AMERIKAANS SCHOT NAAR MARS IS
DUBBELTJE TREFFEN OP KILOMETER
NIEUW<S>4
2.98
I
1 november belangrijke
datum voor veehouderij
Twee „Mariners" gaan op weg
leis van 56o.ooo.ooo kilometer
P
^VERBETERDE
UITGAVE
Proees-Leibbrand
voor onbepaalde
tijd verdaagd
Washington protesteert in Warschau
Weer microfoons in
een V.S. -ambassade
4 nylons in één verpakking
- jpt
VAN NATIONAAL NAAR
GEMEENSCHAPPELIJK BELEID
ASSEMBLEE OP
1DEC. BIJEEN
Concorde-project
in Engeland nog
niet van de baan
Ipgericht 1 maart 1860
Dinsdag 3 november 1964
Vierde blad no. 31306
(Van een onzer redacteuren)
Dezer dagen, waarschijnlijk 4 november, zul-
n de Amerikanen een Mariner-B-ruimtevaar-
ig naar de onmiddellijke omgeving van de pla
cet Mars lanceren, vermoedelijk enkele dagen
ter gevolgd door een tweede Mariner met het-
ilfde doel. Hiermee wordt de meest gecompli
ceerde precisie-operatie ondernomen, welke tot
dusver door Amerikanen of Russen op stapel
is gezet, een ambitieus experiment dat eerst over
acht en een halve maand met succes kan worden
bekroond.
1 9e 260 kg wegende Mariner zal in die maanden een baan van 560.000.000
ometer moeten doorlopen, alvorens op een radio-grafisch signaal van de
Ee meetinstrumenten en televisie-camera's in te schakelen, die een half
lang hun bevindingen naar de aarde zullen seinen,
precisie vraagt dit schot dezelfde trefzekerheid als die van een scherp-
lutter, die een dubbeltje probeert te raken op een afstand van .bijna
kilometer!
N,
cst&e Mariner is een ruimtelaborato-
>t lm van ongeveer drie meter hoog
he! vUf meter breed. Het is een ver-
ne.terde uitvoering van de ruim 200
wegende Mariner, die in 1962 in
ie.3 dagen een vlucht van ongeveer
■MJ.000.000 kilometer maakte naar de
^"recte omgeving van de planeet
3ai|nus. Dat Venus-experiment was
2gn grandioos succes, waarmee Ame-
hesa een aanzienlijke voorsprong op
f B Russen bevestigde op het gebied
k *n precisie en wetenschappelijk on-
rzoek.
Y 1
B Ifenus, Aarde en Mars zijn drie
D de negen planeten, die in bijna
'kelvormige banen om de zon wen
en. Hun gemiddelde afstand van
zon bedraagt resp. 108, 149 en 228
Ijoen kilometer.
Moeilijker dan Venus
Het Mariner-schot op Venus was,
hoewel een bijzonder gecompliceerde
operatie, makkelijker dan het ko
mende schot naar Mars. In de eer
ste plaats was de af te leggen af
stand (400 miljoen) korter dan die
naar Mars (560 miljoen km). In de
tweede plaats werkte de zon mee.
Nadat de Mariner naar Venus zich
min of meer aan de aantrekkings
kracht van de aarde had ontwor
steld, hielp de zeer sterke aantrek
kingskracht van de zon mee, om de
Mariner in een spiraalbaan een
steeds grotere snelheid te geven,
waardoor baan en reisduur korter
werden.
Bij het Mars-schot echter moet
een Mariner naar een planeet wor
den gezonden, die verder dan de
aarde van de zon staat, waardoor in
de interplanetaire ruimte de alles
overheersende aantrekkingskracht
Deze schets laat zien, hoe de
aarde en Mars zich in hun banen
om de zon bewegen, terwijl de
Mariner van de aarde naar de
Rode Planeet reist. Streepjes in
de banen geven aan. waar de
planeet zich op een bepaalde da
tum bevindt.
van de zon voortdurend remmend
Er is een kortere baan denkbaar,
die veel sneller doorlopen kan
worden: een „doorsteek" langs de
zon, die eerst voortdurend versnel
lend op de Mariner zou werken en
daarna in even sterke mate vertra
gend. Maar daarvoor moeten ruim
tevoertuigen ontwikkeld worden, die
beter tegen hitte bestand zijn dan
de tegenwoordige. Zelfs de Mariner
die naar Venus werd gezonden kreeg
het in de buurt van die nog ver
de zon verwijderde planeet nog erg
warm. zo warm zelfs dat men vi
de, dat het experiment zou misluk
ken. Het lukte wel. maar het 1
tact met de Mariner ging korte tijd
later verloren, hoofdzakelijk door de
hitte die de instrumenten onklaar
maakte.
