Steeds betere verhouding
Oostenrijkers - Tsjechen
kunst
Maar „stadsgesprek"
in Praag werd min
of meer mislukking
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 29 september 1964
Vierde blacl no. 31377
(Van onze Weense correspondent)
Sinds enkele maanden worden er pogingen in het werk gesteld de betrek
kingen tossen Tsjecho-Slowakije en Oostenrijk via de moderne communi
catie-middelen te verbeteren. Het begon met een gezamenlijk televisiepro
gramma in het Tsjechische stadje Nikolksburg. Hier trad een Oostenrijkse
conferencier op die nog draaglijk Tsjechisch sprak en een aardige sketch
ten beste gaf, daarna volgde een Tsjechische toneelspeelster die hetzelfde
niet minder verdienstelijk in het Duits deed. Paul Hörbiger zong een Tsje
chisch liedje en een bekende Tsjechische tenor Uet een opera-aria horen.
Afwisselend werden Oostenrijkse en Tsjechische volksdansen gedemon
streerd en volksliederen gezongen. Men dronk een glas wijn en de stemming
was prettig.
N.T.B. en sluiting
der Ruteckszaken
(Van onze Weense correspondent)
Ofschoon Godfried Bomans al héél wat van de wereld heeft gezienis
hij nog nooit in Wenen geweest. Toch wijst zijn genealogie langs zijn
moeder in de richting van Oostenrijk. Wat hij als .gebrek in zijn opvoe-
l" beschouwtvult hij nu aan door enkele dagen in de Oostenrijkse
hoofdstad door te brengen, waar zo juist een serie van zijn beste feuile-
tons in vertaling is verschenen.
Hij houdt een lezing uit eigen
werk voor de leden van de Neder
land-Oostenrijk Vereniging alsmede
het Oostenrijkse genootschap
literatuur. Aan zijn muzikali
teit valt weliswaar niet te twijfelen,
r toch heeft hij uitdrukkelijk
verklaard dat hij in de muziekstad
Wenen „geen opera wil bijwonen,
geen concerten, toneel etc. Die zijn
>ok in Nederland. Ik zou graag
wat rondboemelen door straten en
café's en wat mensen zien". Die
ontmoet hij overal. In de
Nederlandse ambassade in de pers
club, waar hij met de meest exo
tische correspondenten praat, waar
hij op z'n tijd piano (Chopin) speelt
en waar hij een journalist 'iit Perzië
op het schaakbord hoopt te „ver
pletteren". Oostenrijkse journalisten
hebben contact met hem opgenomen,
zodat eruitvoerige interviews ver
schijnen. De radio gaf een uitvoerig
verslag in het journaal en op za
terdag de beste televisie-avond
zal hij op de televisiebuizen ver
schijnen in gesprek met de meest
bekende Oostenrijkse conferencier.
Het bezoek kan niet lang duren, om
dat Bomans op 5 oktober in ons
land aanwezig wil zijn bij de pre
mière van zijn opera.
Advertentie
Geef uw lievelingsvogel het beate: (Sluis verpakte vogelvoedere!
Leden van Raad
voor de Kunst
Als leden voor de Raad voor de
Kunst zijn benoemd: in de afd. Al
gemene Zaken: prof. dr. C. Stuive
ling te Hilversum, Th. B. M. van
Eupen te Aoht en dr. J. A. de Ko
ning te Utrecht. In de afdeling
Beeldende Kunsten en Bouwkunst:
A. Volten te Amsterdam, H. de Vos, I
te Rotterdam: Kho Liang Ie te Am
sterdam; B. Premsela te Amsterdam.
C. H. de Bever te Eindhoven, drs. R.
W. D. Oxenaar te Arnhem en prof.
A. A. J. Troost te Nuenen. In de af
deling Filmkunst: Th. van Haren
Noman te Amsterdam: W. F. G.
Gerdes te Laren (N.-H.) en dr. H.
Visscher te Heemstede. In de afde
ling letteren: D. Frenkel Frank te
Amsterdam, H. A. Gomperts te Am
sterdam; mevrouw H. van Lelyveld-
Haasse te Amsterdam en prof. dr.
