Benno Reifenberg won
ditmaal Goethe-prijs
Godards laatste film
,LA FEMME MARIEE'
Eerbetoon aan auteur
en groot publicist
kunst
kaleiöoscoQp
Een 3-bander?
Johnson wil een trip
door Europa maken
BENDER
Opgericht 1 maart I860
Donderdag 1 oktober 1964
Derde blad no. 3127D
„DE MACHT VAN DE
Benno Reifenberg, de 72-jarige publicist en auteur, kreeg dit
Jaar de Goetheprijs van de stad Frankfurt a. d. Main. Deze prijs
werd hem op 28 augustus, de 215e geboortedag van Johann
Wolfgang van Goethe, in de historische Frankfurter Paulskerk
overhandigd.
De Goetheprijs geen literatuurprijs maar gedacht als „eer
betoon aan een persoonlijkheid op het gebied van de dichtkunst
of de wetenschap is waarschijnlijk wel de meest begeerde onder
de representatieve onderscheidingen in het Westduitse geestelijke
en culturele leven.
Deze prijs werd in 1926 ter herinnering aan de grote zoon van
Frankfurt ingesteld en sindsdien eerst elk jaar en sinds 1952
elke drie jaar in totaal 26 keer uitgereikt. De eerste prijswin
naar was de dichter Stefan George, verder Albert Schweitzer,
Sigmund Freud, Gerhard Hauptmapn, de componist Hans Pfitz-
ner, de natuurkundige Max Planck, Hermann Hesse en Thomas
Mann. Onder de gedecoreerden van de afgelopen jaren bevinden
zich de dichter Karl Zuckmayer, de natuurkundige en filosoof
Karl Friedrich von Weizsacker en de architect Walter Gropius.
spraak ter gelegenheid van de uit
reiking van de Goetheprijs 1964, ook
al zei hü, dat het unieke, onvergete
lijke van deze figuur het verbiedt, op
vertrouwelijke voet met haar te
staan. Ondanks dat trachtte hij toch
en hier toonde zich weer de peda
goog de jeugd tot Goethe te bren
gen, „tot zijn geluk, tot zijn smart,
tot zijn grootheid".
„Want", aldus zegt hij, „ieder
woord van Goethe kan een mens nu
en in de toekomst een inzicht van de
eigen persoon verschaffen en daar
mee op de goede weg brengen".
Rembrandts op
Londense expositie
Naast Rembrandts „De anatomi
sche les" zullen op de expositie „The
oranje and the rose" te Londen nog
vijf Rembrandt's te zien zijn, waar
van er een uit Duits en de andere
uit Engels bezit komen. Hiertoe be
horen een portret van Rembrandts
moeder, eigendom van Koningin
Elizabeth, en een zelfportret op
jeugdige leeftijd, afkomstig uit het
museum van Liverpool.
Tot de pronkstukken worden ook
gerekend Vermeers „Dienstmaagd
die haar meesteres een brief over
handigt" dat nu nog in het Rijks
museum te Amsterdam hangt, een
portret van Stadhouder Willem II
en zijn jonge vrouw door Van Dyck
en een interieur schildering vai
grote St. Bavo te Haarlem
Saenredam.
De tentoonstelling omvat in totaal
82 schilderijen en voorts miniaturen,
etsen en wandtapijten.
jjMlIÉMBiiiife
BENNO REIFENBERG
Ongewoon
Benno Reifenberg, de 27ste Goethe-
prijswinnaar, heeft zichzelf altijd
„Journalist" genoemd. Maar het past
niet, een man met zulke universele
kwaliteiten bij een bepaald beroep
onder te brengen.
Wel heeft hij het grootste deel van
zijn leven achter de schrijftafel van
de journalist doorgebracht, maar zijn
pen, waaruit meesterlijke en gepo
lijste proza vloeit, dient de journa
listiek in veel hogere zin dan die van
een gewone „krantenschrijver" dat
vermag te doen.
