Stille eer aan gevallenen S toiiiiigiii legde krans i )ij monument op Dam LEIDS ECHTPAAR 65 JAAR GEHUWD Bij Berlijn wonen 180 vrije burgers in Oost-Berlijn geschenk van dese week van de fotografie KERMIS VERSTOORT STILTE T'i De enclave Steinstüeken foto-mini-tips en film-mini-tips Huidige financiële steun bij studie een „sociaal onrecht" Opdat wij niet vergeten tudenten Vak Beweging doet ndemocratische greep naar de macht in Studenten Raad Dr. C. A. Zaalberg hoogleraar Ned. taal- en letterkunde Opgericht 1 maart 1860 Dinsdag 5 mei 1964 Vijfde blad no. 31253 I D« wereld is in de jaren 1940'45 door een donkere tunnel ge- tan, waardoor velen het licht niet meer hebben gezien. In 1933 yam er een gedegenereerd man op het wereldtoneel, met de kie- yn der waanzin reeds in zich. Hij kreeg de macht over blinde tlgelingen en gewapende SS- en SA-pubers. Velen hebben dit let genomen en gestreden, met of zonder wapens. De oorlog is gewonnen, maar de slag om de nieuwe wereld nog |et. Onze gevallenen hebben voor dit doel hun leven geofferd. zei legerpredikant C. M. Graaf- tijdens een herdenkingsdienst in oude Lutherse kerk in Amsterdam, jk in de Nieuwe Zijdskapel en de ide Kerk werden gistermiddag her- ijkingsdiensten gehouden. Bond het nationale monument op Dam hingen elf provincievlaggen i de nationale driekleur halfstok en >nden erewachten aangetreden van i voormalige binnenlandse sti-yd. jwhten, 't veteranenlegioen Neder- en de zee-, land- en lucht- «t. Ook waren daar enkele dui- 1 Amsterdammers, vier uur kwamen Koningin Ju- en Prins Bernhard by het mo ot, waar ze o.m. door premier ijnen werden ontvangen. Nadat ur Rob de Vries enige coupletten het Wilhelmus had gedeclameerd, i Koningin en Prins een grote van witte aronskelken en linten Jong legden een krans namens de re gering. Tijdens het spelen van ko- raalmuziek door de Koninklijke Mili taire Kapel weiden 31 kransen aan gedragen door deputaties van oud- militairen. verzetsorganisaties e.d. Er werd een minuut stilte gehouden. Lawaai Om acht uur hadden zich weer dui zenden mensen op de Dam verzameld om daar in twee minuten stilte de Mgr Beron naar klooster De aartsbisschop van Praag, mgr. Josef Beran, die in oktober jl. de nationale kleuren aan de voet na veertien jaar gevangenschap, door 1 de pyloon neer. Premier Marij en minister van Defensie De Brits en Russisch protest Sroot-Brittannië heeft gisteren bij Sowjet-Unie geprotesteerd tegen I „onmenselijke gedrag" van Oost- itse grenswachten, die vorige week twee jonge Oostduitse vluchtelin- I vuurden toen deze zich reeds op Istduits gebied bevonden. Dit ge- Irde op 30 april nabij Bad Harz- tg. Een van de vluchtelingen werd Istig gewond. In de protestnota kdt de verzekering gevraagd dat rhaling van een dergelijk incident |t zal plaats hebben. Tevens wordt (egedeeld dat Groot-Brittannië de jssische regering aansprakelijk It voor dergelijke gedragingen pr de veiligheidsstrijdkrachten in K-Dultsland. Naar Tass meldt heeft de Sow- ►Unie zaterdag bij de ambassa- Urs van de VS. Engeland en pnkrjjk in Moskou geprotesteerd |en de sluiting van het handels- Dtoor Helios in West-Berlyn. De (atregel wordt „discriminerend en friendelyk" genoemd en „in dtrijd It het streven naar vermindering I de internationale spanning en vreedzame economische belangen 1 de bevolking van West-Berlyn". de Westberlijnse Senaat zijn ac- teit in deze richting Voortzet, kan tenslotte leiden tot „ongewenste folgen voor de betrokken par- aldus het Russische protest. Sowjet-Unie staat er op dat het tod spoedig wordt opgeheven, zo fd hieraan toegevoegd. Iet handelskantoor Helios werd op nril gesloten, omdat het naar de 'ng van het Westberlijnse stads- lur een geheime Russische han- iie zou zyn geworden. de Tsjechoslowa: xse autoriteiten op vrije voeten werd gesteld, is verhuisd van zijn woonplaats Mukarov naar het Radvanon-klooster in Zuid-Bohe- men. Een reden hiervoor is niet op gegeven. Het te Wenen verschijnende blad „Neues Oesterreich" berichtte zon dag, dat de aartsbisschop gezegd had, het dorp Mukarov bij Praag te moeten verlaten wegens zijn po pulariteit. Sinds bekend werd dat hij daar woonde was Mukarov bijna een bedevaartsplaats voor de Tsje- choslowaakse r.