kaleiöoscgop .[ODOR IS TONEEL VAN EEN - ARTISTIEKE STRIJD TE TROUWLUSTIG Kunstenaars geven visie fillem Breddels exposeert in Boerhaavezaal Uitreiking van i,Die Kogge"-prijs FILMVLAMMEN TE ECHT... Seebohm roert zich weer CHAOS BIJ DE UNDERGROUND „WITTELSBACHER DIAMANT" TEN VERKOOP AANGEBODEN Picassobeeld aan Kralingse Plas 1\TI1S1JW GOLD LEAF De filter-sigaret speciaal gemaakt voor echte rokers. EXPERIMENTELE RAKETTEN VAN Record activiteit VLIEGVELD TERLET GELANCEERD van Vietcong Opgericht 1 maart 1860 :gen^- Maandag 12 oktober 1964 Vijfde blad no. 31387 f (Van onze kunstredactie) ®jet eerbiedwaardige museum r aan de Keizersgracht in Amster- waar een eeuw geleden de respecteerde burger Carel Joseph dor van de stad Amsterdam zijn -.Wverzameling als kunstzinnige 1 I |[is achterliet, is thans een toneel j, artistieke stryd. Een achttal ie 5[nstenaars vindt dat er te veel ge- Aield wordt en zij worden in deze Vming gesteund door de Vereniging 'C beoefenaars van de monumenta- 1,kunsten. lflit bazelen gaat inzonderheid jjjntegatie van de beeldende kunst 1 de architectuur. Zij willen deze larbreken en tonen '1oortna ram- 't in monumentale rj ta inzichten geschilderde wanden. |n expositie noemden ze „Muur '64 2jriflie op een wand". Door zich niets te trekken van de wil van de Ihitect, doen rij flor hun eigen zin en dat mag 5p als tentoonstelling tot 2 is. aanschouwen. openingswoord werd gesproken heer Max Reneman, voorzit- van genoemde organisatie, die ff zeer vele belangstellenden zijn lorgdheld uitsprak over de huidi- wand- en muurversiering, die veel om wordt betrokken van firma's in te- ^Utjesmozaïk e.d. „Er zijn archi- itcn", zei hij, die menen, dat beel- 1de kunstenaars van hun gebou- Aet op< jrde 1 Onze 26-jarige stadgenoot, de iteipjlder Willem F. Breddels ex- ■feeerde reeds eerder in de socië „Horus" van Catena. Thans zaterdagmiddag door zijn lend Joop van der Heyden in Boerhaavezaal een tentoon- illing van zijn schilderijen, uaches en collages geopend. Ireddels, over wiens kunst wij in- •tijd reeds schreven is autodidact, vendien ontegenzeggelijk 'n merk- wdig talent, dat met zijn in hoofd ik abstracte werken, blijk geeft 1 een sterk creatief vermogen, arvan rijn vele gevarieerde kleu- |6ymfonleën getuigen. Het abstrac- gaat by hem niet zo ver, dat zijn leppingen zonder titel blijven. Die !ls doen er eigeniyk zo veel niet j: een ieder mag, zo het hem in- It aan zijn werken, een andere be- jenis toekennen, er iets „anders" ontdekken, mits men er de nodige jitasie toe bezit. Over fantasie be- ïlkt Breddels zeker. Hy legt deze It met een meestal smaakvol ge- 6l voor harmonisch en fijnzinnig taengestelde combinaties, welke het jk décoratief vullen. Set vele, dat thans van Breddels zien is, dateert uit het laatste an- fhalve jaar, wel een bewijs dat hy 6r een grote produktiviteit be llet. Bet abstraheren van natuurvor- dat kennelijk zyn voorliefde ®ft, leidt by hem tot een levendige fscheidenheid. Wy hebben een op- irkelijke en verantwoorde vooruit- ög ln zijn expressiemogeiykheden önen constateren. H. Be 58-jarige Zwitserse cultuurfilo- >f Jean Gebser uit Bern heeft gis- *n Die Kogge-prys van de stad Bden ten bedrage van 5.000 D- klc ontvangen. De prys, die werd gereikt in het historische raad- h van Minden, werd aan Gebser kekend voor zijn hoofdstuk ,;Ur- fung und Gegenwart". De prijs- ftnaar stamt uit Posen en woonde H 1929 tot '39 in Italië, Frank- k en Spanje, voordat hy zich in rltserland vestigde, t^le Kogge" was aanvankelijk een reniging Van Nederlandse, Duitse Belgische schrijvers. Nu noemt zich een genootschap van Euro- m schryvers. Zaterdagavond werd de ere-ring j& .,Die Kogge" uitgereikt aan de perlandse schrijver-dichter Wil- Itt Brandt, voorzitter van de Ne- ïlandse Pen-Club en vice-voorzit- „Die Kogge". Zaterdag werd Walter Alexan- Bauer uit Hamburg tot voorzit- van „Die Kogge" gekozen. Dr. 