B. A. M. SCHREINER
„luchtvaartaannemer"
KREYMBORG
VAKANTIE-TIP
13.
„Je kunt toch niet
stil blijven zitten...
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 19 JUNI 1964
(Van onze
Haagse correspondent)
Thuis in mijn jeugd heb ik het
eigenlijk wel gemakkelijk gehad.
Mijn vader deed in zijn goede
tijd heel grote zaken. Hij was de
meubelfabrikant Pierre Schrei-
ner uit de Zoutmanstraat. Een
echte Hagenaar, net als alle vier
mijn grootouders. Ik ben ook
hier geboren en als het even kan,
ga ik niet weg uit Den Haag. Ik
zou met mijn zaak heel goed in
Rotterdam kunnen zitten, een
fijne stad met internationale
sfeer, snaar als ik geschikte
ruimte kan vinden blijf ik hier.
Mijn hbs-jeugd was gewoon een
fijne tijd. We konden van alles
en we mochten van alles. Vader
had in 1922 al een auto. Mèt
chauffeur nog wel, dus dan kunt
u begrijpen.
je ziet de zaken dan zo achteruit
nollen. Van lieverlee was er niets
meer te doen in de meubelbranche
en tenslotte heeft vader de zaak
zelfs moeten verkopen. Hij is nog
voor de oorlog gestorven.
Nou. en wat doe je dan als jon
gen? We zaten met z'n zeventienen
in de hoogste klas van de h.b.s. en
maar één van ons had voor na het
eindexamen een baantje kunnen
vinden. Ik bezat werkelijk geen cent
en de vooruitzichten waren wat je
noemt mistig. Nu zat een oom van
mij in Antwerpen in het verzeke
ringsvak en ik dacht, je moet toch
iets aanpakken. Laat ik maar naar
Antwerpen gaan, 't is misschien met
een nog goed voor de taal ook. Dat
is wel tegengevallen, van die taal dan.
Toen ik doorkreeg dat Antwerpen
om je Frans wat bij te sprijkeren
niet de meest geschikte plaats is, was
het al te laat. Mijn Frans is nooit
erg mooi geworden, al kan ik me
redden.
Vliege
Verzekeringetjes afsluiten is dus
mijn broodwinning geworden, 't Ging
niet slecht. Ik verdiende genoeg om
te kunnen leven en ik kon zelfs een
autootje houden. In die tijd al had
ik belangstelling voor de luchtvaart.
Dolgraag wou ik vlieger worden,
maar de omstandigheden zaten niet
erg mee. De militaire luchtvaartaf
deling nam in de' jarer. dertig niet
meer dan tien officieren en tien on
derofficieren per jaar in opleiding
en hoe ik ook mijn best deed. Bob
Schreiner was er niet bij. Pas in '39
loen de zaken gingen spannen, kreeg
ik een kans. De nationale luchtvaart-
school op Ypenburg gaf in de week
einde praktische vlieglessen, waar
bij je zelf in die avonduren de theo
rie moest leren. Zo heb ik eerst
mijn a- en later mijn m-brevet ge
haald, nog op die mooie Koolhoven
FK -46. Maar alweer had ik pech,
want net toen het wat leek te gaan
worden met de vliegerij ik werd
ingedeeld bij het derde regiment
luchtstrijdkrachten in Vlissingen
kwam een schilder met een zwarte
snor een dikke verfstreep door de
rekening halen. Half mei 1940 had
ik moeten beginnen.
Opgesloten
ten in het stille Nederland je. Geen
zaak meer te doen. Ik had wel een
baantje gevonden op een rijksbu
reau, maar het was dom werk en ik
zou zo graag wat. Twee keer heb ik
geprobeerd om naar Engeland te ko
men. De eerste keer al in de herfst
van 1940. We zouden op het Tjeuke-
meer worden opgepikt door een
se kogels weggejaagd. Later hebben
wc gehoord, dat die vlieger die met
de splinters in zijn broek ontkwam,
Heije Schaper was, U weet wel, de
ex-chef van de luchtmachtstaf, die
nu voorzitter van de K.N.V.V.L. en
chef van het militaire huis van de
Koningin is.
Met een paar zeilvrienden heb ik
het een jaar later nog eens gepro
beerd. In een schuur ergens in
Noordwijkerhout hadden we een
buitenboordmotoer gebouwd aan een
grote sloep en daarmee wilden we de
Noordzee oversteken. Maar dat plan
netje is bij teveel mensen bekend
geworden. Toen we op het strand
kwamen, stonden de Duitsers ons al
op te wachten. Hans Fles is die
nacht gepakt en later in Oraniën-
burg gestorven. Zo raakte in mijn
beste vriend kwijt.
Getrouwd
Maar je moet toch weer verder.
