Mannequins in voorhoede
commerciële veldtocht
Wie is onbetrouwbaar:
VW-1500 of DM
Voor Wennerstrom
is het spel uit
„Oxfordshire" vaart
zondag als „Fairstar"
Newyorkers komen kijken naar
wat Amsterdam niet kon zien
Werkster leverde
bewijsmateriaal
„AMSTERDAM AND HOLLAND PROMOTION"
GESLAAGDE
TV-RECLAME
Hèt proces van het jaar
De generaal
ZWEEDSE TOPSPION STAAT TERECHT
hielp
even
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 17 APRIL 1964
(Van onze Amsterdamse correspondent)
NEW YORK „Ik vind de hoeden, die de
Amerikaanse vrouwen dragen, maar niets. Al
die bloemen er op en dan die felle kleuren. Nee,
het is niet mijn smaak".
Wilma Vinck (30), mannequin uit Amster
dam. heeft geen blad voor de mond genomen,
toen zij met haar acht charmante collega's werd
geïnterviewd in de vermaarde televisieshow
Today", die iedere ochtend tussen zeven en
negen uur minstens vijftien miljoen Amerikanen
aan het toestel pleegt te kluisteren. Het was
misschien geen vriendelijke opmerking van Wil
ma. maar een vluchtige opiniepeiling gaf ons de
indruk, dat de wijze, waarop de meisjes zich
door het interview hebben geslagen, bijzonder
veel waardering heeft gekregen. Men bleek
vooral geïmponeerd door de voortreffelijke En
gelse uitspraak van acht Nederlandse meiskes.
die nota bene voor het eerst in haar leven in
Amerika zijn.
De uitzending, die aanvankelijk dins
dagmorgen zou plaatshebben, was
verschoven naar de woensdag. Om
vjjf uur waren de mannequins reeds
in de t.v.-studio's doodmoe en allesbe
halve ingenomen met het enthousi
asme van de Today-managers om
trsé de Nederlandse mode op de
.jeldbuizen te brengen. Maar een
paar uur later was alle leed verge
ten. In en rond het Statler Hilton
Hotel liepen de delegatieleden van
de ..Amsterdam and Holland promo
tion" met een hoge borst rond. „Was
me dat even een fraaie reclame voor
Nederland: 21 minuten lang in de
Today-show, waarin doorgaans voor
een simpel minuutje reclame een
bedrag van 15.000 dollar moet wor
den betaald
Dat de uitzending zo geslaagd is
geworden is voor een goed deel te
danken aan het laaiende enthousias
me van Barbara Walters, die het
programma presenteerde en niets dan
lof toezwaaide aan de Nederlandse
couture en confectie. De show begon
met korte flitsen van negen Neder
landse klederdrachten, ging over in
een modeshow van ca. 13 minuten
en besloot met het interview, waar
in de meisjes behalve de kritiek op
de hoeden van de Amerikaanse vrouw
ruimschoots gelegenheid hadden om
te zeggen „hoe prachtig" zij New
York wel vonden.
Weesmeesters
Intussen hangt het schilderij. Het
hangt sinds dinsdagavond in de be
roemde Metropolitan Museum of Art
op de hoek van de Fifth Avenue en
de 82ste straat. Honderden Newyor
kers hebben zich al vergaapt aan
dit 17de eeuwse doek van Nicolaas
Eliasz Pickenoy, dat burgemeester
Van Hall dinsdag tydens een door
de stad New York aan de delegatie
leden van de „Amsterdam and Hol
land promotion" aangeboden diner
officieel als „De weesmeesters van
Amsterdam" heeft aangeboden.
Ach. de Newyorkers hebben er
geen weet van wat zich allemaal
rond dat schilderij heeft afgespeeld.
Dat gebeurde allemaal in A'dam.
besloot de gemeenteraad een schut
tersstuk in bruikleen af te staan aan
het Metropolitan Museum of Art, dat
immers op de in Amsterdam gehou
den veiling van de beroemde collec
tie-Dreesmann een fraai schutters
stuk door een andere koper voor de
neus zag weghalen. Uit de kelders
van het Stedelijk Museum is met
zorg „De weesmeesters van Amster
dam" uitgezocht, maar toen bleek,
dat dit helemaal geen schuttersstuk,
maar een regentenstuk was. Begin
april werd het naar Amerika ver
scheept, maar het was nog niet aan
gekomen of schilderijenkenners ble
ken het oneens over de naam van
het schilderij. Neem Ton Koot, se
cretaris van t rijksmuseum, die kan
vertellen, dat hetzelfde doek als „De
regenten van het Spinhuis" in een
catalogus van zijn museum staat af -
geheeld.
