloeding had opgelopen. Toen de
paters na 24 uur uit het hok wer
den gehaald, stond op de vloer een
centimeter zweet".
Razendsnel
Ook in het klooster in
waren de paters nog niet veilig. Er
was gezegd, dat zij zouden worden
gedood als er vliegtuigen boven de
Wreed
De Hazerswoude
zeventien jaar in Kongo heeft ge
werkt, zegt over de Kongolezen: „Ze
zijn onder elkaar wreed. Het is een
land van oog om oog en tand om
tand. Toen de regeringstroepen in
Stanleystad aankwamen, zeiden ze:
morgen is er geen enkele loemoem-
bist meer in leven, 's Avonds begon
nen zij in de binnenstad huizen met
vrouwen en kinderen in brand te
steken."
„Dat die mensen daar in opstand
zijn gekomen, begrijp ik wel", zegt
h(j ook, „want zy hebben de laatste
vier jaar veel ontberingen geleden.
Onderwijzers werden zes of zeven
maanden lang niet uitbetaald. Ar
beiders moesten ook maanden op
hun geld wachten. De financiële
hulp uit Amerika verdween in de
zakken van bepaalde heren. Maar",
voegt hy eraan toe, „als de loemoem-
bistische beweging niet de kop wordt
ingedrukt, is Kongo verloren. Zy
buit de bestaande ellende uit".
„De Belgen hebben hun werk niet
kunnen voltooien", zegt hy verder.
„Ze hebben het land twintig jaar
te vroeg onafhankeiykheid moeten
verlenen. Het publiek moet niet zeg
gen, dat de Belgen het middelbaar
en hoger onderwijs hebben verwaar
loosd. Ze hebben het geprobeerd,
maar in vroeger jaren kon men de
mensen met geen zweep naar de
middelbare school krygen. Nu nog
is het in het binnenland uiterst
moeiiyk de kinderen naar school te
krygen."
Pater Lommerse zucht. Hij is op
gelucht, dat hy het angstige Kongo
lese avontuur heeft overleefd. Maar
van vreugde is geen sprake. Hy ver
telt zich ernstige zorgen te maken
over het lot van zyn bisschop, die
met vyftien paters, twee broeders en
vijftien zusters in Isangi zit, in nog
steeds door rebellen bezet gebied, en
van wie men al lange tyd niets
heeft gehoord
Successen voor
Zuidvietnamezen
Zuidvietnamese militairen hebben
gisteren bij gevechten ten noordoos
ten en ten westen van Saigon ten
minste 52 Vietcongrebellen gedood.
Aan regeringszyde zouden zes doden
gevallen zijn. In de afgelopen twee
dagen zijn bij acties in totaal
isten gedood.
Amerikaanse militaire kringen me
nen dat de successen te danken zyn
aan een nieuwe aanvalstactiek, het
feit dat de rebellen als gevolg van
de overstromingen in open terrein
moeten treden en goede berichten
van de inlichtingen dienst.
Na de besprekingen die de Ame
rikaanse onderminister voor Buiten
landse Zaken, George Ball, gisteren
met de Britse premier Wilson en een
aantal Britse ministers heeft ge
voerd, wordt vernomen dat de Britse
regering te kennen heeft gegeven
gekant te zyn tegen elke uitbreiding
van de oorlog in Zuid-Vietnam. Het
Britse standpunt zou onder meer in
houden, dat de verantwoordelykheid
voor de situatie in Zuid-Vietnam be
rust by de regering en de bevolking
van dat land en dat de beste oplos
sing volgens de Britse regering nieu
we internationale onderhandelingen
over deze kwestie zou zyn.
Opnieuw incident
aan grens tussen
Syrië en Israel
In het gebied waar op 13 no
vember een ernstig Syrisch-Israë-
lisch grensincident plaats had, is
vandaag opnieuw een vuurgevecht -
leverd.
Volgens het Israëlische legerhoofd-
kwartier in Tel Aviv openden de
Syriërs het vuur met machinegewe
ren op een Israëlische patrouille by
het dorp Dan. De Israëlische militai
ren hadden het vuur beantwoord.
Aan Israëlische zijde vielen geen
slachtoffers, zo werd gezegd.
F amilieberichten
(Overgenomen uit andere bladen)
Overleden: A. J. Fopma, 82 jaar,
Oostvoorne; H. E. Mees, 84 jaar,
Zuidlaren; B. J. J. v. d. Wetering-
Hartog, 85 jaar, Den Haag.
Prins Bernhard heeft gisteren
Amsterdam de eerste gouden
penning voor het World Wild
life Fund gekocht, welke pen
ning de beeltenis van de Prins
draagt. Rechts de heren F. H.
Overtoom en D. C. van Splunter
secretaris en directeur van de
Lions Club in Amsterdam, die
het initiatief nam tot de actie.
