„PASMUNT-PERIKELEN"
Vijf jubilarissen bij
Leidse dekenfabriek
W D leegt collecte-
zakjes in de kerk.
Prof. dr. D. J. Kneuen
rector-magnificus
Hekel aan
centen.
Hartelijke
huldiging
Z.W.O.-subsidie voor
studie over Scaliger
Jpgericht 1 maart 1860
Woensdag 19 augustus 1964
Tweede blad no. 31342
'el|Waar blijft ons kleingeld? Het is een vraag, die velen zich op
tt ogenblik stellen. Vooral zakenmensen ondervinden de nadelen
"iin het tekort aan pasmunt waarmee Nederland de laatste tijd te
pmpen heeft. Naarstig wordt er dan ook gespeurd naar een mo
oorzaak van dit verschijnsel. Tot op heden zonder duidelijk
isultaat overigens. Het blijft bij gissingen, al moet de toenemende
gtrkoop van artikelen per automaat als een van de hoofdoorzaken
orden gezien. In vele bedrijven wordt de klant door middel van
verzocht om met gepast geld te betalen.
Kunst en vliegwerk
<1 „Met kunst en vliegwerk kunnen
eft ons aardig redden", zegt hoofd-
scfesier Van Lieshout van Vroom en
dfreesmann in Leiden. „We hebben
e^ze cassiéres de opdracht gegeven
iveel mogelijk bij de klanten aan
dringen op betaling met gepast
zlild. Maar desondanks is het post-
kntoor niet meer in staat in onze
'1 ihoefte aan kleingeld te voorzien,
i'aarom zyn we zelf op zoek gegaan
tyar pasmunt."
oiEen groot warenhuis heeft ruim
5 mille per week nodig alleen aan
Juivers, dubbeltjes en Kwartjes, ^r
Lomt natuurlijk ook kleingeld bin-
en, maar dat weegt niet op tegen
ine uitgaven.
Cassiéres zeggen: „Alle mensen
•jvtalen tegenwoordig met groot geld.
het begin van de maand is het
5(éél erg: biljetten van tien, vijfen
en honderd gulden zijn sche
ming en inslag. Och, dan hebben we
wat kleingeld zeggen de men-
dsn dan, maar wij zitten er maar
jee'.
heer Van Lieshout gaat zelf
tjerken en bedrijven af op zoek naar
.fflsmunt. Hij biedt deze instellingen
Jin diensten aan door het geld te
^Tillen en te rollen. Op die manier
prdt t afgeven van kleingeld voor
Je mensen aantrekkelijk gemaakt,
peze schaarste bestaat eigenlijk al
ft jaar of twee, maar 't wordt steeds
en op het ogenblik ls er echt
een dieptepunt". De heer Van
ijfleshout wijt dit aan het seizoen,
restaurants en hotels houden klein-
rfeld vast, enerzijds uit angst om
bnder te komen zitten, anderzijds
lit tijdgebrek. Het tellen en rollen
het geld is een werkje, dat tot
flet najaar wordt uitgesteld.
V
l Vooral kwartjes
ken bankinstelling in Leiden gaf
"Uigeveer dezelfde mening. „In 't na
jaar komt er zeker meer kleingeld los
)p het ogenblik is de situatie slecht,
aan kwartjes bestaat groot
tebrek". Ook centen schijnen schaars
zijn, want' een meisje, dat net
|eld kwam wisselen voor een textiel
baak kreeg niet haar gevraagde hoe-
Jeelheid centen, maar belangrijk
Handen in het haar
..Het is voor ons een hele opgaaf
lm de mensen die bij ons komen
Joor pasmunt, te helpen. Toch is
jlat tot nu toe wel vrij goed gelukt,
roor echt grote hoeveelheden zitten
We toch wel met de handen in het
haar". Dit zegt de heer A. Schalks,
(laatsvervangend chef- geldza
ken. van het Leidse hoofdpostkan-
foor.
i Het postkantoor ontvangt zijn pas
munt op twee manieren: van de
Rijksmunt in Utrecht en van par
ticulieren, die hun kleingeld kwijt
willen. Ook de postzegel-autumaten
brengen veel klein geld op, maar
Zoekt U een
gouden armband of collier
voor f 70.- en f 100.- of f 300.
en f 800,-.
