Opening ere-expositie 90-jarige COSSAAR kunst kaleiöoscQQp Festival van Salzburg heeft knak gekregen Indonesisch dagboek (3) In kunstzaal Heuff Ondanks opvoeringen van bijzonder niveau ADZJOEBEI Duits-Russische top kan zinvol zijn ADENAUER KRITISEERT ERHARD Opgericht 1 maart 1860 Maandag 3 augustus 1964 Vierde blad no. 31328 i In binnen- en buitenland heeft de naam van de nu 90-jarige rHaagse schilder-theaterdécorontwerper Jacobus Cornelis Wij- nands Cossaar, wiens verjaardig op 8 augustus valt, een uitste kende klank. Hem ter huldiging is zaterdagmiddag in Kunstzaal Heuff te Wassenaar door declamator Albert Vogel onder grote belang stelling een ere-expositie geopend, waarop talrijke van zijn stem mingsvolle schilderijen en karakteristieke (portret)-tekeningen deze kunstenaar weer eens in het centrum van veler aandacht rengt. Een man van de „oude stempel", wiens talent geen „mo- menf'-opnamen voortbracht, doch werken, die de tand des tijds kunnen doorstaan. Cossaar, kind van niet artistiek be gaafde ouders, in volstrekt andere richting een eigen weg zoekend, de Avondtekenschool voor Kunstam bachten. waar hij met zijn fraaie tekeningen in alle klassen eerste prij- Kunsten en kreeg al spoedig i Cossaar moest als 14-jarige al m eigen onderhoud voorzien en werkte bij Prot in de Plantageschouwburg in de glorietijd van Mina Büderman, Kreeft en Kelly. Een van zijn vrien den toonde zijn schetsen aan Marius Bauer. Het liep toen uit op een sa menwerking met hem ter verkrijging van betere schouwburgdécors en ta bleaux vivants, o.a. voorstellende Mi- chiel de Ruyter op „De Zeven Pro vinciën", Salambo van Flaubert en voor de Kroningsfeesten in de Stads schouwburg te Amsterdam. Ook Breitner en Jozef Israëls interesseer den zich voor de jonge Cossaar en het gevolg was, dat hij door toedoen van de eerste de „Willem van Col- lemprys' 'verkreeg, waardoor Cos- Parijs en Londen zijn stu- groeien, ook zijn décor studies. o.a. voor de „Opera Comique" en 't „Theatre Port Saint faarP e Thame: Cossaar woonde er acht i serie stadsbeelden, van de grote bouwwerken en Cossaar's laatste décorontwerpen be troffen die voor de Galavoorstelling in de Stadsschouwburg te Amster dam ter gelegenheid van de grote Rembrandtherdenking in 1906. Cossaar trouwde in 1907 en nog steeds is mevrouw Cossaar zijn sti mulerende echtgenote. Hij vestigde zich in Den Haag, welke stad hij sindsdien trouw is gebleven, al maakte hij kunstreizen naar Italië, Frankrijk en natuurlijk weer zijn geliefd Londen. Werken van Cossaar zijn in het bezit van veel particulieren doch ook te zien in talrijke musea, o.a. het Haagse Gemeentemuseum. Zijn ex posities zijn nauwelijks te tellen. Hij is ex-voorzitter en ere-lid van de „Haagse Kunstkring", lid van „Pulchri Studio" en was jarenlang lid van „Arti et Amicitiae". De vitaliteit van deze 90-jarige is, ondanks het feit dat hij één oog moet missen, bewonderenswaardig. Met ongebroken geest volgt hy nog steeds de nieuwste ideeën en stromin gen in de schilderkunst en hU ver diept zich - verwoed lezer als hij is bU voorkeur in zijn vereerde Shakespeare. Cossaar is dan ook, ondanks of misschien wei juist door zijn hoge leeftijd ,een benijdenswaardig mens! Zijn uit 28 stukken bestaande ex positie bij Heuff, toont de sterk aan Bauer, Breitner en Israëls verwante Cossaar, die ook zoveel overeen komst heeft met een Turner, in volle omvang. Hij treft typisch de mistige sfeer van Londen, zowel in schilderij als aquarel. Ook moet U eens kennis nemen van zijn visie op een omnibus COSSAAR: „Zelfportret' (Foto L.D./Holvast) blijkt hoe volledig vertrouwd Cos saar is met het wezen van deze stad. Evenals trouwens met Delfshaven (1910), Brussel. Rotterdam, Rome, om maar enkele te noemen. Het