LEIDSCH DAGBLAD AMERIKA ONGERUST OVER CYPRUS „Alles geheim... Stel aflossing uit tot over een maand adviseert Athene Stakende zeelieden zagen schip wegvaren TV NOORDZEE Opgericht I maart 1860 ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1964 No. 31351 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 10.05 pef kwartaal, f. 3.35 per maand, f. 0.78 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Zowel Griekenland als Amerika hebben zich in de kwestie van de geweigerde aflossing van Turkse soldaten op Cyprus aan de zijde van Ankara geplaatst of althans doen blijken, dat een com promis noodzakelijk is. Athene heeft er bij de Grieks-Cyprische autoriteiten op aangedrongen, dat de aflossing dient te geschieden op de daarvoor in het verdrag van Zürich aangegeven tijdstippen. Als tussenoplossing adviseert Athene de aflossing niet maandag a.s. maar een maand later te doen geschieden. Mogelijk onder de indruk van een massale betoging voor de Amerikaanse ambassade in Ankara heeft het ministerie van Bui tenlandse Zaken in Washington gisteren officieel uiting gegeven aan zijn ongerustheid over de weigering van Makarios een deel van de Turkse troepen te laten aflossen. V.N. zitten met een lege geldkist Ook Washington staat op het stand punt, dat de Turken het recht op af lossing bezitten ingevolge de over eenkomsten van Zürich. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken houdt de toe stand op Cyprus nauwlettend in het oog. „Dit nieuwe geschil zou kunnen leiden tot hervatting der vijandelijk heden en het is belangrijk dat dit niet gebeurt". Amerika heeft de eenzijdige opzegging van de akkoorden van Zü rich door president Makarios nimmer aanvaard. De Turkse regering, welke een voor stel van Dean Acheson betreffende de Cyprische kwestie heeft verwor pen, wacht thans op het definitieve 4ntwoord van de Verenigde Staten, zo schrijft het T irkse blad „Milliyet". Volgens het blad zullen de bespre kingen in Genève worden afgebroken en zal de Turkse vertegenwoordiger, prof. Nihat Erim, opdracht krijgen naar Turkije terug te keren „als de Verenigde Staten er niet in slagen Griekenland te doen instemmen met verdelen van Cyprus zonder dat de Turkse Cyprioten hun rechten ver liezen". „Milliyet" schrijft voorts van be voegde zijde te hebben vernomen, dat Turkije vastbesloten is zijn betrek kingen met de Verenigde Staten te herzien als deze gaan overhellen naar het Griekse standpunt in de kwestie- Cyprus. „De Turkse autoriteiten zijn begonnen met het opstellen van een rapport betreffende de faciliteiten Blokkade duurt voort De Cyprische regering heeft de lei- ders der Turkse Cyprioten voorge- steld de economische blokkade der j Turks-Cyprische gemeenschap op te heffen, indien zij o.m. instemmen met vrijheid van beweging voor de Griekse Cyprioten in het Turks-Cy- I prische gebied. Dit voorstel is door II een Turks-Cyprische vertegenwoor diger in een onderhoud met Galo Plaza Lasso, de vertegenwoordiger op /l Cyprus van secretaris-generaal Oe w Thant, en de opperbevelhebber der jj V.N.-vredesmacht generaal Thimaja, verworpen. „Het gaat niet aan om een zaak van menselijkheid het voorwerp te maken van een politieke regeling", aldus de Turks-Cyprische vertegen woordiger. Hij voegde hieraan toe: „De Turkse Cyprioten zün bereid de WEERBERICHT door hen beheerste weg tussen Ky- renia en Nicosia weer open te stellen, mits Turkse geüniformeerde politie mannen daar hetzelfde recht van toezicht en inspectie krijgen, dat door Grieks-Cyprische politie wordt uitge oefend op onder regeringscontrole staande wegen". Een V.N.