Burgemeester Van Hall heeft
daarover gezwegen in zijn speechje.
Natuurlijk, als hij had gezegd,
dat het „De theemeesters van de
Zeedijk" zouden zijn, had men het
fraaie kunststuk met evenveel blijd
schap aanvaard. Het is immers een
meesterwerk uit dezelfde gouden
eeuw als waarin Rembrandt leefde?
Het schilderij hangt en voor de ge
meente Amsterdam is dat weer een
zorg minder. Een van de zorgen was
ook de enorm hoge transportkosten
van de haven van New York naar
het museum. Terecht meende men
in Amsterdam, dat het in een han
teerbare krat verpakte schilderij door
drie man en een vrachtautootje over
de zes kilometers van de pier naar
de Fifth Avenue kon worden ver
voerd. Maar men had niet gerekend
op de macht van de Unions de
Amerikaanse vakbonden die voor
geschreven, dat het transport zou ge
schieden door niet minder dan twin
tig stoere kerels en drie vrachtauto's.
En dat alles moest in dure dollars
worden betaald.
Schiphol
De naam van Jan Dellaert, de
„vader van het nieuwe Schiphol" is
woensdag meermalen gevallen in het
luxueuze Waldorf Astoria Hotel
New York, waar ruim honderd
Amerikaanse luchtvaartdeskundigen,
industriëlen en handelsmensen wa
ren uitgenodigd door de directies van
Schiphol en K.L.M.
Jan Dellaert. de twee jaar geleden
overleden oud-directeur van Schip
hol, was in Newyorkse luchtvaart
kringen een bekende figuur, die grote
waardering ondervond vanwege zijn
slag en met erkenning van het feit,
dat de opzet in wezen juist was, heeft
hy nog voor zijn dood de oplossing
gegeven voor tal van problemen, die
met de afwikkeling van grote aan
tallen luchtreizigers samenhangen.
Voor de Newyorkers, die openlijk
hun waardering uitspraken voor zijn
kennis en inzicht, was het te laat.
Maar de Amsterdammers zullen er
hun voordeel mee doen: Schiphol
wordt straks een modelluchthaven.
Op de eerste verdieping van Wal
dorf Astoria trekt de K.L.M. deze
veertien dagen de aandacht met een
informatiestand, die de gehele be
roemde Peacock Alley van het hotel
in beslag neemt. Er zijn perken met
Nederlandse bloemen ingericht, die
dagelijks met frisse zendingen wor
den ververst en aan de muren han
gen grote foto's, die vertellen hoe
aantrekkelijk Nederland toch wel is
voor toeristen, d!ie Europa gaan
„doen" .Natuurlijk moeten zij hun
Europese reis in Nederland beginnen
en de actieve K.L.M.-stewardessen
putten zich daarbij uit in argumen
ten, die duidelijk moeten maken hoe
fijn het dan wel is om dan per
K.L.M.-jet te gaan.
gezonde ideeën over de inrichting en
exploitatie van luchthavens. Hij heeft
met het oog op de plannen voor het
nieuwe Schiphol alle voorname
luchthavens van de wereld bestu
deerd. Het was tenslotte het New
yorkse vliegveld Idlewild onlangs
herdoopt in John F. Kennedy Inter
national Airport dat model heeft
gestaan voor dat nieuwe Schiphol,
dat inmiddels een begin van uitvoe
ring heeft gekregen.
Maar dat beroemde, in hoefijzer-
vorm aangelegde Kennedy Airport is
zo hebben wij bij aankomst in
New York weer ervaren niet je
ware. Jan Dellaerts zag de fouten I dan ook zo groot zou z(jn valt
van de luchthaven met een oogop- I betwijfelen.