Juwelier v. d. WATER
Haarlemmerstr. 207, heeft zi
Grote keuze in alle prijzen.
De schrik van alle cassiéres:
het bankbiljet
(Foto L.D./Holvast)
omdat de onlangs Ingevoerde wissel
automaten weer net zoveel verslin
den zet dit weinig zoden aan de
dijk. De aanvoer van beide zijden
is ronduit slecht. Noch particulieren
noch 's Rijksmunt kunnen aan de
toenemende vraag naar pasmunt
voldoen.
Automaten
„Neem nu alleen al de nieuwe si
garettenautomaten. De mensen gooi
en er twee gulden in en steeds weer
moeten er drie kwartjes teruggege
ven worden. Het is geen wonder,
dat de sigarettenwinkeliers om
kwartjes zitten te springen en hierin
ligt ook weer een oorzaak van
de schaarste: die mensen potten de
pasmunt op om voorraad te heb
ben. Daardoor neemt de toevoer van
kleingeld uit de particulieren sector
Tot rector-magnificus voor het academiejaar 1964 1965 is
benoemd prof. dr. D. J. Kuenen, hoogleraar m de algemene dier
kunde.
Als secretaris van de Senaat zal prof. dr. J. Dankmeijer, hoog
leraar in de anatomie en embryologie, het komende jaar optreden.
af", aldus de heer Schalks. „Ik denk
ook, dat naar aanleiding van publi-
katies in de pers over schaarste aan
pasmunt de grote bedrijven hun
kleingeld vasthouden uit angst om
zonder te komen zitten". Een ver
klaarbaar standpunt. „Ook denk ik,
dat de mensen veel meer pasmunt
onder elkaar uitwisselen". Ook dat
logisch. De sigarenwinkelier zal
zich tot zijn buurman b.v. de
snackbar wenden voor kwartjes
en op die manier rouleert veel klein
geld in een zeer beperkt kringetje.
Een feit is, dat de steeds toenemen
de verkoop via automaten een zaak
is, die massa's pasmunt verslindt.
,Maar wij kunnen nog steeds hel
pen en van een werkelijk tekort kan
dan ook niet gesproken
zegt de heer Schalks.
Volle toeren
By de Rijksmunt in Utrecht waa
men helemaal niet verbaasd over dit
verschijnsel. „Dit probleem bestaat
al jaren en er komt nog steeds geen
verbetering in. Wij draaien op volle
toeren, maar het is bijna onmoge
lijk om aan de vraag te voldoen.
Per week worden hier tussen de 2
en 3 miljoen munten geslagen". Dat
cyz. ld
<=4c*v->L.
Deze bordjes kan men op het ogenblik in Leidse winkels aan
treffen. Een van de pogingen van de bedrijven om het tekort aan
kleingeld te bestrijden.
Hele wereld
is heel wat, maar kennelijk niet ge
noeg.
Als oorzaken gaf 's- Rijksmunt op:
vele mensen houden hun kleingeld
zelf in voorraad om ten allen tijden
te kunnen wisselen. Dit is voor za
ken die het voor een belangrijk deel
van de automaat-verkoop moeten
hebben een levensvoorwaarde. Ook
valt een toename te constateren van
de slordigheid, waarmee met klein
geld wordt omgesprongen. Het be
treft hier dan vooral de centen en
stuivers. De mensen vinden het las
ting, leggen het uit hun portemon
nee of bergen het op. Vooral cen
ten moesten het ontgelden. Van de
produktie aan munten van de afge
lopen week bestond meer dan de
helft uit centen, nl. 1.4 miljoen stuks
Dat betekent dat wij met z'n allen
Jaarlijks 75 miljoen centen zoekma
ken. Waar die blijven is niet bekend.
Worden ze opgepot? Of gooit de Ne
derlander zijn geld in het water?
Overigens is dit pasmunt-probleem
in de hele wereld aan de orde. In
Amerika is het onmogelijk het ver
dwijnen van dollarcenten met de
produktie bjj te benen. Men wijt
het verschijnsel daar aan „Wel
vaartsslordigheid". Het kleingeld in
teresseert de mensen niet meer, men
laat het liggen en het raakt zoek.
