HOOFDSCHOTEL? VLEES Wilson mobiliseert alle beschikbare talenten RYNBENDE'S Het eeuwfeest der Leidse H.B.S. Gordon Walker gaat naar Washington LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 20 OKTOBER 1964 Feestelijke herdenking op 31 oktober In het voortreffelijke, ln 1963 bfj Wolters in Groningen verschenen boek in A. Bart els „Een eeuw Middelbaar Onderwijs 1863-1963" kan men lezen, De een jaar na de totstandkoming van Thorbeckes Wet op het Middelbaar Onderwijs al in zeven steden gemeentelijke hbs-en werden gesticht. Onder deze zeven behoorde hoe kan het ook anders ln het „Nederlands Athene" - ook Lelden. En zo kunnen we binnenkort, op 31 oktober, het 100-jarig be- iitaan van de Leidse Gem. H.B.S. met 5-j.c. (sinds september 1957 het Rem brandt-Lyceum) vieren. Is dit op zichzelf al een heuglijk feit, dubbel ver blijdend is, dat we het jubileum voor de eerste keer op de juiste tijd kunnen herdenken; toen de school 50 Jaar oud was, beleefden we de eerste wereld oorlog; toen ze 75 jaar bestond, (1939) was de internationale politieke toe- itand en spanning van dien aard, dat elke feestelijke stemming misplaatst i zijn geweest; daarom vierden we het 60-jarig bestaan der school in 1924 het 85-jarig jubileum ln 1949. Gelukkig, dat thans de viering van het eeuwfeest niets in de weg staat. Toen ik op 13 september 1924 in C Ut blad een artikel wijdde aan de 3 j «schiedenis van onze toen 60-Jarige ge LB.S., hadden de 40- tot 50-jarige 8t eunlsten van thans de aanvallige valifteftijd van 0 tot 10 jaar bereikt, ze dus bezwaarlijk kennisdra- dit artikel. En nog mln- Ider is dit geval met een herinne- iboek, dat in 1914 de toenmali- directeur, dr. Andreae, samen- in verband met het (niet ge- 50-jarig bestaan der school, dit keurig in royaal formaat uit- boekwerk vindt men de na- t alle docenten van 1864 tot n alle leden van de com- an Toezicht in deze periode wat feiteiyk het belangrijk- is van alle leerlingen, die van tot 1914 het einddiploma heb- behaald en de beroepen, die de- abiturienten in 1914 bekleedden bekleed hadden. Gezien dus het bekend zijn met de inhoud Iknoemd boek en artikel volgen hier ikele feiten uit de geschiedenis der pierende school. Ofschoon in het getallen geen boeiende lec- len, kunnen ze in het hier ;ende moeilijk geheel ontbreken. Leerlingen d T' drie klassen verdeeld. In 1868 ilgde het eerste eindexamen; één ïg slaagde; in '69 ware nhet er in '70 drie en in '71 negen. igeveer 1900 was het leer 1 in- H fcetal gestegen tot ongeveer 200; m ins bezoeken 573 leerlingen de wol. Docenten 1 sc ooi begon met 10 docenten. U Btreeks 1950 waren er 23. En mo il iteel is dit aantal precies het ibele; waarbij men in aanmer- t moet nemen: 1) de aanwas van aantal leerlingen, 2) de veran- gBhg van de school in een lyce- hetgeen erop neerkomt, dat een gymnasiumklassen moest gevormd. Schooltype e Leidse H.B.S. was in oorsprong Izgn. vijfjarige voor jongens en Jwat de leervakken betreft, wat (tegenwoordig een HBS-B noe- In het boek van dr. Andreae het eerst in 1893 een ADVERTENTIE iVÉ öarantie, 2* etmaal. meisje aan, dat slaagt voor het eind examen; in 1895 volgt een tweede, in 1896 een derde en in 1899 een vierde. Trouwens: in het genoemde boek van Bartels leest men, hoe in 1873 op alle H.B.S. en met 5-j.c. in den lande in totaal 7 meisjes leer linge waren; tegen 13522 in 1962. Wat nu onze Leidse H.B.S. aangaat, deze kreeg in september 1924 er A.