Amsterdam en Nederland slagen er
aardig in de aandacht te trekken,
hier in New York, waar de wereld
tentoonstelling nog net niet is begon
nen en waar de mooie meisjes van
de Folies Bergère (de propaganda
stunt van Frankrijk bU de opening
van de wereldshow) nog net niet zijn
aangekomen. Want of de belangstel
ling voor de evenementen van de
„Amsterdam and Holland promotion"
te
(Van onze correspondent in Bonn)
Wie nu in Duitsland over ,,Hèt proces" spreekt heeft het niet
over Auschwitz. Hèt proces is de rechtsstrijd tussen de Volks
wagenfabriek en het consumentenblad D.M. In een land waar de
garage de tempel van een nieuwe religie is geworden, sloeg D.M.'s
bewering dat de Volkswagen 1500-S .onbetrouwbaar" is, in als
blasfemie. Vertoornd eisen industriële pausen een rechterlijke
banvloek. Maar even luid protesteren de consumentenketters tegen
deze „industriële inquisitie".
In de griep-greep
bent (I lusteloos
maar beslist niet
machtelOOS! Neem
1h direct Rheumin.
Rheumin - tabletten helpen snel,
zeker en bovendien veilig! Ook
door de gevoelige maag uitstekend
te verdragen. 20 tabletten 75 ct.
Een Brocades - product, dus:
vertrouw er op!
Wie er gelovig is en wie ketter,
wordt ook beslist door de vraag of
men al of niet in een Volkswagen
rijdt. Maar ook de gelovigen twijfe
len. Jarenlang hebben zij standvas
tig de hoon verdragen dat de V.W.
er uitziet als een kever, ongemak
kelijk zit en kabaal maakt. Triom
fantelijk zijn zij overgestapt naar
de „grote echte auto" die eindelijk
uit Wolfsburg kwam. En zij tooiden
zich met sportpetten toen de V.W.
1500S verscheen. Want S betekent
„sport" en „speciaal", ruikt naar het
rencircuit en heeft twee heuse car
burateurs.
Toen kwam het hoge woord van
D.M.: onbetrouwbaar! Het allererg
ste woord. Alles had gemogen: sma
keloos, tam, vervelend, slap. Maar
niet dit, niet onbetrouwbaar. Dit is
een land waar „zuverlassig" het
hoogste heiligste kriterium is.
Zoals veel Duitsers by eten den
ken: „Het hoeft niet lekker te zijn
als het maar veel is", zo geldt voor
gebruiksartikelen hier meestal: Het
hoeft niet mooi te zijn als het maar
ijzersterk is". En ijzersterk is de
V.W.
IJzersterk was de V.W. heeft D.M.
nu geschreven. Bewys? Tien vrolij
ke testryders van D.M. zyn erin ge
slaagd de motor van de 1500-S in
50.000 km acht maal in de soep te
draaien: klepbreuken, stoterstangen-
genbreuken, zuigerbreuken. En al-
tjjd op de derde cilinder. „Een auto
van niks" zei een tester," „Een lam
me eend", zei een andere. „Onbe
trouwbaar", zei D.M.
Voor iedereen die een weinig ver
stand van auto's heeft, is het zon
neklaar dat de D.M.-testers de V.W.
over zjjn toeren hebben gejaagd. Wat
bjj vroegere V.W.'s nauweiyks kon,
kan in de lagere versnellingen wel,
nu de boxermotor door de twee car
burateurs eindelijk voldoende vul
ling krygt. Het kleppenmechanisme
van de platte motor met zyn lange
stoterstangen verdraagt veel, maar
niet 2000 toeren teveel.
Is de V.W. 1500-S daarom onbe
trouwbaar? Volstrekt niet. Onbe
trouwbaar is slechts de rechtervoet
van de Duitse automobilist. Die voet
is van lood en kent maar één stand:
op de plank. Er is geen land waar
met minder consideratie wordt ge
reden dan in Duitsland. Voor de an
dere weggebruiker. En voor de eigen
auto.
Van het Duitse kleppenmechanis
me moet men hier overschakelen
naar de Duitse ziel. Heinrich
Schmidt, op kantoor een voegzaam
man die zijn rangen en standen
kent, wordt achter het wiel een
agressor. Hij laat zich gelden, hij
moet voorby. vooraan, voorop.