Reifenberg is de grote pedagoog,
die van de macht van de geest over
tuigd is. Als hij een autèur voorstelt,
dan doet hij dit in het geloof, door
literatuur de mens tot het goede te
kunnen brengen, als hij een politiek
essay schrijft, wil hij door de macht
van het gezond verstand de maat
schappij tot de orde roepen, in zijn
cultureelwetenschappelij ke publika-
ties trilt de uitspraak van het en
thousiasme, dat het volmaakte kunst
werk oproept.
In al zjjn- bijdragen, die voor hem
ln werkelijkheid een panorama van
de tijd worden, is Reifenberg zo
als zjjn vriend, de onlangs overleden
publicist Friedrich Sieburg zei „in
de eerste plaats en vooral altijd weer
en tot aan de uiterste grens van zijn
bestaan een kunstenaar, een kunste
naar van een volmaaktheid, zoals dat
tegenwoordig bijna niet meer voor
komt".
Onkreukbaar
De in 1802 in de buurt van Bonn
geboren Reifenberg is van huis uit
kunsthistoricus. Nadat hij in de Eer
ste Wereldoorlog als militair gediend
had, werd hij in 1919 medewerker
van de .frankfurter Zeitung". In
1930 ging hij als correspondent naar
Parijs, werd echter na twee jaar naar
Bonn teruggeroepen en in de hoofd
redactie opgenomen, waar hij in de
politieke afdeling al zijn krachten
voor de instandhouding van de be
dreigde democratie inzette. Van 1938
af was hij nog slechts als „free-lance"
medewerker werkzaam en wijdde zich
de laatste oorlogsjaren aan natuur
wetenschappelijke studies.
Na de ineenstorting in 1945 richtte
Reifenberg, die in de donkerste jaren
van het nationaal-socialisme on
kreukbaar bleef, met enige vrienden
het tijdschrift „Die Gegenwart" op,
dat met succes het ontbreken van
Duitse kranten overbrugde. Sinds
1959 is Benno Reifenburg mede-uit
gever van tie frankfurter Allgemei-
ne Zeitung".
Magisch
verwant
Men heeft dikwijls van Reifen-
berg's „waarlijk magische verwant
schap met Goethe" gesproken. Dat
bleek opnieuw tijdens zijn grote toe-
ca. 365 dagen
lang
loopt een echte
Mauthe-klok
op één enkele batterij.
magnifiek!
Gratis kleurenfolder op
aanvraag bij:
Mauthe - Nederland
Postbus 2140 - Utrecht
Franse censuur verbiedt:
ONTHULLING „ALKOOFGEHEIMEN"
(Van onze Parijse correspondent)
De Franse commissie van censuur waarin naast kinderrechters
en psychologen vertegenwoordigers van verschillende ministeries
en ouderverenigingen zitting hebben, heeft de laatste film van de
„onouvelle - vague - cineast Jean-Luc Godard" zowel voor bin
nen-, als buitenland verboden. De film, die „La femme mariée"
(De gehuwde vrouw) heet, zal volgens de commissie wat al te ge
detailleerd zekere „alkoofgeheimen" van 'n wat speelse echtgenote
pornografisch vaarwater zijn
hebben onthuld en daardoor
geraakt.
De uiitepraak van
missie heeft to Frairase filmkrtogen
enige verbazing gewekt. Godard, die
Zwitser is, heeft zijn verwondering
uitgesproken over het feit, dat zijn
film met nog twee andere rolprenten
dit jaar wel in aanmerking is mogen
komen om Frankrijk op het inter
nationale festivaJl van Venetië te
vertegenwoordigen waar fa femme
mariée" geen bijzondere aanstoot
zou hébben gegeven. Niettemin heeft
Godard al wel eerder moeilijkheden
met de Franse censuur gehad die
enkele jaren geleden om politieke
redenen zijn film over Algerije „Petit
soldat" verbood. Een verbod dat
later, na het einde van de Algerijnse
oorlog, weer werd opgeheven.
