TEL? VLEES
Verfrissend werk van kwartet
jonge, Leidse kunstenaars
kunst
kAleiöoscgQp
Albeneri-Trio speelde
voor de „Kunstkring"
PIANO BESTAAT 250 JAAR.
IS NOG STEEDS GELIEFD
Het gelukkigst in
werk van Beethoven
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 17 november 1964
Derde blad no. 31418
Experimentele ceramiek
Vier jonge Leidse kunstenaarsallen medewerkers van de expe-
nentele afdeling van het kunstnijverheidsatelier „Vorm" aan de
^oord-Runder steeg in Leiden ,n.l. Rob den Tonkelaar (28), Jante
in der Meij (30). Jaap Hoogbruin (20) en Dick van der Burg
j8) organiseren thans een verrassend frisse tentoonstelling van
an ceramisch werk in de Boerhaavezaal.
„Kunst" kan i
het verborgene le-
aren zij ons onbe-
nd, evenals hun werk. Dit kwartet
eft intussen zeker wat te zeggen
eft bovendien blijk van grote werk-
acht. Veel van hetgeen door hen
ndfjje uren vervaardigd werd, geeft
originele vindingrijkheid,
n beheersing van het moeilijke
ibacht en van een opmerkelijk be-
moderne woninginrichting,
hun scheppingen zich veel-
Idig harmonisch lenen.
Iet is een enorme collectie
vilei soort aardewerk, dat hier ge
il isenteerd wordt. Niet minder dan
ui 300 stukken (vazen,
iken, tableaus, kannen, schalen,
re' len in fraaie kleuren
t, l oog: deze allen zijn
(sv nen niet in de „gewone" handel,
wil, dat men uitsluitend
deze expositie te kust en te keur
keuze kan bepalen en er tegen
lelijke prijzen eigenaar van kan
t, Irden.
b
kunstenaars zijn auto-
iact, behalve Den Tonkelaar, die
iertij d een korte opleiding verkreeg
Potterie Ravelli te Valkenburg,
te opmerkelijker is het, met hoe-
sl vakkundigheid, speciaal wat het
zuren betreft, gepaard gaande
iet veel creatief vermogen Den
P inkelaar lijkt wel de meest produk-
IA ve te zijn door hen met artistiek
öcht gearbeid wordt,
Vanzelfsprekend is niet
I^laagd, maar het verheugende
streven om langs de weg
tafceriment tot resultaten te komen,
f- lke veelal de toets der kritiek vol-
t c lg kunnen doorstaan en werkelijk
ft oog boeien. Juist in een tijd dat
moderne woninginrichting zoveel
hoofdbrekens kost en zij voor alles
een fleurige en voor velen niet te
kostbare, niettemin waardevolle aan
kleding vereist, voorziet de op deze
expositie aanwezige voorraad inzen
dingen welke zeker niet tot de
„kitsch" gerekend mag worden, in
een welkome behoefte.
Wat ons vooral getroffen heeft, is
de serieuze toewijding welke deze
jeugdige kunstenaars betonen. Zij ge
ven zich niet aan „wilde" extremitei
ten over, doch tonen bewijs van ver
antwoordelijkheidsbesef tegenover de
gemeenschap, welke zjj met een grote
verzameling kunstzinnige potterie
verrijken. Daarbij zijn zij zich bewust
van het feit, dat „kunst" voor menig
een een esthetische verheffing, welke
in dienst van het „schone" moet
staan, wil betekenen.
En dat is hier stellig het geval!
Een fraaie collectie foto's betref
fende het ceramisch wordingsproces
is tevens te
Deze interessante expositie is ge-
Hierboven de vier jonge Leid
se kunstenaarswier tentoonstel
ling in de Boerhaavezaal gister
avond is geopend. V.l.n.r. Jante
van der Mey, Rob den Tonke
laar, Jaap Hoogbruin en Dick
van der Burg.
opend door de heer Weerlee, die ln
hun jongenstijd de tekenleraar
het viertal is geweest.
Studenten opnieuw
in Staphorst
studenten van het dispuut
van het Amsterdams Stu-
itencorps onder wie enkelen die
iew l«den week maandag in het kader
>Pe: i de ontgroening tevergeefs pro-
rden het boek „Ik, Jan Kremer"
}oejn te bieden voor de plattelands-
Uotheek van Rouveen (gemeente
iphorst) hebben gisteravond een
oek gebracht aan Staphorst.
