VEREDELDE VOLKSKUNST'
VAN TSJECHEN IN LEIDEN
Vondst te Valkenburg
ROMEINSE KOPIE
GRIEKS BEELD
Bont spektakel met
muziek en dans
kAleiÖOSCQQP
Dirk J. Balfoort
- 78 - overleden
Hb
Met wat @lagr©@SM
doet u wonderen!
COLLECTIE WAGNERDOCUMENTEN
TE MARBURG ONDER DE HAMER
Realiteit en fantasie
in Kunstzaal Heuff
AQUARELLEN VAN JOOP DAM EN
POPPEN PAUL VAN VLIET SR.
NOLEI uw hoed
Hojrericht 1 maart 1860
Vrijdag 13 november 1964
Derde blad no. 31413
K en O-publiek laaiend enthousiast
(Van onze kunstredactie)
Het Tsjechisch Folkloristisch Ensemble ,,Broln" heeft een
aaiend enthousiasme veroorzaakt!
Het ensemble, dat in 1952 werd opgericht, trad gisteravond in
Je Stadsgehoorzaal op, waar het de leden van K en O in verruk-
dng bracht door zijn verbluffende techniek en zijn kleurrijke, kost-
iare kostuums. Het publiek was zo geestdriftig, dat het de Tsje-
:hen tal van toegiften afdwong en daarvoor met een ovationeel ap-
jlaus beloonde. Toch was dit bonte spektakel van muziek, zang en
Jans veel te vlug naar de zin van de meeste toeschouwers afgelo
pen. Langzaam, héél langzaam stroomde de zaal aan het einde van
Je avond leeg
inspireren door de toejuichingen van
Het programma van „Broln" be- he'p"bI.,el5*
itte dansen, alsmede dans- en De Tsjechen spreidden oyengens
olksliederen uit alle delen van bun optreden een levensblyheid ten
fsjecho-Slowakije, gebracht in oor- toon' d,e men in een communistisch
pronkelijke streekkostuums. De mu-
iek, die de dansende liederen bege-
cidde en die bovendien puur instru-
nentaal ten gehore werd gebracht,
ileek op volksklanken te zijn geba-
cerd. Zy werd niet alleen door tra
ditionele strijkers en cymbalisten uit-
evoerd, maar ook op doedelzakken,
lerdersfluiten en Schalmeien, die in
dit deel van Europa inheems zijn. De
rerschillende dansen, die op dit fol
kloristische feest werden uitgevoerd,
raren, de authenticiteit nog buiten-
keschouwing gelaten, geheel en al af-
lestemd op het theater.
Musici en dansers gingen met een
itker raffinement te werk, hetgeen
alleen maar verhoogde,
vormden 'n verrukkelijke éénheid,
net elkaar en met het publiek in de
taai. Het enthousiasme van de Tsje-
then sloeg al aan het begin van de
uitvoering over op de zaal en omge
keerd liet het ensemble zich graag
Nederlandse interesse
voor Maurice Bèjart
Naar wij vernemen heeft het be-
Jtuur van het Holland Festival „Les
Ballets du vingtième siècle" van
Maurice Béj art benaderd voor het
leven van enkele voorstellingen tij
dens het Holland Festival 1965.
Alle theatereffecten ten spijt ken
merkte deze uitvoering zich door een
grote mate van spontaniteit. Het was
een vrolijke avond van is het te
veel gezegd? „veredelde volks
kunst". Het muzikale gegoochel met
de vele snaarinstrumenten miste zijn
uitwerking niet, terwijl ook de fabel
achtige behendigheid van de dansers
en danseressen heel wat open doekjes
te weeg bracht.
Hoogtepunten van de avond waren
ongetwijfeld de oeroude volksdans
met houten sabels (Pod Sablede
klaproosdans voor meisjes (Mak), de
springdans uit Moravië (Odzemek),
de Shite uit Oost-Slowakije (met de
onstuimige Czardas), de Carnavals-
dansen uit Bohemen (hét succesnum
mer) en het muzikale duel van twee
violen met orkest.
De toejuichingen aan het slot gol
den in de eerste plaats de dirigent
en concertmeester Bohumil Smejkal,
die tot groot plezier van het K. en O.-
publiek „Toen onze Mop een Mopje
Expositie in Delft
„Indonesische kunst uit eigen bezit"
De „stichting kunstbezit etnogra
fisch museum Delft" bestaat 100
jaar. Zy kan dit feit op waardige
wijze vieren doordat de verzameling
thans een definitieve huisvesting
heeft gekregen en wel op het Sint
Agatheplein in een pand, dat deel
uitmaakt van het Prinsenhof com-
In verband hiermee is een tentoon
stelling ingericht onder de titel „In
donesische kunst uit eigen bezit".
