VEELZIJDIG OEUVRE
van HERMAN DIJKSTRA
op 8 juli van dit jaar werd de Oegstgeester kunstenaar-kleu-
Jiiimer beoefening
aan universiteiten
van de ethiek
is wenselijk
Leidse verfhandel „de Valk'
Epilepsie is zaak
die allen aangaat"
Kleurgevoeligheid
in diverse stijlen
Elek. apparaten niet ombouwen
binnen 10 jaar, doch in 2 jaar
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 14 november 1964
Tweede blad no. 314M
rat ie prof. dr. H. J. Heering
Gistermiddag heeft prof. dr. H. J. Heering met een oratie in het
toot Auditorium officieel het ambt aanvaard van gewoon Leids
ogleraar in de faculteit der godgeleerdheid en de centrale inter-
culteit voor het onderwijs in de wijsbegeerte van de godsdienst,
lekunde en encyclopaedic der godgeleerdheid.
Prof. Heering, die opvolger is van prof dr. L. J. van Holk, sprak
der de titel Ethiek aan de Universiteit".
Echtpaar P. J. H.
van der Pluym
in het goud
Een bekende Leidenaar viert bin
nenkort een belangrijk jubileum: de
heer P. J. H. van der Pluym is deze
maand 50 jaar getrouwd met me
vrouw J. van der Pluym-Jong. De
heer Van der Pluym heeft jarenlang
een Taak in tweede hands goederen
op de Hogewoerd gedreven. Van 1936
tot voor enkele maanden was htf in
die zaak werkzaam.
Daarvóór heeft de heer Van der
Pluym een bewogen leven achter de
rug. Toen hü acht jaar was liep hij
in Katwijk met een lorrenkar. Op
11-jarige leeftijd ging op de haring
visserij, op 13-jarige leeftijd keerde
hij terug achter de lorrenkar (nu in
Scheveningen i en toen hij 16 jaar
was werd hij sloper in de ijzerhan
del. Twee jaar later besloot de heer
Van der Pluym zijn geluk te gaan
beproeven in de groente- en fruit
handel en op 20-jarige leeftijd be
landde hij eindelijk in zijn vak:
handelaar in tweede-hands goederen
Eerst op de markt en sedert 1936 in
eigen zaak op de Hogewoerd.
Geen wonder dat de heer Van der
Pluym bijzonder veel kan vertellen
zijn leven en over de „goeie ou-
tijd". Ook mevrouw Van der
Pluym evenals haar man 75 jaar
ven kerngezond weet nog me
nig staaltje uit vroeger jaren te ver
tellen. „Mijn man zou gaan aanteke-
voor ons huwelijk" vertelt zij „dat
op 7 november 1914. Toen hij
de ambtenaar van de burger-
een theologische taak
bij uitstek
Professor Heering wijdde zijn
ugurele rede aan een van zijn vak-
J ide ethiek. Het had hem getrof-
dat de ethiek, die als weten-
p van goed en kwaad toch ieder-
aangaat en alle wetenschapsge-
^en raakt, alleen in de theolo-
faculteit blijkt te worden be-
MBfaid. In de juridische faculteit
(onder andere naam) nog
bins aan de orde. Maar reeds
,i| soc ale wetenschappen wordt
mi iiet onderwezen. Voor aanstaan-
artsen vormt de medische ethiek
{j, n verplicht vak om van de fa-
teit der letteren en die der na
toer nvetenschappen maar niet te
eken. Zelfs ten aanzien van de
itrale interfaculteit, aan welke de
sgerige bezinning is opgedragen,
dt de zedekunde niet genoemd.
1 dit zeggen dat de theologie maar
namens haar zusterweten-
lappen moet uitvinden wat goed
kwaad is? Aan een dergelijke be-
gding bestaat weinig behoefte! De
17. ologie zelf voelt zich daar ook al-
minst toe geroepen.
'eeleer blijkt de overtuiging te
dat de wetenschappelijke
1 irheid a-moreel is. Overigens be-
ook die overtuiging haar eigen
at van het onomkoopbaar
'iLrheid-zoeken zelf, in zelfstandig-
h H en vrijheid te beoefenen; het-
d zonder zelfdiscipline, ja ascese
>5< Mgelyk is.
irmflaar dan moeten wij verder vra-
elke waarheid is dus goed? Een
nschapplijke werker behoeft
om niets anders te bekomme-
De historicus, die zich ook in
Si?!™ tijden tot de studie van het
"leden bepaalt, de natuurkundige
de atoomkrachten ter beschik-
:van de mensen stelt? Wij heb-
I.OO|i leren verstaan, dat ook de meest
rracte wetenschap deel uitmaakt
i de algemeen menselijke cultuur,
iedere wetenschap leeft daar ook
zekere onrust ten
haar ethos haar „innerlijk" ethos
de strengheid van haar aanpak,
haar „uiterlijk" ethos in haar rela
tie tot de wereld.