Tien minuten op
circa 370.000
Zoals gezegd moet het schot op
Mars zo nauwkeurig „gericht" zijn,
dat het vergelijkbaar is met het
treffen van een dubbeltje op bijna
een kilometer afstand. Maar het
schot moet niet alleen in de rich
ting, maar ook in de tijd zeer nauw
keurig zijn. De Mariner moet bij de
Marsbaan aankomen als de planeet
zich daar ook bevindt. Niet later,
wanneer Mars alweer voorbij is, of
eerder wanneer de planeet zich nog
niet op dat punt van de baan be
vindt. Dat betekent, dat de tijd van
de vlucht niet meer dan ongeveer
tien minuten mag verschillen van de
geprojecteerde tijd van ongeveer
370.000 minuten
Eerdere experimenten
Amerika heeft nog
heen een schot op Mars gewaagd. Op
Venus lukte het derde schot. De twee
eerste faalden vrijwel direct na de
lancering. Het derde Venusschot
werd op 14 december 1962 met volle
succes bekroond, toen de Mariner
op slechts 34.647 kilometer afstand
langs de planeet scheerde en 35 mi
nuten lang wetenschappelijk unieke
waarnemingen verrichtte en naar de
aarde seinde. Men hoopt de Mariner
die dezer dagen wordt gelanceerd
gedurende dertig minuten waarne
mingen over Mars te laten zenden,
neer de planeet op 36.000 km af
stand wordt gepasseerd, terwijl bo
vendien televisieopnamen geprojec
teerd zijn.
De Russen hebben één mislukt schot
op Venus (op 12 febr. 1961) en één
mislukt schot naar Mars (op 1 nov.
1962) toegegeven, maar volgens Ame
rikaanse inlichtingen zjjn er veel
r schoten mislukt direct na de
lancering. Het contact met het Rus
sische Mars-vaartuig ging begin 1963
verloren, en zelfs in het Engelse Jod-
rell Bank kon men met behulp van
Russische baan-gegevens het ruimte
vaartuig niet meer opsporen. Het
contact met een Russisch Venus-
vaartuig ging na een vlucht van een
week verloren. Zwijgend moet dit
ruimte voertuig maanden later op
ma non km afstand Venus zjjn ge-
Een rechtbank in Stuttgart heeft
het proces tegen de Westduitse ver-
keersdleskundiige prof. Kurt Leib-
brand v<
Kortere haan nog
ondoenlijk
De kortstmogelijke afstand van
aarde naar Mars bedraagt bijna 57
miljoen km, maar de Mariner zal een
heel wat langere vlucht moeten ma
ken. De baan behoefde niet langer
dan de kortste afstand te zijn, wan
neer die 57 miljoen km in één enkel
ogenblik kon worden overbrugd. Maar
de snelheid van de Mariner is nu
eenmaal beperkt, en tijdens de vlucht
verandert de onderlinge positie van
aarde en Mars voortdurend terwijl
zij beide die tijd ook hun omloop
om de zon voortzetten. In bijgaande
tekening is te zien, dat tijdens de
achteneenhalve maand durende
vlucht van de Mariner de aarde on
geveer driekwart van een volledige
baan om de zon (een jaar) aflegt
en Mars iets minder dan een derde
van een volledige omwenteling om de j
zon (687 dagen).
Advertentie
uw kind goed
I beschermd tegen
winterkou
Hien unieke foto van twee Rus-
i sche ruimtevaartdeskundigen.
in 't Engelse centrum Jodrell
egjSnk proberen, het contact te
ierstellen met de Russische V e-
israketdie op 12 februari 1961
e\?erd gelanceerd. Het contact
het ruimtevaartuig ging ver-
Hen, en kon ook in Jodrell Bank
juni 1961kort voordat het
vaartuig Venus moest passeren,
niet worden hersteld. Links dr.
J. G. Davies. rechts prof. Lovell,
beiden van Jodrell Bank, in het
midden de Russische geleerden
mej. prof. Alia Massewitsj en dr.
Khodarew. Toen het Russische
Marsschot mislukte werd de
hulp van de Engelsen niet inge
roepen.