'Be Meidinger-Geise uit Erlangen l Willem Brandt werden aangewe- ta als vice-voorzitter. Museumbezoek 1963 Bakens door het centraal bureau de statistiek gepubliceerde cy- n over het bezoek aan musea was et aantal bezoeken in 1963 (5,3 min) to minder dan in 1962 (5,4 min), too bedenke hierby dat de in 1962 Haarlem gehouden Frans Halsten- tonstelling zeer veel bezoekers trok. Be 183 in West-Nederland gelegen 'Usea (64% van de 332 in het on- FZ°ek betrokken musea) trokken i8 min. (53 van het totaal aan- H bezoeken. de musea werden 443 tentoon- Hngen gehouden, waarvan van - het aantal bezoeken afzonderiyk ®registreerd werd (1.229.000). wen moeten afbiyven en indien zy deze opinie overwinnen, laten zy zich bystaan door commissies. De beel dende kunstenaars hopen op een be tere verhouding met de architecten en de heer K. Wiekart, die naar Fo- dor was gekomen om deze tentoon stelling te openen, onderstreepte dit in een breedvoerig pleidooi. De voorbeelden van muurschilde ringen werden door een bont gezel schap van kunstenaars en geïnteres seerden bekeken. De expositie bood werken van Ru dy Biel-man, Jan Sierhuis, Theo Blom Pierre van Soest, Hans Nahuys, Wim Strybosch, Aart Roos en de schilder Keren. Zy vertegenwoordigen de stroming van grotendeels nonfigura- tieve styi.Theo Blom toont de val van Icarus Nahuys natuurelementen Sierhuis de verschrikkingen van Cy prus, V. Soest de fusillades, Roos de elementen van leven en dood en Strijbosch de openbaring van Johan- Twee filmmensen zijn zondag ge arresteerd nadat „de vlammen van Cyprus" zich uitgebreid hadden tot Athene, waar 3.000 pijnbomen en 10 ha kreupelgewas op de berg Hy- mettos in vlammen opgingen. Een kleine honderd militairen wer den bedreigd door de zich uitbrei dende brand en twee moesten in het militaire hospitaal hier behandeld worden wegens brandwonden, brand werd veroorzaakt door de ont ploffing van een rookbom tydens het opnemen van een gevecht tussen Turks- en Grieks-Cyprioten voor film „Cyprus staat in vlammen". Een compagnie Griekse militairen die een rol van de twee strydende partyen op het eiland speelden werden bedreigd door de vlammen. Later hebben zy de brandweer ge holpen de brand te bestryden. Andreas Ionatos, de producent van de film, en Erracos Thalassino, de regisseur, zyn verantwoordelyk voor de brand gesteld. Bert Haanstra erelid Sanctus Thomas Aquinas De cineast Bert Haanstra („Alle man") heeft in de aula van de Ge- meenteiyke Universiteit van Amster dam het erelidmaatschap aanvaard van de r.k. studentenvereniging „Sanctus Thomas Aquinas". Het ere lidmaatschap werd aangeboden ty- dens de jaariykse bestuursoverdracht van de vereniging. Bert Haanstra zei dat het hem byzonder veel ge noegen deed als niet-katholiek van een katholieke studentenvereniging lid te worden. Na de uitreiking van het erelidmaatschap werden de nieuwe voorzitter, de heer J. A. Mouiyn, en zyn mede-bestuursleden geinstalleerd. Protest van jongeren tegen voorstellingen voor de jeugd „Sterk protest tegen jeugdvoorstel lingen. Nare sfeer". De schoolvoor stellingen bevatten te weinig