Maar de oorzaak van de huidige
schaarste in ons land moet voorna
melijk gezicht worden in de auto-
matenverkoop en in het „oppotten"
van kleingeld. Dit „onnotte™" ge
beurd vooral in de horeca-bedrijven
aan de kust. Het is volop seizoen
en de bedrijven hebben geen tijd om
dc grote hoeveelheden klein geld die
zij ontvangen te rollen en naar de
bank te brengen. De algemene ver
wachting is dan ook dat na het zo
merseizoen de schaarste aan pas
munt weer zal afnemen.
Een voorbeeld van de onge-
interesseerdheid in kleingeld,
i Enige tijd geleden kwam een f
man bij de Rijksmunt in J
(I Utrecht met een emmer vol
centen. Hij exploiteerde een
■patatkraan en had, omdat
hij een hekel had aan een-
ten", enkele jaren lang elke
cent die hij ontving in een
emmer onder de toonbank i
getooid. Nu toas die emmer i
vol en of de „Munt" zo vrien- i
delijk wilde zijn de centen te i
tellen en te vernieuwen!
Het bleek namelijk dat ruim
4000 centen vergaan waren
tot een wit-groene massa 1
tengevolge van het vocht en i
f het zuur op de vloer van de 1
J patatkraam. Een onvoorde-
f lige manier van sparen.
De N.V. Kon. Ned. Fabriek
van wollen dekens v.h. J. C.
Zaalberg en Zoon telt op het
ogenblik vijf jubilarissen.
De heer H. Bronsgeest is 45
jaar bij het bedrijf werkzaam,
de heren H. J. Bokern en A.
Flippo beiden 25 jaar en de da
mes J. Groenendijk en B. Schaft
12^ jaar.
De jubilarissen werden gister
avond in de koffiekamer van
,,Den Burcht" gehuldigd en met
vele stoffelijke blijken van waar
dering verrast.
De directeur van „Zaalberg", de
heer H. I. J. Schrandt. bood aan
iedere jubilaris een enveloppe met
inhoud aan.
Hij prees de ijver en het doorzet
tingsvermogen van de bijna 70-jarige
bedrijfsleider Bronsgesst, de opge
wektheid en de hulpvaardigdheid van
de personeelschef Bokern, het karak
teristieke optreden en de vasthou
dendheid van de stoker Flippo en
voorts de toewijding, waarmee mej.
Schaft de export belangen behartigt
en de prettige manier, waarop mej.
Groenendijk als telefoniste de men
sen te woord staat.
Hierna bood de voorzitter van de
Ondernemingsraad, de heer J. Bave-
laar, namens het personeel een ge
sloten enveloppe aan de heren Brons
geest en Flippo, een bureaulamp, een
boeken- en een platenbon aan de
heer Bokern en dozen bonbons aan
de twee jubilerende dames aan.
Namens het administratief perso
neel bood de heer A. M. Thorn ge
lukwensen en geschenken aan.
Prof. Kuenen, op 19 maart 1912 inhet laboratorium van de BPM in
Leiden geboren als zoon van de be
kende Leidse hoogleraar in de na
tuurkunde, prof. dr. J. P. Kuenen,
begon in 1930 zijn studie aan de
Leidse Universiteit, deed zijn kandi
daatsexamen in 1933 en zijn docto
raal in 1937.
Twee jaar later promoveerde hij op
proefschrift getiteld: „Physimaiical
and physiological notes on the brine
shrimp Artemia Salina".Na enige ja
ren werkzaam te zijn geweest aan
Amsterdam, was hp van 1942 tot 1949
als etymoloog verbonden aan het la
boratorium van Zeelands Proeftuin
in Wilhelminadorp bij Goes. In fe
bruari 1949 werd hij benoemd tot
conservator aan het Zoölogisch labo
ratorium in de Kaiserstraat. In 1950
werd dr. Kuenen benoemd tot ge
woon hoogleraar in de faculteit der
wis- en natuurkunde aan de Leidse
Universiteit om onderwijs te geven in
de experimentele dierkunde.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Ietje, dr van R. Toering en J
Vries: Johanna M. A., dr van T
J. Lamboo en C. A. A. Vlnkestljn; An-
tónlus Cornells Maria, zn van J. A. A.