L. Brummel te 's-Gravenhage. In de
afdeling muziek: J. Geraedts te
ravenhage, O. van Hemel te
Hilversum, J. Reuland te Almelo en
L. Bonebakker te Hengelo. In
de afdeling Opera en Danskunst: J.
Duiveman te Bussum; mevrouw H.
de Vries-Snoek te Amsterdam, H.
Kox te Apeldoorn en E. P. Smit te
Amsterdam. In de afdeling Toneel:
an Paridon te Amsterdam, W.
Bary te Tilburg en D. J. A. Geluk te
Haarlem.
Rubinstein contra
moderne muziek
De Amerikaanse concertpianist
Arthur Rubenstein, die op het ogen
blik een tournee maakt door Rus
land, heeft verklaard een hekel te
hebben aan elektronische en andere
soorten moderne muziek.
„De avant-gardetrucjes zUn even
oud als de maniertjes van sommige
ici aan het eind van de vorige
t, die het haar tot hun schou
ders lieten groeien en een heel arse
naal van goedkope effecten gebruik
ten, om in het gevlei te komen bij
weinig eisend publiek", zo zei
Rubinstein.
Zjjn landgenoot, de pianist van
Cliiburn, vond hij een fris, jong en
oprecht kunstenaar, die een groot
musicus belooft te worden als hij
opgewassen is tegen de weelde van
zijn vroege successen en hij hard
werkt.
„Ik ben echter bang voor de Rus
sische pianist Sviatoslaw Richter",
aldus Rubinstein, „Deze ongetwijfeld
zeer grote kunstenaar is mijn tegen
hanger. Vaak onderwerpt hij het
werk dat hU uitvoert aan zijn eigen
opvattingen en mijn enige doel is zo
veel mogelijk de opvattingen van de
componist te tonen".
Concert Piet v. Egmond
- Christiaan Bor
Een uniek concert zal plaatsvinden
onder auspiciën van het „Comité
Kerkconcerten" in de Evangelisch
Lutherse Kerk te Den Haag op dins
dag 6 oktober a.s. De bekende orga
nist van Amsterdams Concertgebouw
Piet van Egmond zal dan een concert
geven met medewerking van de 14-
jarige violist Christian Bor
uit Amsterdam.
Christian Bor is de jongste uit een
gezin met 5 kinderen. Alle kinderen
speelden viool, vanwie de oudste
Dick en de jongste Christian de
meest begaafden zijn. Dick (19) is in
het bezit van zijn solistendiploma en
geeft vele concerten in Duitsland,
waar hij zich tijdelijk gevestigd heeft.
Beide broers begonnen reeds op 5-
jarige leeftijd met hun vioolstudie:
hun prestaties zijn verbluffend. Eni
ge jaren geleden speelden zij voor
de beroemde violisten Jehudi Menu-
hin, David Oistrach, Arthur Gru-
miaux en Isac Stern die zich allen
zeer enthousiast over hun capacitei
ten toonden.
De 14-jarige Christian leerling
van Herman Krebbers heeft in
Amsterdam reeds enige concerten ge
geven met Piet van Egmond en Feike
Asma terwijl hij in december met
orkest zal spelen in het Concertge
bouw te Amsterdam.
Het programma bevat werken van:
Bach, Handel, Mozart, Mendelssohn,
Reger. Naast orgelbegeleiding zal
Piet van Egmond enige orgelsoll ten
gehore brengen met als slot een im
provisatie.
Gouden jubileum
Stephen Jansen
Ter gelegenheid van het feit dat
de dirigent Stephen Jansen zich vijf
tig jaar geleden in Amsterdam als
toonkunstenaar vestigde, zal op vrij
dag 6 november in de N.H. Kerk te
IJmuiden een jubileumconcert wor
den gegeven.
Aan dit concert werken de vier ko
ren mee die door de heer Jansen nu
nog worden gedirigeerd. Het zijn het
Beverwyks Gemengd Koor „Zang en
Vriendschap", het Christelijk Man
nenkoor „IJmuiden", de Gem. Zang-
eniging „Koorstudie Polyhymnia"
uit Amsterdam en de Chr. Gem.