ver leden herrijst en het blijft, in het „Vieux jeu?" Wellicht: maar tóch, het „veroudert" niet, want Cossaar is een pur sang kunstenaar, wiens werken een héél aparte charme be zitten. En in enkele bloemstillevens bewijst Cossaar, hoe volstrekt mo dern hij óók kan zijn. Kortom: een schilder, die nog altijd bewondering volop verdient! Wat de opening betreft: Albert Vogel merkte op, de schilder Cossaar reeds uit zijn kinderjaren te kennen. Ziin werk vormde als het ware het Robert Kennedy leider Johnsons campagne Naar welingelichte kringen te Washington verluidt heeft president Johnson zijn minister van Justitie, Robert Kennedy, gevraagd zyn ver kiezingscampagne te leiden. De mi nister zou het aanbod overwegen. Kennedy wilde zich zelf over de kwestie met uitlaten. Volgens de New York Times zou hij graag minister van Buitenlandse Zaken worden. Tegenover vrienden zou de minister diiit hebben gezegd, terwijl hij ook in het Witte Huis zich in die zin zou hebben uitgelaten. Naar verluidt zou Robert Kennedy het president Johnson niet kwalijk nemen, dat deze hem niet voor het vice-presidentsehap zal voordragen. De president zou ait hebben besloten, omdat Kennedy zeer impopulair is in de zuidelijke staten. Er van uitgaande dat senator Goldwater wellicht en kele traditioneel democratische sta ten in het zuiden aan zijn kant zal krijgen, beschouwt, de president de houding van enkele „gematigde" zui delijke staten als van het grootste be lang. Met Kennedy als democratisch kandidaat voor het vice-presidemt- schap zouden deze staten weieens ook voor de democraten verloren kunnen gaan. Naar van gezaghebbende zijde in Washington wordt verklaard, zou de president het ook niet juist achten dat de minister van Justitie zijn post verlaat, nu zich overal in het land rassenmoeilijkheden voordoen. Libanees schip in tweeën gebroken Het 7081 ton metende Libanese stoomschip „Pella" is zondagmorgen nabij het Noordfriese eiland Amrum in tweeën gebroken. De bemanning werd door een Westduitse redding boot overgenomen. De „Pella" was zaterdagmiddag bij hoogwater onge veer vier mijl uit de kust van Amrum aan de grond gelopen. Sleepboothulp was door de gezagvoerder geweigerd. décor van zijn eerste kinderdromen. Spr. schetste de schilder voorts als een typische Hollandse impressio nist. Cossaars impressionisme en na turalisme heeft een beschouwend karakter. In zfjn werk is ook de sterk romantische levensbeschou wing van Cossaar tot uitdrukking gekomen, alsmede zjjn mystieke vi- Verder verrast Cossaars werk door zUn veelzijdigheid. Albert Vogel besloot zijn openings woord met het voordragen van An dersen's sprookje „De pennen in de intkoker". Met grote aandacht hebben de vele aanwezigen hierop kennis geno men van het geëxposeerde. Vox Jubilans zingt morgen in Katwijk Morgenavond zingt in de Nieuwe Kerk aan de Voorstraat in Katwijk aan Zee het Herv. Gem. Zangkoor „Vox Jubilans" uit Waddinxveen on der directie van de veelzijdige en be kende 75-jarige Marinus Egberts. De organist Feike Asma verleent aan dit concert medewerking. Verleden jaar hebben wij uitvoerig aandacht gewijd aan de veelvuldige activiteiten van de nog steeds vitale dirigent-componist, die in de wereld van de koorzang een voortreffelijke naam bezit. Het concert zal zeker grote aan dacht ook van de talrijke thans aan- trekken. „Venus van Milo" is weer op haar plaats De beroemde Venus van Milo is na een afwezigheid van ruim vier maan den in Frankrijk teruggekeerd. Het beeld arriveerde zaterdag per schip in Marseille na in Japan te zijn ten toongesteld. In Parijs is het begin van de I daten in de uniformen van 1914 vijftig jaar geleden meer dan eerste wereldoorlog herdacht, van de Place de la République leen miljoen mannen