Maar dan zou het ook goed zijn
de universiteit de ethiek op
schaal beoefende. Vrijwel
Zoekt U een
gouden armband of collier
voor f 70.- en f 100.- of f 300.-
en f800,-.
Juwelier v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181
heeft ze.
Grote keuze in alle prijzen.
Prof. dr. J. N. Bakhuizen van
den Brink (rechts) wenst prof.
Heering geluk tijdens de receptie
na de oratie.
(Foto L.D./Holvaet)
iedere faculteit zou er, in haar
eigen onderwijs en in het onderling
beraad, aan mee moeten doen. In
dat beraad kan de theologie dan
haar inzichten inbrengen en toetsen.
Dat deze wijdere beoefening van de
ethiek ook iets te maken heeft met
de praktijk van het universitaire le
ven, spreekt vanzelf.
Na afloop van de oratie recipieer
de prof. Heering in de ontvangstzaal
van de Academie.
Advertentie
Het best gesorteerd in:
schildersverven,
ladders en
schildersgereedschappen
LAMMERMARKT 3
- LEIDEN - TELEFOON 33909—33300
Verkoop uitsluitend engros.
Rumford-medaille
voor prof. v. d. Hulst
De Britse „Royal Society" Akade-
mie van Wetenschappen), heeft vrij
dag bekendgemaakt dat zij aan de
Leidse sterrenkundige prof. dr. H. C.
van de Hulst, de Rumford-medaille
heeft toegekend voor zijn werk op
het gebied van processen in het in
terplanetaire medium en voor ander
sterrenkundig onderzoek.
Commissie voor
ontwapening en
veiligheid
De minister van Buitenlandse Za
ken heeft ingesteld een adviescom
missie inzake vraagstukken van ont
wapening en internationale veiligheid
en vrede. De voorzitter van de com
missie is prof. mr. H. F. van Panhuys
in Wassenaar, hoogleraar in het vol
kenrecht aan de Leidse Universiteit.
Dr. Steketee voor Ver. voor Pedagogiek:
De behandeling van mensen die aan epilepsie lijden wordt steeds bet&\
Door vernieuwde inzichten in diagnostiek en geneeswijze van dit ven
schijnsel is de medische wetenschap in staat in steeds meer toenemende
mate de slachtoffers van epilepsie te laten deelnemen aan het maat»
schappelijk verkeer. Tot. deze conclusie kxoam dr. C. Steketee, genees*
heer-directeur van de mr. dr. Willem van den Bergh-stichting in Noorcfc
wijk, tijdens een inleiding op een film over deze ziekte. Hij deed dat op
uitnodiging van de Vereniging voor Pedagogiek in Leiden.
lijke stand stond was hij warempel
mijn achternaam vergeten, zodat hij
terug moest om die te gaan vragen"
Het echtpaar Van der Pluym heeft
vijf kinderen gehad, van wie er nog
drie in leven zijn. Er zijn 15 klein
kinderen en 6 achterkleinkinderen.
De heer Van der Pluym is jarenlang
een actief voetballer in LFC geweest.
Hij heeft voorzover zijn geheugen
teruggaat zijn hele leven het
Leidsch Dagblad gelezen.
Dr. Steketee werd ingeleid door de
voorzitter van de Vereniging voor
pedagogiek, de heer M. G. H. den
Haan. De heer Den Haan sprak er
zyn vreugde over uit, dat een waar
schuwing, die de vereniging aan de
Leidse pers verstrekt had met het
doel jonge kinderen minder naar de
televisie te laten kijken, niet alleen
in Leiden, maar in het gehele land
sterk de aandacht heeft getrokken
in de pers en ook bij radio en tele-
„Epilepsie is eer ziekte die de
mens al eeuwenlang kent", aldus dr.