mo dern toneel. „De meeste jonglui ver gaat de lust naar toneel te gaan door de vreselijke stukken die zy ty- dens hun middelbare opleiding ge dwongen zijn te gaan zien". „Op vele scholen wordt veel te weinig tyd be steed aan moderne toneelstukken". Dit zyn enkele opmerkingen uit de enquête die ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de toneelgroep Studio in samenwerking met de dr. E. Boekmanstichting is gehouden. Zij zyn gepubliceerd in het orgaan van deze toneelgroep en worden door de directie hiervan representatief acht voor de gedachten over toneel van de jongeren tussen 17 en 30 jaar, onder wie de enquête is ge houden. De volledige resultaten van het onderzoek zullen eind november bekend gemaakt worden. „Ik heb mijn toespraak in Neu renberg niet tevergeefs gehouden en ik neem er geen woord van terug", aldus de Westduitse minister van vervoer, Seebohm, op de Beierse ver gadering van vroegere Sudeten- Duitsers in Burgkunstadt. Hy beves tigde hiermee zyn uitlatingen, ge daan tydens de 15de algemene ver gadering van Sudeten-Duitsers, die met Pinksteren in Neurenberg plaatsvond. Seebohm had toen de terugkeer in de „gestolen gebieden aan het Sudeten Duitse volk" bepleit. Deze redevoering werd door de Westduitse regering gekritiseerd. Als gevolg van in Bonn ontstane tumult wegens stellingname tegenover de rege ring, had Seebohm zyn verklaring herroepen, zeggende dat hy deze on der bedreiging had afgelegd. Tydens de byeenkomst van zondag »i Seebohm, die tot de christen-de mocratische party behoort, dat het sluiten van een handelsverdrag met Tsjecho-Slowakye geen enkele ver betering met zich brengt van de hui dige toestand van de Sudeten-Duit- „Door een dergelijk verdrag met g verbeteren de Westduitse fir- waarschynbjk hun handelsba lans, maar dat houdt nog geen waar achtige verzoening in", aldus See bohm. Een geschil over de dienstregeling by de Londense ondergrondse heeft vanochtend tydens het spitsuur tot verkeerschaos geleid. Op lynen, die normaal tienduizenden forensen de hoofdstad vervoeren, vielen diensten uit. Op andere ïynen werd met een sterk verlaagde frequentie gereden. Het geschil ontstond toen de Lon dense vervoersbedrijven minder trei- wilden laten lopen wegens een tekort aan conducteurs. De bestuur ders wensten zich echter aan de oude egeling te houden ingevolge waar- ran af en toe ritten werden geannu leerd als er geen conducteurs be schikbaar waren. Hierdoor kreeg de bestuurder dus een betaalde rust periode. Hoewel er geen exacte cy- zyn was het duidelyk dat een groot aantal bestuurders heeft gewei gerd volgens de nieuwe regeling te ryden. Waarde zou 1.5 miljoen mark bedragen Een zegsman van het Koninklyke Beierse huis Wittelsbach heeft ver klaard. dat een 35.5 karaats blauwe diamant, de z.g. „Blauwe Wittels- bacher met een geschiedenis van 300 jaar 30 jaar geleden niet op geheim zinnige wijze uit de kluizen verdwe nen is, maar in 1951 op wettige wyze werd verkocht. De Hamburgse Juwelier Renaturs Wilm had meegedeeld, dat de „Blau we Wittelsbacher", eens behorend tot de Beierse kroonjuwelen, ten verkoop zou worden aangeboden voor onge veer 1.5 miljoen mark. De juwelier zei dat de diamant in 1931 onder geheimzinnige omstandigheden uit een museum was verdwenen en dat de verbiyfplaats van de diamant on bekend was gebleven tot de steen in 1961 door een Antwerpse hande laar ontdekt werd. Baron Teuschert van het Wittels bacher Egalisatie-fonds die sinds het einde der eerste wereldoorlog