Society - schilder in
eigen antieke wereld
kunst
kaLeióoscoop
BONEFAAS SPEELDE EIGEN
FANTASIE MONUMENTAAL
ROMANCE?
ROMANCE
Mr. Frans Dony:
,Het leven is kort"
dus levensgenieter
SLOTCONCERT ORGELSERIE KATWIJK
welke
vrouw
leest
symbool van goede smaak
LEiDSCH DAGBLAD WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1964
ALAKKASTRAAT 147. Het statige witte huis, omlijst door
groen en Italiaanse hekken, ligt als een enclave in de
jagse Indische buurt. Het wekt de suggestie, uit de 18de eeuw
dateren (hoewel het in 1880 gebouwd werd) en zo uit een def-
je Parijse buitenwijk „weggeplukt" te zijn.
Hier woont een meester op vele wapens:: mr. Francois Lucien
arie Dony, die meestal in het nieuws komt in zijn hoedanigheid
voorzitter van de Nederlandse Ski Vereniging.
Maar ik moest steeds terug naar
de nuchtere werkelijkheid, want zon
der een strenge systematiek en een
zo groot mogelijke nauwkeurigheid
maak je zo'n boekje niet.
Zeker niet voor de Nederlandse
markt. Want hoe kleiner het land
hoe groter de afgunst."
Fundamenten
kasteel Zeelst
blootgelegd
(NB) zijn de fundamen-
fd van het in de vorige
pte kasteel van Zeelst.
n Oudheidkundig
te Amersfoort is
van de vondsten op de hoogte ge
steld.
Het werk wordt uitgev-oerd door
amateur-archeologen, die hiervoor
toestemming hebben gekregen van
de Rijksdienst.
Het kasteel of hooghuis stamde
waarschijnijk uit de 16de eeuw. Het
is omstreeks 1840 gesloopt. De gracht
van het slot was pas na de oorlog
in 1945 gedicht met het puin van
de tijdens de bevrijding verwoeste
verenigingsgebouw van Zeelst.
Is protretschilder is hij in krin-
de Haagse society een ge-
n, omdat zijn doeken nooit
likt" zijn, maar altijd allure heb-
Onlangs stelde hij een goed
ocumenteerde pocket-encyclo-
fedle over internationaal antiek
grien, die thans in het Frans ver-
Id wordt. („Een gids voor ver
liefhebbers".)
midden van oude meesters en
lins (welke bezoeker zou niet on-
de indruk komen van dit geheel
ek ingerichte huis?) lijkt hij op
eerste oog „de diplomaat thuis".
J onberispelijk gekleed en be-
gt zich makkelijk: hij bedient
monocle aan zwarte draad als
natuurlijk instrument, dat ge-
bij hem hoort- en hij is een
jant
Een „snob"
i deze levensgenieter 60 jaar
Ijn vader was Consul-generaal
België. De jonge Frans voelde
al vroeg aangetrokken tot de
llderkunst een liefde, die hij
zijn rechtenstudie te Leuven en
negen eerst weer op de Haagse
demie (en later op het Hoger
iituut te Antwerpen) kon opvat
laar sommigen vragen: is hij
„snob"?
eens naar dat huis van hem,
rmede hij bezoekers eigen arm-
gheid wil laten beseffen. Natuur-
men een dergelijk man
Den Haag vinden
ij haalt er de schouders over op.
dat gezeur over zijn monocle
iresseert hem al evenmin.
skiën heeft me op het idee ge-
cht. Een leesbril in je zak breekt
val gemakkelijker dan een
el glas."
feite interesseert hem op dit on-
naanse maar één ding: hij wil
en van iedere dag iets maken,
dit betekent voor hem, dat hü
zijn verschillende rollen als
ilder, skiër, schrijver en antiek-
ert steeds weer met volle teu-
n bedoeling der dingen in-
oals hü de longen ook open zet
dat kan hü als verstokt niet-ro-
- wanneer hü dagelüks op de
terwillc van de conditie naar
eveningen koerst en de auto thuis
wanneer hij
„Je moet van iedere situatie
ook de minder aangename het
te zien te maken. Als het regent,
k ik niet: nu kan ik niet naar
maar constateer b.v. bü mü-
dat het gras zo prachtig glanst."