Zangvereniging „Hosanna in Excel -
sis" uit Oostzaan. Soliste is de so
praan Corry Bijster. Voor de bege
leiding zorgt de organist Adriaan
Verschoor en de pianist Lou Ter
voort
Toch een stap in
de goede richting
Ofschoon het gebodene aan beide
kanten geen hoog niveau vertoonde
en alles binnen de grenzen van het
lichte amusement bleef, was het toch
na zoveel jaar eindelijk gelukt om
op de t.v.-buizen een gezamenlijk
programma uit te zenden dat door
zijn menselijkheid, hartelijkheid en
bescheidenheid opvieL
Daar men dit eerste contact wil
de verdiepen werd onlangs in het
Wallenstein-paleis van Praag een zo
genaamd „tv- stadsgesprek" gehou
den waaraan ongeveer twintig
Tsjechische journalisten, politici,
kunstenaars en geleerden en eer zo
veel Oostenrijkers deelnamen. Der
gelijke stadsgesprekken zijn in Oos
tenrijk traditie. Ze stellen aanhan
gers van de meest uiteenlopende
richtingen en partijen in de gelegen
heid hun mening te zeggen over ac
tuele problemen, waarbij ze tevens
allerlei vragen kunnen stellen. In
Tsjecho Slowakije is zo iets nog niet
ingevoerd, wat wel begrijpelijk is
voor een communistisch geregeerd
land. Dit is wellicht de reden waar-
ECHT WAAR, HET STAAT IN
Hadden de ftlegaTe strijders
van Putten door moediger te
zijn 640 mensen van de dood
kunnen redden?
De beroemdste motorfiets ter
wereld, de Harley Davidson
leeft nog altijd.
Toxi, Duits symbool van de
Amerikaans-Duitse verbroede
ring na de oorlog, trouwde met
een Nigeriaan, die zelf niet
weet, hoe oud hij is.
Hoeveel kosten de peper
dure Rolls Royces, waarin de
ambassadeurs van Ghana
rijden, u, Nederlander, per
soonlijk?
Is DMSO Inderdaad het
grootste wondergeneesmiddel
aller tijden?
Een ridder kreeg van zes nozems
een pak slaag - en van Panorama
de grote zilveren medaille met
oorkonde voor ridderlijkheid.
zo boeiend is nu
PANORAMA
En er staat natuurlijk nog veel
meer in het deze week verschij
nende nummer van Panorama.
Abonneer u voor slechts 40
cent per week door een brief
kaart met uw naam en adres te
zenden aan
PANORAMA
POSTBUS 1
HAARLEM
dan krijgt u de eerstvolgende
drie nummers cadeau!
v-J
om dit gesprek van anderhalf uur
eigenlijk een teleurstelling is gewor
den.
Concrete punten
Men wilde over de vraag discus
siëren hoe de wederzijdse betrek
kingen tussen de twee nabuursta-
ten konden worden verbeterd. Di
recte vragen werden echter alleen
door Oostenrijkers gesteld en zij we
zen ook op concrete punten waar
verbetering mogelijk was. Maar de
Tsjechische deelnemers beperkten
zich tot het beantwoorden van de
vragen en deden eigenlijk geen voor
stellen. De tv-kijker had het gevoel,
dat zij zich hun moeilijke positie
bewust waren en daarom opzettelijk
een defensieve houding aannamen.
Het hoofdbestuur van de Ned.
Toonkunstenaarsbond heeft, naar
aanleiding van het sluiten van een
aantal Rutecks-zaken een telegram
gezonden aan de heer Zwolsman
waarin het zegt dat de bond rekent
op stipte nakoming van het con
tract dat EMS-Continental met de
musici heeft gesloten.
Het hoofdbestuur heeft voorts een
telegram gericht tot de minister van
Sociale Zaken waarin het de be
windsman verzoekt maatregelen te
nemen ter bescherming van de Ne
derlandse musici nu him arbeidster
rein door de sluiting van Rutecks
zaken steeds meer inkrimpt. Ge
doeld wordt in de eerste plaats op
het beperken van de afgifte van
werkvergunningen aan buitenlandse
orkesten.