Steketee „maar pas de laatste decen
nia is het mysterieuze karakter rond
de „toeval" verdwenen. Al die eeuwen
werd epilepsie in verband gebracht
met religieuze verschijnselen". De
nieuwe inzichten in oorzaken karakter
en diagnostiek van de epilepsie heb
ben geleid tot een steeds betere en
efficiëntere behandeling van de pa
tiënt. Ook werd het mogelijk de ziek
te in een steeds vroeger stadium te
onderkennen. Daarom is het ook van
groot belang, dat opvoeders en leer
krachten in staat zijn de verschijn
selen waarmee epilepsie gepaard geat
kennen.
Risico
Epilepsie heeft een bijzonder grot»
invloed op karakter en geestesgesfceld-
heid van de patiënt.
In de film, die na de lnleir
ding van dr. Steketee vertoond
werd kwam dat duidelijk tot uiting,
„Een juiste behandeling met medi
camenten en een goede aanpak van
de patiënt zijn bijzonder belangrijk
aldus dr. Steketee, die er echter voet
waarschuwde de toeval-patiënt to
veel te bemoederen en te bewaken.
,3epaalde risico's moeten worden
aanvaard in het belang van de pa
tiënt". Dr. Steketee gaf ook een
overzicht van de verschillende vor
men waarin epilepsie zich kan open
baren van zeer lichte gevallen
tot zeer ernstige. Ook in de film werd
dit getoond. Na deze Amerikaanse^
film beantwoordde dr. Steketee vra
gen van de aanwezigen.
Interessante expositie in Lakenhal
renadviseur Herman Dijkstra 60 jaar
Tot zijn eer is thans een tentoonstelling in het museum ,,De La
kenhal" ingericht, welke gisteravond geopend werd door de zo juist
uit Amerika teruggekeerde J. B. Charles (prof. mr. W. H. Nagel),
met wiens dichterschap Dijkstra zich nauw verbonden voelt.
Zo men ooit geconfronteerd wil
worden met het werk van een veel
zijdig artiest, d'an is daartoe op deze
expositie volop gelegenheid. De di
recteur van de Lakenhal drs. N. J.
van Wessem heeft er indertijd in
een artikel in ons blad reeds op ge
wezen, dat hier sprake is van een
verstilde persoonlijkheid, die geheel
en al gekenmerkt wordt door de sfeer
van zijn geboortegrond Groningen.
Installateurs tot Leidse Raad:
Voordeel voor gemeente en gebruikers
De Unie van elektrotechnische werkgevers van Leiden en om
streken heeft zich in een uitvoerig schrijven tot de leden van de
Leidse Raad gewend i.v.m. het voorsteldat B en W de raad ter
behandeling hebben voorgelegd inzake de ombouw van elektrische
apparaten van 127 naar 220 Volt.
HDERDORPER
OMCEKOMEN
5.jD®23-jarige C. Rijnsburger uit Lel-
]jj! lr<torp Is in de Maria Stichting in
Mem o erleden aan de verwon-
z- ®fen die hjj gisteren ten gevolge
>n een verkeersongeval had opge-
De heer Rynsburger vloog op
Lelmuiderdijk bjj Burgerveen (ge
ënte Haarlemmermeer) met zijn
y «Q uit de bocht en raakte daarbij
ll tostlg gewond.
In dit schrijven zetten de instal
lateurs uiteen, dat deze ombouw niet,
zoals in het voorstel van B. en W.,
binnen een tijdsverloop van tien jaar
moet geschieden, doch dat dit mo
gelijk is in twee jaar. Zij hebben
hiervoor drie redenen.
ONRECHTVAARDIG
Ten eerste, aldus dit adres, achten
wij het een onrechtvaardigheid, dat
bewoners van straten, die nog niet
aan de beurt zijn voor systematische
ombouw en toch gebruik willen ma
ken van elektrische apparaten, die
op dit ogenblik tot de normale huis
houdelijke apparatuur behoren en 'n
aansluitwaarde hebben van meer dan
1800 Watt, zoals badkamerverwar
ming, ventilatorkachels, elektrische
radiatoren, wasmachines al dan niet
automatisch met verwarming, droog-
automaten en vaatwassers, de volle
honderd procent ombouwkosten zelf
moeten betalen.
Terzijde zij opgemerkt, dat op dit
ogenblik reeds het aanbod van di
verse apparaten in 127 Volt uiterst
beperkt is. Niet alleen wordt het aan
tal steeds beperkter, maar bovendien
zijn die apparaten dikwijls van ver
ouderd type en uitvoering ten op
zichte van de apparaten in 220 Volt.