In het gebouw van ue Amerikaanse
ambassade In Warschau zijn verbor
gen microfoons gevonden. De Ver
enigde Staten hebben onmiddellijk
geprotesteerd tegen deze „flagrante
inbreuk op de onschendbaarheid van
de ambassade", zo heeft het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken in Washington bekendge
maakt. De microfoons, zo verklaarde
perschef Robert McCloskey op een
persconferentie, waren aangebracht
„In de eerste fase van de bouw van
de ambassade". Ztf werden op 7 ok
tober ontdekt. De Poolse autoriteiten
„hebben ontkend verantwoordelijk te
zijn voor en ook maar Iets af te weten
van het afluisterssyteem"t zo zei
McCloskey.
Op 1 oktober 1960 was met de bouw
van de ambassade begonnen en het
gebouw werd in september vorig jaar
geheel in gebruik genomen.
In mei van dit jaar werden er meer
dan 40 verborgen microfoons gevon
den in de Amerikaanse ambassade in
Moskou. Daar waren de apparaten
diep in de muren van de bovenste
drie verdiepingen van het tien verdie
pingen hoge gebouw aangebracht.
In Washington is er de nadruk op
gelegd, dat het onderzoek in War
schau nog niet is afgesloten en dat
men daarom niet kan zeggen hoeveel
microfoons er zijn gevonden. Ver
klaard werd echter dat de apparatuur
soort gelijk is aan die welk in mei in
Moskou werd gevonden.
McCloskey onthulde voorts, dat de
Amerikanen in de Warchause am
bassade een zogenaamde zekerheids-
kamer hadden aangebracht, een ka
mer die in een andere zaal is ge
bouwd en die tegen spionage is be
veiligd. Deze kamer is door het am
bassadepersoneel gebruikt „voor be
sprekingen over zeer geheime zaken
en voor geheime vergaderingen", al
dus McCloskey.
daagd. Hij staat voor de tweede maal
terecht op beschuldiging van moord
tijdens de oor leg op 22 Italiaanse
arbeiders nabij Avignon in Frank
rijk.
Om het uitstel is verzocht door de
verdediger, dr. Hans Laternser, die
gelijktijdig in een andier proces als
verdediger optreedt. De rechtbank
wees het verzoek aanvankelijk af en
stelde een andere verdediger ter be
schikking, maar daar wilde Leib-
brand niet van weten.
Leibbrand, die lector aan de
universiteit van Zürich is geweest en
verkeersplannen voor verscheidene
steden in West-Europa heelt opge
steld, is twee jaar geleden bij zijn
eerste proces vrijgesproken wegens
gebrek aan bewijs. Hij voerde toen
aan. dat hij niet zelf heeft bevolen
de 22 Italianen neer te schieten,
maar slechts het bevel van een
meerdere heeft doorgegeven. Het
openbaar ministerie is tegen die
uitspraak in hoger beroep gegaan.
In nabije toekomst
Het ligt in de bedoeling, in no
vember 1966 de eerst volgende
gunstige gelegenheid, nogmaals een
of meer Mariners naar Mars te zen
den, en voordien nog enige naar Ve
nus. Daarna komen de verder ont
wikkelde ruimtevoertuigen aan bod,
waarmee een vrij ingewikkeld instru
mentarium op de planeten zelf kan
worden gedeponeerd. Daarvoor moe
ten ook sterkere raketten bedrijfs
klaar zijn, omdat deze ruimte labo
ratoria zwaarder zijn door een groter
aantal instrumenten en door remra-
ketten met brandstof, die nodig zijn
voor een landing. Deze capsules zul
len niet voor 1967 worden gelanceerd,
min als ruimtevaartuigen naar
de planeten Mercurius en Jupiter.
4 Nylons in één fraaie mode-
tint. Om dóór elkaar te dragen
en lang, héél lang plezier van
te hebben. Want zelfs na twee
kleine ongelukjes hebt u nog
paar compleet.
i lengte
prijs
Vraag uw winkelier naar
Tima-4: prijs 2.98
Een model van de Mariner-B,
die dezer dagen naar Mars
wordt gelanceerd: 260 kg zwaar,
volgepropt met waarnemings
instrumenten, zendapparatuur en
middelen om baancorrecties door
radiosignalen van de aarde af
mogelijk te maken. De Mariner
wordt, evenals indertijd die naar
Venus, eerst naar een baan om
de aarde gedirigeerd, en eerst
van daar uit gelanceerd in de
baan naar Mars.