de Ko ninklijke schatten heeft beheerd, verklaarde dat de „Blauwe Wittels bacher" door het fonds sinds het be gin van de dertiger jaren voor de verkoop is aangeboden. Maar de prys was zo hoog, dat de diamant pas in 1951 een koper vond. Baron Teu schert zei dat de diamant door een juwelier gekocht was, maar hy wilde de naam niet noemen en evenmin de betaalde som. Juwelier Wilm die verklaarde dat hy de steen namens een groep Ant werpse diamanthandelaren onder lei ding van de diamanthandelaar Kom kommer aanbood, zei, dat de verhel derende verklaring van het Huis Wittelsbach hem welkom was. De edelsteen heeft, zoals de meeste beroemde diamanten, een interessan te geschiedenis. De eerst bekende eigenares ervan was Prinses Marga- reta Theresa, de dochter van Philips IV van Spanje. De steen maakte deel uit van haar bruidschat toen zy trouwde met Keizer Leopold I, ko ning van het z.g. Heilige Roomse Ryk van Duitse Naties in 1667. In Piet Kee op tournee door Zuid-Afrika De Haarlemse stadsorganist Piet Kee zal van 11 tot 26 november op uitnodiging van het conservatorium Pretoria een reis naar Zuid-Afri ka maken. Hy zal als buitenlands jurylid een aantal examens bywo- en enkele orgelconcerten geven. In Pretoria zal Piet Kee met een orkest spelen. Verder treedt hy op in de universiteit van Potchefstroom. De organist is gevraagd op elk con cert te improviseren naar aanleiding op de band openomen improvi saties die de Zuidafrikaanse omroep heeft uitgezonden en besproken. Voorts is Piet Kee voor de derde maal uitgenodigd als voorzitter van de jury van het in juli van het vol gend jaar te houden International Organ Festival in Saint Albans bij Londen, op te treden. 1772 kwam de steen in bezit van het Koninklijk Beierse huis Wittelsbach door het huwelyk van Prinses Maria Am ilia met de Beierse kroonprins Karl Albrecht. De steen werd toen onderdeel van de Wittelsbacher Kroon juwelèn. Arti-medaille 1964 voor Theodoor Heynes De Arti-medaille 1964 is toegekend aan de Amsterdamse kunstschilder Theodoor Heynes voor zyn aquarel „Landschap". De voorzitter van „Arti et Ami- citiae", Geurt Brinkgreve, heeft de medaille zaterdagmiddag aan de kunstenaar uitgereikt tydens de ope ning der najaarstentoonstelling van werken van leden van dit Amster damse kunstenaarsgenootschap in het geheel verbouwde en gemoderni seerde gebouw van. Arti aan het Ro- kin. Met deze tot en met 1 novem ber durende tentoonstelling in de vergrote expositiezalen van 179 werken van 112 leden werd te vens het vernieuwde gebouw in ge bruik genomen. De opening droeg daarom een extra feestelyk karak ter. De expositie biedt een verschei denheid van stromingen, vertegen woordigd door schilders en beeld houwers als Balbian, Verster, Bol- derhey, Van Gulik, Jan van Heel, Bart Peizel, Jan Sluyters jr., West dorp, Osieck, Paul Citroen, Theo Dobbelman, D. van Luy.n, Ro Mogen- dorff, P. D'hont en vele anderen, karakteristiek voor de culturele be tekenis van Europa, „zolang we nog geen Amerikaanse kolonie willen zijn", aldus de Arti-voorzitter. De mededeling van de Rotter damse wethouder v>oor Kunstzaken, mej. mr. J. Zeelenberg, dat Rotter dam een beeld van Picasso zal krij gen, is thans nader toegelicht. Het beeld zal een betonplastiek worden, naar een bestaand model, dat door Picasso in 1960 werd ontworpen. Het zal worden vervaardigd door Carl Nesjar, een Noorse betonspe- cialist. Het beeld zal hoger worden dan het omringende geboomte, n.l. tussen de 18 en 25 meter. Een