En er zit nog muziek in het beroep van de raclio-ofiicier Meeste kinderen naar beroepsonderwijs Het georganiseerde bedrijfsleven Jbtfrdie:T:rerdkaneTr benoemde onan,an- Nog zeker 100 jaar behoefte op schepen aan radio- telegrafist VOORLICHTINGSNUMMER VAN HET LE1DSCH DAGBLAD 27 MEI 1964 Door dr. P. S. Pels, secretaris van de Stichting van de Arbeid Wanneer over enkele weken dfr!ands.'t^holick vakverbond (NKV) en Christelijk Nationaal Vakverbond in Ne- de eindexaminandl. in het bezit derland (CNV), waarbij de verschillende van de begeerde diplomas, de i"Ion<lerl'lke bonden 2iin ingesloten, middelbare scholen verlaten en veelal dan voor het eerst in aan- Was de taak van deze Stichting aanvan- raking komen met de eecompli- van adviserende aard met betrek- king tot algemene sociale vraagstukken ceerde maatschappelijke ver- (adviezen aan de regering) en collectieve houdingen, zullen zij ervaren hoe nuttig het ZOU zijn geweest- d|n8en tot *963 adviezen aan het Col- lil ge van RiJ'ksbemiddelaars), in latere wanneer ook op hun 9ChOOl jaren zijn haar werkzaamheden vooral ge- „maatschappijleer' tot een van itKSS de rakken zou hebben behoord. tens gewijzigd bba, in het nieuwe cv J 1 ill 1 loonpolitieke systeem goedkeuringsbe- Up de kweekscholen daarente- voegdheden verkregen met betrekking tot gen wordt gelukkig de laatste f°iï,c.tieïe ,cor!'raclen ef- Daarnaast p Ti treedt zij veelvuldig in overleg met de re- jaren. als verplicht examenvak- gering over algemene loonpolitieke aange- 99 1 j 1 i legenheden, of adviseert zij hierover de „cuma VCCi aandacht geschon- regering, b.v. over vraagstukken van ken aan de kennis van het '00nc™nPensatie in verband met een even- tuele huurverhoging. De taak en de werkzaamheden van de Stichting van de Arbeid brengen met zich, dat de in deze Stichting samenwer kende werkgevers- en werknemersorgani- grote verantwoordelijkheid er naar streven, om zoveel mogelijk tot een gemeenschappelijk aanvaardbare oplos- de actuele sociaal-economische de maatschappelijke Nederlandse culturele en maat schappelijke leven. In zijn boek „Maatschappijleer"*) wijst Van Lieshout erop, dat maatschappijleer „een onderdeel dient te zijn van sociale opvoeding, waarbij deze laatste wordt ge- - J»mg vau uc at-iucie sutiaai-economiscne tien als een deels gerichte beinvloe- probiemen te komen, zonder deze te door- dmg van het gedrags- en belevenispatroon knIisen door conf|ictsituaties. Het is wel- de naar volwassenheid njpende mens licht juist deze functie, gericht op "en fc"',!?" maa'sch°PP'i In duurzame arbeidsvrede. die vooral de dat verband zou het dan vooral moeten Iaatste jare„ een belangstelling van gaan om het aankweken van inzicht m het buiten|and bIij(e hebbe„K g en de ontwikkeling van belangstelling voor jn het ka(jer maatschappelijke organen, instellingen en organeni welke cen centra|e andere sociale verschijnselen, hun werk- sociaal-economische leven innemen dient wijze, doelstelling en onderlinge samen- Mk de Sociaal-Economische Raad ver- j *jj me'd te worden. In tegenstelling tot de de middelbare stichting van de Arbeid is deze raad. zo- Ir H re^S V wel wat zijn taak. functie en samenstel- uitreikender euiddiploma s vaak genoem- betreft gebaseerd een de, „intrede m de maatschappij" (al of 1950) Deze ^ad leden (en -erken darT.