-afdeling bij, die toen de weidse naam „literair- economische afde ling" droeg. In 1926 behaalden 15 van de 18 leerlingen dezer afdeling het einddiploma A- De tweede her vorming der Gem. H.B.S. vond plaats in 1957: de omzetting vai H.B.S. in het tegenwoordige Rem- brandtlyceum. Het lyceum begon met één eerste klasse gynasium- af deling. In 1963 volgde het eerste eind examen gymnasium; 8 van de 9 kan- didatoren behaalden het einddiplo ma; in 1964 slaagden alle elf kandi- datoren. De ingang tot het uit 1915 da terende gebouw van de vroegere GemHBS nu Rembrandt-ly- ceum geheten, een jeugdschep- ping van de thans zo bekende architectH. M. Dudok. Foto L.D./Holvast) daarna was de school gerequireerd voor de Duitse militairen; vervolgens herbergde ze de B.S. en diende ten slotte om gedetineerde NSB-ers voor lopig op te bergen. Op de groei Schoolgebouw In 1864 werden de lessen gegeven in het nog bestaande oude gymna siumgebouw Lokhorststraat hoek SCHOOLSTEEG. Wat dit voor een somber gebouw is, kan men zich nau welijks voorstellen. Maar reeds in 1866 verrees een nieuwe H.B.S. aan de Pieterskerkgracht, die nog in ge bruik is bij de nijverheidsschool „Mathesis", maar nu waarschijnlijk op zijn laatste benen staat. Want volgens de huidige smaak en opvat ting is het gebouw niet meer geschikt een school; in onze oren heb ben de loftuitingen, die het nieuwe schoolgebouw in 1866 werden toe- 'aaid, een vreemde en onbegrij pelijke klank. Van het begin af wa- enige lokalen bestemd voor Mat hesis, toen nog uitsluitend avond school; maar toen door de aanwas het leerlingenaantal der H.B.S. de door Mathesis des avonds bezette lokalen voor de H.B.S. dringend no dig waren, weigerde Mathesis ze over dag voor de H.B.S. beschikbaar te stellen. Dit had tot gevolg, dat op nieuw een gedeelte van de H.B.S.- leerlingen in het oude gymnasium gebouw aan de Lokhorststraat moest worden ondergebracht. Schrijver de- heeft daar tot 1915 nog les ge geven; allerminst tot zijn genoegen; kwam er in deze lokalen nooit; op de grond van de vochtige ruimte groeiden welig de zwammen. Het was dan ook een geweldige op luchting, toen in september 1915 de nieuwe school aan de Burggraven- laan in gebruik kon worden geno- Gebouwd naar plannen van ir. G. L. Driessen, de toenmalige direc teur van Gemeentewerken, met me dewerking van de hier als adjunct directeur in functie zijnde en later beroemde architect Dudok. Of schoon de school in 1915 maar tien klassen telde, werd ze met vooruit ziende blik gebouwd op 15 klassen. Tot op de dag van heden is de school de Burggravenlaan met zijn prachtig trappenhuis, zijn mooie do centenkamer en zijn lichte lokalen lust voor het oog. Alleen moest de school na oorlogsjaren 1940-'45 „grote beurt" hebben wegens de betreurenswaardige verontreiniging j beschadiging in deze jaren onder- gaan. Achtereenvolgens waren er on eigen soldaten ondergebracht; l Weliswaar was de school in 1915 „op de groei" gebouwd, ze groeide er in de jaren vijftig langzamerhand uit vooral ook na de omzetting in een lyceum;en zo moesten enige gymna siumklassen van het lyceum tijdelijk worden onder gebracht in andere, van het hoofdgebouw gelegen ge meentescholen, hetgeen natuurlijk een hoogst ongewenste toestand be tekende. Maar in dit jubileumjaar is hieraan een einde gekomen: voor zes klassen geschikt hulpgebouw is september 1.1. in gebruik genomen, opgericht op de ruime binnenplaats, die wordt begrensd door de Burg gravenlaan en de Kernstraat. Letten we nu nog even op het interieur der klasselokalen. De oud leerlingen van vóór 1915 zullen zich nog de tweepersoonsbanken var vroegere school herinneren, waarin honderden leerlingen met een zich door hun naam of initialen had den vereeuwigd. Het gebouw aai Burggravenlaan was hetgeen des tijds al zeer modern en door sommige critici als een overbodige luxe werd beschouwd in de gewone klasse lokalen (dus uitgezonderd de lokali teiten voor de natuurwetenschappen de tekenlokalen) voorzien