-woordvoerder heeft naar aanleiding hiervan verklaard dat de Turkse Cyprioten reeds eerder een dergelijk tegenvoorstel hebben ge daan, dat evenwel steeds door de Cy prische regering is verworpen. Deze gaat er namelijk van uit dat er op het eiland maar één wettige politie macht bestaat en wel de Grieks- Cyprische. Tekort aan middelen De secretaris-generaal der Verenig de Naties heeft de Veiligheidsraad in een rapport ervan op de hoogte ge steld, dat het vredesleger van de vol kerenorganisatie op Cyprus met een lege geldkist werkt. De geschatte kos ten zijn volgens hem twee miljoen hoger dan het totale bedrag aan vrij- Mislukte aanslag op De Gaulle? Een poging tot aanslag op presi dent De Gaulle is mislukt, omdat een tuinman van de gemeente Tou lon besloot een pot met geraniums met water te besproeien, aldus het onafhankelijke rechtse blad „L'Au- rore". In de pot, die langs de weg stond waar De Gaulle liep. toen hij op 15 augustus een bezoek aan Tou lon bracht, bleek een kneedbom met ontstekingsapparaat te zijn verbor gen. Omdat de tuinman de bloemen water gaf waardoor de detonatie vochtig werd kon de bom niet ont ploffen. Gisteren bleek het ontste kingsmechanisme weer gedraagd te zijn, want de pot vloog de lucht in aldus L'Aurore. Griekenland klaagt over schending luchtruim Drie Turkse vliegtuigen heb ben gisteren laag over de Dode- kanesos gevlogen en foto's ge maakt van havens en vliegvelden op de eilanden Rhodos, Symi, Kos, Kalymnos en Leros, zo is in Athene bekendgemaakt. Makarios in Egypte „REM-wet je' na Prinsjesdag in de Tweede Kamer (Van onze Haagse correspondent) De bijzondere Tweede Kamer com missiedie de openbare behandeling van het z.g. anti-R.E.M.-wetje voor bereidt, zal zich dinsdag 8 sept. beraden over de memorie van ant ivoord en de nota van wijzigingen, die de ministers van Justitie en van Buitenlandse Zaken aan de Kamer hebben gezonden. Het is niet uitgesloten, dat op die datum meteen het eindverslag wordt uitgebracht, maar de kans is groter, dat de commissie eerst nog enkele punten wil bespreken met de beide bewindslieden. Er zal naar worden gestreefd een eventueel mondeling overleg nog diezelfde week te doen plaatshebben. Als deze opzet slaagt, zal de Kamer het wetsontwerp direct na Prinsjesdag op woensdag 16 en donderdag 17 september in het open baar behandelen. Verolme Thuis Intussen is de initiatiefnemer tot de REM scheepsbouwer C. Verolme gisteren (onverwacht over Frankfort terugreizende) op Schiphol terugge keerd van zijn 14-daagse reis door Rusland en Scandinavië. Hij gaf daarover echter nauwelijks enig commentaar. „Mijn voorbesprekingen voor de reis zijn nuttig gebleken", zo merkte hy in de aankomsthal op, „Maar ik kan mij er thans niet verder over uitlaten. Ik moet mij eerst hier gaan oriënteren". Gevraagd of het gerucht waar was, dat hij zich in de politiek zou gaan begeven, indien de regering de tv- uitzendingen van de REM onmoge lijk zou maken, beaamde hij eerst, dat hij dit slechts uit scherts had gezegd, doch kwam hierop een mi nuut later terug, toen hij buiten op zijn auto stond te wachten: „Ik weet het nog niet. Er zijn veel dingen, die me niet bevallen. Over een week of zo wil ik graag weer eens samen met de pers spre- Zonni: g, maar koel Blijkens het weeroverzicht, dat het KNMI vanochtend om tien verstrek te, zal het hogedrukgebied, dat op weg is van Ierland naar ons land, te laat komen om ons nog een prettig Warm weekeinde aan het einde van de zomre te bezorgen. Er zullen wel flinke zonnige perioden voorkomen, en de kans op een bui is niet groot, maar de temperatuur wordt nog iets lager. 