Ie woordvoerder van de studenten
klaarde dat het bezoek van vo-
week een gevolg was van een
keerd begrijpen van de subsidie-
estie en dat de studenten geens-
de bedoeling hadden gehad een
olkingsgroep van Staphorst te
t Jtoen.
'aar aanleiding van berichten over
1 aanbieding van „Ik, Jan Cremer"
lt de burgemeester van Staphorst
het hele land reacties ontvangen,
die het gebeuren goed-
in mensen die er hele-
ren
111 al ni
Het reeds van eerder optreden in onze stad bekende Albeneri
Trio, bestaande uit Artur Balsam (piano). Gabriël Banat (viool),
en Benar Heifetz (cello) concerteerde gisteravond voor de Kunst
kring voor Allen met werken van Haydn, Ravel en Beethoven.
Perfecte instrumentalisten als zij zijn, de violist bovendien een
Stradivarius en de cellist een Amati bespelend, spreekt het van
zelf dat op de correcte technische prestaties van dit ensemble al
heel weinig aan te merken viel. Of het moest zijn, dat de violist
aanvankelijk met een te scherpe toongeving, speciaal op de E-
snaar te kampen had, hetgeen echter na de pauze aanmerkelijk
minder het geval was.
Wat echter de opvatting betreft:
lar ons gevoel benadert dit trio de
werken veelal op een nuchter-zake-
lijke wijze, wat in het bijzonder tot
uiting kwam in het geniaal geschre
ven Trio in a ld. t. van Ravel (van
1915), waarmee zeer onlangs het
Guairneri-Trio (met Herman Kreb-
bers) juist zijn hoogste troeven uit
een formidabel succes
it was merkwaardig nu van een
il ■- andere belichting, waarin
een poëtische sfeer al heel wei
nig te bemerken viel, kennis te
en. Het klonk volgens de voor
schriften van Ravel weliswaar objec
tief, maar toch te direct, veelal ook
qua klankkraohit te geforceerd en te
weinig transparant, dan dat hierin
dezelfde muzikale verrukkingen ge
boden werden als door het Guarneri-
Trio.
Eenzelfde aanpak was al merkbaar
geweest in het Trio in C gr. t. no. 3
Haydn, waarin de sublieme vak
bekwaamheid dezer musici, toch
overschaduwd werd door het voor
alles sterk routineuze en weinig
geïnspireerde karakter, waarvan de
te machinale voordracht bljjk gaf.
Daar kwam nog bij, dat de verhou
dingen zeker in meerdere passages
lang niet ideaal waren en evenals
Ravel de neiging naar zeer
snelle tempi weinig gelegenheid gaf
tot fijnzinnige nuancering.
variaties uit tot een eminent en
expressief samengaan.
Daarin kregen ook de violist en de
cellist hun grootste kansen en kon
men hun warme en sonore toonge
ving volledig bewonderen. Als geheel
strookte dit trio ook het meest met
de markante, veelal heroïsche inslag
van deze concertgevers, die zich
nauwlettend schijnen te hoeden voor
sterk romantische overgevoelighe
den. Dit trio is het laatste werk, dat
Beethoven in dit genre geschreven
heeft: gezien de kwaliteiten ervan
valt het niet te verwonderen, dat
Schindler enige dagen voor zijn dood
tegen hem zei: „Gij zijt héél goed
vandaag, wij zouden iets kunnen
spelen, bijv. het trio in B-dur".
Zo hebben wij het weer tot nieuw
leven horen brengen op een wijze,
die de grote successen van het
Albeneri-Trio waar maakte en de
uitbundige bijval wettigde. Het
geen, gezien het feit, dat de concert-
gevers hier in elk opzicht tegen hun
moeilijke taak opgewassen waren en
ook een bewonderenswaardige mu
zikale diepgang wisten te effectuéren,
volkomen verdiend was.
Vanzelfsprekend konden zjj niet
aan een toegift (Beethoven?) ont
komen.
H.
Sowjet-ambassadeur op
Russische expositie
De ambassadeur van de Sowjet-
Unie in ons land, de heer I. I. Tu-
garinov, heeft gistermiddag een be
zoek gebracht aan de tentoonstelling
.hedendaagse Russische kinderboe
ken" bi het gebouw van de Amster
damse openbare leeszaal aan de Kei
zersgracht in Amsterdam.