Maar de automobiel is in Duits
land niet alleen een aanvalswapen,
het is ook een status-symbool. By
een bepaald jaarinkomen wil men
geen Mercedes, dan moet men een
Mercedes En Heinrich Schmidt die
te voet zyn plaats kent, kent die
tussen vier wielen niet. Zo jaagt hy
zyn kleine motor over de eindeloze
Autobahnen tot de kleppen beginnen
te zweven. Lukt het hem een Mer
cedes voorby te komen, dan is hy
één moment lang ook „Herr Gene-
ral-Direktor". Lukt het hem niet,
dan is een ambulance toch altyd
gauw by de hand.
maakt. Het heeft van de enige auto
ter wereld die de reputatie had on
verwoestbaar te zyn, 'n versie vervaar
digd, die kan bezwyken onder de
rechtervoet, niet van Henk Smit of
van Henry Smith, maar wel van Hein
rich Schmidt. En nu is de ramp daar:
autoverkopers willen V.W. 1500-S m
als inruil wagen accepteren. En onder
de sportpetten zyn de hoofden van
de S-rijders wat meer naar voren
gebogen.
Horen zy zwevende kleppen? Ho
ren zy een krukas dreunen? Horen
zy stoterstangen tikken? zy weten
het niet Maar als men geconcen
treerd luistert, kan men in iedere
draaiende motor dat geluid horen
wat men vreest te horen. En dan is
de pret eraf.
Er zyn nu veel ongelukkige men
sen in Duitsland, kopers of as
pirantkopers van de V.W. 1500-S. Zy
debatteren er by bier en Bockworst
over. Ook over het proces (13 aan
klachten met eisen van in totaal
zestien miljoen mark en geschatte
proceskosten van één miljoen mark).
Het hoofdproces begint op 26 mei.
Rotterdamse scheepsbouwers
slaken zucht van verlichting
(Van onze R'damse correspondent)
Als troepentransportschip „Ox
fordshire" is het in mei van het
vorig jaar naar Schiedam gekomen,
als luxe passagiersschip „Fairstar"
verlaat het zondag de werf van Wil-
ton-Feyenoord NV.
Df scheepsbouwers zullen een
zucht van verlichting slaken: met dit
schip hebben ze de laatste tyd nogal
vat te stellen gehad. In die onge
lofelijk korte verbouwlngstyd, waar
in er vaak met 2500 man tegeiyk op
werd gewerkt, veranderde het van
eigenaar, waardoor er steeds nog iets
anders aan het schip moest gebeu
ren. Met het gevolg, dat de aanvan-
keiyke opleveringsdatum niet kon
worden gehaald.
Het schip lag wel op de later over
eengekomen datum van 29 april ge
reed, maar werd nog niet geaccep
teerd. Want de nieuwe eigenaar, de
onder de Liberiaanse vlag opereren
de Fairline Shipping Corporation,
legde de internationale voorschriften
weer anders uit dan de Engelsen van
de Bibbylines. En dat. terwyi de
v/erf een clausule had aanvaard, dat
het voor elke dag dat het schip later
gereed zou komen, een enorme boete
zou betalen. Nog dient het geschil
voor de Internationale Kamer van
Koophandel in Parijs, die zal ar-
bitreren. Intussen hebben werf en
opdrachtgever een regeling getroffen,
zodat het schip kan gaan varen. Het
geschil loopt over een bedrag van
niet meer dan 1 procent van de aan
nemingssom, aldus W. F.-directeur,
ir. J. E. Woltjer. Maar dat is op een
werk van 30 miljoen gulden nog al
tyd drie ton. Wat eerst een vuile
was bleek, ligt nu schoon in de lin
nenkast, aldus de heer Woltjer.
Gisteren is de Liberiaanse vlag op
het passagiersschip gehesen. Zondag
vaart de Fairstar de Waterweg uit.