30 AUGUSTUS Zon op: 05.48; onder: 19.32; Maan op: 22.59; onder: 14.29. Hoogwater in Katwijk: 7.52 en 20.19 laagwater: 3.35 en 15.50 uur. 31 AUGUSTUS Zonop: 05.50 uur; onder: 19.30 uur; Maan op: 23.43; onder: 15.47 urn-. Hoogwater in Katwijk: 8.53 en 21.28 laagwater: 4.26 en 16.48 uur. STRANDVERWACT NG Kleine depressie trekt over de Noordzee naar Denemarken weg. Morgen overwegend droog met flinke opklaringen, maar nog 'n vrij krach tige wind tussen west en noord. In de middag 18 19 graden, zeewater 18 graden. Vooruitzichten: Een hoge drukge- bied bij Ierland versterkt zich lang zaam naar de Noordzee met stabieler, maar wel fris strandweer. dent Makarios, vergezeld door zijn sadeur in Nicosia, Loetfi, gisteravond op het vliegveld van Alexandrië is aangekomen. Hij werd hier verwel komd door president Nasser, eerste vice-president maarschalk Amer, die tevens plaatsvervangend opperbevel hebber der Egyptische strijdkrachten is, andere ministers en nog een aan tal Egyptische burgerlijke en militaire Voor zijn vertrek uit Nicosia had Makarios over president Nasser als een „grote en betrouwbare vriend van Cyprus" gesproken. „Mijn bezoek aan Egypte zal het mogelijk maken te be raadslagen over nog nauwere Egyp- tisch-Cyprische samenwerking, ten einde op meer afdoende wijze het hoofd te kunnen bieden aan de geva ren, waardoor het gebied van Cyprus wordt bedreigd", aldus de Cprische president. Groninger vrij na 2Vi jaar in Oostduitse gevangenis 99 De deelnemers aan de tweede Nederlandse Himalaja-expeditie zijn gisteren van Schiphol naar Nepal vertrokken om daar de 7100 meter hoge Himlung Himal te beklimmen. Burgemeester De Ranitz van Utrecht deed de ploeg uitgeleide. UDES ZWIJGT ALS HET GRAF (Van onze Haagse correspondent) „Geheimhouding! Alles geheim!" Een magere, rossig-blonde jonge man leunt met een van nervositeit vertrokken gezicht achterover uit het half-geopende raam van het douane- en marechausseekantoortje op het station Oldenzaal. Harbert Udes, 27 jaar oud en Groninger van geboorte in 1962 in Oost-Duitsland veroordeeld tot 6Vz jaar tuchthuis is na 2Vz jaar van deze straf te heb ben uitgezeten vrijgelaten en giste ren op Nederlandse bodem terugge keerd. Zijn vader, een buurman en één journalist staan op hem te wachten, benieuwd naar zijn verha len. Maar Harbert Udes, volgens zijn vader zichtbaar vermagerd in de gevangenschap, kent op alle vra gen maar één antword: „Geheim houding! Alles geheim!". Bij de grote amnestiegolf van woensdag men spreekt van 1000 a 1200 vrijlatingen bevond zich voorzover thans bekend, één Neder lander: Harbert Udes, wiens ouders nu in Eext, Drente, wonen. Udes studeerde sedert 1959 aan de Vrije Universiteit van Berlijn voor veearts. Naar verluidt, omdat hij daar ge makkelijker een beurs kon krijgen dan in eigen land. De Westduitse autoriteiten schonken hem maande lijks een bedrag van Dm 250. Harbert hield zich echter niet aan de studie alleen. Hij raakte betrok ken bij een studentenorganisatie die met behulp van vervalste paspoorten jonge mensen uit Oost-Berlijn naar het Westen liet vluchten. In totaal heeft hij aan de vlucht van twintig Oostduitsers meegewerkt. Vroeg in i uwe jaar yan jgg2 g^ter gjng mis. Hoe en wat, dat wil hij nog steeds niet zeggen. Zeker is dat hij na zijn laatste verlof thuis van Kerstmis '61 tot nieuwjaar met zijn verloofde Use Wetzèl, een meisje dat hij volgens zijn vader, ook uit Oost-Duitsland zou hebben ge smokkeld, naar Berlijn terugreisde en vrijwel onmiddellijk daarna ver dween. Harbert was nergens meer te vin den. Zijn vader zocht dagenlang ver geefs in Berlijn. Hij vernam taal