naar het Zondag marcheerden Franse sol- naar de Gare de l'Est, vanwaar front werden gebracht. Felle aanvallen te verduren (Van onze Ween se correspondent) De opening van het Festival van Salzburg was eigenlijk niet de openingsrede van Bondspresident Scharf en ook niet de feestrede, waarvoor men niemand minder had uitgenodigd dan de Spaanse in de verbanning levende filosoof Madariaga. Deze feestredenaar wees op het Enropese karakter van het Festival en zei daarmee beslist niets nieuws. Toch had dit optreden van de cultuur-filosoof een diepere achtergrond, want de directie wilde daardoor tegen alle mogelijke kritiek in de betekenis van dit Festival demonstreren en desnoods hoger opschroeven. Maar de eigen lijke opening kwam voor rekening van Karl Böhm, die een mees terlijke Arabella van Strauss vertolkte. uur en dan 's avonds van acht tot half twaalf. Mefisto ls in belde delen de Duitse acteur Quadflieg. Scherpe kritiek Het valt niet te ontkennen dat de faam van dit Festival in de laatste jaren een knak heeft gekregen. Over 't algemeen beklaagt men zich over het repertoire dat geen enkele we reldpremière vertoont en dat vrijwel bestaat uit een reprise van opera's en concerten die men even goed in Wenen kon beluisteren. Dit argu ment is niet van de hand te wijzen, want de Oostenrijkse componist G. VON Einem, die jarenlang lid is ge weest van de adviserende kunstraad, heeft voor dit erebaantje bedankt omdat directeur Paumgarten, de Mozart-specialist, blijkbaar niet vol doende rekening heeft gehouden met de adviezen van de Kunstraad ter vernieuwing van het repertoire. Tegenover deze aanvallen heeft de oude Paumgarten hij is de 70 al gepasseerd! zich beroepen op de toenemende belangstelling voor het Festival. Dat zou blijken uit het stij gende aantal toeristen dat de voor stellingen bezoekt en dat een en al enthousiasme is. Maar Juist dit ar gument is koren op de molen van de kritiek. Toeristenfestival Salzburg zou namelijk zfjn afge daald tot het niveau van een toeris ten-festival, een publiek dat men ge makkelijk tevreden stelt met een aantal goede opvoeringen, omdat ze „thuis" niets gewend zyn. De felste aanval kwam dit jaar uit het bui tenland. De bekende opera- en to neel-specialist Melchinger (overi gens een geboren Oostenrijker en dus, zoals men hier zegt, ook een ge bot en kankeraar) schreef namelük in het Duitse tijdschrift „Theater Heute" een vernietigend oordeel over dit Festival onder de titel: „Salzburg, een treurspel". Melchinger doet ech ter niets anders dan de vroegere kri tiek uit Wenen herhalen. Reeds ja renlang heeft men speciaal vanuit Wenen gescholden op Salzburg en schampere opmerkingen gemaakt op het repertoire dat geen „eigen ge zicht" zou hebben en dat niet meer beantwoordde aan het oorspronkelijk idee van Hofmannsthal. Richard Strauss en Max Reinhardt, de va ders van dit Festival. Maar intussen loopt het Festival op volle toeren en de eerste opvoeringen vertonen een bijzonder niveau. Zoals gezegd, werd het huidige vergetel kritiek eenstemmig was in de lof, ofschoon het werk onbekend ls. Böhm openbaart de betoverende schoon heid van een onvergetelijke partituur. Hij werd daarin bijgestaan door het onvervangbare orkest van de Weense Philharmoniker en door drie solisten van uitzonderlijke kwaliteit: Sena Jurinac, Paul Schöffler en Christa Ludwig. Maar ook in Salzburg is het niet elke dag zondag. Daags daarop viel de „Zauberflöte" van Mozart te gen, ofschoon men dit werk in deze Mozart-stad uit 't hoofd kent. Maar men had weer eens geëxperimen teerd en dat laat een dergelijke goed gecomponeerde opera niet toe. Iets werkelijk nieuws is dit jaar op het toneel te vinden, namelijk de opvoe ring van de gehele Faust, dus van deel I en II