-katholieken gewor den. gevallenen te herdenken. De stilte werd gevolgd door het gezamenlijk zingen van het Wilhelmus. Er werden nog enige toespraken gehouden, die enkel^ malen werden onderbroken door lawaai van overkomende vlieg tuigen. De bijeenkomst werd besloten met het leggen van kransen en een défilé door nabestaanden van oorlogs slachtoffers. Koningin Juliana en Prins Bern- hard legden can acht uur een krans bij het monument voor de gevallenen in Baarn. Minister Th. G. Bot (O K en W) herdacht gistermiddag in het inter nationale perscentrum Nieuwspoort in Den Haag de in de strijd met ae bezetter gevallen journalisten. Duizenden namen gisteren deel aan de stille tocht naar de erebegraafplaats in Overveen. Vele duizenden Hagenaars hebben de doden herdacht met. stille tochten naar de Waalsdorpervlakte. de be graafplaats Westduin en de fusillade plaats aan de Parallelweg. Bij het monument op de Waalsdorpervlakte stond het erepeloton ..Waalsdorp" on gesteld, bestaande uit oud-verzets strijders. In vrijwel alle plaatsen in ons land zijn stille tochten gehouden en heeft men ln kerkdiensten de Nederlanders herdacht die hun leven gaven voor het vaderland. Tot de onopgeloste problemen delijk verblijf gezocht om temid- in Berlijn behoort de enclave den van de bossen rustig te Steinstüeken. Deze enclave, niet kunnen werken, ver van West-Berlijn m de Rus-1 De m?este bewon<!r8 werften sische bezettingszone, maakt West-Berlyn. zy passeren dagelijks desondanks deel uit van de I minstens twee keer de controle-pos- A j j I len van de Oostduitse volkspolitie. Amerikaanse sector van de oude De eerste keer moeten zy hun iden Stil liepen de inwoners gisteravond even vnor acht uur dojr Goredijk. De doden werden herdacht. Maar toen de stoet in de buurt van het marktterrein kwam, klonk daar plotseling muziek: een dissonant in de sfeer van eerbiedige hulde aan de gevallenen. De draaimolen op het kermisterrein was in actie, enige kermisexploitanten deden zaken. Bij de deelnemers aan de stille tocht heerste onbehagen. Altijd is er op de eerste maandag in mei jaarmarkt in Gorredyk, óók kermis. Nu toevallig op 4 mei. Maanden geleden zyn de plaatsen op de kermis reeds door het col lege van B. en W. aan de exploi tanten verpacht. Niemand heeft er toen by stilgestaan, dat 4 mei een buzondere dag is. De tyd gaat voort, de historie vervaagt. Maar zaterdagavond heeft de ge meentepolitie op verzoek van de oranjevereniging aan de exploi tanten gevraagd tussen 7 en 8 uur geen zaken te doen. Sommigen toonden er begrip voor. anderen beriepen zich op het contract, liidel,'ke «rkliard had voor de leerlingen te sluiting was opgenomen. spreken De draaimolenexploitant zei nader- Advertentie Vraag aan uw fotohandelaar het hand niets van het verzoek van de politie te hebben geweten. Hy was niet door zyn collega's ingelicht. De meeste kermiszaken waren wel dicht tussen 7 en 8 uur. Maar daar na, na de stille tocht, kon er weer lustig feest worden gevierd Nadat hat schoolkoor een lied uit Valerius' Gedenckclanck had gezon gen, leidde de directrice, mevrouw H. A. M. NijweideVintges de spreek ster in. Deze begon haar boeiende