Nieuwe ontvluchtingspogingen heb ik
niet meer gewaagd Ik leerde een
meisje kennen. Daar ben ik een tijd
je later mee getrouwd. Dan loop je
niet zo gemakkelijk meer weg. Ze is
nog steeds mevrouw Schreiner en
we hebben nu zeven kinderen. Ik hou
er niet van om stil te blijven zit
ten. Toen de oorlog eindelijk voor
bij was, dacht ik: laat ik maar eens
in Engeland gaan kijken. Toch En
geland dus, alwas het dan jaren la
ter. Mijn ervaring in verzekeringen
is me toch wel te pas gekomen, want
gaandeweg kon ik van de ene fa
briek na de andere het agentschap
voor Nederland lospeuteren. Van al
les was erbij. Maar het had allemaal
met luchtvaart te maken. Eerst on
derdelen en zo. Toen ai gauw ook
complete vliegtuigen. Als ze één keer
hebben gezien, dat je wat kunt ver
kopen, krijg je meer commissies. De
luchtvaarttechnische handelsmaat
schappij Schreiner en Co. bestaat
nog, alleen de „co" is er niet meer
bij. Dat was een prima zakenman,
van wie ik veel heb geleerd.
Maar na twee jaar vond ik. dat
ik het wel alleen kon. Toen heb ik
hem voor f20.000,- uitgekocht. We
zijn als vrienden gescheiden. De han
delsonderneming beheert nu dertig
agenturen van allerlei grote fabrie
ken, zoals Boeing, Sud Aviation, Hil-
ler, Piper en Vertol. We hebben twee
buitenlandse kantoren, Schreiner
Aircraft S.A. in Brussel en Schrei
ner Rietdorf GMBH in Koblenz, 't Is
natuurlijk heerlijk als je hier in
Nederland aan de luchtmacht en
aan de marine mag leveren, maar
als ze hier over twintig helikopters
denken, denken ze in Duitsland me
teen over tweehonderd. Dat is finan-
Ad verten tie
strandsets strandshorts
zwembroeken badjassen
weekenders v.a. 4 10 90
STILLE RIJN, TEGENOVER DE HARTEBRUGSKERK
zijn materieel in het buitenland
te moeten aanschaffen. Dus hebben
we daar een eigen kantoor gesticht.
Nu kan de Bundeswehr gewoon
Koblenz terecht. Ook voor de service
en voor onderdelen en zo.
Onze handelmaatschappij loopt
goed, dat ze de basis kan vormen
Er
ik
eigenlijk vind ik het helemaal
niet zo leuk Ik geloof dat ik al
dat ik graag wat om handen
heb.
Kiekj
es
Wel, als je toch in vliegtuigen han
delt, is de gedachte om er zelf mee
gaan vliegen niet zo ver van je af.
Ik ontdekte, dat er wat te verdienen
viel met luchtfoto's. Gewoon kiek
jes uit de lucht. Dat werden dan
oornamelijk plaatjes van boerderij
n en zo. Met een doodgewone Leica
in de hand snorden we een paar keer
iaag over zo'n hofstede en een paar
dagen later ging er dan een man
mij met een afdrukje naar die
boer. Of-ie 'm wou kopen voor f 25,-.
Dat was bijna altijd raak. In een
1 van tijd had ik zes beman
ningen vliegen voor dat werk
man in een autootje op de weg
letterlijk de boer op te gaan. Eén
miljoen gulden omzet per jaar heb-
we gehaald. Maar natuurlijk
moest er net toen ik wat je noemt
leaker zat", weer iets mis gaan.
Steeds vaker maakten de boeren er
bezwaar tegen, dat we ook op zondag
te dag voor dit werk omdat we dan
de minste beperkingen door het an
dere luchtverkeer kregen opgelegd.
Toen moesten we er wel mee ophou
den op zondag. Anders kocht nie
mand meer zo'n foto van je. Omdat
die vliegtuigen toch niet kan la
ten stil staan, zijn we toen voor de
weekeinde reclamevluchten gaan con.
tractoren. Drie jaar later, toen die'
hele boerderij-affaire afliep, omdat
we ze allemaal gehad hadden, is dat
trouwens mijn redding geworden. Het
reclamewerk was toen zo opgelopen,
we helemaal daarop konden
overgaan. En uit dat slepen met
reclamelappen, dat we nu niet meer
doen, is tot op maandag iets aardigs
Advertentie
overgebleven voor twee vliegtuigen
uit onze vloot: het slepen van „man-
cnes" voor schietoefeningen van de
luchtdoelartillerie bij Den Helder.
Helikopters
Begint mijn verhaal niet eentonig
te worden?
