Voorlopige plannen der
„Nederlandse Opera"
HARTEWENS FESTIVAL TE
HAARLEM IN DECEMBER
kunst
kAleiÖOSCQQP
Zal er wel voldoende
belangstelling zijn?
«aSSS»»
Kwart van liet Franse
defensiebudget voor
versterking kernmacht
OVERSTROMINGEN
IN JOEGO-SLAVIE
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 27 oktober 1964
Vierde blad no. 31400
1200 jongeren bijeen
OPVOERING OPERA „DE SNOEK"
De voorbereidingen voor het Hartewens festival op 28, 29 en 30
december te Haarlem zijn thans in volle gang. Door middel van een
groot aantal folders is de Nederlandse jeugd ingelicht over dit mu
ziekfeest. Twaalfhonderd jongeren tussen de 15 en 20 jaar zullen
dit festijn mee kunnen maken en de aanmeldingen stromen elke dag
binnen.
De jeugd is tevens ingelicht over de muziekwedstrijden voor
piano (quatre-mains), viool-duo*s, blokfluittrio's en -kwartetten en
over de mogelijkheid om onder deskundige leiding te kunnen musi
ceren.
Jazz-concours
De onderhandelingen met enkele
Nederlandse Jazz-ensembles 2djn
thans afgerond. Vast staat, dat tij
dens een der jazz-concerten zullen
optreden: het Workshop-kwartet
Leo Loevyie, het Misja Mengelberg
kwartet en het kwartet van Herman
Schoonderwald.
De jury voor het jazz-concours
op de tweede festivaldag. 29 decem
ber bestaat uit Michiel de Ruyter,
Theo Loevendie, Bert Vuistje, Rud
Niemands en Piet Hjbaart. Deze
wedstrijd staat open vooi amateur-
en semi-professional bands en c
bo's. Er zijn twee categorieën nl.
de en moderne jazz. Voor beide
tegorieën is er een 1ste, 2de en 3de
prijs met daarnaast een 6olistenprijs.
De 1ste prijswinnaars worden uitge
nodigd voor een TV en/of radio-op-
treden. Een grammofoonplaten
maatschappij heeft aangeboden
de prestaties van de 1ste prijswin
naars een grammofoonplaat te
ken.
Werk van Landré
PROCES TEGEN
POOLS AUTEUR
In Warschau is gisteren een pro
ces begonnen tegen de 72-jarige
Amerikaanse schrijver van Poolse
origine, Melchior Wankowicz. De
twee weken geleden gearresteerde
auteur, die weer in Polen woont,
wordt ervan beschuldigd .Polen be
ledigend materiaal" naar het bui
tenland te hebben gestuurd. Wanko
wicz was een van de vierendertig
intellectuelen, die premier Cyrankie-
wicz een protest zonden tegen cultu
rele beperkingen in Polen. Het pro
test baarde in het buitenland veel
opzien.
Het proces begon achter gesloten
deuren. Na enkele uren echter werd
de Amerikaanse consul en belang
stellenden meegedeeld dat het proces
openbaar was doch dat de zaal elk
gewenst moment ontruimd kon wor
den. Toen zij de zaal wilden betre
den kregen zij te horen dat slechts
toegang werd verleend op vertoon
een kaart. Deze moest een week
te voren warden aangevraagd,
/aren trouwens al veertig kaar
ten uitgereikt waardoor de zaal vol
was, aldus rechtbankfunctionarissen.
De aanvangsdatum van het proces
was tevoren niet bekendgemaakt.
Aan de deur van de rechtszaal was
in mededeling bevestigd waarop
stond: „beklaagde: Melchior Wan
kowicz, getuige: Tadeusz Cibor".
Geen van de vrienden van Wanko
wicz heeft ooit van deze getuige ge
hoord.
Reuter en AFP meldden later, dat
Amerikaanse consul, na geprotes
teerd te hebben, vier uur na de ope
ning van de zitting toestemming
kreeg het proces bij te wonen. Op
verzoek van de verdediging werd ver
dere behandeling uitgesteld tot 3 no
vember.
