Door kat verminkte tjiftjaf
moeilijk in leven te houden
Eén van de „zwarte zes
Kom er
ACHT-er
Roozenburg-systeem
en zijn bestrijding
Vreedzame partij en|
VRIESDQOGER
I
A Ig
a
"F
l HJ
as
4 1
i
i
1 T
Zaterdag 10 oktober 1964
KIJKJES IN DE NATUUR
Ondanks alle goede zorgen
De tjiftjaf bleef niet lang zitten
maar hervatte z'n nerveus geflad
der over en langs al de vreemd
soortige voorwerpen op mijn tafel
en m'n boekenplanken. De brieven-
weger, die zijn gewicht even kreeg
te dragen, sloeg nauwelijks door tot
6 gram en weg was hij al weer
naar het raam, waar hij even nip
te van het water, dat ik voor hem
had neergezet.
Zo beweeglijk en zo levendig
werd het beestje tenslotte, dat ik
besloot, ook
maal-
Wel een grote tegenstelling, zo'n bijzonder fijn en rank vogeltje boven
op een ordinair kartonnen doosje, dat gezelschap heeft van een niet min
der alledaags inktpotje. Maar het zat er nu eenmaal springlevend naar
het scheen, hoewel er wel degelijk iets aan de hand was met het kleine
ding, dat zo onverwacht z'n entree by me had gemaakt.
Het was weer de oude geschiedenis: een tuin, een zangvogeltje, een kat
op avontuur, een bliksemuitval en het resultaat voor meneer
„of meneer eens wil kijken, wat er met het vogeltje aan de hand is
Het kind, dat me het doosje met inhoud overhandigde, wilde natuurlijk
weten, of het diertje in leven zou blijven, helaas, wat in de klauwen van
een kat heeft gezeten, komt daar niet gemakkelijk ongeschonden doorheen.
„Kijk", zei ik tegen het meisje,
„zie je wel, dat zijn ogen telkens
dichtvallen? Dat is al een heel
slecht teken. En z'n kopveertjes
staan rechtop, ook al een bewijs,
dat 't niet best is met hem".
En zo was het. Niet best. Onder
een vleugel zat een druppeltje
bloed en een van de pootjes was
gebroken.
Ik nam de kleine invalide mee
naar mijn werkkamer, haalde hem
voorzichtig uit z'n doos en zette
hem in het kleine houten kooitje,
dat al zoveel van zijn lotgenoten
heeft geherbergd.
Maar ik had me nauwelijks om
gedraaid, of hij was al ontsnapt, zo
maar tussen de spijltjes doorge
glipt, die toch erg dicht op elkaar
stonden.
Terwijl ik nog stomverbaasd
naar m'n kooitje stond te kijken,
fladderde en strompelde het
vogeltje door mijn kamer, bezocht
alle hoeken en gaten, dwarrelde
over boeken en tekengerei, om ten-
door
Sjouke van der Zee
slotte met een plof tegen een ruit
tot bedaren te komen. Daar zat
het. snel ademend van opwinding,
korte rukjes gevend met het vrij
lange staartje, het gezonde pootje
stevig op de vensterbank geplant,
het andere dwaas en machteloos
van het lichaampje afgehouden.
In het licht kon ik hem nu goed
zien. 't Was een tjiftjaf, grauw
bruin en wat olijfgroen op kop en
rug, borst en buik witachtig geel,
terwijl boven 't pientere oog een
fraaie lichte wenkbrauwstreep was
getrokken. Tjiftjaf, zo genoemd
naar de twee korte toontjes, die
voortdurend herhaald, het hele re
pertoire van dit zomeraangertje
uitmaken.
f Evenals zovele dingen kent
ook het damspel zijn evolutie.
Wat eertijds als een goede
openingvariant, of een goed
spelssysteem gold werd achter
haald en weerlegd en daaruit
groeiden weer nieuwe, sterke
re. Er is dan ook een groot ver
schil met het wedstrijdspel van
vroeger en nu.
Zo'n 40 jaar geleden deden het
systeem- De Haas en de partie-
Bonnard him intrede in ons spel,
zo genoemd naar hun ontwerpers:
wijlen de Nederlandse dammees-
ter J. de Haas en wijlen de Fran
se dammeester Marcel Bonnard.
Beide systemen hadden als karak
ter 'n sterk aanvallende korte vleu
gel tegen de vijandelijke lange
vleugel, waarbij de laatste als ken
merk had dat het daarbij de korte
vleugel nog een vrijwillige opslui
ting gaf waardoor veel meer nog
dan in het systeem- De Haas com
binatiemogelijkheden ontstonden.