De luchtreclame loopt goed, ik heb
goede mensen in zitten en ik kijk
om naar wat
al opgevallen,
mezelf
anders. Nu was h
dat de Engelsen en de Amerikanen
veel helikoptenverk hadden gevon-
pijen tegenwoordig moeten 0
ken zijn zo uitgestrekt en liggen vaak
zo verschrikkelijk afgelegen, dat je er
alleen maar met een helikopter ko
men kan. Wat die kunnen kan ik
ook, dacht ik. In Perzië was toen
tertijd een Nederlander, ir. K. Schol-
tens uit Groningen, president van het
Iranian Oil Consortium. Dat is „Big
business", zo'n consortium. En deze
ir. Scholtens hij is nu gepensio
neerd was een formidabele kerel.
Goed. ik krijg een contract en
gaan vliegen in de meest barre
standigheden, die u zich maar kunt
voorstellen. Een land zo kaal ei
woest als in de oertijd en een gemid
delde temperatuur van 120 graden
Fahrenheit, Mijn mensen daar sla
pen in tenten en soms zijn ze drie
weken achter elkaar met een ploegje
seismologen verdwenen. Diep het ge
bergte in.
drie maanden gewerkt heb
ben krijgen ze één maand Europees
verlof met een K.L.M.-retourtje Aba-
dan-Schiphol. Die reisjes kosten om
f 150.000,per jaar, maar de men
sen hebben het hard nodig en ze ver
dienen het. Ik wil, dat onze medewer
kers het naar hun zin hebben, anders
kun je geen grote dingen doen. U
weet waarschijnlijk, dat twee van die
jonge vliegers eind maart een hoge
Amerikaanse onderscheiding hebben
gekregen, omdat ze in januari twee
neergestorte Amerikanen uit het ge
bergte hebben gehaald?
Schreiner Aeroontractors noemen
e dat bedrijf. „Luchtvaartaanne-
er" zou je kunnen zeggen. Die olie
maatschappijen werken veel met on
deraannemers. Ze hebben „contrac
tors" voor dit en „contractors'"
dat, dus „aerocon tractors" is
naam, die ze begrijpen. Dat geldt
niet voor het grote publiek en daar-
hebben wij ons jongste bedrijf
Schreiner Airways genoemd. Daar
mee zijn we dit jaar voor het eerst
ook in het toerisme gedoken. Van het
massale vervoer van vakantiegan
gers naar het zuiden verwachten
wij heel veel. Onze eerste „friend
ship" staat al volgeboekt voor de hele
zomer met 30.000 passagiers heen en
terug.
Moeilijk
Maar nou loop ik even op t
daar het 150.000ste vlieguur volge-
maakt. Nieuw-Guinea, de expeditie
naar het sterrengebergte, het jungle-
vliegen voor de missie. Moeilijk, maar
heel mooi werk. Dan komen we in
Libië. Ik zocht meer werk voor Aero-
contractors en ik dacht in Noord-
Afrika iets te kunnen beginnen. Mijn
vrouw is meegegaan op de eerste reis.
Die is de enige, die aan dat avon
tuur iets verdiend heeft, want ze
schreef een verhaal voor „Libelle"
Marokko. Daar kreeg ze f 250,
Het is daar niet geworden, wat
ervan verwacht hadden. Twee
jaar lang hebben we ons best ge
daan op een verbindingslijn van
Tripoli naar de oases en de conces
siegebieden. De vliegers deden enorm
veel ervaring op met woes tij nvliegen
wat heel moeilijk is, vooral als je
door een zandstorm elk contact met
de aarde verliest maar de over
heid ging er steeds moeilijker doen.
Voor elk vliegtuig moest ik twintig
procent van de aankoopsom als in
voerrecht in hun schatkist storten.
De directeur van het werk moest een
Libiër zijn. De aandelen moesten in
meerderheid in Libische handen ko-
En toen ze tenslotte verlangden
dat ik zelfs mijn boekhouding in het
Arabisch ging voeren, werd het me te
dol. Met de hele vloot ben ik toen
opgebroken en over de woestijn ge
vlogen. Zo kwamen we in Nigeria te
recht.
Dat is een land naai- mijn hart.