^dplv. leden) en is tripartiet opgebouwd: 15 merken, dat ons land overdekt is met een leden benoemd d00r d eerdergenoemde netwerk van „maatschappelijke organen, 3 werknemersvakcentrales 15 tedênSm? instellingen en andere sociale verschijnse- u,orboo„onr^nt te." en dat juist in deze sector een Wijd- t rertakt arbeidsveld voorkomt. m is landb?uw> langrijksm1 organfsabes^welke^ooral „a ea„ Kelan/v* N^T" d'* 1945 hun stempel hebben gedrukt op de an Nederlandse lociaal-economische verhoudingen te ons k f'enande werkzaamheid van het be- ind. En dit te meer, omdat deze „nieu- ?J'Afs'even.^™rdfe,ren' aIsmadebet be" re organen" vrijwel dagelijks te de pers va" bet bedrijfsleven «de daartoe lorden genoemd en zij min of meer een beh,°rende P<:rs.°nen te behartigen". Deze voor ieder die. hang". Na het verlaten school zal i genoemd lanrakingsvlak op welke wijze ook, zijn of haar plaats taak is tweeledig: enerzijds met betrek king tot het voorbereiden en tot stand vu weme wij«r uuik, icijii 01 tiaar piaais 111 li- i »-*z let arbeidsleven heeft gevonden. Daarbij b2e?Pn vaf Piekrechte ijke schap- - - - pen en anderzijds van adviserende aard de regering. H 9 pra* is het uitgangspunt, of zo men wil de al gemene doelstelling, de positie van het individu in de collectiviteit, resp. de ver betering van het sociaal-economische kli maat, waarin het individu tot verdere ont plooiing dient te komen. Met betrekking tot de sociaal-economi- Dit uitgangspunt is niet uitsluitend ge- sche situatie van ons land is deze advise- richt op de industrie, doch op het totale rende taak van grote betekenis, daarbij maatschappelijke leven: industrie, han- in aanmerking nemende, dat ingevolge de del, landbouw, middenstand, dienstenver- Wet op de Bedrijfsorganisatie, de betrok- lenende bedrijven, overheidsorganen enz. ken ministers verplicht zijn advies aan de In zijn relatie tot zijn werkgever komt raad te vragen over „alle belangrijke ten via verschillende verbindingslijnen maatregelen op sociaal of economisch ge- - hetzij werkgevers of werknemers bied, welke zij voornemens zijn te tref- ftrganisaties tot meer centrale institu- fen". Veel meer dan vroeger steunt de |ten, als de Stichting van de Arbeid en de Sinds 1950 heeft de SER over talrijke scheepvaart op de onzichtbare verbindin- 1-Economische Raad, resp. de over- zeer uiteenlopende vraagstukken geadvi- gen tussen wal en schip, die door de ra- seerd, b.v. over een algemene ouderdoms-, dio-telegrafist worden onderhouden. Het Sleutelkoelies" geëvoleerd tot specialisten in elektronica Vooral de jongeren zullen ook bij het weduwen- en wezenverzekering, arbeids- beroep is geëvolueerd, het woord „telegra- v»n begin van hun „loopbaan" ervaren, hoe- verkorting, gelijke beloning van mannen Hst" heeft enige tijd geleden dan ook n,sche uitrastbig. land in tegenstelling tot de en vrouwen, huurverhogingen, vraagstuk- plaats gemaakt voor de passender bena- Het rijks-certificaat radio-officier eerste meeste, ook andere democratische landen ken van arbeidsrechtelijke aard, loonsys- mtng radio-officier, terwijl een begrip als ot tweede klasse vormt de toegang tot ff"" "j- gekenmerkt wordt door een intensief teem, enz. Vooral zijn van belang de rap- „sleutelkoelie" vanzelfsprekend helemaal het beroep, dat een aantrekkelijk compro- uit de tijd is. De radio-officier is vandaag mis kan zijn tussen de techniek en het een goed gesalarieerde, administratief zeemansleven. Dat certificaat wordt uitge- geschoolde elektronica-specialist, die zijn reikt na een met goed gevolg