Beeldhouwer Mikenas
- 63 - overleden
De vooraanstaande Litause beeld
houwer Youzas Mikenas is op 63-ja-
rige leeftijd overleden. Hij heeft in
Parijs gestudeerd en sinds 1927 is
zijn werk te zien geweest op inter
nationale tentoonstellingen. Zijn
specialiteit waren koppen en monu
menten. Hij was correspondentielid
van de Russische academie van
kunsten.
Goillaume Landré. Medewerking ver
lenen: Bert Bünen, Cora van Does
burg, Wim Koopman, Gerard Krake,
Chris Reumer en Com. Schell (allen
verbonden aan de Ned. Opera). De
.regisseuse is Jaqueline Jacobi, diri
gent Hans van den Hombergh. Aan
deze opera werkt ook het N.H. Phil-
harmonisch Orkest mee.
In samenwerking met de A.V.R.O.
wordt een volksliedcompetitie geor
ganiseerd met maximaal drie zittin
gen waarvan de slotzitting tijdens
het Hartewens Festival zal plaats
vinden. Hierbij zullen volksliederen
uit alle landen vpor het voetlicht
gebracht worden. De lste-prijswin-
naars krijgen een optreden voor ra
dio en/of TV aangeboden. Ook
zullen fraaie prijzen ter beschikking
worden gesteld.
Voor het slotbal op 30 december
zijn de Diamond Five geëngageerd.
Erna Spoorenberg
weer naar Rusland
De zangeres Erna Spoorenberg is
gisterochtend van Schiphol naar
Moskou vertrokken. Het is de tweede
maal, dat zij in Rusland gaat op
treden, eveneens op uitnodiging van
het Russische ministerie voor cul
turele aangelegenheden.
Gedurende drie weken zal zij in
enkele plaatsan in de Sowjet-Unie
zingen. Vanavond verleent zij haar
medewerking aan een opvoering van
de opera „La traviata" in het Bol-
joitheater in Moskou. Ook zal zij
optreden in het Kirowtheater te Le
ningrad, waar „die Zauberflöte" zal
worden opgevoerd. Daarna zal zij
nog enkele andere plaatsen bezoeken
om er verschillende concerten te ge-
Tijdens het eerste gedeelte van
haar reis wordt Erna Spooren
berg vergezeld door haar echtge
noot Ed Suister.
Staatssecretaris v. d. Laar zet uiteen
De intendant van de nieuwe stichting „De Nederlandse Opera,
de Belg M. Huysman, heeft het Residentieorkest, het Concert
gebouworkest en het Brabants Orkest benaderd voor medewerking
bij de produkties van de nog te vormen nieuwe Nederlandse Opera.
Dit contact heeft echter nog geen definitieve resultaten opgeleverd.
Staatssecretaris drs. L. J. M. van der Laar (O. K. en W.) heeft dit
gistermiddag tijdens een persconferentie meegedeeld.
Zoals bekend, is de nieuwe Neder-
mdlse Opera een RüfcsstioMing,
aarvan de intendant wordt be
noemd door en verantwoording ver
schuldigd is aan de Rijksoverheid.
Deze intendant, in dit geval de di
recteur van de Belgische Opera ver
bonden aan de Muntschouwburg in
Brussel, voert het artistieke beleid
in overleg met het thans drie en
hoogstens vijf leden tellende
stichtingsbestuur.
Proefseizoen van
acht opera's
„Het ligt in de bedoeling", aldus
Staatssecretaris Van de Laar, om
tijdens een proefseizoen te komen tot
een serie van acht opera-produkties
die acht maal zullen worden opge
voerd, waarvan minstens de helft in
Amsterdam. Deze produkties worden
gebracht met een wisselende bezet
ting, en zo mogelijk, met wisselende
orkesten.