Vroeger als je aan het strand ging
zwemmen, had je kans dat bij te
rugkomst je kleren gestolen waren,
maar het is nu hard bezig een mo
dern land te worden. De autoritei
ten daar zijn niet op de golven van
de politiek in één nacht naar de top
gespoeld, maar nette keurige lieden
met een academische opleiding in
Engeland. Ze doen het heel rustig,
maar ook heel zeker. Zo komen ze
ongemerkt precies waar ze wezen
willen. In de vijf jaar. dat wij er
nu werken, heb ik dat land enorm
vooruit zien gaan. Als president-com
missaris van de „Aerocontractors
Company of Nigeria Ltd" heb ik
een werkelijk formidabele kerel ge
vonden. Hij is commissaris van twin-
grote maatschappijen tegelijk,
deze mister Bank Anthony en ieder
een in Lagos kent hem. Koningin
Elizabeth heeft hem pas geleden ge
ridderd, omdat hij zoveel voor zijn
land heeft gedaan. Opeens heet hij
nu Sir Mobilaji. Dat kunnen die En
gelsen zo mooi doen. Dat wij de
char term arkt in Nigeria beheersen
is geen overdrijving. We vliegen er
met elf toestellen, vijf tweemotorige
Toeristen
twee helikopters, een Alaouette
een Bell. die overal kunnen lan
den. We doen er douanevervoer. We
vliegen voor de politie en we bren
gen belangrijke personen weg als ze
ergens in Afrika iets te bespreken
hebben. Als u hoort, dat de Neder-
lits-ders er goed opstaan in Nigeria
geloof ik, mede ook
lerlandse bedrijfsleven,
weet u natuurlijk. Ik heb pas een
enquête gehouden om te zien of er
belangstelling is voor een recht
streekse verbinding tussen Rotter
dam en Hamburg, zodat de zaken
man op één dag heen en terug kan.
Dat idee gaan we binnenkort mis
schien realiseren. Van ons charter-
bedrijf hoef ik wel niets meer te
ertellen. Als „Aerocontractors
aannemers, weet u wel staan we
klaar voor ledereen, die maar met
ons vliegen wil. Een rijksdaalder per
kilometer. We brengen pelgrims naar
I.ourdes en scheepsbemanningen
naar verre zeehavens. En als u met
een man of acht een dagtrip naar
de een of andere zakelijke bespre
king wil maken, hoeft u zich bij
ons voor de terugreis niet te haas
ten: uw eigen vliegtuig wacht wel.
Ik heb nagenoeg uitsluitend nieuwe
kisten. Daar maak ik een punt
van. Zodra het kan. gaan de laat
ste tweedehandskisten Dakota's,
die nog uitstekend zijn, overigens
de deur uit. Volgend jaar maart
krijgen wij onze eigen F-27 van Fok
ker en ik hoop, die we nu gehuurd
hebben van Braathens-Noorwegen te
kunnen houden. Verder denken we
aan de aankoop van grotere straal-
verkeerstoestellen voor ons toeristen-
vervoer. Wat dat gaat worden weet
ik nog niet precies. Dat zijn zaken,
op twee F-28 „fellowships" ben ik
met Fokker in onderhandeling, maar
dat is voor een latere datum 1968
zo ongeveer.
In dit vak moet je vooruit kij
ken. Ik heb nu 160 man in dienst,
Daaronder zo'n twaalf ex-K LM -
vliegers. We hebben dertig vlieg
tuigen en onze eigen helikopter-
school op de luchthaven Rotter
dam. Ik heb prima commissaris
sen en een stevige steun in de
rug door de samenwerking met
Phs. van Ommeren. Die mensen
hebben 125 jaar ervaring als re
ders. Hier in mijn hoofdkantoor
in Den Haag en op de bijkanto
ren in Koblenz, Brussel, Teheran
en Lagos heb in de zaken in han
den gegeven van door onszelf op
geleide managers. Alleen prima
mensen met stuk voor stuk een
grote ervaring in de vliegerij. Ik
zelf leg me in hoofdzaak toe op
de toekomst. Want al lopen de
zaken prachtig, je kunt niet stil
blijven zitten I
Advertentie
VADERDAG - 21 JUNI
Zeg het
met
bloemen
en... bestel tijdig
Beheerder van
postagentseliap
in beroep
De beheerder van het postagent
schap in de Haagse Bijenkorf, de
heer Th. Molenkamp, is in appèl
gegaan bij het Haagse Gerechtshof
tegen de beslissing van de recht
bank. die hem vergoeding ontzegde
van de voor een raadsman gemaak
te kosten, toen hij ten onrechte werd
verdacht van diefstal uit een post
zak van een bedrag van f34 000. Zo
als gemeld heeft de heer Molenkamp
hiervoor begin 1963 vijf weken in
voorarrest gezeten en heeft hij
maandenlang zyn werk in het post
agentschap niet kunnen doen.
De door hem gemaakte kosten van
ongeveer f 1500 wil de heer Molen
kamp terug hebben en bovendien
wenst hij nog „smartegeld" te ont
vangen voor de schade, die aan zijn
goede naam is toegebracht.
De man, die het geld had gesto
len, (een chauffeur van een expedi-
tiebedrijf) is reeds gestraft.
De heer Molenkamp is in beroep
gegaan op grond van een nieuw ar
tikel in het wetboek van Strafvorde
ring, waarin wordt bepaald dat in
dien een zaak eindigt zonder opleg
ging van de straf of maatregelen,
de betrokkene een tegemoetkoming
voor geleden schade en gemaakte
kosten worden toegekend