Belde speelwijzen waren bijzonder
gevaarlijk en veel partijen werden
hierin dan ook door beide dam-
meesters gewonnen.
Tegenstander
Maar in diezelfde tijd had het
reeds een tegenstander van for
maat. Het was wijlen Ben Springer
die toen al overtuigd was dat bei
de systemen onjuist waren. Maar
met de overtuiging alleen dat iets
fout is komt men er niet. Men
moet het ook kunnen aantonen.
Tegenover het systeem De Haas
plaatste hü de doorstoot 28—23
(voor zwart 23—28) die de vijan
delijke troepenmacht in twee de
len splitste en een bijzonder sterk
wapen bleek te zijn en als de Sprin
ger-doorstoot werd geboekstaafd.
De laatste twintig jaren zag men
beide systemen vrijwel niet meer
op het wedstrijdrepertoire.
Roozenburg
Dan worden we in de eerste na
oorlogse jaren geconfronteerd met
een nieuw systeem: 't Roozenburg-
systeem. Dit blijkt bijna gelijk aan
de twee vorige met als nieuwigheid
dat Roozenburg er meer een tang-
aanval van maakte door met de
lange vleugel ook op veld 27 (voor
zwart 24) te opereren en het een
vastomlijnde strategie te geven.
Ook hierin vierde het combinatie
element hoogtij.
U begrijpt dat ook dit door de voor
aanstaande wedstrijdspelers werd
bestudeerd en zijn voor- en tegen
standers kreeg. De laatsten zagen
zich weer geplaatst om het bewijs
te leveren dat ook dit systeem on
gezond was. Ook Springer was daar
van overtuigd hoewel hij in zijn
match tegen Roozenburg in. 1947
waarin het in twee partijen voor
kwam, dit achter het bord niet
icon bewijzen. In een van deze par
tijen laorveerde Springer ook hier
tegen zijn doorstoot die ook voor
ons een van de wapens tegen dit
systeem is, ofschoon hij verloor.
Het zou ons hier te ver
voeren u aan de hand van deze
partij te laten zien dat hij hierin
naar ons mening niet altijd de
sterkste zetten heeft gedaan, Ui-
In zijn beginperiode werd in dit
systeem vervolgd met 1520, 510,
10—15 waarna aan de korte vleugel
via 11—16—21 de partie-Bonnard
werd geformeerd. Diepe analyses
bewijzen, dat indien hiertegen de
juiste strategie wordt gehanteerd
er voor zwart weinig te hopen valt.
Tegenwoordig vervolgt men dan
ook op soortgelijke momenten met:
14—, 18—23; waarna meestal di
rect de twee om twee wordt ge
nomen door :15. 50—45, 23—32; 16.
33—29, 24—33; 17. 39—37. We we
ten dat zwart de nu aanwezige
damzet door: 17—21, 19—24 enz.
niet mag nemen. Maar daarop
speelde zwart niet. Hij wil nu via
een sterk centrum en zijn voorpost
op veld 27 een goede aanvalsposi
tie opbouwen. Hiertoe gebruikt hij
eerst een meerslagfinesse dde het
wit onmogelijk maakt direct vla
3732 deze voorpost aan te val
len. Zwart speelt hier: 17-, 13—18;
op 37—32 volgt nu heel verrader
lijk: 18—23 en wit moet de meer-
slag 31—24 slaan en zwart slaat
23—46 met dam. In dit soort stan
den een geijkte verdediging waar
op wij in onze volgend rubriek
terugkomen.
Is het niet aardig, in bepaalde
streken van ons land heeft men
voor dit vogeltje nog heel oude na-
Onze damrubriek
Toen Ik doodstil
at te kRken, verbaa
teraard, want daarvoor is het in de
partij te moeilijk, maar daardoor
bleef ons geloof in deze doorstoot.
Ondoenlijk
In de bestudering van het Roo
zenburg-systeem zijn we thans zo
ver dat wij durven beweren dat
dit direct van de opening uit ge
speeld de meeste kansen geeft aan
de tegenstander die het accepteert.
Met de bewijzen die wij hiervoor
hebben verzameld zouden we heel
wat damrubrieken kunnen vullen,
want de mogelijkheden zijn enorm.
Dat is niet doenlijk.
Anders wordt het als men dit sy
steem toepast na de opening waar
die omstandigheden geheel anders
zijn. Daar kan het goed zijn of
niet. Maar direct van de opening
uit, nee. We zien dan ook de laat
ste jaren steeds meer partijen
waar-in dit systeem in de opening
wordt toegepast als een poging om
snel tot een aanval te komen op
de vijandelijke vleugel met daarbij
een sterk centrum. Als voorbeeld
met wat wij bedoelen nemen wij de
opening uit onze rubriek van 3
oktober.