Rond de veemarkt
(Van een deskundige medewerker)
De veehouderij in de EEG staat aan de vooravond van een zeer belang
rijke overgang, namelijk die van het nationale beleid naar het gemeen
schappelijk beleid op het gebied van de melkproduktie, verwerking en afzet,
alsmede op het gebied van de rundvleesproduktie, verwerking en afzet. Op
1 november worden de beide EEG-verordeningen. die tot het een en ander
strekken, van kracht. We mogen zeggen, dat men in veehouderijkringen in
ons land, en ook in zuivelkringen en in kringen van vee en vlees, bijna met
ongeduld en met grote verwachtingen naar de datum van 1 november heeft
uitgezien. Of die verwachtingen geheel gehonoreerd zullen worden zal uiter
aard de tijd moeten leren. De ervaringen opgedaan met marktregelingen op
het gebied van de varkens- en pluimveehouderij hebben tot nu toe wel grond
gegeven aan verwachtingen, ook voor de andere produkten.
De slachtveemarkt gaf in de afge
lopen week bij ten dele wat ruime
re aanvoeren een levendiger beeld te
zien met prijzen die wat aantrok
ken. In het algemeen lagen de note
ringen voor le tot 3e kwal Op f 3,30-
4,- of 4,10 per kg. gesl. gew. In Üe
vleeshandel aan de grote slachthui-
was de afzet van rundvlees ook
beter, termeer daar het aanbod van
buitenlands vlees kleiner was dan
de laatste tijd het geval was.
Vette kalveren met kleinere aan
leren op alle markten werden
ilm verhandeld zonder noemens
waardige prijsverandering Notering
f3,10 tot f3,80 per kg. lev gew. voor
resp. le tot en met 3e kwal.
Varkensmarkt gedruxt.
Terwijl de levende markten aan
het begin van deze week stuk voor
stux een goed tot zelfs vlug verloop
hadden en zeker geen lagere prijzen
en gaven, is de markt over het
geheel toch gedrukt. De grote in
koopcombinaties verlaagden op het
einde van vorige week de prijzen
de levering in de week van 26
:n met 31 oktober met 5ct. en de
Utrechtse beurs noteerde 3 ct. lager.
In de handel, die is afgestemd "op
de beursnotering dit zijn de le
veringen aan de niet bij de grote
inkoopcombinaties
zendgTosslerderijen is aan het be
gin van deze week moeizaam een
prijs van f2,45 per kg. gesl. gew.
(ongeklassificeerd en op kortingsba
sis voor de zwaardere gewichten dan
85 kg.) gemaakt. De bedrijven moes-
Secretaris-generaal Oe Thant van
de Ver. Naties heeft bekend gemaakt,
dat de Algemene Vergadering (As
semblee)- na tweemaal uitstel thans
definitief op 1 december geopend zal
worden. Oorspronkelijk had de zitting
op 18 september zullen beginnen,
maar een aantal landen wenste uit
stel tot na de Amerikaanse verkiezin
gen en de recente conferentie der
niet-gebonden landen in Cairo. De
wijziging In het bewind ln Moskou en
het vraagstuk van de Russische bij
drage aan de vredesoperaties van de
V.N. leidde tot een tweede verzoek om
uitstel. Derhalve werd de opening
nogmaals verschoven van 10 no
vember tot 1 december.
ten de prijzen drukken om de var-
kensinkoopprijzen met de verwer-
kingsprijs ln overeenstemming te
brengen.
De magere onderdelen als ham en
schouder zijn namelijk gemiddeld
lOct. in prijs gedaald, terwijl de var
kensribben gemiddeld 20ct. per kg.
lager genoteerd werden. Alleen vet
te delen en buiken bleven onveran
derd in prijs gehandhaafd, maar
toch was ook de afzet van buiken
niet vlot meer.
Britse regeringsfunctionarissen heb
ben de berichten, dat Engeland zou
hebben besloten zich uit het Concor-
deproject met Frankrijk terug te
trekken, tegengesproken. Er zou nog
steeds geen besluit zijn gevallen en
de Britse regering houdt zich nog
bezig met de bestudering van de eer
ste Franse reacties op de voorstellen
voor de herbeoordeling van het pro
ject.
Deze voorstellen houden volgens de
referingsfunctionarissen verband met
een alles omvattend onderzoek naar
de overheidsuitgaven, dat de Britse
regering heeft gelast. In de verkla
ring van de Britse regering wordt al
leen het Concorde-project met name
genoemd, maar de uitgaven in alle
sectoren worden onder de loep geno
men andere luchtvaartprojecten in
begrepen, aldus de regeringsvertegen
woordigers.
De Britse minister van Luchtvaart,
Roy Jenkins, zal te zijner tijd een
rapport indienen over de gehele Brit
luchtvaart. dat wellicht niet alleen
zal leiden tot reorganisatie in de in
dustrie maar ook in de opbouw van
het ministerie van luchtvaart.