verhaal over haar werk in die bewo gen jaren voor de oorlog sinds in 1933 Volgens rapport Leidse sociologen Een derde van alle 45.000 studen ten in ons land ontvangt een Ryks- studietoelage. Het grootste deel van de ouders van de resterende 67 pro cent ontvangt indirecte financiële steun in de vorm van kinderaftrek voor de inkomstenbelasting en kin derbijslagverdubbeling. Het zou vol gens drs. C. E. Vervoort, weten - sehappelyk ambtenaar aan het Socio logisch Instituut van de Leidse Uni versiteit. en de student W. Clay aan beveling verdienen na te gaan wat deze indirecte steun de Staat kost. Drs. Vervoort en W. Clay hebben Stijlvolle herdenking in Louise de Coligny-h.b.8. Het is een goede traditie, dat op 4 Hitier aan de macht kwam. Reeds in mei, ook op de scholen de doden uit j dat jaar bracht ze de eerste joodse de oorlog herdacht worden. De her- kinderen over de grens. denking had dit jaar in de Louise de De naam Eichmann ligt ieder nog Coligny-hbs een bijzonder karakter, vers in het geheugen. Toen Engeland 1 doordat de bekende figuur uit de be- verklaarde 10 000 Joodse kinderen te j zettingsjaren mevrouw T. Wijsmuller willen opnemen, reisde mevrouw Meyer uit Amsterdam zich bereid Wijsmuller naar Wenen waarzij in contact kwam met deze figuur. Hy lachte haar uit, maar beloofdeals zy voor het einde van de week 600 kin deren wegkreeg, mocht ze de andere hebben.Het lukte en toen begon nen de kindertransportenuit Wenen, Frankfort, Breslau, Berlijn, kinderen onder de twaalf jaar, eens een wagon met baby's die in vierentwintig uur geen voedsel kregen. Dag en nacht was mevrouw Wijsmuller in de weer. Toen de oorlog was uitgebroken, zet te zij haar taak op een andere wijze voort, bracht kinderen naar België, naar Frankrijk. Steeds weer wist ze een weg te vinden om haar doel te bereiken, door haar intelligentie, vol harding. vermogen toneel te spelen en door haar intuitief aanvoelen wanneer ze nederig moest doen en wanneer ze een hoge toon moest aan slaan. Er is by de tegenwoordige jeugd een grote belangstelling voor wat in de oorlog gebeurd is. Beter dan door dorre verslagen of geromantiseerde verhalen gaf dit geëmotioneerde re laas. vol schrynende details, aan de leerlingen een denkbeeld van wat in de oorlog door zovelen geleden is. Maar ook van wat door anderen ge daan werd om dat leed te verzachten. En tevens hebben zij een voorbeeld gehad van wat een vrouw, bezield door verlangen te helpen, tot stand kan brengen. De journalist J. C. Vrooland heeft deze vrouw ten voeten uit getekend in zyn boek „Geen tijd voor tranen" De opbrengst van deze pocketuitgave is bestemd voor kinderen, kinderen in Israël. Duitse hoofdstad. Steinstüeken is niet de grootste enclave qua oppervlakte, wel echter-qua be volkingsdichtheid. De slechts 12 hectare beslaande enclave wordt door 180 mensen be woond. Acht studenten uit West-Berlijn hebben er een tij- „Als U er persé een stukje over schrijven wil, dan alstublieft heel erg kort. Het geeft alleen maar extra drukte, en we ivillen het juist heel kalmpjes aan -doen". Het is een dringend verzoek van een bescheiden Leidenaar, die vijfenzestig jaar is getrouwd. Na lang aarzelen is de heer D. Fas- seur bereid wat gegevens te ver strekken aan de krant, die hij al sinds zijn trouwen leest. De bruid, mevrouw C. H. Fasseur-Van den Akker, vindt het tenslotte ook goed. Het paar ls op 10 mei 1899 Ln Lel den getrouwd en woont al by na een halve eeuw in een klein, gezellig huis aan de Prinsenstraat (no. 171. De bruidegom heeft meer dan veertig jaar by de Kon. Ned. Grofsmedery Team - verkièzi ng" als voorwaarde ïe Studenten Vak Beweging heeft K het dagelijks bestuur van de ■erlandse