Verliefd op antiek
Ik vergaar reeds antiek vanaf
n studentenrijd. Ik ben er nu
maal verliefd op. Ik heb zo-
anderen dit ook doen een
koopdagboek bygehouden en
vind je de meest ongelooflüke
ocht."
in. Gewoon
krats
blauwe ogen
lichten fel op,
het woord
rzamelaar" valt.
(j voelt dit by na als een verwyt:
mis de bezitsdrift om niet het
ird hebzucht te gebruiken. Het
ek moet een dienende functie
mag nooit een opeensta
ng worden van curiosa. Om kas-
met porselein geef ik niets. Het
i is er voor ons en niet omge-
rd Ik moet de dingen kunnen
ruiken".
'e inrichting van het interieur,
weloverwogen op lyn en kleur
lebalanceerd werd, is er als bewijs
deze stelling. Zoals het ook een
dat de bewoner het oog
een binnenhuisarchitect,
lij wil mét het antiek leven en hel
ft niet te verwonderen, dat de
iotheek met Venitiaanse stoe-
en een zware Zwitserse tafel- tot
salon geproclameerd werd. Gedekt
de officiële zin van het
Portretschilder
Mr. FRANS DONY
woord niet op het ruwe hout wor
den tinnen borden als onderzetsels
geplaatst. Dat is genoeg.
het vierhoofdige ge-
Zijn familie
de bekende bankiersfamilie en ach
ternicht van haar man. Ze gaat
meerdere malen jaarlüks naar haar
geliefd Italië, waar de landstaal haar
even makkelijk van de tong gaat als
het Nederlands.
Verder zün er de twee dochters,
Bianca(27) en Yolanda (23), die op
hun bejxrt ook artistieke paden be
wandelen.
Bianca, die tekent en schrijft, trok
b.v. alleen en van eigen honora
rium, dat zy met lezingen en arti
kelen over Sicilië verdiende door
Afrika. Ze is zeer reislustig en voegt
vaak by haar bagage als geeste-
lijk voedsel voor langere expedities
een hele hutkoffer met boeken. En al
heeft ze dan ook in het ouderlyk
huis, evenals haar zuster, kamers,
waar gothische beelden en primitie
ven tot mymering en rust manen
ze krijgt steeds weer last van „ho
rizonkoorts".
Dit is een typische trek, die zy
met vader gemeen heeft, hoewel de
ze tegenwoordig hoofdzakelijk ge
prikkeld wordt door zyn reisdriften,
wanneer de sneeuw op de hellingen
van Vald' Isère, Zermatt St. Moritz
of Kitzbühel, gevallen is.
Yolanda studeert schilderkunst
aan de Academie te Milaan. Haar
tekeningen en aquarellen getuigen
van een persoonlüke srijl. Overbodig
te zeggen, dat ze in haar vader een
goede privé- leraar heeft.
Overigens vertelde mevrouw Dony
(die zelf een unieke collectie an
tieke handen büeengebracht) ons en
passant rijdens haar beslomme
ringen voor huis en personeel door
dat beide dochters, die tevens el-
kaars beste vriendinnen zün, op het
punt staan, een reis naar Noord-Afri-
ka te maken.
Geen dag komt terug
Ja. waarom niet? Vrijheid in ge
bondenheid is in huize-Dony een le
vensbeginsel, want hoe zou men vreug
de aan mooie dingen kunnen be
leven met enge opvattingen?
Maar toch: op bepaalde punten
uitkomt," aldus Frans Dony. Af
spraken zün afspraken. En een toe
ristisch artikel of een „kroniek" voor
de krant moet evenzeer „geslepen"
worden als het portret van de vrouw
van de ambassadeur.