In Parijs hoopt men trouwens dat
ook de jongste beslissing der cen
suur commissie misschien geen defi
nitief karakter zaü dragen. Er is een
precedent: onlangs werd door de
commissie ook Bergmans' film „De
Stilte" verboden die na ingrijpen van
die minister van Voorlichting, Peyre-
Duits koor zingt
in Noordwijk Z.
Het kerkkoor van de Christus-
Kerk in Essen-Altendorf in het
Duitse Roergebied, geeft zater
dagavond a.s. een concert in de
Ger. Kerk in Noordwijk aan Zee.
De Christus-Kerk is de plaats van
samenkomst van de 17.000 zielen tel
lende kerkelijke gemeente in Essen-
Altendorf. In deze kerk worden elke
zondagmorgen drie of vier diensten
gehouden; één daarvan, de hoofd
godsdienstoefening heeft een uitge
breide liturgie, waaraan een kerkkoor
medewerkt. Dit koor telt 30 35 le
den en staat onder leiding van een
cantor. HU is de dirigent, de solist en
de organist en belast met al wat in
de gemeente op muziek en zang be
trekking heeft. In de kerkdiensten
worden behalve liturgische eenstem
mige gezangen ook meerstemmige
muziekwerken ten gehore gebracht.
Buiten zijn elke zondag terugkeren
de taak, bereidt het koor jaarlijks zes
concerten voor, waarin motetten,
kantates, oratoria en passiemuziek
oude en moderne componisten
worden uitgevoerd.
De leden van de kantorij, die zon-
ig aan zondag met zingen en rnusi-
;ren meer inhoud geven aan de
hoofdgodsdienstoefening van de ge
meente, ontvangen daarvoor geen
geldelijke beloning.
Voor zoveel trouwe dienst is him
echter nu een uitstapje naar Neder
land aangeboden, waar Amsterdam
Noordwijk zullen worden bezocht.
Het concert begint om half acht.
Het programma zal ongeveer een
in beslag nemen. De toegang is
vrij.
Zondagmorgen zal het koor na af
loop van de kerkdienst nog enkele
geestelijke liederen zingen.
Carmen uitgesteld
De eerste voorstelling van de opera
Carmen, die door de Ned. Opera mor
gen in de Amsterdamse Stads
Schouwburg met een gedeeltelijk
nieuwe bezetting zou worden opge
voerd, is tot woensdag 7 oktober uit
gesteld, zulks in verband met ziekte
van de zangeressen Annie Delorie
en Cora Canne Meyer, beiden ver
tolksters van de titelrol.
fitte en enkele coupures later weer
wel mocht worden vertoond. Het
wachten is nu don ook op minister
Peyrefitte die thans echter to het
buitenland vertoeft en door wiens
hoogste en laatste woord wellicht
ook het verbod van deze Godardfilm
weer ongedaan kan worden gemaakt.
Jawel, een hooggeplaatste sigaar, die eigenlijk 3 bandjes verdient Eén
voor zijn ferm formaat, één voor zijn fijn karakter en één voor zijn
lage prijs. Jasneva Enorm! 27 cent. Nr. 1 van het nieuwe Jasneva-
kwartet. De andere zijn: de kloeke Parfait22cent, de senoritas Vedette
14 cent en de kleine Vivat 6 cent. Ze smaken allemaal: licht en lekker!
JASNEVA SIGARENFABRIEKEN VALKENSWAARD
BRUSSEL EN DE
ARTSEN ZIJN
HET EENS
Na maandenlange besprekingen
met talloze nachtvergaderingen heb
ben de Belgische regering en de art
sen vanochtend om acht uur over
eenstemming bereikt over de toepas
van de nieuwe ziekte- en inva-
liditteitswet. De nieuwe bepalingen
zullen op 15 oktober van kracht
worden.