Met de vraag of men al dan niet
de geregelde medewerking krijgt van
eerste-klas orkesten staat of valt de
mogelijkheid van een nationale ope
ra, zo viel uit de woorden van de
Staatssecretaris op te maken. Zijn
streven is namelijk het niveau van
de nieuwe opera te brengen op dat
van de grote Nederlandse sympho-
nie-orkesten.
Hoog niveau
Staatssecretaris van de Laar
meent, dat dat gedeelte van een
opera dat „met de ogen dicht" kan
worden beluisterd, van hoog gehalte
moet zijn wil men een breed publiek
kunnen trekken. Hij zei niets te zien
in een opera waarbij men overwe
gend komt „om de glans van bepaal
de stemmen" overechillig blijft voor
koor, orkest en enscenering.
Wil men echter een symfonisch
peil bereiken, dan zal z.i. de or
kestpartij aantrekkelijk moeten zijn
voor de instrumentalisten. Bij de re
pertoire-keuze zal hiermee volgens
hem dan ook ernstig rekening moe
ten worden gehouden. Hij dacht dat
bij de Nederlandse top-orkesten
wel animo zou zijn om in de orkest
bak van een opera te gaan zitten,
CAMILLE HUYSMAN
er maar goede muziek kan wo
Nieuwe opzet
Over de nieuwe opzet van de Ne
derlandse Opera zei de heer Van de
Laar, dat deze als „voorlopig" moet-
worden beschouwd en bedoeld is om
uit te maken of er in Nederland
wel voldoende belangstelling voor be
staat. Hij zei er persoonlijk van
overtuigd te zijn dat die belangstel
ling er is, „anders was ik er niet
aan begonnen".
„Geen opera zou een hap uit ons
muzikale leven betekenen, aldus de
staatssecretaris. „Een andere kwes
tie is, of wij het zelf moeten doen".
Hij meende van wel. Onder andere
het dirigentenprobleem zou er z.i.
door kunnen worden opgelost. Vele
grote dirigenten hebben immers, zo
betoogde hij, het vak „in de bak ge
leerd". Er zou ook meer emplooi door
ontstaan.
Kans voor jongeren
Voorts zag hij een kans om jonge
zangers en zangeressen een goede
scholing te geven. Hij dacht hierbij
aan een speciale studio voor dit doel.
Ook zag hij een mogelijkheid voor
co-produkties met de Muntschouw
burg te Brussel. Een vast opera-koor
zou tevens ter beschikking kunnen
worden gesteld van andere evene
menten.
Gebouw in Amsterdam
Staatssecretaris Van der Laar zei,
dat hdj vasthoudt aan de gedachte
de opera in Amsterdam te vestigen.
Hij wacht nog op het antwoord van
de gemeente Amsterdam over zijn
ideeën voor een operagebouw aldaar.
En aan te nemen is dat Amsterdam
hier ernst mee zal maken.
Het beleid
Ceel uw Uevellngavogel het beBte: Óluii verpakte vogelvoederel
trokken, welke voor de acht voor
stellingen tezamen blijft. Dit systeem
houdt het midden tussen een „ster
ren-opera", waarbij nieuwe zangers
worden geëngageerd en een ensem-
ble-opera-oude-stjjl, met een vast
solistenkorps en een enkele maal een
gast.
In de eerste plaats zal een beroep
gedaan worden op Nederlandse so
listen. Voorts zal er een intensief
contact bestaan met de Munt Opera
te BrusseL Intendant Huysman, die
kantoor krijgt in Amsterdam
zal in zijn artistieke üeleid geadvi
seerd worden door een bestuursdrie-
manschap, bestaande uit de heren
Van Baaren, Wouters en Landré.
Afschrijven
Van de grootse plannen der
commissie Reeser betreffende de
nieüioe Nederlandse Opera blijkt
niets overgebleven.
Staatssecretaris v. d. Laar wil
eerst afwachten, of er „voldoende
publieke belangstelling" bestaat,
alvorens definitief tot daden over
te gaan. Men zal het voorlopig
met een proefseizoen, waarin
acht opera's ten gehore gébracht
zullen worden, moeten doen.