afgelegd taak aan boord van een zeeschip verricht rijksexamen, dat moet worden voorbereid voortreffelijke tech- door een radio-opleiding van 2ft jaar aan een van de zeevaartscholen in Rot terdam, Amsterdam, Vlissingen, Gronin- 941 organisatorisch overleg in het bedrijfsle- porten over de mogelijke loonkos-tenstij- on en tussen dat georganiseerde bedrijfs- gingen, in verband met de economische iven en de overheid. situatie en de verwachtingen hieromtrent Reeds bij het eerst ontvangen salaris voor de naaste toekomst. Immers, op ba- ïou men zich kunnen realiseren, dat bij sis van deze rapporten worden in de Stich tte vaststelling van dat salaris (door mid- ting van de Arbeid en in overleg tussen «iel van collectieve arbeidsovereenkom- de Stichting en de regering, de actuele d.) en van het algemeen toelaat- loonpolitieke mogelijkheden vastgesteld, bare loonpeil, vele werkgevers- en werk- waarmede in het georganiseerde bedrijfs- nemersorganisaties, alsmede de Stichting leven rekening dient te worden gehouden de Arbeid en de Sociaal-Economische bij het afsluiten, resp. vernieuwen der col- d, in samenspel met de overheid, ten lectieve arbeidsovereenkomsten e.d. nauwste betrokken zijn geweest. Uiteraard kan in deze beknopte be- Hetzelfde geldt ten aanzien van de te schouwing niet op de details van de werk zaamheden van de SER nader worden in gegaan. Wel kan worden vastgesteld, dat deze raad en de Stichting van de Arbeid, als centrale instituten van het georgani seerde bedrijfsleven, met hun verbindin gen naar de in de bedrijfstakken werk zame organisaties van werkgevers en - werknemers, en hun samenspel met de teid een centrale plaats in. Deze stichting overheid, voor het tot stand brengen en een vrijwillig m mei 1945 tot stand ge- continueren van goede sociaal-economi- tomen instituut van samenwerking der sche verhoudingen van grote betekenis tentrale werkgevers- en werknemersorga- zijn. betalen sociale verzekeringspremies. Op het terrein van de dagelijkse loon politiek, in het bijzonder bij de goedkeu ring van collectieve arbeidsovereenkom- neemt de Stichting van de Ar- De taakstelling van deze Stichting is gericht geweest op het verzekeren ran duurzame goede sociale verhoudin- het Nederlandse bedrijfsleven, 'aarbij veel waarde wordt gehecht aan len zij vroeg of laat bemerken, hetzij di- ities. Indien de eindexaminandi over enkele weken op welke wijze ook hun weg bestaan gaan zoeken in deze zich door een gelijke invloed van gelijkbe- *chtigde werkgevers- en werknemersor- ïnisaties. Uitgangspunt in werkgevers en werknemers bij Aderlijke organisaties, welke op hun «urt weer deel uitmaken van centrale or- inisaties. De centrale werkgeversorga- isaties, i.e. het Centraal Sociaal Werk- Kvers Verbond.de Nederlandse Katho- uriof vorm geven aan de zeer uiteenlopende, reet of indirect, dat vrijwel ieder terrein het aangesloten zijn bestreken wordt door talrijke maatschap werknemers bii af- P^lijke organisaties, werknemers bij af voorzover het betreft de werkgevers- en werknemersorganisaties moge uit het bovenstaande duidelijk zijn geworden, dat zij via bepaalde banden met hun centrale teke Werkgevers Vereniging, het Verbond ,Jn Protestants-Christelijke Werkgevers, ^L-iïn 'Ismede de landbouw- en middenstands organisaties zijn in het bestuur van de 'lichting van de Arbeid vertegenwoordigd. Het werknemersgedeelte van deze fóchting bestaat uit vertegenwoordigers de 