Studenten Raad. dat tu is het nationaal congres in Sche ringen op 9 mei wordt verkozen, fcnkandidaten gesteld .De kandi- kn zyn als team verkiesbaar, dat I zeggen dal allen terugtreden wan- rr een van hen niet wordt verko- Zij stellen hun kandidatuur te- •8 afhankelijk van de houding het congres ten aanzien van fentiele resoluties met betrekking de studietoelagen, de democrati- ™g van het hoger onderwijs, de Üdische positie en de gezondheids- t van de student. SVB meent dat het door het •dige bestuur van de NSR kandi- W gestelde bestuur te duideiyk 1 teids stempel draagt. De tegen- Ödidaten van de NSR hebben be- ikking op het presidentschap, het |e-presidentschap, de functie van jretaris-penningmeester, de functie vice-president studiezaken, het vice-presidentschap sociale zaken en de functie van vice-president buiten land. Het wil ons voorkomen, dat deze wijze van optreden van de Studen ten Vak Beweging typerend is voor de ondemocratische geest dezer groe pering, die reeds eerder maar nog nimmer zo duidelyk aan den dag is getreden. Men kan bezwaren koes teren tegen de ondemocratische wy- ze van samenstelling van het be stuur van de Néd. Studenten Raad in vroegere jaren. Het getuigt even wel van een ernstiger gebrek aan democratische instelling, wanneer men eerlyk bedoelde pogingen om daarin verbetering te brengen op de ze wyze in de kiem smoort. De voorwaarde van „team-verkie zing" voor de sleutelposities bemoei- lykt in de eerste plaats een vrye keu ze, betekent in de tweede plaats een ondemocratische pressie van een minderheid, en heeft in de derde plaats tot gevolg, dat onder deze om standigheden samengesteld bestuur van de NSR nimmer (wat de uitslag der verkiezingen ook is) als vry en democratisch gekozen kan worden beschouwd- gewerkt en kent maar één liefheb berij: de hengelsport. Hy heeft in de polders by Oud-Ade menig visje ver schalkt en het visserslatijn is hem echt niet vreemd! Is de bruidegom in Leiden geboren en getogen, de bruid zag in Amsterdam het levenslicht. Zy is ondanks haar 84 jaar nog even vitaal als haar man die op 7 maart 87 is geworden. Het echtpaar heeft drie kinderen, allen zoons, acht klein kinderen en drie achterkleinkinderen. Toen het zestig jaar getrouwd was kwam de burgemeester op bezoek. De publiciteit, waarmee dat gepaard ging willen de heer ern mevrouw Fas- seur ditmaal beslist niet. Hun enige wens is: in alle stilte genieten van hetgeen de oude dag nog te bieden heeft. Ondanks „het stukje in de krant" zal deze wens zeker geëerbie digd worden. GOUDEN BRUILOFT Bijna, vyftig jaar getrouwd zyn de heer en mevrouw H. BarendseM. S. de Wekker uit de Hansenstraat (no. 17». Op Hemelvaartsdag gaan voor dit echtpaar de bruidsdagen in en op 20 mei is de halve eeuw volgemaakt. Man en vrouw zyn beiden in Leiden geboren eni getogen. Hij is zevenen zeventig, zij vierenzeventig. De brui degom weet onder meer te vertellen, dat hij van zijn elfde jaar als tuinder op het land heeft gewerkt. Hij kweekte groente op een terrein aan de Rijn en Schiekade en was daar soms van vier uur 's-morgens tot half elf 's avonds aan het werk. Bruid en bruidegom hebben ook een groente winkel aan de Morsstraat gehad, maar die hebben zij in de (crisis» ja ren dertig moeten sluiten. De heer Barenidse is toen van de groente- kweek naar de wegenbouw gegaan, waar hij ook hard heeft moeten wer ken. Nu doet hij iedere dag bood schappen voor zyn vrouw, die juist hersteld is van e enlangdurige ziekte Het gouden echtpaar heeft 2 kinde ren en vijf kleinkinderen, die allen in Leiden wonen. Het leest al vijftig jaar het Leidsch Dagblad. titeitsbewüzen en voertuigen laten controleren wanneer zy de weg be reiken, die dwars