De nieuwe wet was de afgelopen
>mer oorzaak van een artsenstaking
in België. De geneesheren zagen in
de gewijzigde bepalingen een aan
tasting van het medischeberoep. Na
de staking werd op 25 juni een be
ginsel-akkoord tussen de regering en
de Belgische artsenfederatie bereikt
een aantal wijzigingen van de
oorspronkelijke wet.
De afgelopen weken deden zich
echter steeds nieuwe moeilijkheden
bij de uitwerking daarvan. De
laatste hinderpalen konden tenslotte
en vergadering, die gisteravond
begon en pas vanochtend om acht
eindigde, uit de weg worden ge
ruimd.
ALS HIJ WORDT GEKOZEN:
Als hij gekozen wordt tot pre
sident zal Johnson in november
en december een Europese trip
gaan maken voor besprekingen
met de bondgenoten, vooral De
Gaulle. Een spoedige bijeen
komst van Johnson met Chroesj-
tsjow isdaarna meer dan wa
schijnlijk. De reis van John
is reeds uitvoerig besproken met
de secretaris-generaal van de
NAVO, de Italiaan Brosio, die
hier in Washington op bezoek
is geweest.
Het l«kt nog onzeker of Jonhson
naar de win terbij eenkomst van de
NAVO-parlementariërs gaat of naar
de decembervergadering van de
NAVO-ministerraad die belde in Pa
rijs worden gehouden. De NAVO-
parlementariërs hoorden Johnson in
dertijd als vice-president, terwijl hij
verscheidene malen deelnemer was
Advertentie
Een plano Is een prachtig bezit voor heel het
gezin. Ook voor u is dit ideaal beslist bereikbaar.
Kom gerust eens bij ons kijken naar de vele merken
en praten over de talrijke mogelijkheden. Wij
geven u graag alle gewenste inlichtingen.
Be/ of schrijf
foto-brochure nr. 60 A
deskundig in klank
Leiden, Hoogewoerd 90, tel. 20097 Amsterdam Arnhem Breda Rotterdam
van
in
Albert van Dalsum, die kortgeleden 75 jaar is geworden, heeft
besloten om het toneel vaarwel te zeggen.
Voor Nederland ln het algemeen en speciaal voor de Haagsche
Comedie, waaraan deze kunstenaar sinds 1954 is verbonden, is
dit afscheid van grote betekenis.
De medewerkenden zijn: Anny de
Lange, Do van Stek, Paula Petri,
Frans van der Lingen, Gljsbert Ter-
steeg, Jules Croiset, Bas ten Baten
burg, Wim van Rooij, Carl van der
Plas, Kees Coolen, Manfred de
Graaf, Eduard Palmers, Reinier
Heidemann, Gaston van Erven.
Voor de décors en kostuums heeft
De Haagsche Comedie de ontwerper
Abd'elkadier Farrah van de Royal
Shakespeare Company aangezocht.
Albert van Dalsum heeft als leider
van o.a. de gezelschappen het Ooet-
Nederlandsch Toneel en de Amster-
domsche Toneelvereenigdng school
gemaakt. Door zijn regies en per
soonlijkheid is hü van grote bete
kenis geweest voor de ontwikkeling
van het toneel in Nederland. Albert
van Dalsum heeft een eigen stijl ge
ïntroduceerd. De gezelschappen die
hij heeft bestuurd hebben onder zün
leidlimig een indrukwekkend reper
toire gebracht, waarin hijzelf tal van
grote prestaties heeft gegeven.
Van de rollen die hü in zün ruim
50-jarige carrière heeft gespeeld
behoort Shakespeare's „Koning
Lear" wellicht tot zün grootste
creatie. Dit stuk heeft Van Dalsum
gekozen voor zijn afscheid van het
toneel.
Het is echter zün nadrukkelüke
ens dat er geen ere-, huldigings- of
werkcomité's worden gevormd.
De Haagsche Comedie, zal zich nu
beperken tot het aanbieden van een
gala-voorstelling van „Koning Lear"
in de Kon. Schouwburg op zaterdag
14 november.