Deze expositie is vanmiddag ge
opend door prof dr. T. P. Galestin
van de Rijksuniversiteit in Leiden.
Tevens wordt daarmee het nieuwe
museum geopend. Sedert 1956 was
de verzameling gevestigd op de zol
der van de dependance van de ge
meentesecretarie aan de Oude Delft.
In Valkenburg (Z-H) werd op 9 oktober j.l. een verrassende
ontdekking gedaan: een torso van een vrijstaande sculptuur in
Franse kalksteen, voorstellende Hercules in heroische naaktheid,
Itnnend, op een boomstam, waarover de leeuwehuid in gedra
peerd. Uit de plaatsing van de linkervoet naar voren en de situatie
van de rechterhand op het ondereinde van de rug. concludeert prof.
Jr. W. Glasbergen directeur van het Instituut voor prae- en
protohistorie van de universiteit van Amsterdam dat het hier
ten kopie betreft van de bekende rustende Heracles van de Griekse
beeldhouwer Lysippos (circa 330 voor Christus).
Van dit beeld, waarvan het origi-
neel verloren is gegaan, is een aantal
in uit de oudheid bekend, o.a.
de vermaarde kopie te Florence in
het Palazzo Pitti (nota bene met de
'P van keizer Commodus: 180192
Christus)
De Valkenburgse kopie op de
helft van de natuurlijke grootte en
"aarschynUjk vervaardigd in de
tweede eeuw na Christus werd
aangetroffen in de Grote Watering.
Vennoedelyk is de torso aan het
•icht gekomen by het bouwryp ma
ken van het terrein onmiddellijk ten
De verzameling werd tot sitand
gebracht door een toentertijd in
Delft gevestigde Indische instelling,
die ambtenaren voor de gouverne
mentsdienst in het toenmalig Ned.
Oost-Indië opleidde. Toen deze In
dische instelling werd opgeheven,
bleef de verzameling behouden die
werd ondergebracht als etnografisch
museum in een der zalen van
Prinsenhof. Na de restauratie
het Prinsenhof was daar geen plaats
meer voor de collectie en in 1951
bestond het plan haar te va-kopen.
Hiertegen rees echter zoveel verzet
dat de gemeenteraad niet met de
plannen akkoord ging en de ver
mling voor Delft behouden bleef.
Gedacht wordt aan een tempel
complex, wellicht voor de Bataafse
God „Magusanus", uit inscripties be
kend als „Hercules Magusanus". Een
onderzoek wordt ingesteld naar de
vondstomstandigheden van de torso,
waarvan wordt aangenomen, dat hij
pas zeer onlangs in de Grote Wate
ring is beland. Een proefonderzoek
van de waargenomen goudsporen zal
worden verricht vanwege het I.P.P.
van de universiteit van Amsterdam.
Romanprijs voor
Michel Droit
De romanprijs van de Academie
Fran?aise is toegekend aan Miohel
Droit, hoofdredacteur van de „Figaro
litteraire" voor zijn boek „Le retour"
Het is zijn derde bekroonde roman
Droit is in 1923 geboren. Tijdlens de
tweede wereldoorlog was hij oor]
correspondent. Hij werkt nu ook
aan het programma over de buiten
landse politiek voor de Franse tele
visie, en verzorgt daar de uitzending
„A propos".
Miep Diekman kreeg
jeugdboekenprijs
De Britse schrijfster Katherine
Allfrey en haar Nederlandse collega
Miep Diekman hebben gisteren te
Hannover de Duitse jeugdboeken-
prys-1964 in ontvangst genomen.
De Bondsminister voor familie
zaken Bruno Heck overhandigde
persoonlijk de prijzen, die jaarlijks
uitgereikt worden aan de schrijvers
van de beste jeugd- en kinderboe
ken, die in Duitsland zyn uitgegeven.
Aar beide prijzen is een bedrag van
7500 mark verbonden.
Katherine Allfrey, die in West-
falen geboren is, kreeg haar prijs
voor het boek „Dolphins' summer".
Miep Diekman zag haar de
groeten van Wancho" bekroond.
Aan de jury waren 300 boeken van
70 binnen- en buitenlandse schrijvers
voorgelegd.
Een van de vele dansendie
de Tsjechen gisteravond met
eel succes in de Stadsgehoor
zaal uitvoerden.