„Dat kost inspanning en dan ben
ik een geheel ander mens. Opdrach
ten heb ik genoeg, maar ik neem
niet alles aan. Daar lijdt het werk
onder. En vergeet niet: géén dag
komt terug. Het leven is kort".
Daarna zei hy: „Het liefst schilder
ik landschap, maar steeds worden
het portretten en daar ben je
zelf in je hart nooit helemaal te
vreden over.
Droom en realiteit
Alrijd komt het gesprek terug op
het thema antiek. „Ik geniet van het
ambachtelüke, het patina van oude
stukken, de hartslag van het verleden
Ik haal het met al mijn zintuigen
naar binnen. Het schrijven van de
pocket-encyclopaedie was voor mij
een geestelyk avontuur."
Ik heb heerlyk gedwaald tussen
meubelstylen vanaf de Hollandse Re
naissance tot Biedemieier en verder.
In vele musea heb ik gestudeerd
en gedroomd over bibelots, schilderij-
Kunstenaar liet
werk weg halen
Op verzoek van de kunste
naar Jan Henderikse is van de
tentoonstelling „Nieuwe realis
ten" in het Gemeentemuseum
zijn stuk „Curagao N.A.C.-1224
1961" verwijderd. Henderikse
acht zijn werk aangetast door
dat een medewerker van het Ge
meentemuseum afbeeldingen van
slechts matig geklede dames
heeft overplakt. Hij ontdekte
dit overplakken bij het lezen van
een reportage in de krant over
reacties op de tentoonstelling.
Hierin werd van de wijziging
melding gemaakt.
„Curagao NA..C.-1224 1961" dat zyn
midden van Henderikses werk
plaatst, is een samenstelsel van af
gedankte gebruiksvoorwerpen. Plas-
dit alles is ondei-gebracht, zün be
plakt met foto's uit geïllustreerde
rijdschriften.
Mari Andriessen
en Kees Verwey
in Centr. Museum
Van 12 septemer tot en met 8 no
vember wordt in het Centraal Mu
seum, Agnietenstraatl te Utrecht een
tentoonstelling gehouden van werken
de beeldhouwer Mari Andrissen
de schilder Kees Verwey, die bei
den in Haarlem wonen. Deze expo
sitie zal een uitgebreid overzicht
geven van hetgeen deze kunstenaars
gemaakt hebben.
UITREIKING
EERSTE
SCHUMANPRIJS
Prof. dr. J. E. de Quay zal op 4
september in de Rolzaal in Den
Haag de eerste Robert Schuman-
prijs uitreiken.
De prüs bestaat uit een zilveren
penning, met afbeelding van Robert
Scliuman, en een bedrag van f 1000,-.
De prüs is dit jaar ingesteld door
de Europese beweging in Nederland.
Hij wordt toegekend aan een Ne
derlands journalist, die in bericht
geving of commentaar voor de ver
spreiding of verdieping van de Eu
ropese gedachte in 1963 een belang-
rüke büdrage leverde. De toeken
ning geschiedt door een jury, waar
van prof. de Quay voorzitter is en
waarvan voorts de heren M. van
Aken, dr. N. Cramer, Th. H. Joekes
en drs. Th. E. Westerterp deel uit
maken.
Grensgeschil tussen
Chili en Argentinië
De Chileense regering heeft aan
koningin Elizabeth van Engeland
verzocht te bemiddelen in het ge
schil over de zuidelüke grens met
Argentinië. Dit geschil bestaat in
hoofdzaak over Palena en Rio En-
cuenturo, waar grensstenen die zes
jaar geleden waren geplaatst, zün
verdwenen. Tussen beide landen
hebben zich een aantal grensinci
denten voorgedaan en zün verschei
dene nota's uitgewisseld.
Het geschil dateert reeds van juli
1896. Beide landen verzochten toen
aan koningin Victoria van Engeland
te bemiddelen.