In de komende tien jaar zal dit
probleem per jaar steeds groter wor
den. Het loont voor de fabrikant n.l.
niet meer de moeite voor een klein
afzetgebied 127 Volt apparaten te
vervaardigen. In de 127 Volt appa
raten is men dus aangewezen op
tweede keus.
f200.- per gezin
vallen, hebben dus nagenoeg geen
andere keus dan apparaten geschikt
voor 220 Volt aan te schaffen. Dit
geeft de verplichting om by elk ap
paraat een dure transformator te
plaatsen, met de beperking, dat dit
alleen maar mogelijk is tot een aan
sluiting van 500 Watt. Bovendien
moet deze transformator later aan
de S.L.F. gratis ter beschikking wor
den gesteld. Als alternatief kan men
kiezen het geheel voor eigen reke
ning nemen van de ombouw. Per ge
middeld Leids gezin komt dit neer
op ongeveer f 200,
In het voorstel van B. en W. wordt
verder tot uitdrukking gebracht, dat
de saneringsgebieden hot laatst aan
de beurt zullen zijn. De minst draag-
krachtigen, die ook elektrische ap
paraten aanschaffen en gebruiken,
zullen hierdoor extra zwaar worden
belast.
Hoewel wy, aldus gaat het adres
verder, begrip hebben voor de nood
zaak ook een Openbaar Nutsbedrijf
commercieel te leiden, dient de na
druk toch wel te blijven vallen op het
predicaat Openbaar Nut.
Extra kosten voor SLF
Ten tweede is de ombouw in twee
jaar goedkoper voor de Overheid dan
in tien jaar, omdat vanaf het derde
t/m het tiende paar nog talrijke
kleine huishoudelijke apparaten van
127 Volt zullen worden aangeschaft,
die vervolgens weer moeten worden
omgebouwd of moeten worden ver
vangen.
Aangezien het aantal elektrische
apparaten per gezin per jaar pro
gressief toeneemt, za lhet aantal om
te bouwen toestellen in tien jaar
minstens het dubbele bedragen van
het aantal om te bouwen apparaten
in twee Jaar. Dit betekent extra koe
ten voor de S3 F.
Voorts zal een snellere ombouw ef
ficiënter kunnen worden uitgevoerd
en daardoor met minder kosten ge
paard kunnen gaan. Een niet
trekkelijke financiële bijkomstigheid
is dat de lonen en prijzen in de ko
mende jaren weliswaar telkens zullen
stijgen maar voor de komende twee
jaar zijn deze stijgingen in ieder ge
val te overzien. Ook zullen daardoor
de absolute kosten in twee jaar min
der zijn dan in tien jaar.
Bij snellere ombouw zal het ver
zwaren van kabels in verband met
overbelasting, zoals dit op het ogen
blik plaats vindt achterwege kunnen
blijven, daar een 220 Volt kabel de
dubbele belasting toelaat.
Ten derde vallen de kosten, zoals
die zijn genoemd in het voorstel in
twee delen uiteen: a. De ombouw
van hoog- en laagspanningsnetten
en stations (3% milj.) en b) De om
bouw van installaties en verbruiks-
apparaten (2% milj.).
Per jaar zal dus f 625.000,op de
begroting drukken. Het eerste bedrag
is o.i. gebaseerd op de in tien jaar
te verwachten verhoging van
gieverbruik en kan als zodanig
die periode verdeeld blijven. Het
tweede bedrag zal over twee jaar
moeten worden verdeeld, hetgeen be
tekent, dat de begroting in deze twee
jaar elk Jaar met f 1.000.000,- moet
worden verhoogd. (1/10 x 3% milj.
x 2% milj.) =x f 1.625.000,—).
Personeelssituatie
geen beletsel
De huidige personeelssituatie bjj de
S.L.F. behoeft geen beletsel te zjjn
voor een snellere ombouw, omdat in
Nederland diverse maatschappijen
bestaan, die zich met de ombouw
kunnen belasten. Bovendien ziet het
bestuur van de Unie Elektrotechni
sche Werkgevers Afd. Leiden en Om
streken als tweede mogelijkheid de
oprichting van een „maatschap"
(organisatie) die de ombouw voor
haar rekening kan
In de stad Groningen ontving hij
zijn opleiding aan het instituut Mi-
a, waar de uitnemende A. W.