tezamen. Op 31 augustus zal dit drama zelfs op één enkele dag geheel worden opgevoerd van 's morgens half elf tot 's middags een Toneel: stiefkind Dit nieuws zal de kritiek zeker met dankbaarheid onder de aandacht brengen, maar wanneer het toneel in de komende jaren minder sensatio neel voor de dag komt, zullen de pen nen weer in beweging komen, want toneel is in Salzburg een stiefkind en dus een dankbaar object voor de kritiek. Dat blijkt ook naar aanlei ding van de opvoering van „Jeder- mann", de „Elckerlyc" van Hof mannsthal die na meerdere vernieu wingsexperimenten nu in meer tra ditionele trant wordt opgevoerd on der de regie van Hélène Thimig, de weduwe van Max Reinhardt. Volgens de Oostenrijkse pers zou Reinhardt zich bij het zien van deze reproduc tie in zijn graf hebben omgedraaid. De vraag is gewettigd of men op den duur niet te hoge eigen stelt aan Salzburg, maar het kan tegen een stootje. Het Festival is namelijk niet alleen een stichting maar ook een „instelling" geworden, een moreel lichaam dat om zelfbehoud vecht en dat ondanks alle kritiek moeilijk om gebracht kan worden, vooral niet wanneer de kwaliteit gemiddeld het goede peil weet te behouden en wan neer dirigenten als Böhm voor de kwaliteit borg staan. Blijft Karajan?... Ook Karajan zal dit jaar daartoe bijdragen, want hij repeteert al vlij tig en zal een aantal beslist hoog staande operauitvoeringen en con certen dirigeren. Maar heel Salzburg siddert en beeft of hü ook voor dit Festival zal bedanken zoals voor de Weense Opera. De Salzburger bevol king heeft echter haar uiterste best gedaan om deze stadgenoot gunstig te stemmen, want in de étalages ziet men nu meer portretten van Kara jan dan van Mozart! SAMENZWERING IN BRAZILIË De geheime dienst van de Brazi liaanse marine heeft veertig mensen gearresteerd die een „contra-revo lutie" hadden willen ontketenen. In een communiqué van de marine wordt gezegd, dat men de bewegin gen van de samenzweerders al twee maanden had gevolgd. Zij waren op diverse plaatsen in Rio de Janeiro byeengeweest om guerillastrijders op te leiden voor het plegen van sabo tage. Men had voorts wapens en „ondermijnende lectuur" gevonden. J. van Eibergen bedankt voor het kamerlidmaatschap De voorzitter van het C.N.V.. de heer J. van Eibergen. die voor de A.R.P. zitting heeft in de Tweede Kamer, heeft met ingang van 1 september bedankt voor het Kamer lidmaatschap. In een vandaag aan de voorzitter van de Tweede Kamer verzonden brief schrijft de heer Van Eibergen dat hij hiertoe is genood zaakt „om redenen van persoon lijke aard". De heer Van Eibergen is in het voorjaar tot C.N.V.-voor- zitter gekozen. Hij meent deze druk ke werkkring niet te kunnen com bineren met het Kamerlidmaat- Geen eerlijk gezicht. (Van onze Venlose correspondent) Een 17-Jarige Jongen uit 's-Herto- genbosch. werd zaterdag in Bergen (Limburg) door de Rijkspolitie ge arresteerd. Hij werkte in Duitsland en had in Keulen een bromfiets ge stolen. Hij liep tegen de lamp „ge woon, omdat hij geen eerlijk ge zicht had", aldus de politie. „De knaap kwam lopend met d« bromfiets langs en het leek mij als of hij mij schuwde. Ik ging een babbeltje met hem maken, en Jawel, mijn vermoeden was juist", aldus de politieman, die de vlot bekennende bromfietsdief Inrekende. Alexei Adzjoebei, de schoonzoon van premier Chroesjtsjow, acht het mogelyk dat op een bespreking van de Russische premier en kanselier Erhard van de Bondsrepubliek de Duitse kwestie zal worden aange sneden. Adzjoebei, de hoofdredacteur van het Russische regeringsblad Izwestia die een bezoek van twee weken aan de Bondsrepubliek heeft gebracht, zei dat in een laatste gesprek met de drie bladen van wie hij de gast hem moeten er voor een eventuele