In Southampton moet er nog wat
aan het schip gebeuren en dan pas
zullen er 1850 passagiers en 480 be
manningsleden aan boord mogen
stappen. De Fairstar gaat varen tus
sen Engeland en Australië via Na
pels. Het zal voomameiyk emigran
ten als passagiers krijgen. Het schip
is voor een emigrantenschip byzon-
der luxueus ingericht met veel salons
en bars. Om het gemakkeiyk schoon
te houden en de bemanning, die
zal bestaan uit 160 Italianen en 320
Chinezen uit Hongkong zo klein mo-
geiyk te houden z(jn vrywel alle
betimmeringen, vloerbedekkingen en
meubels gemaakt van hard-plastic.
CHARLIE CHAPLIN
is 75 jaar geworden. In de trein,
die hem op zijn verjaardag van
Lausanne naar Milaan bracht*
bood zijn medepassagier, de be
kende circus-clown
hem een taart aan.
Ill[llllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllillllllllllllll!:!1 '|j|
Advertentie
DUET ÜVYXOINTS
met GRATIS spaarzegels
Eén fout
Terug naar de kleppi
V.W. Wolfsburg heeft
van de
én fout ge-
(Van een medewerker)
Hij dacht dat hij iedereen te slim af was, maar op de 20ste juni
van het vorig jaar was het spel uit voor Stig Erik Constans Wen
nerstrom, 57 jaar, overste van de Zweedse luchtmacht bij de gene
rale staf, adviseur voor ontwapeningsvraagstukken van de Zweed
se regering, drager van de Vasa- en de Nordstjern-orde en van de
Amerikaanse Legioen of Merit. Hij was een elegante en bemin
nelijke verschijning, een graag geziene gast op de feestjes van
Stockholms upper ten. Zelfs de koning van Zweden rekende hij tot
zijn vrienden. Hij woonde in Stockholms miljonairswijk Djursholm
in een villa, die enkele tonnen had gekost. Toch had niemand zich
ooit afgevraagd hoe deze man, die niet over een eigen vermogen
beschikte, zich dit kon permitteren van zijn salaris als overste, dat
toch niet meer dan 3000 gulden per maand bedroeg.
Het antwoord op die vraag kwam
pas op die 20ste juni toen Stig Wen.
nerström door drie mannen in bur
ger werd aangehouden op de hoek
van de Freds- en de Malmskllnads-
gatan ln Stockholm: „Wilt U zo
vriendeiyk zyn ons te volgen, over
ste?" Een zwarte limousine reed voor,
als op bestelling. Een half uur later
legde Wennerstrom voor Zwedens
opperste spionnenvanger, officier van
Justitie Werner Ryhnlnger, een vol
ledige bekentenis af: „Al vyftlen
jaar spioneer ik voor de Russen
Gebruind
Nu staat hij terecht in de met
eikenhout betimmerde zaal op de
tweede verdieping van het paleis
van justitie in Stockholm, de vlotte
luchtmachtoverste met de kille grijze
ogen. Hy is prachtig gebruind, als
kwam hij van de wintersport, ondanks
het feit dat hy al byna tien maanden
gevangen zit: na een mislukte zelf
moordpoging heeft de gevangenisarts
hem veel zon en frisse lucht voorge
schreven. Sindsdien heeft het de
overste officieel is hy nog steeds
in dienst, van de 20ste juni 1963 af
staat achter zyn naam op het mi
nisterie van Defensie: verhinderd
dienst te doen aan frisse lucht
niet ontbroken. En als de zon maar
even scheen, mocht hy zonnebaden
nemen!
Maar mocht Stig Wennerstrom
gehoopt hebben als een gebruinde
held in publiek te mogen optreden,
dan heeft hy zich toch vergist, zyn
openbare optreden was slechts van
korte duur. Onmiddeliyk na de
opening van de eerete zitting zette
rechter Ingvar Agren het proces
achter gesloten deuren voort.
Al even geheim is het dossler-
Wennerström, dat inmiddels een
respectabele omvang moet hebben
aangenomen. Helaas voor de Zweden
komt die geheimzinnigheid te laat.
Topspion Wennerstrom behoorde niet
voor niets tot de best betaalde em-
ployées van de geheime dienst van
het Russische rode leger: 36.000 gul-
doen jaarlyks streek Wennerstrom
op gedurende de vyftien jaar dat hy
voor Moskou werkzaam was. Hy had
meer kunnen brygen, maar sprak het
geheime Russische kon to, waarover
hy vryelyk mocht beschikken niet
aan. „Om geen verdenking te wek
ken", zo verklaarde hy na zyn ar
restatie. Maar intussen leefde hy er
best van. In ruil voor zyn goede
leventje verstrekte de Zweedse over
ste Moskou een schat aan inlichtin
gen. niet alleen over de Zweedse,
maar over de gehele Westerse
defensie.