3 grote vakcentrales: Nederlands 00 ,e terbond van Vakverenigingen (NW), Ne- 'f.1: geven doch op een concreet doel gerichte werk- de toporganen van het bedrijfsleven, i.e. de SER en de Stichting van de Arbeid. Daarbij gaat het er m wezen om, dat al le krachten moeten worden gericht de jeugdige werknemers op een verdere vergroting van onze natio nale welvaart, een zo groot mogelijke werkgelegenheid en werkelijk sociaal rechtvaardige verhoudingen in een sa menleving, die door velerlei krachten worden beïnvloed en geleid. maar Nederland telt nog altijd ongeveer 2,3 miljoen arbeiders met alleen „lagere school"' Het overgrote deel van de Neder- school. Ruim vierhonderdduizend van landse jeugd valgt na de lagere school hen gaan naar het beroepsonderwijs: nog een voortgezette opleiding. Onver- lagere technische scholen, nijverheids- mijdelijk vrijwel in deze tijd met zijn scholen, scholen voor detailhandel, ge- veelheid van beroepen, gelukkig niet- zinsverzorgster era. Middelbare scho- temin dat het gebeurt. Tachtig pro- len worden, bevolkt door slechts 1SS.000 cent dan volgt na ^tet einde van de leerlingen. leerplichtige leeftijd" nog een oplei- Lagere technische scholen bij jon- ding. De overige twintig procent van gens en nijverheidsoitderwijs voor de kinderen, die 'eertien of vijftien meisjes blijken de grootste trekpleis- w er den. \*oegt zich bij het enorme ge- ters. Zij slokken ruim de helft van het tal van hen, die zonder ooit meer dan aantal leerlingen bij het beroepsonder- lagere school te hebben gehad, hun wijs op: bijna 250.000. UTS-en, HTS-en, brood moeten zien te verdienen. landbouwonderwijs en tuinbouwonder- Van de ruim vier miljoen arbeiden- wijs dragen ieder nog eens vijf pro- den die Nederland telt, zijn dat er 2,3 cent van dat aantal bij. Aantallen leer- miljoen. Uitgebreid lagere school heb- lirtgen dus van tien. tot vijftienduizend, ben 1.4 miljoen dagelijkse werkers. Ruim 7600 jongens blijken leraar bij Slechts 300.000 beschikken over een het nijverheidsonderwijs te willen wor- voltooide middelbare schoolopleiding, den. Eenzelfde aantal is van plan de Daarbij dient nog te worden bedacht, zee op te gaan. Scholen voor maat- dat in de laatste tientallen jaren de schappelijk werk trefefeen slechts 3400 verhouding van deze cijfers belangrijk leerlingen. is verbeterd. Nog in 1930 stapte maar Cijfers die bij etfeaar een zij het vijfentwintig procent van de veertien- grof beeld geven van wat de jeugd en vijftienjarigen naar een voortgezet- na de lagere school doet. Van de groep te opleiding. Drie procent van de jon- die is gaan werken blijkt bovendien gelui die twintig jaar was geworden nog een zeer groot percentage avond- volgde toen nog een of andere dagop- cursussen te volgen. Honderdduizen- leiding, nu is dat al bijna tien procent, den jongeren halen op die manier bin- In totaal 573.000 kinderen boven de nen, waarvan zij door uiteenlopende veertien gaan nog dagelijks naar omstandigheden verstoken bleven. Verreweg het grootste van die instituten Is de school van Radio-Holland, de fir ma die een monopoliepositie op het ge bied van de radio in de scheepvaart in neemt. Radio Holland verhuurt niet alleen vrij wel alle radio-apparatuur, die aan boord van Nederlandse schepen Is geplaatst, maar in de tweede plaats „leent" de fir ma ook de radio-officieren aan de rede rijen. Radio Holland neemt In «dit opzicht een unieke positie in: de meeste