Eerst daarna zal men tot de in
stelling van een volledig nieuw
opera-instituut kunnen overgaan.
Nu is het zo, dat Nederland in
de grond geen „operaland" is; in
tegendeel, de Nederlanders moe
ten voor eên groot deel nog tot de
operacultuur worden opgevoed.
Of die belangstelling er dus zal
zijn, is op zijn minst twijfelach
tig, al heeft Staatssecretaris Van
de Laar daar vertrouwen in.
Doch om de instelling van een
nieuwe opera hiervan te laten af
hangen, is toch wel bijzonder
kinderlijk.
Zo valt er nog veel meer kin
derlijks in de nieuwe plannen te
ontdekken, b.v. de hulp, welke in
geroepen wordt van enkele ge
renommeerde symfonie-orkesten.
Denkt men werkelijk, dat derge
lijke, reeds overbezette ensembles
zich nu ineens als volwaardige
„opera"-orkesten kunnen ont
poppen? Iedereen, die weet, wel
ke eisen aan een waarlijk vol
waardige opera-opvoering gesteld
worden, zal het met ons eens zijn,
dat zulks onmogelijk is.
Nee: alles bijeen, komen vrij tot
de conclusie, dat men beter het
„oudé' had kunnen handhaven.
Want zó slecht was het opera
orkest werkelijk niet. Daarvan
hebben wij voldoende bewijzen
gehoord.
Ned. cultuur aan
boord „Rotterdam"
Het ss. „Rotterdam" van de Hol
land Amerika Lijn ls gisteren ver
trokken voor een speciale trip naar
New York. De uit- en thuisreis
op 12 november komt de Rotterdam
weer in de thuishaven staan in
het teken van de Nederlandse cul
tuur. Aanboord worden tentoonstel
lingen van hedendaagse schilderijen
en plastieken gehouden, voorts staan
voordrachten over muziek en letter
kunde op het programma.
Dr. L. Gans, voormalig conservator
van het Amsterdams Stedelijk Mu
seum, die de exposities aan boord
heeft samengesteld, zal voor de pas
sagiers lezingen houden over beel
dende kunst, terwijl de dichter Ger-
rit Kouwenaar inleidingen houdt
over de Nederlandse literatuur. Het
muzikale gedeelte, oa. van het
scheepsorkest, zal worden toegelicht
dioor de componist-pedagoog Jaap
Geraedts. Ook worden er demonstra
ties gegeven met Nederlandse dran
ken en zijn er wedstrijden in bloem
schikken en orgeldraaien. Voor dat
laatste is een draaiorgel met orgel
draaier uit Amsterdam aan boord'.
De lichte muze wordt op de uitreis
vertegenwoordigd dioor de Neder
landse actrice Rika Jansen, die en
kele onderdelen van haar „One wo
man show" zal opvoeren. Rika Jan
sen aai in New York vier weken gaan
optreden in de nachtclub van Leo
FukL
Abstracte kunst
was vuilnis
In de hall van een ziekenhuis
in Syracuse, in de Amerikaanse
staat New York, verdrongen zich
dezer dagen honderden kunst- j
minnaars by een „tentoonstel-
ling van abstracte kunst". Zy
i dachten tenminste dat dit het r<
De animo was zo groot, dat
j enkele bezoekers zelfs 300 dollar 1
1 (ruim 1000 gulden) voor ten-
toongestelde werken boden.
De expositie nam evenwel i
abrupt einde, toen plotseling
enige werklieden opdoken, die de (-
„kunstwerken" naar de vuilnis- i'
belt brachten. Het bleken schot-
ten te zün van een afgebroken 1
houten hokje, waarin zes jaar l
lang meubilair van het zieken-
huis met verf was bespoten, het-
geen uiteraard zün sporen op de
wanden had nagelaten.
gerden echter inlichtingen
%>§ogï&g2SXO&e>1Pgsa*&&>&V&>igezondheidstoestand te geven.