Chili heeft een afschrift van het
verzoek aan Argentinië gezonden en
verzocht dit initiatief te steunen.
Dit is de Renault 1500,
die in het komende voor
jaar op de Franse auto-
mobielmarkt zal verschij
nen. Het zal dan nog even
duren voor de wagen in
Nederland verschijnt. Op
de foto ziet men een van
de prototypen waarmee
thans nog proefritten
worden gemaakt. Volgens
het eerste persbericht zal
de wagen een voorwiel
aandrijving hebben. Zowel
wat interieur als exterieur
betreft wordt van een
„originele uitvoering" ge
sproken. Verdere detaille
ring kon echter nog niet
worden gegeven.
„Willem Ruys" en
„Oranje" blijven op
Rotterdam varen
I (Van onze R'damse correspondent)
Kun namen zullen veranderen in
j „Achille Lauro" en „Angelina Lauro",
maar als passagiersschip zullen de
naar Italië verkochte Willem Ruys
en Oranje Nederland trouw bbjven.
Rotterdam wordt één van de vaste
aanloophavens in de nieuwe lün-
dienst rond de wereld die de Itali
aanse reder Lauro van plan is met
de vlaggeschepen van de Kon. Rot
terdamse Lloyd en Maatschappij Ne-
I derland te gaan onderhouden. De
Italiaanse rederij heeft de firma
Ruys en Co., dochteronderneming
van de Kon. Rotterdamse Lloyd,
aangesteld als generaal-agent voor
BEGR/P VOOR GEEST VAN REG ER
De twaalf zomerconcerten van het .Orgelcomité Katwijk", alle
ri de Nieuwe Kerk, zijn voorbij. Jan Bonefaas, organist in Gor-
cum, sloot de rij der uitvoerenden. We hebben hem deze zomer
ook in Noordwijk gehoord, waar we zijn optreden als geheel ge
lukkiger vonden dan gisteren. Vivaldi, Mendelssohn, César
Franck en Max Reger waren de grote namen van zijn program
ma. Deze groep van vier stond ingelijst door een Fantasie en een
Improvisatie van de concertgever zelf.
Advertentie
De jonge vrouw die het fijn vindt om vandaag te
leven. Met een eigen stijl van wonen en gekleed
gaan. De vrouw die de voorkeur geeft aan een groot,
goed verzorgd blad dat net als zij een beetje bij
zonder is. Een maandblad, dat méér dan gewone
aandacht besteedt aan wat haar interesseert.
Bent U zo'n vrouw? Dan hoort ROMANCE in uw
leven. Een luxe die U zich voor slechts één gulden
per maand kunt permitteren! Schrijf nu een briefkaart
aan ROMANCE, postbus 245, Amsterdam en ver
meld behalve uw naam en adres óók of U het blad
per post of per bezorger wilt ontvangen.
Als welkomstgeschenk ontvangt U dan geheel gratis
HET PARELSNOER. Een fraai gebonden boek met
een rijke verzameling verhalen van
W. Somerset Maugham John Steinbeck
Daphne du Maurier Ray Bradbury
Agatha Christie Pearl S. Buck
Georges Slmenon Willy Corsarl
Godfried Bomans en Roald Dahl
de nieuwste en mooiste verhalenbundel van 19641
speelde daarvan Concerto I. De klank
verhoudingen, welke binnen de gren
zen van het strijkorkest gelden, moe
ten op het orgel tennaastenbü terug
te vinden zijn. Bü Bonefaas bleek
daarvan maar op gebrekkige wyze
sprake. Het Presto kwam nog het
meest aan de stül-eis tegemoet. Wat
de organist echter voor had met dat
dunne, verülde en als het ware ver
dwaalde bovenstemmetje zonder sub
stantie in het Grave, bleef ons een
raadsel. Ook liet ten dele de afwer
king te wensen.