Lleverse en G. W. van den Berg: Hugo,
zn van E. van Rootjen en B. P. D. de
Leeuw van Weenen; Corlna. dr
J. Zoetemelk en J. de Mol; Elizabeth,
dr van W. G. van Ameijde en D. Gufjt;
Geertruida Wllhelmina Henrlëtta. dr
van H. G. W. Jansze en M. Hoogen-
doorn; Ria. dr van P. A. van Dlemen
en G. J M. van Goozen; Gerard Cor
nells, zn van D. P. van Egmond e
Vianen; Johanna Wllhelmina. dr van
M. Z. Lawalata en M. C. BeiJ: Stella
Slang-lien, dr van K. K. Kwee en S. N
Jap; Cornells Nicolaas, zn van C. N
van der Plas en A. van Schle: Andreas
Gerardus. zn van P. N. A. van der
Hulst en J. I. L. Gemmink.
GETROUWD
H. W. van Wijk en C. J.
Karreman; P. A. Vessles en M. J. van
Kesteren; H. J. van de Weerthof en
H. A. van Weizen.
OVERLEDEN
W. C. Goemaus, 72 Jr. e.v. H. H. van
Wissen: T. Witteman. 53 Jr. man; J.
Ober. 69 jr, man; C. Gorree. 44 Jr.
e.v. P. F. CoerV. A. Helfensteljn, 62 Jr.
e.v. J. C. Seller; J. M. D. Stroebei,
68 jr. man; S. M. Slerag, 81 Jr, w.v. J.
M. Voorbrood: A. de Boer, 57 Jr, e.v.
G. C. A. Onvlee.
De heer J. Philippo overhandigde
als secretaris van de visclub van
„Zaalberg" aan de heer Flippo, die
penningmeester van dezelfde visclub
is, een aktentas.
De huldiging werd behalve door de
directeur ook bijgewoond door enkele
stafleden het leidinggevend personeel
de afdelingschefs en de Onderne
mingsraad.
De jubilarissen achter de kof
fietafel. Eerste van links mej.
Schafttweede mej. Groenen
dijk. vierde de heer Bronsgeest,
vijfde de heer Bokern en achtste
de heer Flippo.
(Foto L-D./Holvast)
Toekomstige promotie in Leiden
De „Nederlandse Organisatie voor
zui verwetenschappelijk onderzoek"
(ZWO) heeft drs C. M. Bruehl te
Amsterdam, wetenschappelijk mede
werker van de Erasmus-commissie
van de Koninklijke Nederlandse Aka-
demie van wetenschappen, een sub
sidie verleend in verband met een
studie over Joseph Justus Scaliger.
De heer Bruehl zal de resultaten van
zijn onderzoek neerleggen in een dis
sertatie, die de jeugd van Scaliger
behandelen zal. Als promotor zal op
treden prof. dr. W. den Boer, thans
rector magnificus van de Leidse uni
versiteit. Prof. Den Boer maakt zelf
ook studie van deze beroemde huma
nist-
Al dan met annex aan zijn disser
tatie wil drs. Bruehl een verzameling
jeugdbrieven van Scaliger het lioht
doen zien.
De door de heer Bruehl verzamelde
gegevens zullen tevens ten goede ko
men aan een dooumentatie-centrum,
dat hij bezig is op te richten tezamen
met dr. F. F. Blok, die een studie
over Isaac Vossius maakt, met pater
drs. C. Rademaker, die het zelfde
doet ten aanzien van Gerard Vossius
en met drs. P. Tuynman, weten
schappelijk medewerker aan het In
stituut voor Nederlandse taal- en let
terkunde van de universiteit van Am
sterdam en medewerker aan de P.C.
Hooft-editie. In dit documentatie
centrum waarvan de uiteindelijke
vorm nog niet vaststaat zullen ge
gevens bijeen worden gebracht over
bekende humanisten, hetzij Neder
landers, hetzij buitenlanders, die in
ons land hebben gewerkt.