meisjesfiguur is als uitgangspunt gekozen. Het na- tuurbeton waaruit de plastiek zal worden vervaardigd is een mengsel van cement, zand en grind en zal met behulp van mallen in de juiste vorm worden gegoten. Daarna zullen de lijnen, volgens ontwerp van Picasso, met behulp van een zandstraal in het beton worden aangebracht. Een tech niek, die door Carl Nesjar o.a. is toe gepast in de metro in Stockholm. Het beeld zal uitzien op de Kralin- ger plas. Player's Player's Gold Leaf is een van de meest verkochte filter sigaretten. U kunt nu ook in Nederland het volle aroma genieten van superieure tabakken. Als U een échte roker bent, probeer dan vandaag nog Player's Gold Leaf. Prof. Oberth ziet mogelijkheden voor „ruimtespiegel" (Van redacteuren) By de opening van een zaterdag i zondag in Oldenzaal gehouden symposium van het Hermann Oberth Gesellschaft werd medegedeeld, dat zaterdagochtend van de vliegbasis Teriet een tiental kleinere experi mentele raketten is afgevuurd, die onder meer door het Hermann Oberth—Gesellschaft waren gecon strueerd. De lancering, die uitste kend verliep,vond in alle stilte plaats. Er werden reeds eerder onder super visie van dit gezelschap in ons land n.L in de omgeving van Oldenzaal raketten gelanceerd. Tijdens het congres hebben enke le vooraanstaande Duitse en Neder landse deskundigen op het gebied rakettechniek en ruimtevaart het woord gevoerd, onder andere de naamgever van het gezelschap prof. dr. Hermann Oberth, de zeventig jarige Duitse geleerde die reeds in de jaren twintig de principes van de ruimtevaart ontwikkelde en daarmee als grondlegger van de ruimtevaart kan worden beschouwd. een uitvoerig betoog, waarin hy de positieve kanten van de ruimte- Een politieman met een stevi ge knuppel staat gereed om zo nodig in te grijpen bij een de monstratie in Quebec door jeug- F rans-Canadezen bij het bezoek van Koningin Elizabeth. vaart besprak gaf prof. Oberth ook enige voorbeelden, van wat de ruim tevaart mettertijd voor projecten on der handen zal kunnen nemen. Communicatiesatellieten kunnen worden ontwikkeld, die een zeer groot vermogen hebben, en waarmee zelfs brieven kunnen worden overgeseind zonder gevaar voor schending van het briefgeheim. Door gebruik te ma ken van zeer bepaalde frequentie- kunnen theoretisch 90.000 boodschap pen tegelijk worden verzonden, een veelvoud van wat de Syncom thans presteert, of wat via kabels ooit mo gelijk gemaakt zou kunnen worden. W eerbeheersiiig Fen interessant object is de bouw van een ruimtespiegel, die het zon licht naar de aarde zou kunnen kaat sen en daarmee kunnen zorgen voor bv. stadsverlichting. De warmtestra ling van de zon zou via een derge- ïyke (vele tientalen kilometers me tende) spiegel kunnen worden gebruikt om depressies en maxima in de atmosfeer af te zwakken of te di rigeren, waardoor een weersbeheer- sing in zekere mate mogeiyk zou worden. Men zou daarmeer poolha- vens ysvry kunnen houden, regen brengen naar droge streken als de Sahara (waardoor miljarden mensen op aarde meer en beter gevoed zou den kunnen worden dan thans), stor men afzwakken of langs ongevaarlij ke paden leiden, overstromingen voorkomen etc. Reeds nu heeft de ruimtevaart techniek zoveel vrucht afgeworpen op zovele andere terreinen van de tech niek, dat de kosten aardig gedekt worden door de baten. Zeker zal dat het geval zyn wanneer de veelbelo vende onderzoekingen op het gebied van algen als voedingsbron de voed selpositie op aarde zo verbeteren kun nen, dat nog