3 stenen
ny\oi«
ook'm
Première Millers
„After the fall"
De première van Arthur Millers
„Na de zondeval" („After the fall")
zal zaterdagavond 8 november
plaatsvinden in de Kon. Schouw
burg te Den Haag. De regie wordt
gevoerd door Paul Steenbergen, die
samen met Myra Ward de hoofdrol
speelt. Dit stuk heeft, gelijk bekend,
in Amerika veel opschudding ver
wekt.
Josephine Baker weer
uit het ziekenhuis
Josephine Baker, de Amerikaanse
„musichalT'-artieste heeft gisteren
het ziekenhuis te Perigueux weer ver
laten en is teruggekeerd naar haar
kasteel Les Milandes, zo heeft een
functionaris van het ziekenhuis mee
gedeeld.
De artieste was gelijk gemeld
vrijdag in het ziekenhuis opgeno-
Ziekenhuisfunctionarissen wei-
haar
uw kind
goed
beschermd
tegen
winterkou wollen
dubbel-ribsteek
kleuter- ondergoed
warmte-isolerend, ijzersterk, naadloos.
Ook verkrijgbaar In katoen.
Frankrijk zal volgend jaar meer
dan 3,7 miljard gulden een kwart
van zijn defensiebudget uittrekken
voor de ontwikkeling van zijn kern
macht, zo deelden kringen van het
ministerie van Defensie in Parijs gis
teren mee. De permanente strijd
krachten worden ingekrompen van
390.000 tot 330.000 man. Vier jaar ge-
De overheid zal bij een derge
lijke ontstellend naieve opzet,
nimmer haar miljoenen in een
nieuwe opera-instituut behoeven
te investeren. Of is dit misschien
juist de opzet?
Nederland zal dan in de toe
komst een werkelijke „operacul
tuur" wel kunnen afschrijven
Geef uw lievelingsvogel het beste:
'SlulS
verpakte vogelvoedere!
De sterk gewassen rivier de Sawa
heeft gisteren hele delen van Zagreb,
in het noorden van Joego-Slavië
blank gezet. Volgens de eerste be
richten zün drie mensen bü de plot
selinge overstroming om het leven ge
komen. Naar schatting 40.000 mensen
zijn overgebracht naar hoger gelegen
delen der stad. In sommige delen
van Zagreb staat het water drie me
ter hoog. Het ergst getroffen zgn
de zuidelijke wüken van de stad die
aan de rivier zijn gelegen.
Militairen en arbeiders zün druk
doende om dijken van zandzakken
op te werpen om te verhinderen dat
het water verder de stad indringt.
Men is er in gelaagd het water 200
meter voor de stadsschouwburg tot
staan te brengen. Verscheidene grote
fabrieken staan in het water.
Een gezin van drie leden is om
gekomen, doordat het huis instort
te. zy hadden ondanks de herhaalde
waarschuwingen geweigerd hun nieu
we huis te verlaten.
Boten en helikopters evacueren de
mensen van daken en uit vensters.
Alle scholen zün gesloten. Zy worden
gebruikt om vluchtelingen in onder
te brengen.
De grote verkeersweg tussen Zag
reb en Ljubljana is evenals de weg
naar zee onbruikbaar. Gisteravond
is het water in de Sawa begonnen
te dalen.
In de republiek Slovenië en de
provincie Istrië hebben de overstro
mingen grote schade aangericht. In
dit deel van Joego-Slavië heeft het
ruim twee weken voortdurend gere
gend.
leden bedroeg dit aantal nog 750.000.
De totale defensie-uitgaven zullen
volgend jaar ruim 14.67 miljard gul
den belopen tegen ruim 14.6 miljard
in het afgelopen jaar, een verhoging
van ongeveer een half procent. La
gere bedragen voor he+ personeel en
hogere voor materieel weerspiegelen
de beweging in de richting van een
kleiner leger, uitgerust met moderne
wapens.