Mochten er particulieren zijn die
in hun verzameling dergelijke be
scheiden hebben, gedrukt of onge
drukt, dan zal drs. Bruehl als een
van de initiatiefnemers voor het op
te richten documentatiecentrum,
hierover gaarne geïnformeerd
den.
De heer Bruehl heeft vorig jaar
met ZWO-subsidie een onderzoek van
enige maanden in de Bibliotheque
Nationale en het Institut de Franse
kenner van het Hebreeuws, het Ara
bisch en verschillende Oosterse talen.
Na de Bartholomeusnacht (1572)
week hij uit naar Genève, waar hem
een lectoraat werd opgedragen.
Vervolgens hield hij twintig jaar lang
verblijf in Frankrijk, waar hij enige
werken schreef, die voor de ontwik
keling van de filologie van grote be
tekenis zijn geweest.
Scalinger gaf er zich als eerste re
kenschap van, dat de oude geschie
denis niet alleen die van de Grieken
en Romeinen was, maar ook die van
de Jbden en van andere volken. In
een groot werk. „De emendatione
temporum" gaf hij een bloemlezing
van ail wat in de door hem bereikbare
bronnen over de tijdrekening van alle
oude volkeren aan materiaal voor
handen was,
In 1592 kreeg hij een officiële uit
nodiging uit Leiden, waaraan hij ge
hoor gaf. Hoewel hij vrijgesteld werd
van het geven van colleges, werd zijn
huis een verzamelpunt van studenten
en menig jong talent is vroegtijdig
door hem opgemerkt, zoals Daniel
Heinsius, Hugo de Groot en WiUe-
brord Snelsius. In zijn Leidse jaren
heeft hij enorm veel gestudeerd en
gepubliceerd. Hij overleed in Leiden
op 21 januari 1609. Zijn stoffelijk
overschot werd in de Waalse kerk
aan de Brecstraat begraven en toen
dit bedehuis in zijn vroegere vorm
in 1819 werd afgebroken, bracht men
het over naar de Pieterskerk.
Plan van N.I.C.:
Leidse winkeliers
vormen keurkorps
Na werkzaamheden in Rotterdam
en omgeving zal de Stichting Ne
derlands Instituut voor Consumen
tenvoorlichting haar werkterrein
uitbreiden tot Leiden. Door het vor-
nauonaae en neu msuun, oe rxanse men van een keurkoros van win.
m Parys gedaan. Dit onderzoek hoopt keliere" wil deze st?chting het
hij ln het begin van 1965 voort te
zetten en wel in Parijs, Bordeaux en
agen sur Carorme, waar Scaliger op
5 augustus 1540 als zoon van de ver
maarde arts en humanist Julius Cae
sar Scaliger geboren werd.
Groot talentkeimer
Scalinger ging op 19-jarige leeftijd
naar Parijs, waar hij zich vooral door
zelfstudie ontwikkelde tot een mees
ter in het Grieks en tot een groot
economisch mogelijk kan worden
besteed. Zowel kopend publiek als
winkeliers hebben hier baat bij. Het
ligt verder in de bedoeling een con
sumentenbulletin met een oplage
van tenminste 100.000 exemplaren
uit te geven. In dit bulletin zullen
artikelen van algemeen voorlichten
de aard worden opgenomen, die voor
consument en winkelier van belang
worden geacht.
In de Lakenhal:
Ere-expositie
W. H. van der Nat
Ter gelegenheid van de 100ste
geboortedag van de Leidse schilder
W. H. van der Nat, zal vrijdag 4
september in het Museum „De
Lakenhal" een ere-tentoonstelling
van diens werken geopend worden
door de wethouder van Onderwijs,
de heer S. Sannes, na een inleiding
van de heer W. H. Mtihlstaff.
Zuidvietnamese
klacht bij de V.N.
De Zuidvietnamese minister van
Buitenlandse Zaken, Pham Hoei-
qoeat. heeft de voorzitter van de
Veiligheidsraad een dozijn exempla
ren van twee in het Engels gestelde
brochures gezonden, getiteld „Een
gevaar voor de vrede: de aanval op
Vietnam (periode juni 1962/juli
1963 en „De communistische agres-
";e jegens de Vietnamese republiek".