Mendelssohns 3de Sonate zag zich
beperkt tot twee delen. Het Con moto
moge als vakwerk te erkennen zün,
maar het mist zeggingskracht voor
het heden. Zeker in een zo langdu
rende te dikke instrumentatie. Mo-
gelük had een uitzonderüjk puntgave
vertolking er meer van kunnen red
den. Het Andante werd niet als een
eenvoudig doorvloeiend dichtwerk
aangevoeld.
Een eerste aan een concerterend
organist te stellen eis is, dat alles
„staat". Dat gebeurde niet in het eer
ste deel van het drieluik, waaruit
Francks Pastorale bestaat. Laten we
denkeix aan een sléchte dispositie van
de spelen! Gaandeweg ontstond niet
temin een heel redelijke vertolkings-
trant.
Met Regers Introduction en PasSa-
caglia (een uitstekende keus) heeft
Bonefaas heel veel goed gemaakt.
Hier drong hü het meest door in
geest en structuur van de compositie.
Van het orkestwerk weten we, dat
Reger groot kan zün als hü de vari-
het
beroemde van Bach, dat zelf weer
afkomstig is van een Fransman,
Raison. Of het stuk met zoveel ge
druis diende te eindigen, is een open
vraag. De uitleggingen ten aanzien
Van Bonefaas' Fantasie (over Psalm
72) heeft men wellicht dat simpele
speels-melodische deel na de koraal
expositie in het geheugen gehouden.
Dit repeterende fragment zou (niet
oneerbiedig bedoeld) een zangstuk
voor een „lierdraaier" hebben kunnen
zün. De fugatische verbinding op de
teruggekeerde inleidende bassen naar
het koraal wüst op een eerlük stre
ven naar een dergelüke vormgeving.
Dit sprak nog zoveel duidelüker, en
met te meer welslagen, in de Impro
visatie waarin allerlei fases elkaar
afwisselen, maar die haar eenheid
vindt in een bepaalde akkoordiek,
Ere-expositie
Piet van Egmond
Van 29 augustus tot en met 27 sep
tember wordt in museum Van Looy
te Haarlem een eretentoonstelling
gehouden van werken door Piet van
Egmond i.vxn. diens 75ste verjaardag.
De expositie wordt vrijdagavond 28
augustus geopend door de Amster
damse kunstschilder J. Wagemaker.
eeix iets onwezenlük klinkende ak
koordstapeling, welke een verre ver
wantschap lijkt te onderhouden met
Debussy's „Cathédrale".
Bonefaas Is een diergenen, die de
kunde bezitten van het brede virtuoze
uitwaaieren van of naar een climax,
waarin het koraal (hier in de bas)
mee opgenomen wordt. Bonefaas heeft
dit eigen werk monumentaal ver
klankt.
Nederland.
Bü een bezoek aan Nederland
heeft de heer Lauro meegedeeld met
zijn aanwinsten dezelfde rond-de-
wereld-reizen te gaan maken als de
Nederlandse rederijen uitvoerden, zy
het dat hy dan de schepen tegen el
kaar in wil laten varen. Gezocht
wordt nog naar een vertrekhaven in
Duitsland. Mogelyk wordt dat Bre
men, beslist is het nog niet. Even
min staat vast welke werven de Wil
lem Ruys en de Oranje tot „Achilla
Lauro" en „Angelina Lauro" zullen
verbouwen. Beide schepen zullen
grotere passagiersaccommodatie
krygen. Die van de Willem Ruys
büvoorbeeld zal worden gebracht
van 1050 op 1600.
De Nederlandse rederüen, voor wie
exploitatie van de schepen door de
gestegen personeelskosten niet meer
economisch verantwoord was. heb
ben nimmer tot deze uitbreiding wil
len over gaan, omdat dit ten koste
gaan van comfort en service.
Advertentie
verkoudheid? WITTE KRUIS
MAAKT U VLOT WEER FIT!