Onbekende
Rubens te
Berlijn
Een Westberlijner blijkt in het be
zit te zijn van een in 1598 door Ru
bens gemaakt schilderij, dat „De
bruiloft van Maria en Jozef" voor
stelt. De eigenaar, die onbekend
wenst te blijven, heeft zich bereid
verklaard het schilderij te verkopen
aan het gemeentebestuur van de
Westduitse stad Siegen, waar Rubens
werd geboren, „Maar niet voor een
appel cn een ei", zo zei hij
Indien het schilderij authentiek
ls, zou het doek het tweede, vroegst
bekende werk van de beroemde mees
ter zijn. Het is gesigneerd met „P.
P. Rubens, 1598", toen Rubens 21 jaar
was. Het andere doek is een zelf
portret uit 1597 toen de schilder
zich in Italië bevond, voordat hij in
het St.-Lucas Gilde van Antwerpen
werd opgenomen.
Op twee punten waren alle deel
nemers het gloeiend eens met elkaar:
de betrekkingen waren nog een jaar
geleden slecht, ze worden nu lang
zamerhand beter en ze dienen in de
toekomst nog beter te worden. Ver
volgens deden alle twee groepen be
wust afstand van alle pogingen om
elkaar te „bekeren".
In hun concrete suggesties wezen
de Oostenrijkers er op dat het vreem
delingenverkeer van Oostenrijk naar
Tsjecho-Slowakije is toegenomen en
dat de Oostenrijkers vrijwel geen
moeilijkheden ondervinden. Maar de
regering in Praag zou haar eigen
staatsburgers veel meer in de ge
legenheid moeten stellen Oostenrijk
te bezoeken. Een Oostenrijkse afge
vaardigde, die al meer dan veertig
jaar aan de Tsjechische grens woont
en die aan de overkant veel familie
heeft, illustreerde dit door er op te
wijzen dat Tsjechen voor een pas
poort 1000 kronen moeten betalen.
Van Tsjechische kant werd hierop
geantwoord dat de Oostenrijkse af
gevaardigde niet goed geïnformeerd
was. Verdere discussie bleek onmo
gelijk.
Schadevergoeding
Ook andere mogelijkheden tot sa
menwerking en menselijke contacten
kwamen ter sprake zoals uitbreiding
van de wederzijdse handel, uitwisse
ling van studenten en ongehinder
de verkoop van dagbladen, tijdschrif
ten en boeken, maar de Praagse
deelnemers gingen hierop niet na
der in. Herhaaldelijk drongen de
Oostenrijkers er op aan, dat de re
gering in Praag voor het genaaste of
geblokkeerde vermogen van Oosten-
Mikgail Swetlow
61 jaar overleden
De Sowjetrussische dichter en
schrijver van toneelstukken Mikgail
Swetlow is gisteren, in de leeftijd van
61 jaar, aan kanker overleden. Swet
low heeft gedichten van Tsjechoslo-
waakse, Poolse, Bulgaarse en Franse
dichters in het Russisch vertaald.
„De stad van Rembrandt"
zo mogen wij Leiden gevoegelijk
toch wel noemen? kan op een
aantal gerenommeerde tekenaars
bogen, die om beurten in het
openbaar blijk geven van hun
kunnen.
Thans stelt Frans Pieck, die
zijn atelier in Noordwijk heeft,
een aantal van zijn al of niet
rijkers een redelijke schadevergoe
ding zal geven, zoals de regeringen
in Boedapest, Sofia, Boekarest en
Belgrado hebben gedaan. De Tjechi-
sche deelnemers antwoordden, dat
onderhandelingen hierover reeds aan
de gang zijn, maar dat zij geheim
moeten blijven.
Dit alles werd met een strak ge
zicht gezegd zonder een vleug van
vriendelijkheid of een glimlach.
Daarentegen gedroegen de Oosten
rijkers zich ongedwongen.