In een begeleidende brief verze
kert de minister, dat de inhoud van
de brochures is gebaseerd op authen
tieke documenten, „die onweerleg
bare bewijzen opleveren voor de
aanvallen van de communistische
Vietcong op de Vietnamese repu
bliek".
In de brief wordt ook gezegd: „De
incidenten die zich op 2 en 4 augus
tus j.l. in de Golf van Tonkin heb
ben voorgedaan gaan niet slechts de
Verenigde Staten en de Vietcong
aan. De Vietcongrebellen zijn ook
hierna niet opgehouden met hun
aanvallen op en uitdaging van en
ondergrondse acties in Zuid-Vlet-
nam. In de golf van Tonkin zijn de
communistische Vietcongrebellen op
de Verenigde Staten gestuit, doch
hun eigenlijke doelwit was „Zuid-
Vietnam", aldus de Zuidvietnamese
minister van Buitenlandse Zaken in
zijn brief aan de voorzitter van de
Veiligheidsraad.
Vliegtuigen van de Zuidvietnamese
luchtmacht hebben gisteren een be
langrijke basis van de Vietcong ten
zuiden van Saigon gebombardeerd
en beschoten. Op de grond zijn he
vige ontploffingen waargenomen. Er
was geen afweer.
Twee boeddhistische leiders in
Zuid-Vietnam hebben geklaagd over
wat zij noemden „daden van wraak
tegen boeddhisten in Zuid-Vietnam".
Zij beschuldigden de regering ervan
„gebruik te maken van de strijd te
gen het communisme om onschul
dige mensen te terroriseren en te
onderdrukken". In communiqués die
werden uitgegeven voor de herden
king van het feit, dat de regering
Djem vorig jaar op 20 augustus
boeddhistische tempels liet bestormen
door militairen en honderden mon
niken en nonnen liet gevangen ne
men. wordt gezegd dat de strijd voor
gelijkheid van godsdienst nog niet
is geëindigd.
Haags congres
van vrijzinnige
christenen
In het Eerste Vryz. Chr. Lyceum
in Den Haag is gisteren het drie
jaarlijks congres van het „Inter
nationale Verbond voor vrijzinnig
christendom en geloofsvrijheid"
geopend. De president van het
I.V.V.C., dr. H. J. Wytema, sprak
een kort openingswoord tot de on
geveer vierhonderd deelnemers uit
negentien landen. In het bijzonder
richtte hij zijn welkom tot de ere
gasten, onder wie de bisschop van
Rotterdam, mgr. M. A. Jansen, die
namens het Nederlandse episcopaat
de opening bijwoonde, en de waar
nemers van kerkgenootschappen en
religieuze bewegingen. Het onder
werp van t congres is: „Een geloof
voor de wereld van morgen".
Dr. Wytema zei o.m., dat men
met een bespreking van een paar
dagen op dit congres niet zal komen
tot een religie voor de wereld van
morgen, maar hij achtte het belang
rijk dat dit probleem thans aan de
orde is gesteld. De wereld van mor
gen zal een religie moeten heb
ben. Om deze religie te vinden
moeten wij ons geloof hernieuwen.
Er ligt een immense taak voor ons
om de wereld van morgen te redden.
Wij moeten hecht staan in de ge
loofsvrijheid die wij hebben.
De voorzitter van de Centrale
commissie van het vrijzinnig pro
testantisme, prof. dr. J. Sperna
Weiland, zei o.m. dat het onderwerp
van dit congres zeer ambitieus is.
Wat weten wij van de wereld van
vandaag, zo vroeg hij, welke zeker
heden hebben wij over de wereld
van morgen? Over de religie van
morgen zullen wij deze week van
gedachten wisselen. Het is zeker,
aldus prof. dr. Sperna Weiland, dat
het congres veel vruchten zal dra
gen, ook al zal er niet een direct
positief resultaat worden bereikt.
Het congres zal tot en met zondag
as. duren.