1. 32—28, 16—21; 2. 31—26, 18—22;
3. 37—32, 22—16 4. 41—37, 711;
5. 46—41, 1—7; 6. 34—29, 20—24;
7. 29—20, 15—24; 8. 40—34, 21—27;
9. 32—21, 16—27; 10. 37—31, 13—18;
11. 45—40, 10—15; 12. 34—30, 9—13;
13. 40—34, 3—9; 14. 30—25, zie dia
gram.
Vitaal
r mijn gast
ik mij voor
de zoveelste keer over de merk
waardige vitaliteit, die speciaal een
vogel bij z'n geboorte meekrijgt.
Dit dier had een gebroken poot en
het was inwendig beschadigd. Toch
zat het zich in de veren te pluizen
en de vleugels glad te strijken als
of het niets mankeerde.
tijd te zorgen. Sinds jaren houd ik
er namelijk, een kweek op na van
meelwormen, die 'me op kritieke
ogenblikken nog wel eens uit de
brand kunnen helpen.
Zo ook nu. Ik zocht er een paar
uit van slechts enkele millimeters
lengte en zette ze mijn vogeltje
voor. Even maar moest het met
scheefgehouden kopje het ongewo
ne maal bestuderen, maar toen was
't gauw bekeken. „Zo", dacht ik,
dat geeft de burger moed". En ik
liet hem verder maar rondscharre
len.
hjj zat tot een balletje in elkaar
gedoken, het kapotte pootje stak
nog steeds vreemd uit z'n veren
jasje. Toen wist ik het wel: nog
een paar uren en het zou afgelo
pen zijn.
Voor hem dus geen lange en
verre reis naar Zuid-Europa of
nog verder naar Noord- en naar
West-Afrika, waar de tjiftjaf van
onze streken de winter doorbrengt.
Andere zullen zijn plaatsje inne
men, want tot laat in de herfst
trekken de tjiftjafs uit noordelijke
landen door ons land, langs de
trekwegen, die zuidwaarts voeren
en zo zult u misschien eind okto
ber nog, de tjiftjaf-zang best kun
nen horen. Vooral, omdat vrijwel
de hele vogelwereld het zangsei
zoen heeft afgesloten en aan de
winterstilte is begonnen.
Een antwoord aan lezers:
1. Over het voeren van jonge
duiven: Het was me wel bekend,
dat men duiven in het leven houdt
door duivenvoer fijn te kauwen en
dan de duivesnavel in de mond te
nemen. Aan deze onhygiënische
methode zit echter het risico van
monduitslag. Vandaar, dat ik ze
niet heb vermeld. Er is nog een
methode, maar daarop kom ik nog
wel terug.
2. Kan men een egel de winter
overhouden? Ja, dat kan, b.v. in
een kelder in een grote kist met
bladeren. De kans is echter groot,
dat hij uit z'n winterslaap wakker
wordt en dat betekent meestal, dat
het dier sterft. Ik heb in de herfst
m'n egels altijd in een bos
gebracht, de natuur knapt 't veel
beter op dan wij. En er zijn het
volgend jaar weer genoeg egels!
TIPS VOOR DE
GEZONDHEID
Levenloos
De volgende morgen zat hij op
zijn plaatsje bij het raam, bij z'n
waterbakje en z'n levend voer, maar
zijn levendighéid was verdwenen,
Een autosnelweg is een weg om
op te rijden, niet om op stil te
staan. Wilt u als automobilist toch
stoppen, bijv. om wat uit te rusten,
of omdat uw wagen „kuren" ver
toont, doe dat dan op de vlucht
strook. Stop nooit op de rijbaan
Dat is levensgevaarlijk.
Een autosnelweg is een snelweg.
Een te langzaam rijdende auto is
daar een obstakel, dat gemakke
lijk brokken kan veroorzaken.
Daarom: pas uw snelheid aan die
van het overige verkeer aan.
Uitermate gevaarlijk is het ach
teruitrijden op de snelweg, bij
voorbeeld om naar een gemiste
afrit terug te keren. Verstandiger
is naar de volgende afrit te rijden.
Stilstaan, te langzaam rijden en
achteruitrijden op autosnelwegen
tezamen één van de „zwar-
fouten.
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit Bijvoegsel.