Bij de ontvangst was ook aanwezig
prof. dr. K. van het Reve, hoogle
raar in de Slavische letterkunde aan
de Rijksuniversiteit in Leiden. Van
diens hand is in het oktobernummer
van het .Hollands Maandblad" een
artikel verschenen over het ontbre
ken van een cultureel akkoord tus
sen Nederland en de U.S.S.R.
De tentoonstelling trekt grote be
langstelling. Zij duurt nog tot en met
zaterdag 28 november.
Afscheidsreceptie
Julia de Gruyter
De bekende toneelspeelster Julia
de Gruyter heeft gisteren in Amster
dam afscheid genomen van haar col
lega's en vrienden tijdens een recep
tie in het kleine „Binnenhofje" van
Nicolaas Kroese.
Talrijke persoonlijkheden uit de
toneelwereld gaven blijk van belang
stelling. Officieel zal zij binnenkort
afscheid voor de t.v. nemen in Wim
Ibo's „Cabaretkroniek". Dan zal zü
enige voordrachten brengen.
Op haar receptie waren o.a. aan
wezig Wim lbo, Bert Haanstra, Mag-
da Janssen, Herman Tholen, Bob
Scholte, dr. Victor van Vriesland en
Herman Emmink. Ook was aanwezig
de Belgische consul-generaal Henri
R. de Vleeshouwer.
Vondst van
middeleeuwse hoeken
in Monfedonia
In de gemeentebibliotheek vam
Monfedonia zijn taentig 16de eeuwse
boeken gevonden. Zij zaten in een
muurnis verborgen achter een stof
fige stapel moderner werken. Mon
fedonia ligt in Zuid-Italië
i de Adriatische Zee.
Franse letterkundeprijs
voor Audiberti
De dichter-romanschrijver Jacques
Audiberti heeft de Franse grote
nationale prijs der letteren, die voor
de veertiende maal werd toegewezen,
gekregen voor zijn werk als geheel.
Vorig jaar was deze prijs voor
Jacques Maritain.
Toenmalige tieners in extase
Tweehonderdenvijftig jaar oud is het vertrouwde muziekinstru
ment en vooral vroeger zeer populaire meubelstuk: de piano.
Veel mensen in Europa en in Amerika hebben de hand gehad
in het vervolmaken van dit muziekinstrument. Ook het Duitse
aandeel was niet gering. Maar het was de Italiaan Bartolemeo
Christofori uit Padua die het instrument bouwde, dat men tegen
woordig piano en in zijn tijd „pianoforte" noemde.
Want in tegenstelling tot zijn
voorgangers: het spinet, de klavi-
cembaal en cembalo bereikte de
piano grotere differentiatie van de
toonhoogte, men kon er hard en
^acht op spelen.
De ontdekking van Christofori
was in vergetelheid geraakt, ware het
niet, dat de Duitser Gottfried Silber-
mann het hamermechanisme dus
danig wist te verbeteren, dat het
instrument ook voor Johann
Sebastian Bach aanvaardbaar werd.
Voordien had hij het evenals Voltaire
afgewezen. Voltaire noemde de
„pianoforte" niets anders dan een
.instrument voor pottenkloppers"
(ontleend aan het oude gébruik om
naar een haan ander een pot te
alaam). Fredlerik de Grote, koning
van Pruissen kocht, op aanraden
Baoh als eerste vorst een paar
instrumenten voor zijn hof.
Steeds verbetering
Het instrument werd steeds i
verbeterd. Ludwig van Beethoven
stelde Streicher, de pianobouwer in
Wenen voor de taak om een piano
met een scala van zes-en-eenhalve
octaaf te vervaardigen. In 1823 ont
dekte Sebastian Erard, de Frans-
het repetitiesysteem en zeven
jaar later was het de Duitser Johan-
Pape, die de bas- en sopraan-
en overelkaar kruiste. Nu was
de poort geopend voor de virtuozen
begon de piano zijn triomftocht
door de wereld.
Door piano-kunstenaars als Liszt,
Chopin, Kalkbrenner, Czerny, Hum-
en Moscheles werd het instru
ment populair gemaakt. Enkele van
hen Liszt vooraan! genoten een
populariteit die met de huidige po
pulariteit van de Beatles kan worden
vergeleken. Want ook in die dagen
geraakten de toenmalige teenagers in
extase.