Koning Lear"
wordt gespeeld in de vertaling van
A. Roland Holst. De regie is van
Joris Diels.
Sieraad voor
mevrouw Marijnen
Op het congres van de Federatie
goud en zilver dat maandag a.s. in
het Kurhaus te Scheveningen wordt
gehouden, zullen de winnaars van
de Vreedenburgh-prüsvraag worden
bekendgemaakt. Het sieraad, dat de
eerste prijs verwierf zal aan de echt
genote van minister-president Ma-
rijnen worden aangeboden.
De prijsvraag is genoemd naar
de initiatiefnemer, wülen de heer C.
Vreedenburgh. De bekroonde ontwer
pen en modellen zullen worden ten
toongesteld. Ook is er een expositie
van briljant.
Archeologische
vondsten in Huissen
Naar de Rüksdienst voor het Oud
heidkundig Bodemonderzoek in
Amersfoort meedeelt, worden in
Huissen ter hoogte van het kruispunt
Stadswal—Duistere straat bouwput
ten gegraven ten behoeve van flat-
bouw. Hierin werden door de heer
Th. Janssen in Huissen geregeld
vondsten meest aardewerkscherven
uit verschillende tijdperken gevonden.
Ook verspreide dierenbotten werden
opgedolven. Naast middeleeuws kwam
ook Romeins aardewerk aan het
licht. Onder het maaiveld zijn ook
skeletten aangetroffen ongeveer 10
enigszins in regelmatige rijen. De
ze lagen overwegend west-oost, met
het hoofd in het westen. Erbü werden
resten van aardewerk en wapens ge
vonden. Op iets lager niveau werden
onderstukken van potten met crema-
tieresten erin aangetroffen. Merk
waardig is, dat van het Merovingisch
aardewerk slechts de onderstukken
werden gevonden. Is wellicht door
een overstroming het grafveld gro
tendeels verstoord? Voorzover het
vcndstenmateriaal beoordeling moge
lijk maakt, kan het gedateerd worden
in de 7de en wellicht begin 8ste eeuw.
Succes voor
Seth Gaaikema
Voor het doctoraalexamen Neder
landse taal- en letterkunde is gister
middag aan de Rüksuniversiteit te
Groningen „met veel genoegen" ge
slaagd Seth R. Gaaikema, die in zün
studententijd in de afgelopen jaren
in de wereld van het cabaret be
kendheid heeft verworven. Familie
leden en vele bekenden en belang
stellenden, o.w. vele medewerkers
aan de musical „Carnival" die ter
gelegenheid van het 350-jarig be
staan van de Rüksuniversiteit te
Groningen is opgevoerd, wachtte hem
op om hem te complimenteren.
Seth Gaaikema verzorgde teksten
en liedjes in diverse cabaretprogram
ma's van Wim Kan en voor diens
Oudejaarsavondconferences.
Ook vertaalde hij musicals als
„My fair lady", „Oliver", „Kiss me
Kate". Dit voorjaar trad hü voor
het voetlicht met een eigen cabaret
programma „Een avondje Neder
land', met als begeleider de pianist
Roelof Stalknecht.
Londen krijgt kopie van
Shakespeare's Globe
Theatre
In Southwark op de zuidelüke
oever van de rivier de Theems zal
een kopie worden gebouwd van het
beroemde Globe Theatre uit de da
gen van William Shakespeare. Het
gebouw zal in alle opzichten gelük
zün aan het oorspronkelüke gebouw,
met uitzondering van het dak.
Het ronde gebouw zal plaats bie
den aan 750 personen, met inbegrip
van de 150—200 in de parterre, die
1% meter beneden de oppervlakte
van het toneel komt. Gelijkvloers,
rondom het auditorium, komen de
bars, een restaurant en de receptie.
Na voorstellingen wordt het theater
een taveerne: het toneel wordt dan
gebruikt als dansvloer.