Over het geheel genomen was dit
eerste tv-stadsgesprek een misluk
king, maar het feit dat er een ont
moeting tussen vooraanstaande
mensen plaats had, is al een stap
in de goede richting. Het is duide
lijk gebleken dat men bij komende
discussies een aantal thema's radi
caal moet uitschakelen, bijvoorbeeld
over de Tsjechische geschiedenis on-
de de Oostenrijkse monarchie en on
der het Hitler-regime.
gekleurde tekeningen ten
toon in de gezellige Taveerne
Tastevin aan de Beestenmarkt
14, o.a. uit de directe omgeving
van Leiden (Katwijk. Noordwijk
Noord wij kei hout enz.) en uit
foego-Slavië (Serajewo, Du-
brownik), alsmede enige protret-
ten, o.a. van mohammedanen. Zij
zijn meestal vlot gedaan, alhoe
wel wij het portretgenre minder
kunnen waarderen.
Hierboven een aardige im
pressie uit Noordwijk, waaruit
blijkt, dat Frans Pieck mogelijk
heden bezit, welke aandacht voor
zijn verdere groei rechtvaardi
gen.
Haarlem-Salzburg
wisselen cultuur
Vandaag opent in Salzburg de wet
houder van Onderwijs en Kunstzaken
ha Haarlem, de heer D. J. A. Geluk,
de „Haarlemmer Kulturtage-Salzburg
1964". Deze acht dagen ln beslag ne
mende kunstmanifestatie wordt ge
houden in het kader van een ln 1963
begonnen culturele uitwisseling tus
sen Haarlem en Salzburg.
Het programma omvat een expo
sitie van werken van Herman Kruy-
der, twee orgelconcerten van de
stadsorganist Albert de Klerk, waar
van één met medewerking van de alt
Aafje He ij nis, voorts dagelijkse caril
lonbespelingen op een rijdende bei
aard door de stadsbeiaardier Arie Pe
ters en een voorstelling van de film
..Fanfare" van Bert Haanstra als
mede van een aantal korte films van
Van der Horst, Frans Dupont, Hat-
tum Hoving en Haanstra.
De Haarlemse bloemenmeisjes zul
len eveneens enige dagen de gast zijn
van het Salzburgse stadsbestuur. Op
6 oktober wordt besloten met een
concert van het Mozarteum - Orkest
onder leiding van Henri Arends met
Sas Bunge als solist in Henkemans
„Concert voor piano en orkest.
Veiling collectie
Spencer-Churchill
Gisteren is in Londen de kunstcol
lectie onder de hamer gekomen van
wijlen captain E. G. Spencer-Chur-
chill, een neef van sir Winston die op
24 juni van dit jaar overleed, in de
ouderdom van 88 jaar. Het is de be
langrijkste Engelse kunstcollectie ooit
geveild.
De eerste dag werd meubilair ge
veild, met een opbrengst van 46.489
pond. Vandaag en morgen wordt deze
veiling voortgezet en op een latere
datum komen 500 oude meesters en
andere werken aan bod.
Bijna alles wat in het huis van de
overledene te North wick Park stond
wordt verkocht. Het venduhuis Chris-
tie verwacht een totaalopbrengst van
tussen de een en twee miljoen pond
sterling.
Finse expositie in Delft
De ambassadeur van Finland in
ons land, de heer Digurd Numers,
heelt gistermiddag in het gebouw
voor bouwkunde der Technische
Hogeschool in Delft een aan zyn
land gewijde expositie van het Delfts
bouwkundig studentengezelschap
„Stylos" geopend. De tentoonstelling
is samengesteld door studenten die
in de afgelopen zomer een excursie
naar Finland hebben gemaakt. Zij
bestaat uit schetsen, architectonische
tekeningen en foto's.
Te Lage Vuursche zijn giste
ren de „Nipkow-schijven" van
de stichting „Prijs van de tv-kri-
tiek" uitgereikt aan Kees van
Langeraad van de NCRV en aan
de KRO-televisierubriek Brand
punt. Nico van Vliet, die voor
herhalingsoefeningen onder de
wapenen is, complimenteert
Kees van Langeraad.
Nieuwe uitgaven
De aanslag op Hitier, doo*
Paul Berben, uitg. Nederland's Boek
huis, Tilburg Deze zomer was
het twintig jaar geleden, dat de ko
lonel van het Duitse leger Claus
graaf Schenk von Stauffenberg door
een bomaanslag in Hitiers hoofd
kwartier het Duitse volk en de we
reld van de tiran poogde te verlossen.