in geen honderd jaar gedacht hoeft te worden aan een ver plichte geboortecontrole. Een van de vele andere sprekers was de Bredase hoogleraar prof. dr. J. M. J. Kooy, die een belangwekken de beschouwing hield over de aard van het tyd-ruimtecomplex de krom ming van de ruimte in een vierde dimensie, en de voor de hand liggen de onderzoekingen om op dit gebied tot meer klaarheid te komen. De maand september heeft vol gens Amerikaanse militaire kringen in Saigon een recordaantal acties van de Vietcong opgeleverd, nameiyk J150 in totaal, dus gemiddeld 105 per dag. Aan regeringszyde werden 3240 do den, gewonden en vermisten geield, gemiddeld 108 per dag. De Vietcong verloor 1580 stryders gemiddeld 52 per dag. Vooral de cyfers over de drie laat ste weken zyn hoog: 2450 acties waarby aan regeringszyde 2335 sol daten en door de Vietcong 1061 strij ders werden verloren. Sinds 3 oktober schijnt deze toestand nog erger te worden. Alleen al op 6 en 7 oktober moeten de regeringsstrijdkrachten 217 man verloren hebben. Officieel was bekendgemaakt dat op 6 oktober in Kien Loeong 17 soldaten gesneu veld waren tegen 31 Vietcong-stry- ders. Een gezaghebbende Zuid-Viet namees zegt dat daarby echter nog 70 doden of gewonden moeten wor den geteld, die door de Vietcong- strijders rijn meegevoerd. „Vergissing Veertien burgers in de Zuidviema- mese nederzetting Ben Dinh, twin tig kilometer ten oosten van Saigon, zyn op 27 september „by vergissing" doodgeschoten en dertig anderen gewond, zo heeft de woordvoerder van het Zuidvietnamese ministerie van Defensie zaterdag bekendge maakt. Noord-Vietnam had hierte gen op 6 oktober by de internationale controlecommissie geprotesteerd en gezegd dat er 120 doden waren geval len. het persbureau Nieuw China, had gemeld dat er vierhonderd do den waren geteld. Deze cyfers zyn door Saigon met stelligheid tegenge sproken. Betrouwbare kringen me nen dat er dertig doden zyn ge vallen en twintig mensen werden gewond. Sowjet-pianist Neuhau9 overleden De Sowjet-pianist Genrikh Goes- tavovitsj Neuhaus is op 76-Jarlg« leeftyd gestorven. In 1914 studeerde Neuhaus af aan de Weense mees- terschool voor pianisten. In 1922 werd hy leraar aan het Moskouse conservatorium. Een van zyn leer lingen is Svyatoslaw Richter, de beste hedendaagse Sowjet pianist. Een 47-jarige Italiaan is zaterdag door de politie gearresteerd voor het altaar van de kerk van San Clemente Siciliëtoen hij op het punt stond „ja, ik wil" te zeggen, ivaardoor hij in de echt zou zijn verbonden met de 24-jarige onderwijzeres Maria Pelusa. De politie heeft hem bigamie ten laste gelegd. Hij heeft reeds elf maal „ja, ik wil" gezegd tegen vrouwen in Italië, Joego-Slavië en Al banië. Dit kon omdat hij steeds een andere naam gebruikte. De bloedverwanten van signora Pelusa hadden de politie gevraagd een onderzoek in te stellen, omdat het hun vreemd voorkwam dat hij zich gelegitimeerd had aan de hand van een rijbewijs, terwijl hij niet wist hoe hij een auto moest besturen. De politie ontdekte dat hij in 1949 voor het eerst in Milaan ge trouw dwas. Daarna trouwde hij nog twee keer in Milaan en vervol gens telkens eenmaal in Bolzano, Medrano, Ravenna, Chiusi Traver- setola, Loebljana, Belgrado en Tirana. Verder had hij nog tevergeefs geprobeerd in Parma, Genua, Brescia, Udine, Vicenza en Rome te trouwen. Toen hij door de politie uit de kerk werd weggeleid, viel signorina Pelusa, evenals haar moeder, flauw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 15