door het dichte bos loopt, dat Steinstüeken van West Berlyn scheidt. Omdat de gehele en clave met dikke prikkeldraadversper ringen is omringd, is dit de enige mogeiykheid om hun gebied te verla ten. Hoogstens twee kdomecer vereer komen zy by de doorlaatpost. Kohl- Hasenbrück. gelegen in het uiterste zu'd-westelyke puntje van West-Ber- lyn. Hier zou volgens de novelle van Hcinrich Kleist de paardenhandelaar Michael Kohlhaas hebben geleefd. Kohlhasenbrück ligt vlak by de spoorlyn naar Potsdam. Daar staan by de slagbomen en wegversperrin gen leden van de Oost-duitse grens politie en van de Westberlynse po litie oog in oog tegenover elkaar. Sedert 1961 werden de grensbevei- ligingen om Steinstüeken steeds meer versterkt. Het is langzamerhand stil geworden rondom de enclave. Alleen komt er om de vijf a zes dagen een Amerikaanse helikopter veelbezochte uitspanning was. De soldaten hebben de bewoners een te levisietoestel cadeau gedaan, dat in het café staat. Hieromheen verzame len zich elke avond veel kykers. Het is elk jaar tegen de Kerst weer een grcot evenement wanneer een Ame rikaanse kerstman per helikopter landt om de kinderen cadeautjes te geven. Urenlang staan ouders en kin deren dan vaak al te wachten op het weiland waar 't hefschroefvlieg- tuig neerdaalt. Medeburger De enclave telt een zeer vooraan staand medeburger. Het is generaal Lucius D. Clay. Hy stuurde troepen naar de enclave en zorgde er voor, dat zij onder Westberlijns toezicht blijft. Als ambassadeur in buiten gewone dienst van president Kenne dy bezocht hy in septemner 1961 Steinstüeken. Een grote foto van Clay met de opdracht „aan myn vrienden in Steinstüeken van hun medeburger Lucius D. Clay" herin nert hier aan. Een incident als in 1961 zal zich niet meer herhalen. Toen bezetten leder, van de volkspolitie het plaats je en trokken pas na vier dagen weg nadat in Amerikaans-Russische on derhandelingen over de rechtspositie overeenstemming was bereikt. Stein stüeken behoort tot het Westberlyn se district Zehlendorf. Het grootste deel van de 39 gebouwen, die in Steinstüeken staan, zyn in land- huisstyl opgetrokken. Zy zyn eigen- om de leden van de in Steinstüeken dom van die goed-gesitueerde West- sedert september 1961 gelegerde Ame- berlynse burgers die zich in dit te- rikaanse militaire patrouille af te midden van dennen, sparren en ber- lcssen Tussen de bewoners en de ken gelegen gebied gingen vestigen. Amerikaanse soldaten bestaat een uitstekende verstandhouding en vriendschap. Op Thanksgivingsday namen alle bewoners van Steinstüe ken deel aan het traditionele kal koendiner van de Amerikanen. Dit vond plaats in het enige in Stein stüeken gevestigde café-restaurant, dat tot het einde van de oorlog een voor de Nederlandse Studenten-Vak beweging een rapport samengesteld over het „census-onderwys", dat zy een sociaal onrecht noemen. In het rapport wordt gesteld, dat de financiële hulp in de vorm van kinderaftrek voor de inkomstenbe lasting en kinderbijslagverdubbeling vooral ten goede komen aan de mid delbare en hogere milieus en als zo danig weinig hebben te maken met opheffing van financiële belemme ringen by studie, maar wel met af zwakking van de progressie in de belasting. Voor de deelneming uit de lagere milieus van het V.H.M.O. biedt het bestaande stelsel van financiële tegemoetkomingen volgens de rap porteurs geen belangrijke hulp. Zij nemen aan, dat in deze milieus reële financiële moeilykheden bestaan, die een rem vormen voor een verde re democratisering van het weten schappelijk onderwys. Wanneer men deze democratise ring inderdaad als een ernstig pro bleem ziet. zal men dat volgens drs. Vervoort en W. Clay ook moeten