Oude dames
i zich over
in India ergeren
nieuwe mode 1
Communisten brengen Fes ival
van Spoleto in gevaar
Organisator Menotti
volkomen over stuur
Zaterdag 4 juli 1964
Pagina 2
zij (vroeger!) alleen de vrouw uit
de laagste standen zilveren siera
den droegen. De dorpsschonen, de
boerenmeisjes, die naar de bron
gingen om water te halen, tooi
den zich met zilveren ringen om
vingers en polsen en met zilveren
belletjes aan de enkels. Daarom
kon een deftige dame zodanige
sieraden niet dragen heette het
toen.
Thans echter is het anders.
Thans zijn zilveren sieraden de
„dernier cri" in India. Thans zijn
zilveren halskettingen en zilveren
armbanden (en ze mogen heus wel
een beetje rinkelen!) je van hét!
India's deftige oude grootmoeders
slaken menige verzuchting als zjj
het moderne zilveren spektakel
zien. „Het was anders in mijn tijd",
mompelde zij. Net zo dus, als veel
oma's bij ons plegen te doe. Als
India's grootmoeders haar klein
dochters getooid zien met zilveren
sieraden (die heus heel mooi en
smaakvol, en stellig niet opzichtig
zijn), denken zij, en sommigen zeg
gen het ook: „Waar moet dat heen.
Dat kan niet goed gaan
En wat zeggen en doen de klein
dochters dan? Zij glimlachen. Zy
zeggen: „Ja, oma Zeker, oma
En wat DOEN zij? Zjj dragen haar
zilveren sieraden rustig verder.
Want net als by ons is ook in In
dia de stem van de mode vaak
krachtiger, althans gezaghebbender
dan de stem van oma.
Zilveren schaal volgens
model van een boot zoals die CLE1PSCH DÜ
vroeger in India gebruikt werd.
Jonge
vrouwen zeggen „ja
en doen „neen"
(Bijzondere medewerking)
ZILVER is door de eeuwen heen een metaal geweest, dat in
India op grote schaal toepassing vond. Dit is geen wonder,
want van oudsher verstonden India's handwerkslieden bij uitstek
de kunst om uit zilver te halen wat er in zat, dus om de sier
lijkheid en schoonheid van het blanke metaal in hun werkstukken
ten volle recht te doen wedervaren. Gebruiksvoorwerpen, tafel
gerei, toiletgerei, sieraden en siervoorwerpen waren sedert
eeuwen en zijn nog de belangrijkste produkten van India's
zilversmeedkunst.
Delhi. Lucknow, Bombay, Madras, Calcutta en vooral het
paradijsachtig mooie land Kashmir waren en zijn de belangrijk
ste centra der zilversmeedkunst. India's paleizen, woningen en
museau bevatten staaltjes van zilversmeedkunst, die ware ju
weeltjes zijn. Zij dateren uit alle perioden van India's bewogen
en rijke geschiedenis.
Op het ogenblik houden Delhi
en Lucknow zich nog tamely k
sterk aan de oude, traditionele mo
tieven en modellen. Bombay en
Madras ontwikkelden zich echter
in een eigen, moderner richting.
De handwerkslieden dezer beide
steden munten thans uit door de
artikelen van bewerkt zilver, die zy
vervaardigen. Kashmir neemt (nog
steeds) een geheel eigen en apar
te plaats in India's „zilverwereld"
in en brengt zilveren voorwerpen
in grote variatie voort.
Geen plechtigheid zonder
Zilveren sieraden zoals ze
India veelvuldig worden
India's dorpsschonen tooiden
zich vroeger met zilveren
belletjes. Ordinair? „Ja", zei
men toen. „Helemaal niet'
zegt men thans.
toen de roepie nog van vrüwel zui
ver zilver werd gemaakt, namen
armen mensen, die geen zilveren
schalen (thals) bezaten, wel eens
hun toevlucht tot een zilveren
muntstuk om die verlovingssymbo
len op te dragen. Zozeer behoorde
zilver by plechtigheden en feeste-
lykheden, dat men dus met een
„symbolische", maar niettemin zil
veren, schal genoegen nam.
MEN IS IN REP EN ROER
tenis in het familieleven is aanlei
ding om het zilver te voorsclujn
te halen. Er vindt geen geboorte,
doop, verloving of huwelijk plaats
zonder dat het familiezilver en tal
van zilveren geschenken er aan te
pas komen.