topconferentie van de Sowjet-Unie en West-Duitsland geen voorwaarden worden gesteld. Van dr. Erhard heeft hij de indruk gekregen, dat het een man is „met wie men praten kan'. Op de vraag of een verbetering van de betrekkingen tussen Moskou en Bonn alleen tot stand kan wor den gebracht ten koste van Bonns lie trekkingen met zijn Westelijke bondgenoten, zei Adzjoebei, dat de Bondsrepubliek haar betrekkingen met welk land ook kan verbeteren zonder dat de Sowjet-Unie daar aanmerking op zal maken. HU liet doorschemeren dat de Sowjet-Unie misschien bereid is stappen te doen bij het regime in Oost-Duitsland, teneinde ongemak ken als gevolg van de gedeeldheid van Duitsland weg te nemen. Rusland wil ook de handel met West-Duitsland uitbreiden. Adzjoe bei noemde de Bondsrepubliek het krachtigste kapitalistische land in Europa. „WU hebben geleerd uw technisch dynamisme en zin voor traditie op waarde te schatten. Naar zijn mening legt uw land in som mige opzichten een vastberaden conservatisme aan de dag, dat daarin bestaat, dat men anderen niet naaapt om redenen van presti ge. Dat heeft indruk op ons ge maakt", aldus Adzjoebei. (Van onze speciale verslaggever). met de vaste waï beverjct blijft Bali is het eiland, van de go- tot één telex-lijn, die ook ge- De sarongdans die mr. Luns te zien kreeg, was wel een uni- den, maar ook van de kinderen bruikt moet worden door de cum- Het slot liep uit in een en de honden. De kinderen Nederlandse delegatie op Ame- onverwachte extase, waarbij spelen poedelnaakt tussen de land, door de journalisten en dansers zich in trance met honderden grote en duizenden door ieder die verder bij het krissen in de borst staken. Er kleine tempels. Zij lachen uit- bezoek betrokken is. We zor- moest zelfs een priester aan te bundig en juichen „Merdeka" gen er tenslotte voor, dat de Pas komen om de ban te bre- als de stoet met Nederlanders minister geen kranten krijgt, ken, zelfs voor de ingewijden onder aanvoering van minister dat hij geen telefoon heeft en was het e dat hij geen overleg kan plegen en een Luns passeert. De honden doen niets behal ve zich voortplanten. Met Wk bezoek zou geen succes zichtbaar succes. Eigenlijk worden. De gasten zouden zich met zijn regeringEen derge- n°g geruime tijd bewusteloos binnen de tempel liggen. Even ongewoon voor nuchtere Hollanders was het hanengevecht dat we zagen. Maar vreemd genoeg is de Honderden mannen onder de hulpverlener daar iets tegen equatie waarin de hierboven klappers rondom het kleine wiMe doen Afmaken, dneht opgevoerde bewindsman ver- strijdperk waarin opgehitste heeft Bali een hondenplaag. Het verhaal gaat, dat een ondernemende Amerikaanse beklagen. En terecht. minuut tot bloedige aardappelen resultaten leidt. Een middag hanengevechten Wilde doen. Afmaken, dacht "vyeweruts uvunrmsnum vei- duyupejK uiuunn opgem hij Totdat de honden, die ver- keert; selijk adn $,e waann anefn elk?aL aa™}ogen. moord waren, wraak gingen mr. Luns en de zijnen nu op beesten hebben ieder een nemen Ze svnokten zo wil al- Bali berkeren. Theoretisch al- scherp mes aan een van de po- "S het verhaal het, Tor de than, praktisch niet. Bali is ten. een dodelijk wapen dat slaapkamer van de Amerikaan, b,nnen 1 m,nuut tot Goedige door zijn klamboe en door zijn <"ydappelen hoofd. Jankend en trillend liep deen rijst. Rond de n- - hij in de tropenhitte. Tenslotte foet men a?dere ™rmen aan- kost tientallen zorgvuldig op heeft hii het eiland blaffend heggen en dan worden de ge- gejokte en getramde hanen verlaten Ziin nrniect is nZii. Vrekkige verbindingen en het het leven. Even belangrijk als aToemaakten er ziin nog meer dement geen min maar plus- het gevecht zelf. is de wedden- ZZ eLn 7nl ZZntl punten. De Nederlandse