van éénpersoonsbanken. En nu zijn sinds een paar Jaar deze banken ver gen door tafeltjes en stoelen, wat zo'n lokaal een veel moderner en gezelliger aanzien geeft. Beroepen oud-leerlingen In het in 1914 uitgekomen boek in dr. Andraee over de Leidse HB.S. zegt deze in een voorbericht, dat het hem niet mogelijk zou zijn geweest van de ruim 700 leerlingen van 1864 tot 1914 de verdere loopbaan vast te stellen „wanneer niet zovelen hem hun vriendelijke medewerking had den verleend". Ik geloof, dat het niet tegenspraak vatbaar is, wanneer ik beweer, dat het, gezien het veel veel groter aantal abituriënten, niet mogelijk zou zijn, dit te doen de oud-leerlingen van 1914 tot Alleen kan men, zonder in per soonlijke details te treden, met recht stellen, dat honderden er honderden deze tweede halve eeuw de meest ervolle beroepen in en buiten Nederland bekleedden en nog bekle den. Daar zijn de mannen en vrou- in handel en industrie werk- de artsen, tandartsen, inge nieurs, agrariërs, journalisten, on derwijzers, leraren, hoogleraren enz. Mogen in de eerste halve eeuw der school beroemde mannen tot de oud leerlingen behoren, zoals de later be faamde gebroeders Treub, ook na 1914 waren verdienstelijke mannen rouwen leerling van de jubile rende school. Van mijn eigen oud leerlingen (d.i. van 1914-1951) zyn niet minder dan veertien professor geworden; ook de emeritus-profes- Acht Russische opperofficieren verongelukt De stafchef van de Russische strijdkrachten, de 60-jarige maar schalk Birjoezow, is zoals gisteren reeds in een groot deel van onze op lage werd gemeld gisteren met zeven andere Russische opperofficie ren om het leven gekomen, toen een Russisch vliegtuig van het type II- joesjin-18 's ochtends om even over half twaalf tegen de in dichte mist gehulde berg Avala in de onmiddel lijke omgeving van de Joegoslavi sche hoofdstad Belgrado vloog. De oorzaak van het ongeluk waarschijnlijk gelegen in de omstan digheid, dat de piloot meende zienlijk hoger te vliegen dan 200 ter onder de top van de 600 meter hoge berg. Alle inzittenden, acht tien in getal (de bemanning inbe grepen) kwamen om het leven. De Russische delegatie was op weg Belgrado, waar zij de feestelijkheden van de 20ste herdenking van de be vrijding van deze stad zou bijwonen. Deze festiviteiten zijn intussen afge last. Een tragische bijzonderheid is, dat ook maarschalk Zjdanow is omge komen, die in oktober 1944 comman dant was van de Russische troe pen, die deelnamen aan de bevrijding van Belgrado. De ramp speelde zich af in de buurt van het monument voor de onbekende soldaat, waar de delegatie een krans zou leggen. Maarschalk Birjoezow, vroeger be velhebber van de Russische raket strijdkrachten. was ook vice-minister Defensie. Hij was voorts lid van het centraal comité van de commu nistische party in zyn land. De an dere slachtoffers zün, behalve ge noemde maarschalk Zjdanow, de generaals Mironow, Sjkodoenowitsj, Krawtsjow, Bocharow en Sjaloetsko. Enkelen van hen waren reeds gepen sioneerd. Een regeringscomité onder leiding van de Russische minister Defensie Malinowski zal de be grafenis der slachtoffers voorberei den. Proces tegen Nitschke voorlopig stopgezet Het proces in Hannover tegen de 66-jarige vroegere Gestapo-functio- naris Richard Nitschke is tot nader order stopgezet. Daartoe besloot de rechtbank gisteren na ruim tachtig zittingsdagen, nadat vier artsen had den geconstateerd dat de gezond heidstoestand van Nitschke het hem onmogeiyk maakt, in de rechtszaal te verschynen. Of de beklaagde, die zich sinds 4 mei 1961 in voorrarrest bevindt, voorlopig zal worden vryge- laten, moet de rechtbank nog be slissen. Nitschke wordt ervan beschuldigd als hoofd