Onze schaakrubriek
„De partij tussen x en y Is in re
mise geëindigd". Deze mededeling
betekent, dat beide spelers een half
punt krijgen toegewezen. Tussen dit
slot en het begin kan er echter veel
gebeurd zijn. Jammer genoeg zUn er
in de schaakpraktijk heel veel mees-
terpartijen, die door beide deelne
mers rechtstreeks op dit vredig slot
zijn aangestuurd.
Men vreest of ontziet elkaar en
soms is het in tien of twaalf zetten
gebeurd. Niet alleen tegenwoordig
maar ook vroeger was dit euvel be
kend. In San Sebastiaan 1911 wer
den 56 van de 105 partijen remise,
velen ervan voor de 20e zet. Maar
het kan ook anders. De volgende
partij wordt eveneens remise en in
18 zetten. Dit vreedzame slot volgt
echter op een verwoed handgemeen.
1. e2e4, e7-e5; 2. Pbl—c3, Lf8—
c5 (Lasker's regel: „eerst de paar
den, dan de raadsheren" verdient
toch aanbeveling) 3. Pc3—a4 (Speel
niet tweemaal met hetzelfde stuk in
de opening" is ook al een goede
raadgeving) 3. Lc5xf2t( Dat is
optreden!). 4. Keixf2, Dd8—h4t; "5.
Kf2—e3 (op g3? zou Dxe4 of de
toren, of het paard terug winnen en
kon wit wel opgeven) 5Dh4—
f4t; 6. Ke3d3, d7—d5; 7. Kd3-c3
(er is niet veel keus!) Df4xe4
(dreigt zomaar mat op Dc4). 8. Kc3
b3 Pb8—a6 (nu mat op b4) 9.
a2—a3 (nu hoopt wit op Pa4c3)
De4 x a4*10. Kb3xa4. Pa6—c5*;
11. Ka4b4, a7—a5t; 12. Kb4xc5.
Pg8e713. Lfl—b5t (Er dreigde
b6 en Ld7 mat). Ke8d8; (opnieuw
de dreiging b6 en Ld7 mat) 14. Lb5
c6! b7b6t (niet bxcö want dan
was de jacht op de koning ten edn-j
de) 15. Kc5—b5. Pe7xc6; 16. Kb5x!
c6, Lc8b7t; 17.. Kc6—b5 (en voor.
al niet Kxb7 wegens Kd7 en Thbij
mat) 17Lb7—a6t; 18. Kb5-«j
(niet Ka4 wegens Lc4 en dan W
mat). 18La6—b7t enz. Remise]
door eeuwig schak. 1
Slotstelling:
Vriesdrogen is mogelijk, doordat
ijs een stof is die sublimeert, dwz.
verdampt uit vaste toestand.
Verdamping onttrekt warmte. Is een
stof voor vriesdrogen afgekoeld (bijv.
tot dan moet voorzichtig warm I
te worden toegevoerd, net genoeg
om het sublimatieverlies te dekken.
De temperatuur blijft dan -15°G
Wasgoed droogt, terwijl het
stijf bevroren aan een lijn hangt
Dat is een simpel voorbeeld
van vriesdroging lyofllisatle).
Vferdampen en sublimeren verlo
pen sneller, naarmate de luchtdrul
lager is.
m
w
m
m
Weefsels van vlees, vis,
groente enz. bestaan
uit cellen die meestal I
veel vocht bevatten. I
Bij gewoon drogen krim
pen de cellen en krijgen
zij een stugge wand die
moeilijk vocht opneemt
Na proeven met verhitting door infrarood,
ultrakorte radiogolven e.d. heeft men nu
een warmtecompensatiemethode gevon
den voor ovens, die tonnen voedingsmid
delen in enkele uren lyofiliserea
Wit aan zet maakt remise.
Oplossingen uiterlijk 13 novembe
aan W. H. van der Nat Aci
25, Leiderdorp.
AcaciaJajL
Bij lyofilisatie of AFD (van accelerated
freeze drying) ontstaan op de cellen eerst
kleine ijskristallen, die door sublimatie
verdwijnen. Het gedroogde materiaal is
sponsachtig, weegt slechts ca. 20% van
het oorspronkelijke gewicht (lage trans
portkosten), behoeft niet gekoeld bewaard
te worden en zwelt in water in 2 minuten
tot het oorspronkelijke produkt.
Kom er ACHT-ei|
1. pet heeft rondte klep
2. echt op uithangbord is 3 gtf
worden p
3. steen weg iin muur rechte l^a:
4. main rechte haar onder hoer^
è-
5. bezemsteel langer
6. tuitje aan benzineblik
7. omlijsting van nummer b
op auto anders
8. handvat aan autoportier.