(Foto L.D./Holvast)
was" en „Ik ben met Catootje naar
de botermarkt geweest" in zijn toe
giften op verrassende wijze verwerk-
Bekend violist en
muziekhistoricus
Op 78-jarige leeftijd is in zijn
woning in Den Haag overleden
de heer Dirk J. Balfoort, een be
kende figuur uit het Haagse
muziekleven, die tot voor enkele
jaren nog het Museumkameror
kest met onuitputtelijke energie
leidde.
Balfoort begon zijn muziekloopbaan
als violist en genoot o.a. grote be
kendheid door zijn boeken over viool
bouw. Voorts was hij met geheel zyn
wezen verbonden aan de collectie
oude muziekinstrumenten van het
Haagse Gemeentemuseum.
De bekende vioolpedagoog André
Spoor leidde Balfoort. die het zelfs
lot concertmeester in Amerika bracht
op. Na zijn medewerking aan het Re
sidentie-Orkest. vertrok Balfoort
naar Duitsland, waar hij o.a. in Dres
den en Lübeck werkzaam was. Met
de „Dresdeners" bezocht hij ook
Zwitserland, Amerika, Finland en
Rusland.
In verband met Wereldoorlog I
keerde hij naar ons land terug en
werd verbonden aan de toenmalige
Ned. Opera.
Balfoort was voorts leraar aan het
Rotterdamse Toonkunstconservato
rium, tot in 1928 Scheurleer hem
aanzocht voor de functie van corser-
vator van diens instrumentencollec
tie. welke door de gemeente Den
Haag in 1933 werd aangekocht. In
1942 richtte Balfoort het Museum
kamerorkest op en hy behoorde in
1951 tot de oprichters der Stichting
Vonem voor Nederlandse oude mu
ziekdocumentatie. In 1953 werd hy
gepensioneerd, doch hij bezocht nog
regelmatig de muziekhistorische mu
seumafdeling.
Als schrijver van diverse boeken,
o.a. „Het muziekleven in Nederland
in de 17e en 18e eeuw, als dirigent en
als violist, bezat Balfoort vele be
wonderaars.
Pudding, vla-flip, koffie, cake, vruchten alles wordt nóg
lekkerder en nóg gezelliger met slagroom. (Tomatensoep ook,
met een wolkje ongeklopte slagroom). Vraag morgen zo'n
"huiselijk" flesje slagroom aan uw melkman!
(Van i
ïspondent».
Een vrij groot archief met docu
menten van en betrekking heb
bend op Richard Wagner zal 25
november bij de firma Star gar dt
in Marburg worden geveild. Het is
afkomstig uit het bezit van de
Mannheimer muziekhandelaar
Emil Heckel. Hij was de stichter
van de eerste Duitse Wagner-ver-
eniging en voorzitter vati de com
missie van de Mannheimer Hof
opera. In drie grote mappen heeft
Expositie te Wassenaar:
Wie van de aquarellen van Joop Dam, thans tentoongesteld in
Kunstzaal Heuff Hoflaan 7 in Wassenaar, kennis neemt, consta
teert daarin diens figuratieve kundigheid, zeker niet in de laatste
plaats te danken aan zijn eminente leermeester, de Haarlemse
schilder Kees Verwey.
Joop Dam, geboren 17 januari 1922 te Delft, is. zo zouden wij
kunnen zeggen, een .bereisde roei"; tijdens studiereizen naar
Franrijk, Denemarken, Engeland. Duitsland, Oostenrijk en
Zweden, legde hij zijn welgekozen impressies vast. Waarbij in de
eerste plaats zijn voorkeur voor kustgebieden, oude haventjes,
schepen en scheepsrompen, duidelijk blijkt. Hij geeft die indrukken
met volkomen trefzekerheid en een subtiel gevoel voor de sfeer
weer, waarbij in vele gevallen de paarse en groene kleur domineert.
Wie in deze tijd veel abstracte
werken ziet, zou denken, dat de
zuivere uitbeelding van de werke
lijkheid tot het verleden behoort.
Maar een Joop Dam brengt U
tot andere gedachten.
Zijn kijk op havens te Maassluis,
Tholen of Yerseke met de daarin
liggende schepen is voortreffelijk. En
ook in de andere werken van zyn
hand: landschappen, als een plas in
de Wassenaarse duinen bijv., een
blik op de Europoort of een compo
sitie, getiteld „Natuur en techniek",
waaruit de harmonie tussen proza en
poëzie nadrukkelijk spreekt, dan wel
een zeewering bij het Mirdumerkliff,
is dat het geval.