van een Gestapo-bureau in de Poolse stad Wlodawa mede plichtig te zyn geweest aan moord op meer dan 7500 joden. HU zelf ook enkele moorden hebben ge pleegd. De openbare aanklager heeft tegen hem viermaal levenslang ge ëist. Het proces tegen Nitschkes mede- beklaagden wordt voortgezet. (Van onze correspondent in Londen) Harold Wilson is enigszins in navolging van wijlen pre sident Kennedy bezig met de mobilisatie van alle talenten waarover hij kan beschikken, doch binnen een regering welke in opbouw in sterke mate afwijkt van het traditionele patroon. De voornaamste twee leden van zijn braintrust zijn Sir Charles Si en Sir Solly Zuckerman. Sir Charles Snow was Jarenlang een van Engelands belangrijkste top ambtenaren. Hy is wetenschapsman, cultuurfilosoof en romanschrijver en sinds 1944 directeur van de af deling technisch personeel v*n de grot firma English Electric. Hij gaat met een niet-erfeiyke adellyke titel naar het Hogerhuis om als tweede man naast Frank Cou sins. de nieuwe minister van Tech nologie, te fungeren. Sir Charles is rector aan de St. Andrew's universi teit in Edingburgh. Zyn echtgenote is de romanschryfster Pamela Has- ford Johnson. Ook is de benoeming te verwach- n van Sir Solly Zuckerman als mi nister van Ontwapening, toegevoegd het departement van Buiten landse Zaken. Hy zou eveneens met niet-erfelyke titel naar het Ho gerhuis gaan. Sir Solly, die in Zuid-Afrika is ge boren, is oorspronkelyk zoöloog. In de oorlog' was hy wetenschappeiyk adviseur van de Royal Air Force en de militairen, die belast w met gecombineerde operaties. De af gelopen vier jaar is hy voorzitter geweest van de commissie voor tenschappelyk onderzoek op defen siegebied. Hij is een autoriteit op het terrein van nucleaire strategie, als taak het probleem van de ont wapening aan te pakken. Een andere braintruster is Lord Bowden, directeur van de technolo gische academie in Manchester, die als speciale assistent aan de premier is toegevoegd. Wilson heeft reeds Elektricien liep tegen de lamp Tijdens het weekeinde is in Amers foort een 25-jarige elektricien uit Utrecht aangehouden op aanwyzing van een antiquairszoon. De elektricien een goede bekende van de politie heeft in Utrecht een reeks dief stallen en gevallen van oplichting lot ziens in Marina Wintertarieven. 0 Van der Klaauw en Stee- hauer te Leiden, bezochten kort voor ik hier als docent aankwam de Leidse H.B.S. Verder acht ik het ver meldenswaard, dat op het ogenblik 1 oud- leerlingen der Leidse H.B.S. docent zyn aan hun „oude school" en wel in de vakken wiskun de, scheikunde, geschiedenis, Neder lands en Engels. Wens Welke nieuwe vormen de school in de naaste toekomst in verband met de ln te voeren „Mammoetwet" oud-minister Cals zal bescho- zijn, hebben we af te wachten. Moge het de vroegere Gemeentelijke H.B.S. met 5-j.c., het tegenwoordige Rembrantlyceum, ondanks alle ver anderingen in leervorm, leerstof en organisatie gegeven zijn, een op zijn minst even nuttige en succesrijke instelling te blijven als dit ln de eerste eeuw van zijn bestaan het geval was. B. M. NOACH. schuld. De jongeman hield er een by- zondere manier van werken op na. Hy stal diverse goederen, die hy onder rembours zond naar bedry- ven van allerlei aard. Zelf kwam hy dan de gepeperde rekening presen teren Merkwaardigerwyze volgde byna altyd snelle betaling. Op die manier verwierf hy zich honderden guldens. Tydens de najaarsbeurs ont vreemdde hy by standhouders een groot aantal artikelen, in het by- onder antieke voorwerpen. Deze bood hy in Amersfoort by een antiquair te koop aan. De jongeman heeft grif bekend hy bekend zelfs gevallen, waarva by de politie nimmer aangifte i gedaan. Bejaarde rivaal