Grillige mode
De vrouw is grillig, ook waar het
de mode betreft. Dat weten wy
van de Europese vrouw, doch geldt
tevens voor de vrouwen van India-
Heel duideiyk biykt dit, als men de
Zilver dernier crivoor
deftige mensen
zilver
Zilveren vaatwerk vond men ook
vroeger in alle deftige en welge
stelde huishoudingen in Mahatma
Gandhi's land. Zonder zilveren
drinkkroezen was en is geen In
diase familie van enige naam denk
baar. Iedere belangryke gebeur-
Een pas geboren of gedoopt kind
krijgt steevast een zilveren beker
tje cadeau. Een zilveren „thal" (dat
is een ronde platte schotel met op
staande rand) dient om de rode
zakdoek en de zoetige lekkerrujen
te dragen, die verloofden elkaar
schenken zodra hun engagement
een voldongen feit is. Ja, vroeger,
geschiedenis der zilveren sieraden
in Inplia in het oog vat. De dames
in India zyn altyd trots geweest
op haar tafelzilver en andere zil
veren gebruiksvoorwerpen. Zilveren
sieraden echter verafschuwden zy
vroeger. Waarom? Omdat zeiden
(Van onze Romeinse correspondent)
OGORIZIA, weest vervloekt door een hart op de juiste
plaats smartelijk was ons vertrek en voor velen was ei
geen terugkeer". Dit is de strofe die volgens afspraak gezongen
zou worden in het Theater Ciao Melisso als onderdeel van één
der „Protestliederen tegen de oorlog". In plaats daarvan zong
Michele Straniero, etnoloog en zeker naar oude volksliederen:
„Verraders gij heren officieren: die de oorlog hebt gewild: aas
gieren van verkocht kanonnenvlees en moordenaars van onze
jeugd".
bestaande uit authentieke en vrij-
wel totaal vergeten volksliederen
uit dé vorige eeuw, een overweldi
gend succes behaalde. Zo groot was
de geestdrift der toehoorders, dat
men reeds voorspelde, dat „Bella
Ciao". evenals twee jaar geleden
„Black Nativity", van Spoleto uit
een zegetocht door geheel Europa
zou beginnen. Helaas werd het
onder zo gunstige auspiciën begon
nen optreden der groep bedorven
door een misplaatste communisti
sche propaganda. Voor een pu
bliek als dat van Spoleto zingt
men niet: ,En de vrijheid wil niet
komen (omdat er geen eenheid is)
onderkruipers en patronen: we
slaan ze allemaal dood"! Dit was
één van de andere .sociale" pro
testliedjes.
Wordt verdere
steun onthouden
Spoleto is nu in rep en roer.
Alle muren zyn volgeplakt met
manifesten en patriottische vereni
gingen. Aan de leraren en leerlin
gen der officierenschool en ook
aan de troepen van het sterke gar
nizoen is verboden verder nog ma
nifestaties van het festival by te
wonen. De Romeinse graven en
prinsessen, die het Festival, dat
met een jaarlijks toenemend defi
cit te kampen heeft, financieel
steunden, hebben aangekondigd,
Een tilnfftwifdJtttn
Men moet zich de omstandighe
den indenken. Beide strofen, zo
schynt wel vast te staan, werden
in 1916 in de loopgraven gezongen
toen, na anderhalf jaar strijd om
het „Vervloekt Gorizia", een sterke
bergvesting, op de Oostenrijkers te
veroveren, voor de elfde maal een
offensief tegen die stad werd ge
opend, waarby honderdduizenden
Italianen sneuvelden. Dat soldaten
in een loopgravenoorlog wild zyn
van geestdrift en ongeduldig het
ogenblik verbelden, waarop zy de
„gehate vyand" te Ujf te gaan, ge
looft waarschijnlyk niemand meer,
hoewel het hoera-patriotisme der
krijgsliederen het ons graag zo
voorstelt. Maar de oorlog van 1914
—1918 behoort tot het verleden.
Was het nu nodig, dat te Spoleto
voor het meest elegante publiek,
dat Italië, Engeland en Amerika
bijeen kunnen brengen, juist die
strofe werd gezongen? De man, die
het Festival organiseert, de compo
nist Giancarlo Menotti (Ameri
kaan van Italiaanse afkomst) wist
er niets van. Bij de generale repe
titie was de eerste, vry onschuldige
strofe gezongen. By de première
werd zy vervangen door de andere,
die het Festival oneindig veel af
breuk doet. Was het toeval, dat de
meest oproerige communistische
Kamerleden, Giancarlo Pajetta in
de eerste plaats, die dag in de
schouwburg aanwezig waren, ter
wijl zy gewooniyk voor de „Bour-
geois-kunst" van Spoleto niet de
minste belangstelling tonen?
Aanklacht tegen
zanger Straniero
Menotti is volkomen overstuur
door dit voorval en geen wonder.
De zaal was stampvol, een parterre
van Romeinse en Florentynse
hoge adel, Italiaanse en Ameri
kaanse miljardairs ental van
hoge officieren verbonden aan de
opleidingsschool voor officieren
van Spoleto. Een groot deel van
dat publiek verliet uit protest de
schouwburg. De zanger-etnoloog
Straniero werd door de carabinieri
gearresteerd en tegen hem Ls een
aanklacht ingediend wegens bele
diging der Italiaanse strijdmacht.