to- neh. Daarvoor dient volgens de rapporteurs te worden erkend, dat studie een recht en geen voorrecht is. Rechten en plichten voor elke leer ling of student, rechtstreeks uit de status van leerling of student voort vloeiend. behoren volgens de rappor teurs gelyk te zyn. onafhankelijk van de financiële positie van de ou ders. De gelden, die de overheid direct of indirect besteedt voor de stimu lering van de deelname aan het on derwijs. behoren op sociaal recht vaardige wyze te worden besteed. Loskoppeling van de financiële steun van de inkomstenbelastingplicht en de kinderbyslagregeling is noodza- kelyk. een algemene studietoelage regeling verdient aanbeveling. Drs. Vervoort en W. Clay bepleiten voorts een goed georganiseerde voorlich- i tingscampagne van overheidswege. Duitse (lieven op strooptocht De rechtbank in Amsterdam heeft drie jeugdige Duitsers uit Oberhau- sen veroordeeld: een 18-jarige straat maker en een 1 eerbewerker (21) we gens een groot aantal diefstallen en inbraken elk tot één jaar en zes maanden met aftrek van voorarrest. Een 23-jarige bankwerker die by een inbraak betrokken is geweest, werd tot tien maanden met aftrek veroor deeld. De straatmaker, in Duitsland al enkele malen wegens autodiefstal veroordeeld, was naar ons land ge komen, omdat hy weer door de Duit se politie werd gezocht. De leerbe- werlier, ook al een bekende van de Duitse Justitie, was in de hoofdstad met vakantie. In een bar op de Zee- dyk waren de knapen met elkaar in contact gekomen. By hun strooptocht door het hele land, maakten zy steeds gebruik van gestolen auto's, die in de steek werden gelaten als de benzine op was. Vóór de oorlog konden zy vanaf het vlakbij gelegen station van de bo vengrondse spoorweg Potsdam maar ook het centrum van de stad snel bereiken. De bewoners van Stein stüeken mogen geen bezoek ontvan gen. Een uitzondering wordt alleen gemaakt voor artsen, ambachtslie den en de brandweer. MARKTBERICHTEN LEIDEN. 5 mei. Vette Varkens- markt. Aanvoer 34 vette varkens Prijzen: Lichte varkens f 1.74-f 1.79 Slagersvarkens f 1.80-11.85. Handel goed. BODEGRAVEN 5 mei Aanvoer 29 partijen Goudse Kaas. Prijzen (in gld per kg): le kw. f 2.57-f 2.62, 2e kwal. f 2.50- f 2.56. Extra kwal. f 2.71. Haudel kalm. Bij Kon. Besluit is dr. C. A. Zaalberg, wetenschappelijk hoofd ambtenaar A voor de Nederlandse taal- en letterkunde, benoemd tot gewoon Leids hoogleraar in de faculteit der letteren om onder wijs te geven in de Nederlandse taal- en letterkunde. Dr. Zaalberg werd in 1909 te Arn hem geboren. Hy stüdeerde Neder landse taal- en letterkunde te Lei den en Utrecht, in welke laatste plaats hy in 1933 zyn doctoraal examen aflegde. In 1941 deed hy, eveneens te Utrecht, doctoraal exa men in de geschiedenis. Hy werd bevorderd tot doctor in de letteren ln 1954, na verdediging van een proefschrift getiteld: „Das Buch Ex- tasis von Jan van der Noot" ;dit ge schiedde eveneens te Utrecht. De nieuwbenoemde hoogleraar, die van 19461960 leraar aan Het Nieuw Lyceum te Hilversum is geweest, is sedert 1960 als wetenschappeiyk hoofdambtenaar A verbonden aan de Leidse Universiteit. In aansluiting aan het hiervoor genoemde proef schrift, publiceerde prof. Zaalberg in 1956 een facsimile-uitgave van Van der Noot's „Olympia epics". Voorts heeft hy veel artikelen in tydschrif- ten als „Levende Talen" en „De Nieuwe Taalgids" doen verschynen. Het bijzonder fraai gerestaureerde pand Papegracht 8. dat bin- ienkort als studentenhuis in gebruik zal worden genomen. De kosten van de restauratie zijn gedragen door de Stichting Leidse Studentenhuisvesting en Monumentenzorg

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1964 | | pagina 9