in de liefde vermoord Een 76-jarige man uit Ukkel by Brusskj is gisteren gearresteerd op beschuldiging van moord op een Jarige liefdesrivaal. Het slachtoffer werd het afgelopen weekeinde ln zyn woning aangetroffen, met ingeslagen schedel. Vingerafdrukken bleken afkomstig in een 76-jarige dorpsgenoot, die het de laatste tyd herhaaldeiyk de stok heeft gehad met het slacht offer om de vriendschap van een 50 Jarige Franciase. Deze werd kortge leden door de Belgische politie over de grens gezet omdat haar papieren niet in orde waren. Vermoed wordt dat de twee grijs aards zaterdagnacht een heftige ruzie om deze kwestie hebben ge kregen met een noodlottige afloop de oudste van de twee. Het >r van de verdachte verloopt echter moeiiyk, want hy is stokdoof. Hoewel op zyn kleding bloedvlekken werden gevonden, ontkent hy alle lang geleden aangekondigd dat de technische wetenschap de basis zal vormen voor Labours economische en defensieplanning. Het Lagerhuis lid George Wigg, een vroegere mi nister van Oorlog, is ook als spe ciale minister aan de premier toe gevoegd. Wedgwood Benn Anthony Wedgwood Benn is de nieuwe minister van Posteryen, Ra dio en Televisie. Benn maakte his torie als „de weerspannige edelman". Hy weigerde de titel van zyn vader te aanvaarden en keerde na een he vige constitutionele strijd als over winnaar triomfanteiyk naar het La gerhuis terug zonder één voet in het Hogerhuis te hebben gezet. Er zyn thans drie vrouwen in de regering: Barbara Castle, minister van Overzeese Ontwikkeling, Marga ret Herbison, Sociale Verzekering en de gisteren benoemde Alice Bacon, onderminister van Binnenlandse Zaken. In verband met Labours vérgaan de plannen voor het tot gemeente- lyk eigendom verklaren van het ste- delyk bouwterrein als maatregel tegen grondspeculatie is Fred Willey tot speciale minister voor Nationale Hulpbronnen benoemd. Onderminis ters van Defensie zyn Lord Shacle- ton, zoon van de Poolreiziger (mili taire luchtvaart), en Christopher Mayhew (marine). Nog dertig tot veertig benoemingen van ondermi nisters zullen in de loop van de vol gende dagen volgen. Betalingsbalans Tussen de bedryven van de benoe mingen door hield Wilsons eerste kabinetsvergadering zich bezig met de komende maatregelen in verband met de ongunstige betalingsbalans (jongste tekort 111 miljoen pond!). Labour wil niets weten van een loon- pauze (maar wel van een algemene inkomstenbeheersing) of van kre dietbeperking. De regering maakte bekend dat zy wil trachten op lange termyn de export te bevorderen en bepaalde importen tegen te gaan. Machinegereedschappen en andere technische goederen byv. die Enge land uit het buitenland invoert en zelf kan maken, zal het voortaan in grotere maten moeten gaan pro duceren. Gc ter P.S.P. protesteert bij Rood-China Het party bestuur van de P.S.P. heeft by de zaakgelastigde in Neder land van de Volksrepubliek China ge protesteerd tegen de proefexplosie met een kernwapen. Het bestuur heeft hierin tot uitdrukking gebracht dat het voor geen enkele natie toe laatbaar is kernwapens te vervaar digen ,op te slaan en te beproeven. Dat er noch militaire noch politieke redenen zyn om het beproeven van een kernwapen te rechtvaardigen. Deze explosie heeft de wereld ge confronteerd met een tweetal inter nationale problemen, die ten spoe digste moeten worden opgelost. Het bestuur van de P.SP. meent, dat vóór alles de toelating van de Chinese Volksrepubliek tot de Verenigde Na ties waarvoor de P.SP. reeds her- haaldeiyk een pleidooi voerde ge regeld dient te worden. Het P.S.P.