BONN EN DE
GRAANPRIJS
De Westduitse regering heeft gis
teren met de leiders van de land
bouwers overeenstemming bereikt
over de Westduitse politiek inzake de
gemeenschapelyke graanprys in de
EEG. De beslissing houdt in, dat
West-Duitsland bereid is de Duitse
graanprijs van 1 juli 1967 af te ver
lagen, teneinde hierdoor het vaststel
len van een uniforme Europese
graanprijs mogelyk te maken.
KLM en PIA gaan
samenwerken
Pakistan International Airlines
(P.IA.) en de K.L.M. hebben een
akkoord, voor bredere samenwerking
tussen beide vennootschappen gete
kend Volgens de overeenkomst zal
een K.L.M.-hotel in Karachi door
beide maatschappijen gezamenhjk ge
ëxploiteerd worden.
Bovendien is overeenstemming be
reikt over de vestiging van een we-
derzyds algemeen verkoopbureau in
Pakistan en Nederland en voor een
gezamenlyke krachtsinspanning tot
opvoering van 't verkeer op de res-
pectieveiyke netten, met de klem
toon op de routes naar het verre
oosten. P.I.A. onderhoudt een twee
maal per week uitgevoerde dienst op
communistisch China.
ELBURGSE
PREDIKANT
GESCHORST
Nadat de classicale commissie voor
het opzicht in de classis Harderwyk
de kerkeraad van de hervormde ge
meente Elburg voorlopig uitgesloten
had van het verrichten van kerke-
ïyke handelingen, heeft thans de
provinciale commissie voor het op
zicht in de provincie Gelderland be
sloten da. H. G. A. van der Wiel te
Flburg te schorsen.
Deze schorsing geschiedt hangende
het onderzoek in deze zaak.
Nieuwe Rijn 54 (bij het Gangetje) - Tel. 23308-2276P'
ot 830 m2. Op dit perceel
een ruim woon-winkel-
I worden gebouwd,
'ibisgoedkeuring is reeds ver-
'd- Met de bouw kan on-
dellijk worden begonnen.
Vloeroppervlakte winkel
plm. 300 m2.
Boterletter
•estel tydig bladerdeeg;
gevulde speculaas,
tulband, cake, enz.
Alle ingrediënten
„Kant en Klaar".
P. v. d. Nat Zn.
lotsstr. 25 - Tel. 24410
MET EEN ELEKTRISCH GESCHENK
Philips battery gram
mofoon t snelheden,
uitetekende weergave
f 105,—, andere model-
64«—
Soheerapparaat
ƒ40,50 - 16,30
Tondeuse m 7,10
Tip: Uw bed altijd heerlijk wan
n met een el
deken! Keuze uit t «oorten
92,56
VOOR DIENSTBETOON EN VAKMANSCHAP - BOTERMARKT 25 - I
AUTO
aangeboden wegens sterfge
val. In uitmuntende staat
zynde TAUNUS M17, voor
biliyke prys. Te bevragen:
A. MASSAAR—KOOI,
Levendaal 63, Leiden
Telefoon 01710—30436.
VOOR AL UW
i HOGE WOERD 50, TEL. .23402 I
is een dag van lekkernijen.
BESTEL DAAKOM UW LEKKERNIJEN BIJ
ROOMBOTERLETTERS met zuivere amandelspys f5.50
BANKETLETTERS met heeriyke spijs f2.75
LETTEREINDJES, overheerlyk, alom bekend en slechts
90 ct. per 250 gram.
Unieke sortering Lübecker marsepeinfiguren.
SPECULAASPOPPEN van groot tot klein.
Gelieve vroegtydig te bestellen.
Leiden:
le verd.: overloop, w.c„ 3 kamers, doucheruimte
achter.
2e verd.overloop, 4 kamers
KOOPSOM f60.000.— k.k.
balkon
balkon achter.
Direct leeg te aanvaarden.
Alphen a. d. Rijn:
WOONHUIS met voor- en achtertuin aan de Wilgenlaan.
beg. grond: entree, gang, k.k., w.c., keuken, woonkamer,
verd.: 3 slaapkamers en douche,
kapverd.: zolderruimte met 1 kamer.
Januari 1965 leeg te aanvaarden.
KOOPSOM f47.000.— k.k.
Inlichtingen uitsluitend tydens de kantooruren:
Makelaarskantoor J. VAN ITERSON
OUDE SINGEL 188 - LEIDEN - TELEFOON 21772
een LUXE FRUITMAND of FRUITSCHAAL uit
„HET FRUITPALEIS".
ZATERDAG 5 DECEMBER wordt alles binnen de
grens van Leiden GRATIS THUISBEZORGD.
(Telefonisch wordt niets aangenomen).
Verder voorradig luxe verpakkingen van:
VIJGEN, DADELS. DIVERSE SOORTEN NOTEN,
LUXE MANDARIJNEN en SINAASAPPELEN,
LUXE FLACONS VRUCHTEN, diverse soorten
STEMGEMBER, enz., enz.
Komt U maar eens kyken, het loont de moeite.
Verder gaan onze IVi kg. pryzen van peren en appelen
onverminderd door.
DE SPECIAALZAAK VAN LEIDEN
Haarlemmerstraat 75
II