noch teken. Pas op 10 maart ontving hy thuis een telegram van een Ber- lijnse studentenorganisatie, waarin werd meegedeeld dat Harbert ver moedelijk gevangen was genomen. Dat bleek maar al te waar te zijn. Het volgende bericht hield de mede deling in, dat Harbert Udes sedert 4 maart vast zat in de Oostbcrlijnse gevangenis van Brandenburg. Zeven maanden later volgde het proces. Op een eis van acht jaar gevangenisstraf werd de jonge Groninger veroordeeld tot 6Vi jaar tuchthuis, met aftrek van het voorarrest. Ver weg op Harbert Udes. Zelfs zijn vader mocht pas na een kwartier bij hem. Langs een achterommetje wer dhij het sta tion uit geloodst. Veel later kregen wij gelegenheid hem een kopje koffie aan te bieden. „Heerlijk, mijn eerste kopje koffie in vrijheid". Maar dat was alles, wat hij wilde loslaten. „Beter dan de koffie in Oost-Duits land?" „Daar laat ik me niet over uit!" „Heeft men U daar goed behan deld?" „Dat kan ik niet zeggen". „Woensdag was U vrij. Donderdag HARBERT UDES vertrok U uit Berlijn. Kunt U zeggen, wat U intussen hebt gedaan? „Neen". Harbert Udes ging de vrijheid in met strikte consignes mogelijk nog onderstreept door ambtenaren het Nederlandse consulaat in West- Duitsland. Verraad Maar één volzin kwam nerveus bewegende lippen: „U bent zeer geschikt, maar het spijt my. Al les, wat ik zeg zou nadelig kunnen zijn voor degenen, die daar nog zyn" „Ik kan my niet voorstellen, dat het Oostduitse regime bezwaar zoi kunnen hebben tegen een paar ge- wone inlichtingen", meenden zij. „U vergist zich, waarschijnlijk we ten ze nu al, dat ik hier met U zit te praten". In de stille zonnige koffiekamer doet de gedachte aan „verraad" wat vreemd aan. Maar het is heel mogelijk, dat iemand, die 2% ja een Oostduits tuchthuis doorbracht, reden heeft om uiterst achterdochtig te zijn. Het vermoeden is gewettigd, dat Harbert Udes ook door verraad in Oostduitse handen viel. De heer Udes sr. wilde wel iets ver tellen over zijn bezoeken aan de ge vangenis in Oost-Duitsland. Drie maal was hij er geweest. By de ge sprekken waren steeds twee tolken en de gevangenisdirecteur. Maar zijn zoon kwam snel tussen- Franse kapitein „nam" het niet (Van onze Paryse correspondent) Een niet alledaags incident in de Franse koopvaardijvloot heeft zich voorgedaan in Le Havre. Tussen de gezagvoerder Chariot van het passa giersschip Charles Tellier en een deel van de bemanning was een confilct ontstaan over teveel aan overwerk, waarover speciaal de koks, de koks maats en de barman klaagden, zes tig man in totaal. Dit aantal lijkt veel, maar men moet bedenken dat het schip zo goed als geen lading had te venverken en alleen maar vakantiegangers vervoerde voor een cruise tussen Le Havre, Duinkerken, Antwerpen, Hamburg en terug. De zestig man waren van boord gegaan en hadden aangekondigd uit protest het vertrek van de Charles Tellier met volle uren te zullen op houden. Dat „nam" de kapitein, schipper naast god. niet en hy gaf donderdagmiddag om twee uur pre- op het tijdstip van vertrek be- lan de roerganger om drie maal op de stoomfluit te blazen en bevel aan de matroos op de voorplecht om het anker te hieuwen. Hij voer weg tot verbazing van de zestig man op de wal, die hun schip voor het na kijken hidden. De zestig hadden geen cent op zak. Zy stonden in hun werkkleren en al hun spullen lagen aan boord. In optocht trokken zij naar het kantoor van de scheepvaartmaatschappij, die niet veel anders kon doen dan koks, koksmaats en de barman onder te brengen in plaatselijke hotels. De passagiers aan boord van de Char les Tellier hebben het incident van de vrolijke