Premières bij
„Studio"
De toneelgroep „Studio" brengt
in het nieuwe seizoen op 24 sep
tember de première van .Viool
tjes" van George Schehadé (re
gie Peter Oosthoek, vertaling
Remco Campert), een blijspel
met muziek.
Op 8 oktober gaat in Eindho
ven de première van twee korte
stukken Haute Surveillance"
van Jean Genét en ,,Play" van
Samuel Beckett onder regie van
Kees van Iersel.
Begin november volgt te Am
sterdam de première van ,,De
Rosse Bietser" van de Ierse
Amerikaan J. P. Lonleavy, on
der regie van Jurg Molenaar en
in de vertaling van Th. Lehman.
Verder komen o.a. tot opvoering
„The American Dream" van Albee
en „De kale zangeres" van Ionesco,
„Le Journal d'un Fou" naar Gogol
(solotoneel van Henk van Ulsen) en
een moderne bewerking van „Rei-
naert de Vos", toepasselyk gemaakt
op de samenleving van onze rijd.
Zelfs de jazz zal hierin een rol spe
len. Opdrachten voor Nederlandse
stukken zün door „Studio" gegeven
aan Schierbeek en Koolhaas.
Het opvoeren van stukken voor de
jeugd zal uitgebreid worden.
Men zal o.a. voorstellingen geven
in Eindhoven, Zwolle, Maastricht,
Enschede, Breda, Deventer en Til
burg.
Eerste CAO zonder
genieenteclassificatie
De Stichting van de Arbeid heeft
haar goedkeuring gehecht aan de
C.A.O. voor de detailhandel in aar
dappelen, groenten en fruit. Een lan-
delüke primeur in deze C.A.O. is dat
de contractei-ende partijen zün over
eengekomen de gemeenteclassificatie
Toneelstuk tegen
Rolf Hochhuth
priester in New York is
stuk op de planken
afwüzing is
Een
te brengen dat i
Der Stellvertreter, het Duitse"toneel
stuk van Rolf Hochhuth, waarin
kritiek op paus Pius XII wordt ge
leverd, omdar hü tüdens de twee
de wereldoorlog het stilzwijgen had
bewaard over de massale uitmoor
ding van de joden door de nazi's.
„Mijn bedoeling is een positief
beeld te geven van het leven van
Pius XII," aldus Edward A. Mol-
loy, lid van de orde van redemp
toristen. Zün stuk heet the Com
forter. Het zal medio oktober op
de planken worden gebracht.
De hoofdrollen in het stuk zün
paus Pius XII, monseigneur Gio
vanni Montini (de huidige paus
Paulus VI, die adviseur van paus
Pius XII was), de opperrabbün An
ton Zolli van Rome en veldmaar
schalk Albert Kesselring, de nazi
commandant in Italië.
De priester zei de sanctie van zün
orde gekregen te hebben voor zjjn
stuk. Verder kreeg hü ook de goed
keuring van kardinaal Speliman van
New York.
KORTE STAKING
BIJ PANAM
De onderhandelaars voor negen
duizend stakende employé's van de
Amerikaanse luchtvaartmaatschappy
Pan American Airways zün met de
directie in recordrijd tot overeen
stemming gekomen. Een hoge vak
bondsfunctionaris betitelde de over
eenkomst als „de beste die ooit in de
wereld van de luchtvaart is bereikt".
De maatschappü heeft vanmiddag
om twee uur haar vluchten hervat.
De staking brak uit, toen de TWU,
de transportarbeidersbond, gisteren
een aanbod van de Panamdirectie
afsloeg en een loonsverhoging van
vüftien procent eiste. Het gevolg was,
dat de maatschappü gisteravond vrij
wel al haar toestellen aan de grond
zette; alleen de vluchten naar en van
West-Berlün gingen normaal door.
Achtduizend passagiers in verschil
lende delen van de wereld konden
niet verder reizen. In de loop van de
avond werd echter al een principe
overeenkomst bereikt, die 's nachts
in bijzonderheden werd uitgewerkt.