De negentiende eeuw was de bloei
tijd van de piano. Het behoorde tot
de goede toon, dat in ieder burger-
gezin een piano stond en tenminste
één dochter bjj machte was er
muziek aan te ontlokken. Het
„Gebed van een jonkvrouw" van
Tekla Bardzeska was een verplicht
stukje voor iedere huispianist, dat
met zfjn weeig-zoetelijke melodie
heel wat mensen tot tranen toe wist
te ontroeren.
de bank kost een goede piano thans
wel 2500 tot 3000 gulden. Een prijs
die voor velen geen bezwaar is, te
meer omdat men op afbetaling kan
kopen. Een auto van de midden
klasse is duurder. Ook met de dunne
muren van de nieuwbouwwoningen
heeft de piano-industrie rekening
gehouden. Men kan door een pedaal
het instrument op „kamergeluid
sterkte" instellen en zo overlast voor
buren vermijden.
Tijdens het Kunstkring-concert
an gisteravond v.l.n.r. Gabriël
Banat (viool), Artur Balsam
(piano) en Benar Heifetz (cel-
lo).
(Foto L.D /Holvaet)
Veiling honderd
gulden-prent van
Rembrandt
Op 23, 24, 25, 26 en 27 no-
nber wordt bij Paul Brandt in
id 'sterdam de collectie kunst-
rken van wijlen J. Fred. Bian-
geveild. Deze omvat met de
lende honderd gulden-prent
etsen van Rembrandt. Verder
- fnen o.m. onder de hamer wer-
m! r, li/- n eerste uitvoering op een lie
n Brueghel. Goya^ Potter. heidsconcert met Beethoven
ysdael, Saenredam. Cézanne, vleugel in 1814 plaats vond, groeide I
*or, Klee en Kokoschka. I in het Adagio en de vele zingende
Het beste deel van de avond werd
i Beethoven geschonkendiens
prachtig Trio in B dur, geschreven
in 1811. verschenen in 1816 en op
gedragen aan Beethovens leerling
Aartshertig Rudolf, waarvan de
liefdadig-
Wedergeboorte
Ook nu nog is de piano een geliefd
instrument. Namen als Backhaus
Rubinstein, Richter, Giesekmg, As-
ken azy, Arrau en vele anderen zijn
daar een bewijs van. Grammofoon
radio hebben evenwel de piano uit
vele woningen verdrongen, waar
schijnlijk eveneens de kleinere be
huizing en gehorige moderne bouw,
Toch wordt tegenwoordig weer van
een wedergeboorte van de piano ge
sproken. De produktie van piano'
gedaald, maar ln Duitsland worden
toch nog altijd 20.000 piano's per
Jaar gefabriceerd, waarvan de helft
geëxporteerd wordt. Oude firma'
als Beohstein en Seller die na d
oorlog weer geheel opnieuw moesten
beginnen, hebben de aansluiting
de wereldmarkt niet verloren. Nieuwe
firma's kwamen er bij.
„Baby"-piano's
meest in trek
Vandaag zijn de kleine piano'
„baby-plano's" het meest in trek. Zij
vragen weinig plaats en zijn in klank
even goed als een grote piano. Door
Grote interesse voor
„Hartewens Festival"
Het „Hartewens Festival" dat op
28, 29 en 30 december in Haarlem
wordt gehouden, zal op maandag
morgen 28 december in de Graven -
zaal van het stadhuis in Haarlem
officieel worden geopend. Mr. H. J.
Reinink, directeur-generaal voor de
Kunsten en voor de buitenlandse
culturele betrekkingen, zal de ope
ning verrichten in het bijzijn van
talrijke genodigden en een deputatie
van de jeugd.
De deelneming aan het Festival
is zo groot, dat aanmelding niet meer
kan geschieden, behoudens uit de
provincie Noord-Holland, echter
alleen voor jongens om een teveel
aan meisjes te voorkomen.
Deze grote belangstelling van de
jeugd betekent, dat ruim 1200 jon
geren uit alle delen van het land
gehoor hebben gegeven aan het
initiatief van Henri Arends, dirigent
het Noord-Hollands Filharmo
nisch Orkest.