In het stadhuis van Spoleto
werd onder voorzitterschap van
de (communistische) burgemeester
aan wie echter de belangen der
stad meer ter harte gaan dan der
gelijke propaganda-stunts, een
vergadering gehouden, die 24 uren
onafgebroken heeft geduurd. Me
notti wilde wegens schending van
het contract het eehele optreden
van de groep volkszangers. ..Bella
Ciao" (..Adieu myn schone") laten
vervallen. Dat zou een zwaar offer
zijn geweest, daar de groep tien
maal zou optreden en met het
«enrto cteei fan b
dat zy hun steun verder zullen ont
houden en zelfs de subsidies uit
Amerika, waar het festival op
dry ft, lopen gevaar. De secretaris
generaal Nanni Ricordi (van het
vermaarde geslacht der Milinese
muziekuitgevers Ricordi) heeft zyn
ontslag ingediend en in reeds naar
Milaan vertrokken. Geen wonder,
dat Menotti wanhopig is. Zeven
jaar lang heeft hy met enorme of
fers (zyn gehele fortuin heeft hy
aan Spoleto ten offer gebracht!)
dit Festival verreweg het belang
rijkste van geheel Italië, misschien
wel van Europa, op de been ge
houden en plotseling dreigt door de
party digheid van een volkszanger
de met zoveel moeite gekweekte
„good will" verloren te gaan.
Rosenkavalier
is een triom f!
Verder is het begin van het Fes
tival een triomf geweest. By de
première van de „Rosenkavalier",
een uitvoering zo volmaakt als men
alleen maar te Spoleto weet te ver-
wezenlyken, waar Menotti met ui
terste zorg het allerbeste byeen-
brengt wat Europa en Amerika te
bieden hebben, waren voor het
tal van ministers en ook de eerste
miniater Moro tegenwoordig. Dit
deed de hoop ryzen, dat de Itali
aanse regering eindelyk aan dit
Festival voor het arme Spoleto een
zaak van levensbelang, een redely-
ke subsidie zou toekennen. De „Ro
senkavalier", die zeven maal zal
worden opgevoerd, is werkelyk een
gebeurtenis.
In de orkestbak een der aller
beste orkesten van Italië, het Phil-
harmonisch van Trieste. Dirigent
de jonge Amerikaan (van Zeeuw
se afkomst) Thomas Schippers, een
naam naast welke alleen die van
Von Karajan nog kan worden ge
noemd wanneer het gaat om het
dirigeren van opera's. De regie
van Louis Malle, een der meest
bekende jongere Franse filmregis
seurs, bewyst dat hy ook in staat
is een opera op levende, overtuigen
de wyze op de planken te zetten.
Decors en kostuums van verfynde
smaak. Een reeks jonge zangers en
zangeressen, voor het merendeel
Amerikanen, die niet alleen vocaal
de moeihjke partituur beheersen,
maar tevens goede acteurs zyn, zo
dat het geheel luchtig en beweeg-
ïyk wordt als blyspel van Go)
doni. In het b een „Rosenkava
lier" zoals meioch in Italië nod
zelfs in DuitsM of Oostenryk oo
heeft gezien n zoals vanzej
spreekt een cweldigend succef
Ook danrroep van
PaulTaylor
De tweede piière bracht on
de dansgroep Paul Taylor. Ii
Amerika is Paraylor een gewei
dige naam. Hsrordt op één llji
gesteld met M*a Graham, wien
leerling hy ien met Jerom-
Robbins. Voor e Europese smaal
is zyn werk niyk aanvaardbaar
wanneer hy tri de oude, acade
mische dans tervangen door zyi
hoekige bewegitaal, die eigen
lyk geen taal kt te zyn, maai
een ietwat athistisch dialect
gegrondvest ojen abstractisme
dat niet past de vormen vat
het menselyk iaam.
Daarin doet danseres in hel
zuiver klassiekallet 'denken aai
een zwaan, zy vordt, blootsvoet
zich wringend /reemde bochten
by Taylor tot kikvors. Stellig
een minder ediier. De „Arabes
que" is in hetssieke ballet eer
der meest edelanden. By Tay
lor ontwikkelt zich tot zy bijm
het hoogtepunteft bereikt. Dai
plotseling kruipe gestalte ineen
rolt zich op tten gedrochtelijk
wezen en kruip: voor- en achtei
poten (dit zyieen handen en
voeten meer) tn de knieën door
van de partenaen wriemelt zich
op een of andeyze op zyn rug,
tot beiden in.aar verkronkeld
over de grond ?n. Deze nieuwe
bewegingen, dieylor met de yver
van een prof verkondigt en
waarvan hy ode „natuuriyk-
heid" tracht cfeiyk te maken,
zyn alleen aamdbaar, wanneer
het gaat om koihe effecten. En
gelukkig is dëioreograaf een
man, die niet humor is ver
stoken.
Zoals steeds t|s Spoleto's Fes
tival is er keuzi over. Men kan
van 's middags Uf tot 's nachts
één uur vier m;iedere dag een
verschillende voelling bijwonen:
concerten, operallet, avantgar-
defilm, „folksor, pantomime.
Er ontbreekt nii Spoleto beleeft
weer haar grotel!
Een scène uit *Dei Rosenkavalier." in Spoleto