dele- schap vóór het gevecht, het gatie voelt zich uitstekend in hele publiek gokt schreeuwend de merkwaardige situatie, en dringend. Als de markt in waarin zij nu verkeert. Mis- evenwicht is, worden de hanen schien heeft het allemaal iets uit hun kooien gelaten en Op Ameland te maken met het feit dat Bali daarna is de strijd snel gewon- jeerstvolgendeminister juist de Nederlanders zo na nen of verloren. Honderden 't hart ligt. Vulkanen en rupias verwisselen van eige- van Buitenlandse Zaken die Nederland komt bezoeken, zet- de Balinese danseressen zijn naar en de volgende hanen ten we met zijn staf drie dagen geheel overeenkomstig de mid- worden alweer tevoorschijn ge- op Ameland. We geven hem delbare schoolboekjes en zelfs haald. Bij de hanengevachten bij het ontbijt, bij de lunch en de Balinese monokini's zijn toont het beminnelijke Bali bij het diner aardappelen te voor de Hollandse preutsheid zijn andere gezicht, eten, we slepen hem per auto nog steeds zoals wij ze met ro- De hanengevechten zijn het hele eiland over. We voe- de konen hoorden beschijven vaak beschreven als een mis- ren klompen-dansen voor hem door verlofgangers, al moeten stand die mensen aan de be- op en laten hem uitstappen bij we er bij zeggen dat de mai- delstaf brengt, maar wie de de bezienswaardigheden, die den-forms van de Westerse ci- strijd aanbindt tegen de ha- het eilandje rijk is. We zorgen vilisatie hier aan een aarzelen- nengevechten, er ook voor dat zijn contact de opmars zijn begonnen. Ex-Bondskanseller Konrad Ade nauer van West-Duitsland heeft za terdag zijn opvolger Ludwig Erhard het recht betwist om alleen de bui tenlandse politiek van het land te be. palen. Zoals bekend staat Erhard, die dit recht voor zich opeist, bloot aan aan vallen van de „gaullistische" groepe ring van de Christen-Democratische Unie die wordt geleid door Adenauer en ex-minister van Defensie Franz- Josef Strauss en die de band tussen Frankrijk en West-Duitsland als het belangrijkste element van de West duitse politiek beschouwt. In een brief aan de Frankfurter Allgemeine Zeitung zegt Adenauer, dat de leden van de regeringspartU de politiek van de Bondskanselier mogen kritiseren „zonder te worden uitgemaakt voor ontevredenen of sa menzweerders". Audenauer zegt ver der, dat het artikel van de grondwet, volgens hetwelk de Bondskanselier de richtUjnen van de politiek bepaalt, alleen van kracht is binnen het ka binet. „Maar daar wij een parlemen tair regeringssysteem hebben", aldus de voormalige Bondskanselier, „moet de Bondskanselier altUd de goedkeu, ring van de regeringspartU of par tijen hebben by het opstellen van deze richtlUnen". Te Königsteln in Hesse is verno men, dat Adenauer een flinke griep heeft en het bed moet houden. HU had zondag het woord moeten voeren op een godsdienstig congres, maar heeft intussen de organisatoren van dit congres laten weten dat zUn ge zondheidstoestand hem niet toestaat in het openbaar te verschynen. Nieuwe ministers in Indonesië De Indonesische regering ia zater dag uitgebreid met twee ministers die zich met de financiële zaken zullen bezig houden. Sultan Hamengkoe Boewono wordt minister en voorzitter van het orgaan dat toezicht moet houden op de finan ciën. HU vervangt minister dr. Soeharto, oud-minister voor het bankwezen, die minister en secreta ris van het orgaan voor nationale economische ontwikkeling blUft. Voorts is de presidentdirecteur van de staatshandelsbank, J. D. Massie, minister geworden belast met „het op orde stellen van het kapitaal van banken en van particulieren". De nieuwe kabinetsleden zUn, volgens waarnemers, pro-westers en anti communistisch. ZIJ behoren niet tot een politieke partU-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 11