Alles wat met water in verband
staat, raakt zijn hart. Daarom is het
niet vreemd, dat ook vissen in veler
lei variatie zijn aandacht trekken.
Groot moet de liefde zijn, welke deze
eerlyke kunstenaar zyn onderwerpen
toedraagt. Een enkel bloemstilleven
is een ander facet van zyn kunnen,
waarin hij toch niet het niveau be
reikt van al hetgeen zijn ziel wer
kelijk beroert.
Men beziet met genoegen dit werk,
dat zeker niet met „plaatjes" te ver
gelijken is. omdat het daarvoor te
grote artistieke kwaliteiten bezit,
zonder evenwel tot een uitzonderlijke
hoogte te komen. Maar de aquarel-
techniek beheerst hij uitstekend.
De Haagse tekenleraar Paul van
Vliet sr. houdt zich al sinds veertig
jaar bezig met het vervaardigen van
karakterpoppen. Hij doet dit inge
nieus, vol humor, doch met ernst
ook. Het gebruik van zyn uiteen
lopend materiaal is een wetenschap
op zichzelf: hoe natuurgetrouw hy
er bijv. door middel van een nylon -
kous in slaagt spinrag te imiteren,
blijkt uit zyn realistische „heks".
Talloze types brengt hij raak tot
Joop Dam: Vissersboten op
het strand van Vörupör, Dene
marken.
(Foto L.D./Holvast)
leven: wij denken aan zijn rodde
lende vrouwtjes, de oude lezende
professor, de Dreesmannetjes, de
kerels die .sterke" verhalen doen, de
kunstnozems, de Drie Koningen en
aan de blinde, ontroerende Oedipus,
geleid door Antigone, de kabouter, de
Haagse receptie of de „losbol", een
vondst, zowel letterlijk als figuurlijk.
Van Vliets vindingrijkheid om
kleurencombinaties te bedenken, is
daarbij een element, dat deze pop
pen welhaast tot echte wezens
maakt, waaraan men zijn vreugde
kan beleven!
Naast de werkelijkheid van de
aquarellist Dam vormt de speelse
fantasie van Van Vliet een welkome
afwisseling, hetgeen een bezoek aan
deze expositie, dubbel waard maakt.
ZR duurt tot en met 26 november.
hij meer dan 400 aan hem gerich
te brieven, kaarten en telegram
men verzameld en ook afschrif
ten van zijn 199 brieven aan Ri
chard en Cosima Wagner.
Richard Wagner zelf is in de col
lectie met 65 eigenhandig geschreven
brieven. 2 briefkaarten en 23 tele
grammen vertegenwoordigd. Boven
dien is er een manuscript van een
mededeling aan de Duitse Wagner-
vereniging en een brochure waarop
Wagner de veel geciteerde opdracht
heeft geschreven:
„Hat jeder Topf seinen Deckel
jeder Wagner seinen Heckel
dann lebt's sich ohne Sorgen
die Welt ist dan geborgen".
Van Cosima Wagner zijn er 114
meestal eigenhandig geschreven brie-
en de andere 200 stukken uit het
Wagner-archief zyn van persoonlyk-
heden uit de kring rondom de man
van Mayreuth, o.a. van Hans von
Bulow. Belangrijk is. dat Heckel af
schriften van eigen brieven heeft ge
maakt en dat hy telkens notities
heeft bijgewoond die betrekking heb
ben op de gevoerde correspondentie.
De gehele collectie wordt door de
veilinghouder op 18.000 mark geta
xeerd (zeker f 16.000,doch men
verwacht dat de opbrengst iets hoger
zal zyn.
Premières bij Studio
De toneelgroep Studio heeft in stu
die genomen „De kale zangeres" („La
cantatrice chauve") van Eugène
Ionesco in een vertaling van Jos en
Willem Karei van Loon en de droom
van Amerika" (The American)
Dream) van Edward EIbee in een
vertaling van Gerard K. van het
Reve.
Tot de medespelenden behoren:
Loudi Nijhoff, Georgette Rejewski,
Mary Smithuyzen, Marlies van Alc-
maer, Christine Ewert, Lex Goud
smit, Lou Steenbergen en Bram van
der Vlugt. De regie heeft Kees van
Iersel. Beide stukken gaan op don
derdag 7 januari 1965 in première in
het Studio-theater te Amsterdam.
ADVERTENTIE
Weet wat U doet,
koop bij
Botermarkt 89
en neem gelyk een mooie
Falcon regen- of
winterjas mee.
„Sterke verhalen
poppen van Paul van Vliet sr.
(Foto L.D./Holvast)