- Kamerlid Slotemaker de Bruïne heeft over deze zaak vragen aan minister Luns gesteld. De P.S.P. meent, dat hierdoor had kunnen worden voor komen, dat Rood-China de kernbom als politiek .pressiemiddel hanteert. De proefexplosie maakt tevens dui- deiyk, dat het niet mogeiyk is met de gangbare methoden de spreiding van kernwapens te voorkomen. Dit kan slechts geschieden door algeme ne en gecontroleerde ontwapening. By de onderhandelingen hierover dienen alle landen van de wereld te worden betrokken, aldus een verkla ring van het bestuur der P.SP. Officiële publikatie Burgemeester en Wethouders van Lelden brengen ter openbare kennis, dat ln verband met de uitvoering van herstelwerkzaamheden, de Turfmarkt brug ls afgesloten voor het verkeer met alle voertuigen, ry- en trekdieren, als mede voetgangers. durende deze afsluiting, welke schatting tien dagen zal duren, zal de geslotenverklaring ln één rlch- ting van de Blauwpoortsbrug niet gelden. dag naar Washington vliegen voor een bezoek van twee dagen aan zfjn Amerikaanse collega Dean Rusk. Dit gesprek komt eerder dan verwacht werd en onderstreept nog eens de nieuwe betrekkingen tussen Enge land en de Verenigde Staten. Het is tevens een voorbereiding van het be zoek dat premier Harold Wilson na de presidentsverkiezingen aan Wash ington zal brengen, aangenomen dat Johnson wordt herkozen. De drin gende kwesties zyn Engelands nu- cleare politiek, de betrekkingen tus sen Oost en West na Chroesjtsjows val en de politiek tegenover China. Labour propageerde destyds, dat China zo spoedig mogelyk in de Verenigde Naties zou moeten wor den opgenomen. Rusk wil ook weten wat de houding van de nieuwe Britse regering is tegenover het con flict tussen Maleisië en Indonesië. Omgekeerd zal Walker informeren of er een vooruitzicht bestaat op een oplossing van het Zuidvietnamese vraagstuk. Gorden-Walker, die tot de rechter vleugel van de Labourparty behoort, is een overtuigd voorstander van het Atlantische bondgenootschap. Waar- schynlijk zullen hy en Rusk het goed elkaar kunnen vinden, omdat en soortgelyke universitaire ach tergrond bezitten. Gordon-Walker doceerde voor de oorlog gedurende negen jaar geschiedenis in Oxford. Zorgen genoeg De minister van Arbeid, Ray Gun- ter, heeft degenen die met een wilde havenstaking dreigen, scherp ver oordeeld. De onofficiële stakingslei ders hebben niettemin besloten aan staande donderdag een 24 uur-sta king in Londen en een aantal andere havens uit te roepen. De spoorm&n- hebben een loonsverhoging als te laag verworpen. Ook in de elek triciteitsbedrijf broeit het. Zorgen ge noeg voor de nieuwe Labour- regering. ECHT WAAR - HET STAAT IN Biddende Britse gewlchtsheffer draagt de kyvatrijnen van Omar Khayam voor De broeken van Coco Chanel kosten f4000.-. Panorama-eremedaille in zilver voor een tachtigjarige dieren vriend. Sinds 1900 zijn er in Amerika 1797 negers door blanken ver moord! Triest record van één lynchpartij per 14 dagen. Een kijkje in de misskraam van de missdaad (met acht foto's van Nederlandse missjes!) Gold water's alfabetvoor Pa norama's lezers de opvat tingen van de man (die geen president zal worden van de Verenigde Staten) nauwkeu rig ontleed! De muiters, martelaarsbeulen en gebeulden van de gezonken Batavia- een zeer bijzonder verhaal door een Australische duiker (copyright Panorama) PANORAMA Week aan week staat Panora ma van gekleurde voorplaat tot gekleurde achteromslag vol met de meest spannende, boeiende primeurs en exclusieve foto's in zwart en kleuren. Men ver zekert zich van de wekelijkse toezending van dit prachtige gezinsblad door naam en adres op een briefkaart te zenden aan PANORAMA POSTBUS 1 HAARLEM waarna men de eerstvolgende drie nummers gratis ontvangt. Panorama geeft véél meer kleur voor véél minder geldl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 13