De aanslag mislukte en Hitier werd
slechts licht gewond. De gevolgen wa
ren voor de samenzweerders cata
strofaal: de meesten werden gegre
pen en, ten dele na zware mishan
deling, geëxecuteerd, terwyl hun fa
milieleden in de gevangenissen van
de Gestapo werden geworpen. He
laas, de opstand tegen de onderwereld
van de nazi's had gefaald, maar
hij was daarom nog niet zinloos ge
weest. HU leverde namely k het be-
wUs, dat een grote groep Duitsers,
onder wie tal van hoge officieren,
vakbondsleiders, diplomaten, ambte
naren en bekende figuren uit de
christelUke kerken, bereid was ge
weest hun leven op het spel te zetten
om de tirannie uit de weg te ruimen
Ook als men geneigd is de beteke
nis van dit verzet niet te overschat
ten is het nuttig kennis te nemen
van wat deze Duitsers bewoog. Het
boek van Berben (uit het Frans
vertaald, de schrijver is een Belgi
sche generaal) rekent af met tal
van misverstanden. Menigeen heeft
zich bUv. afgevraagd waarom deze
aanslag niet veel eerder heeft plaats
gevonden, maar daarby vergeet men,
dat Hitier vaak elders vertoefde en
uiterst moeilUk bereikbaar was. Ook
het verkrijgen en vervoeren van de
nodige springstoffen was buitenge
woon moeilyk, vooral omdat de fa*
natieke aanhangers van de „Füh-
rer" in party en regering niet stil
zaten. Zonder overdryving vertelt
Berben over de moeiiykheden, waar
mee de verzetsorganisatie te maken
had. De auteur maakte een diep
gaande studie van de documenten
en rondde zUn onderzoek af met
vele persoonlijke contacten met de
overlevenden. Een boeiend en vaak
fascinerend werk, dat een objectieve
beschrijving geeft van een belang
wekkende episode uit de Duitse oor
logsgeschiedenis.
Wie zich verder wil verdiepen in
de feiten en achtergronden van d«
aanslag op het leven van de nazi
tiran leze „20 juli 1944", een ge-
illustreerde uitgave van de „Bundes-
zentrale für politische Bildung" in
Bonn. Dit boek, waarvan een vyfde,
nog verbeterde uitgave is versche
nen, geeft een duidelyk overzicht
van de verschillende verzetshaarden
in nazi-Duitsland (socialisten, mili
tairen, kerkelUke oppositie, de „Goer-
delerkreis" de „Kreisauer Kreis", de
„Freiburger Kreis", de bydrage van
de vrouwen en die van de studerende
jeugd), gevolgd door hoofdstukken
over plannen en voorbereidende ac
ties voor de 20-ste Juli, de aanslag
zelf, de vervolging, procesvoering en
terechtstellingen en tenslotte twee
hoofdstukken resp. over de geest van
het verzet (levensbeschryvingen, aan
tekeningen en afscheidsbrieven) en
over het vraagstuk „Widerstands-
recht und Widerstandspflicht" (recht
en plicht tot verzet), een kwestie, die
voor de Nederlanders reeds in de zes
tiende eeuw geen probleem meer was
maar waarmee de Duitsers zich pas
in deze tyd in haar volle omvang
zagen geconfronteerd en waarin zy
te laat en in te geringen getale
een Juist standpunt hebben ingeno
men. Interessant zUn ae vyfl'v na-
gina's foto's van 130 verzetsfi ;en
uit 1944, met een korte besch .ng
van hun lot en leven.
DIEFSTAL Til l
MUSEUM TE PA VIA
Een kostbare Romeins-Longobar-
dische yzeren vouwstoel met gouden
en zilveren versieringen is uit een
museum in Pavia gestolen. De stoel
is het enige volledige exemplaar van
zUn soort. HU werd 15 jaar geleden
in een rivier by Pavia gevonden.
Advertentie
Geef OW lievellngevogel het beste: Oluls verpakte vogelvoedere!