Ned. kunstenaars
in de Antillen
De harpiste mevrouw Lea de Boer
en de fluitist Dick Alma zün gisteren
op Curago aangekomen voor een
tournee door de Ned. Antillen op uit
nodiging van de „Sticusa".
De tournee, die tot 6 november zal
duren, omvat o.m. jeugdconcerten op
alle zes eilanden van de Antillen.
Johnsons reis is overigens kenmer
kend voor de Amerikaanse gevoelens,
dat de NAVO noodzakelijk nieuwe
inspiratie nodig heeft, dat de Fran
sen overtuigd moeten worden van de
noodzaak van samenwerking, terwül
de Engelsen bereid gevonden moeten
worden enige NAVO-posities af te
staan, aangezien de machtsverhou
dingen sinds de oprichting van het
bondgenootschap drastisch zün ge
wijzigd.
De Britse situatie ls na de verkie
zingen van deze maand uiteraard
uiterst gewichtig in verband hiermee.
Daarom kan zeker gezegd worden
dat Johnsons reis mede is bedoeld om
voeling te hebben met de nieuwe re
gering in Londen. De Amerikanen
zijn er namelük van overtuigd, dat
een overwinning van Labour de
situatie in het Westen, maar vooral
ook In de NAVO zou wüzigen.
Over een ontmoeting tussen Johnson
en Chroesjstjow wordt reeds lang ge
sproken. Het waarschünlükst achten
velen het dat de Russische premier
naar New York komt voor de verga
dering van de VN-Assemblee, waar
na een ontmoeting met Johnson
makkelijk te realiseren zou zün. De
VN-Assemblee komt weliswaar al ln
november bUeen, maar voor Kerstmis
is er een bijzonder korte zittings
periode, zodat een bezoek van
Chroesjtsjow eerder te verwachten
valt in begin volgend jaar, maar dat
hangt ook enigszins af van de reis
naar Bonn die de Russische leider
wil ondernemen.
Washington houdt gaarne nauwge
zet het oog op de Duits-Russische
contacten, hetgeen merkbaar is aan
een zekere terughoudendheid tegen
over de ontmoeting tussen Chroesj
stjow en Erhard.
De huidige aanduiding van een
waarschijnlüke ontmoeting tussen
Johnson en de Russische premier kan
men echter wel opvatten als een
uiting van Washingtons wens om de
Oost-West-ontspanning voort te zet
ten en in de hand te houden.
Amsterdam koopt
kunstwerken
Het gemeentebestuur van Amster
dam heeft besloten ook dit jaar weer
werken van beeldende kunst ten be
hoeve van het gemeentelük bezit aan
te kopen. B. en W. verwachten dat
alle in Amsterdam en de randge
meenten wonende en/of werkende
beeldende kunstenaars hun beste
oude dan wel nieuwe werken zul
len inzenden, waaruit de gemeente
in een keuze kan doen.
Voor de aankoop van schilderijen
een bedrag van f 38.200 beschik
baar gesteld, voor die van aquarel
len, gouaches en pastels f 15.900,
voor tekeningen en grafiek f 17.000
en voor klein-plastiek f 21.200. Er
zijn drie jury's, waarvan mr. E. L. L.
de Wilde voorzitter is.
Octave van Aerschot
onderscheiden
De uit België afkomstige operette
speler en regisseur Octave van Aer
schot is ter gelegenheid van zün
75ste verjaardag, op 29 september be
noemd tot ridder in de Kroonorde
van België.
De versierselen van deze onderschei
ding zün hem vanmorgen in het
consulaat-generaal van België in
Rotterdam uitgereikt.
Octave van Aerschot vestigde zich
i de eerste wereldoorlog in ons
land. Hü heeft jarenlang een eigen
gezelschap gehad en veel operettes
ns land opgevoerd. Thans regis
seert hü nog het amateurgezei«"hap
..Het Rotterdams Operette Ge-,
zeischap".