telegrafisten worden op de eigen school opgeleid, de geslaagden van andere opleidingen melden zich ook bij dit bedrijf en Radio Holland zorgt voor een plaats op een schip. Het dienstverband met Radio Holland blijft bestaan. De arbeidsverhouding is zelfs zodanig, dat de radio-officier door Radio Holland wordt betaald, terwijl de rederij dit weer buiten de werknemer om met Radio Holland verrekent. Het diploma Mulo-B, Mulo-A met wis kunde of drie jaar HBS wordt als mi nimum-toelatingseis voor het volgen BOVEN: Het laatste examenon derdeel: de techniek. Op plankjes zijn elektronische princi pe-schakelingen op gebouwd. De exami nandus moet ze tot een logisch en goed functionerend geheet samenvoegen. HIER NAAST: Twee exa minatoren beluiste ren kritisch het „selnschrift" van de kandidaat. Het gaat niet alleen om snel heid en accuratesse; ook de duidelijkheid speelt een grote rot. In tegenstelling tot bepaaMe paaiek-f*- ruchten voornamelijk ontstaan na hot massale ontslag van de KLM-telegraftotea is het vak nog steeds zeer io trek. Er de opleiding gesteld. Tijdens die opleiding heerst zeker geen malaise In het wordt de aandacht voornamelijk gericht integendeel, er is een flink tekort am ra- op de examenvakken, die verdeeld zijn In dio-officieren, ontstaan door de met do drie groepen: conjunctuur samenhangende „trek naar seinen en opnemen (zówet normale de wal". Velen prefereren de huiselijkheid, tekst als code) ook al moet die dan ook worden gekocht voorschriften, wettelijke bepalingen, En- mind« aantrekkelijk .»la- gets en aardrijkskunde "S' Maar "Pf Plaatsen moeten wor- tten opgevuld, zodat do perspectieven voor techniek. een jongeman-met-het-certlBeut zeer gun. Deze volgorde wordt ook tijdens het stig zijn. Ook of vooral in ftnjmcie*! examen aangehouden, waarbij als bijzon- opzicht. dere bepaling geldt, dat een kandidaat Nog zeker vijltig tot honderd jaar zal voor een onderdeel moet zijn geslaagd aks er behoefte blijven bestaan aan radio—f- hij voor de volgende „groep" wordt ge- ficieren, ook al neemt de techniek veel etamineerd. Zo kan een slechte seiner werk uit handen. Maar juist de kemds van bij voorbeeld nooit door zijn examen ko- die techniek, de bediening van de gecom- men, ook a] blinkt hij uit op alle andere pliceerde apparaten, berust bij de radio- onderdelen. Dit systeem wijst een groot officier. Dit is de man, die weet hoe Hj aantal examinandi onverbiddelijk af. zijn technische hulpmiddelen moet gebmi- Maar de strenge selectie geeft de garan- ken, zowel voor het gewone verkeer als in tie dat de geslaagde ook inderdaad voor de ernstigste noodsituaties. Ook de gezag- zijn taak berekend zal zijn. voerder en zijn nautische officieren ver- Driemaal per jaar organiseert de exa- trouwen op elektronische hulpmiddelen, mencommissie van de centrale directie Maar dat betekent niet dat ze door die van de PTT een examen voor radiotele- hulpmiddelen zouden kunnen worden ver- grafisten, zodat de minder goed voorberei- vangen. den ruimschoots gelegenheid krijgen om Er zit nog steeds muziek in het radio- rich te revancheren. En dat doen ze dan vak. Juist in deze tijd, waarin de specialist ook vaak voortreffelijk, ook al komt het steeds meer op de voorgrond komt, be- aantal geslaagden per examen niet ver wijst de radio-officier zijn bestaansr- -bi bovon de 30 procent. te het bijzonder door die technielu

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 27