Kort zijn leraar was. Wanneer men
de niet minder dan 110 schilderijen
tekeningen, op deze expositie bij
eengebracht, beziet, dan komt men
onder de indruk van de variatie aan
stijlen, waarmee Dijkstra zich in zyn
leven bezig hield en waaraan hij tooh
veelvuldig een eigen karakter wist te
verlenen.
s een der hoogtepunten in het
Te van deze uitermate prod uk-
tieve kunstenaar beschouwen wij de
serie van 30 aangrijpende schetsen,
vervaardigd voor Marga Minco's „Het
bittere kruid", wier wereld hij ii
oorlogsjaren zo goed heeft leren ken
nen en meevoelde, want in de Gro
ningse illegaliteit leerde hij als wei
nig anderen de angsten en de ellende
van de gedeporteerde Joden kennen.
Doch deze serie vormt slechte een
minutieus onderdeel van al hetgeen
Dijkstra, met een indringend obser
vatievermogen maakte, gepaarc
gaande aan een schier oneindige fan
tasie, en waarbij zich o.a. zijn zin
voor het décoratieve en het monu
mentale ondanks zijn introverte
natuur het humoristische ook, zich
niet verlooohent.
Bij dit alles treft in de eerste juit" in Groningen, de U.L.O. school
plaats zijn opvallende kleurgevoelig- I te Apeldoorn, het raadhuis te Mid-
heid hij is immers niet voor niets delstum, het Academiegebouw te Gro*
kleurenadviseur bij een grote verf-
fabriek In dit opzicht doet Dijk
stra tijdens zijn verf-experimenten
merkwaardige en wonderbaarlijk ver
rassende vondsten, zonder in te grote
uitbundigheid te vervallen, waarvan
het hierbij afgebeelde, in blauwe en
witte kleuren gevatte „Vlucht" (no.
43) een voorbeeld geeft.
Dijkstra heeft zich beziggehouden
met talrijke facetten: daar zijn de
portretten, oa. een van mevrouw
Van Wessem-Agihina en van zjjn
echtgenote, de naakten (men bekijke
het bijzonder fijnzinnig no. 23 „Zit
tend naakt), de impressies van zijn
reizen, de stillevens en vooral de
dierenfiguren, waarvan wij voor
alles de aandacht vestigen op zijn
in rood-zwart weergegeven decora
tieve en in sublieme lijnen gehouden
Paarden (no. 32 en no. 33).
Wait Dijkstra's eigenaardige, dan
wel spirituele humor betreft, vestigen
wjj o.a. de aandacht op no. 37 „Het
vertrek", waarop Dijkstra uitbeeldt,
hoe hij bij een slager zijn eigen
been verkocht heeft, dat nu in de
étalage hangt...
Die hoogst persoonlijke humor is
tevens menigmaal te vinden in zijn
tekeningen, getuige o.a. zijn „Droe-
dels" (no. 64 )of het kostelijke ,X>e
feesteling" (no. 76), waarnaast ook
de tragiek zijn deel krijgt, byv. in
het „Teleurgestelde clown" (no. 58).
Bij zulk een veelheid aan sterk
uiteenlopende indrukken blykt hoe
Dijkstra alle mogelijkheden beproef
de. Het is een onmogelijkheid, deze
aille te omschrijven.
Wel willen wij nog de aandacht
vestigen op de vele aanwezige foto'i
o.a. van Dijkstra's vele originele ei
grandioze wandschilderingen of glas-
appliqués, bijv. voor de bar „De ka
ningen, de geglazuurde vissen in da
de school aan de Damlaan
te Leiden, de meisjes HB S. te Lei
den en nog zo veel meer.
De gevoelige creativiteit van Her
man Dijkstra, van wie wij nog veel
kunnen verwachten, openbaart te
vens zijn ambachtelijke kundigheid,
welke hem in staat stelt in een rijke
scala van trefzekere en typerende
expressies, welhaast bij voortduring
te boeien. Daarbij is het interessant
kennis te nemen van zijn onder
scheidene ontwikkelingsfasenwaarin
bewezen wordt, dat hij zich op
welk terrein hij ook werkzaam is
het devies „Wer immer strebend sioh
bemüht" tot geestelijk eigendom heeft
gemaakt.
Daaibij de weg van de minst»
weerstand steeds schuwend!
Men kan tot 14 december vmi
werk kennis nemen. Daartoe wekken
wij een leder gaarne op,
a
Opera-dirigent
Santini overleden
De in 1886 in Perugia geboren
Italiaanse opera-dirigent Gabrie-
le Santini, die met wijlen Arturo Tos?
canini heeft gewerkt, ia gisteren
Rome overleden.
HERMAN DIJKSTRAt
Vlucht