De voor de kernmacht uitgetrokken
gelden zullen naar verwachting voor
namelijk worden aangewend voor:
de bouw van twintig Mirage-4
bommenwerpers (tegen midden 1966
verwacht men over vijftig van deze
toestellen te beschikken);
de vervaardiging van een e
redig aantal atoombommen, elk ruim
driemaal zo krachtig als de „Hiros-
Jima-bommen";
het in bedrijf houden van de
Pierrelatte-fabriek voor de produktie
van verrijkt uranium voor de Franse
waterstofbom;
het inrichten van een lanceer
basis voor raketten in het vlakke
Landes-gebied in het zuidwesten,
waar proeven zullen worden genomen
met intercontinentale ballistische ra
ketten;
de bouw van twee opsporings
schepen die de banen van de raketten
boven de Atlantische Oceaan zullen
moeten volgen;
de uitbreiding van het proef ter
rein in Frans Polynesië waar de
Franse waterstofbom, waarmee de
raketten uiteindelijk zullen worden
uitgerust, zal worden geperfectio
neerd;
De voorzetting van het speurwerk
met betrekking tot de kernonderzee
boten en hun polarls-achtige raket
ten.
Auto teg
automatlsc!
overweg
halve bomen beveilig
rijksweg tussen Den H<
Alkmaar ls gisteren een peri
Aflossing Turken
op Cyprus
Een eenheid van het Turkse leger
is per schip uit Iskenderoen vertrok
ken om de helft van het 650 man
sterke Turkse legercontingent op Cy
prus af te lossen.
De eenheid, bestaande uit 335 sol
daten, onderofficieren en officieren,
zou vandaag in de Cyprische haven
stad Famagoesta aankomen.
De aflossing is in de afgelopen twee
maanden driemaal uitgesteld op ver
zoek van Griekenland en secretaris
generaal Oe Thant van de Verenigde
Naties. Het vertrek van de eenheid
volgde op een overeenkomst die de
vorige week is gesloten.
De V.N. hebben de zeggenschap
over de omstreden Kyrenia-weg over
genomen en hebben vier konvooien
met Griekse Cyprioten langs de weg
geëscorteerd. Van de andere mochten
339 Turkse militairen aan land gaan
ter aflossing van 336 collega's.
In de late namiddag escorteerden,
terwijl een VN-helikopter er boven
cirkelde, gewapende VN-voertuigen
het laatste konvooi van drie Grieks-
Cypriotische wagens van Kyrenia
naar Nicosia, een afstand van 20 km.
De afgesloten Turken werden onder
VN-escorte naar Famagoesta ge
bracht.
De openstelling van de weg en de
aflossing der troepen zün belangrijke
stappen naar vermindering van de
spanning op Cyprus. De weg was voor
de Griekse Cyprioten gesloten sinds
de crisis op het eiland begon. Gis
teren hbben 29 Grieks-Cypriotische
voertuigen de weg tussen Nicosia en
Kyrenia en vice versa afgelegd.
Advertentie
wagen tydlg verlaten.
Bezwaar van CCO
tegen stijging van
het briefporto
(Van onze Haagse correspondent)
Het Consumenten Contact Orgaan
heeft in een brief aan de minister
van Verkeer en Waterstaat bezwaar
gemaakt tegen de te verwachten
nieuwe verhoging van het briefporto.
Als er bü de posteryen verliezen
ontstaan door een te laag drukwerk
tarief. dan moet men deze niet wil-
len compenseren door een te hoge
brie!porto, meent het CCO.
Het overkoepelend consumentenor-
gaan zou, als de briefporto toch om
hoog moet, graag verschillende tarie
ven zien voor brieven met genorma-
liseerde afmetingen, die geschikt zynl
voor mechanische verwerking, en
voor afwykende formaten. Het wil
voorts de 20-gramgrens hoger stellen
en in elk geval het tarief voor brief
kaarten ongewyzigd laten. Dit laat
ste om het publiek een zekere uit-
wykmogeiykheid te laten Het CCO
vraagt zich overigens af of verlies-
situaties in verschillende sectoren
de PTT wel mogen leiden tot
fsverhogingen in die secto
ren zolang er over het totaal nog al-
tyd een bedryfswinst wordt geboekt