kant opgenomen. Zij RUSSISCHE KUNSTMAAN De Russen hebben gisteren een kunstmaan van het type Kosmos ge lanceerd, de 44ste in de reeks. De satelliet is uitgerust met instrumen ten voor het onderzoeken van de ruimte. kregen hun natje en droogje in de eerste klas en hebben de hofmees ters geholpen by de bediening. De nacht verliep zonder grote evene menten. Vrijdagochtend vertrokken de zestig man per autocar van Le Havre naar Duinkerken waar de Charles Tellier inmiddels rustig langs de kade gemeerd lag. Maar de commandant was nergens te zien. Hij bleef in zijn hut en was zelfs voor journalisten niet te spreken. Hoe de ontmoeting is verlopen tus sen hem, de koks, de koksmaats en de barman vermeldde de historie niet Er zal over en weer wel een hartig woordje zijn gevallen Voorrangsfout twee doden en twee gewonden Twee personen zijn gisteren om het leven gekomen als gevolg van een autobotsing in de Noordoostpol der: de 52-jarige tuinder K. van der Veen uit Marknesse en de 72-jarige heer J. Groen uit Leeuwarden. De echtgenote van de heer Groen en buurvrouw van de bestuurder de auto de heer Van der Veen, mevr. Pousma-Smit, liepen ernstige "erwondingen op. Het ongeluk gebeurde gistermid- _ag in Markenesse. De auto van de tuinder Van der Veen reed een voor- rangsweg op, waarop juist een per- soneelsbusje naderde. De auto's bot sten op elkaar. De vijf inzittenden van het busje bleven ongedeerd. De heer Van der Veen overleed ter plaatse. De heer Groen is gister avond in het ziekenhuis in Emme- loord aan de gevolgen van de botsing overleden. De twee zwaar gewonden zijn in het ziekenhuis in Emmeloord opgenomen. De heer Van der Veen had geen rybewys. Twee jonge Tsjechen zijn gis teren met een vrachtauto door het ijzeren gordijn" gebroken. Zij ramden met hun wagen een drietal slagbomen waarna zij on gedeerd de laatste meters voor de grens bij Rosshaupt rennende konden afleggen. Een van de vluchtelingen bereikt de veilige bescherming van Westduitse grenswachten. ULBRICHT WIL „DUITSE RAAD" De Oostduitse communistenleidef Walter Ulbricht heeft in een tele gram aan president Novotny van Tsjecho-Slowakye de instelling van een „Duitse Raad" voorgesteld. Deze raad, waarin vertegenwoordigers van „beide Duitslanden" zitting zouden moeten hebben, zou middelen moeten vinden voor de hereniging van Duits- Chinese blokkade tegen Mongolië Rood-China zou de doorvoerhandel naar Mongolië uit Chinese havens hebben geblokkeerd, aldus diploma ten in Moskou, die contacten onder houden met Oelan Bator, de hoofd stad van Mongolië. Mongolië ge legen tussen de Sowjet-Unle en Rood-China heeft zich het onge noegen van de regering in Peking op de hals gehaald door zich achter Chroesjtsjow te scharen in het ideo logische geschil. Mongolië is door de Chinese maatregelen genoodzaakt de langere en duurdere weg over Sibe ria te gebruiken voor zijn overi gens beperkte handel met de rest de wereld. t LEIDEN 4LPUE.N ZOMERPRIJZEN f-Weekblad /Tucj Het enige programmablad met alle programma's. Ook van Doe wat duizenden doen! Neem ook een abonnement.- Schrijf vandaag nog naar: TELEVIZIER - Postbus 2 - Leiden lemvs Uit het Leidsch Dagblad van i 30 Aug. 1864: Donderdag 8 Sept. zal al- i hier uit hc Kamp van Milli- j J gen terugkeeren de 4de com- pagnie veld-artillerie en doortrekken het 4de bataillon l f jagers. - Z.M. de Koning heeft zon- j dag een afscheidsbezoek ge- T bragt aan Z.K.H. den Groot- vorst troonopvolger van Rus- land. Z.K.H. heeft daarop af- scheidsbezoeken afgelegd bij 7 H.H.M.M. den Koning en de Koningin.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 1