Nieuwe uitgaven
Op en om de Spaanse troon (de
geschiedenis der Car listen), door drs.
J. van Dijl, uitg. J. H. Kok N.V„
Kampen De Zwolse geschiedenis
leraar Van Dijl heeft zich in de loop
der jaren gespecialiseerd in de ge
schiedenis der Europese vorstenhui
zen. Zo bezit hij thans een portret-
tenverzameling van 20.000 foto's
waarvan er negen, betrekking heb
bende op de geschiedenis der Car-
listen, die op kunstdrukpapier in dit
boek zijn opgenomen. De gebeurte
nissen van de laatste maanden zijn
niet in dit boek opgenomen: de
schrijver heeft zich met opzet be
perkt tot een glasheldere uiteenzet
ting van de geschiedenis der Bour-
bon-Parma's, aangevuld door niet
minder dan acht tabellen, die een
duidelijk overzooht geven van de
diverse takken van dit vorstenhuis.
De grote kennis van het onderwerp
blijkt op élke bladzijde. Onbekende
achtergronden komen in helder licht
te staan. Bovendien slaagt de schrij
ver erin enige misverstanden, ont
staan door de emotionele sfeer waar-
In het huwelijk van prinses Irene
zich heeft voltrokken, uit de weg
te runnen. Een deskundig en boven
al objectief boek over een actueel
onderwerp.
Geschiedenis van
wereldoorlog
Sesam Geschiedenis van de tweede
wereldoorlog in foto's en documen
ten; Bosch en Keuning N.V., Baarn
De Baarnse uitgeverij, die zich op
het terrein van de pocket-in-deeltjes
ai grote bekendheid verwierf door de
Sesam Kunstgeschiedenis, is thans
bezig met de uitgave van een Sesam
geschiedenis van de wereldoorlog.
Tot nu toe zijn er vier van de serie
twintig delen verschenen en heb
is de bedoeling, dat er elke maand
twee nieuwe boekjes van dit vervolg
werk het licht zullen zien. „Boekjes"
wel wat erg eenvoudige naam
de afleveringen van deze
kolossale reportage. Elk deel bevat
namelijk 190 bladzijden: eerst eer»
ruim veertig pagina's tellend over
zicht van de hand van mr. G. B. J.
Hilterman, gevolgd door gemiddeld
144 bladzijden illustraties met in
totaal niet minder dan 3000 foto's,
documenten en kaarten, gedrukt in
offzet. Het fotomateriaal is voor een
belangrijk deel geput uit „Der Zweite
Weltkrieg" van H. A. Jacobsen en
Dollinger, in drie omvangrijke
delen verschenen bij Kurt Desch
(Wenen, München en Bazel). Dank
medewerking van het Rijks
instituut voor Oorlogsdocumentatie
in Amsterdam kon deze Sesam-uit-
gave op zeer bevredigende wijze aan
de Nederlandse (en Belgische) om
standigheden worden aangepast.
Hetzelfde geldt voor de tekst van
mr. Hilterman, wiens bij uitstek
Nederlandse visie tezamen niet min
der dan 800 bladzijden zal omvatten.
De algemene indruk van de vier
eerste delen van deze oorlogsgeschie
denis, de oorlog in oost- en noord-
Europa, de oorlog in west-Europa en
„de nieuwe orde" in Europa komen
in tekst en illustraties goed uit de
verf. Als herinnering voor de ouderen
en beslist onmisbare kennismaking
voor de jongeren verdient deze
boeiende uitgave aller belangstelling.
Kortzichtig is de opvatting, dat de
tweede wereldoorlog zo snel mogelijk
vergeten dient te worden. Wie de
politieke gebeurtenissen van vandaag
wil begrijpen moet die van de tweede
wereldoorlog óók kennen. De goed
geschreven tekst en de overvloed van
ten dele weinig bekende foto's, zoals
betrekkelijk geringe kosten
Hun medewerking aan het Harte-
ens Festival hebben nog de volgen
de kunstenaars toegezegd: Ingrid I binnen ieders bereik komen maken
Habler, Daniel Wayenberg, Stefan deze Sesam-uitgave tot een welkome
Askenase. Frans Brüggen. Piet Kee. bijdrage voor verruiming van de
Carmencita Lozada en Theo Olof. I kennis.