Stekelvarken
De toenmalige bevelhebber van de
NAVO in Europa, generaal Lauris
Norstadt, riep b(j het bericht van
Wennerströms aanhouding vertwU-
feld uit: „Myn God. hy weet alles!"
Premier Tage Erlander van Zwe
den zei: „Dit is het ernstigste en af
schuwelijkste schandaal, dat wy ooit
in Zweden hebben beleefd." Een
hooggeplaatste Zweedse militair ver
klaarde later: „Wy voelden ons als
een stekelvarken, dat men alle ste
kels heeft uitgetrokken".
Die heftige reacties waren alleszins
verklaarbaar. Van 1952 tot 1957 was
Wennerstrom luchtmachtattaché ge
weest bij de Zweedse ambassade in
Washington. Als zodanig was hy vol
ledig op de hoogte van tal van
Amerikaanse defensiegeheimen. Van
1957 tot 1961 had de overste als chef
van de afd. luchtmacht, in Zwedens
gen. staf toegang tot alle geheime
stukken, die de Zweedse luchtverde
diging betreffen. Als leraar strategie
van de hogere Zweedse luchtmacht-
school en als adviseur in ontwape
ningsvraagstukken van de Zweedse
regering onderhield Wennerstrom
bovendien nauwe contacten met de
NAVO-staven in Noorwegen en De
nemarken.
Het is een raadsel hoe Wenner-
ström zyn spionagewerkzaamheden
zolang heeft kunnen uitoefenen zon
der verdenking te wekken. Zelfs zijn
echtgenote, Ulla, die 24 jaar met
hem getrouwd is geweest, had er eeen
flauwe notie van, evenmin als Wen
nerströms twee dochters. Er rees pas
verden.:ine, toen de Britse militaire
geheime dienst alarm sloeg: de Is
raëlische Moskou-spion B«r (die nu
in Tsraël zijn straf uitzit) maakte
verdacht veel reizen naar Zweden
Zat daar misschien het lek, dat er
de oorzaak van was, dat de Russen
steeds maar weer op de hoogte waren
van tal van NAVO-geheimen? De
chef van de Zweedse geheime dienst
P. G. Vinge, stelde een nauwkeurig
onderzoek in naar de antecedenten
van hooggeplaatste militairen. Daar-
by viel zyn ook al spoedig op Wen
nerströms naam.
Twee jaar
Wennerström was vaak in Moskou
geweest, tydens de oorlog en van
1948 tot 1951 was hy zelfs luchtvaart,
attaché ln de Russische hoofdstad.
Hy behoorde tot de weinige Zweedse
officieren die vloeiend Russisch
spraken en leidde, zo ontdekte de
chef van de geheime dienst nu ook,
voor een overste een wel wat erg
luxueus leven in zyn miljonairsvilla.
Van dit ogenblik af werden Wenner
ströms gangen nauwkeurig nagegaan.
En toen hy in 1961 werd benoemd tot
adviseur van de regering in ontwa-
peningsvragen was zyn lot in feite al
bezegeld
Wennerström werd, uiteraard zon.
dat er iets van te weten, omringd
met personeel van de geheime dienst,
zyn nieuwe kantoor in een dépen
dance van het ministerie van Buiten
landse Zaken, zogenaamd omdat er
in het hoofdgebouw „geen plaats"
meer was was volgestopt met ver
borgen microfoons en bandopname
apparaten.
De spion-overste bleek echter niet
voor één gat te vangen te zyn: het
zou nog byna twee jaar duren, voor
dat contra-spionagechef Vinge ge
noeg bewysmaterlaal tegen hem in
handen kreeg. En dit was nog niet
eens van zyn eigen personeel afkom
stig, doch van Wennerströms werk
ster Carin Rosen, die haar werkgever
ai enige tyd verdacht en de hand
wist te leggen op een rolletje micro,
films v. Russische makeiy, dat Wen
nerström had gebruikt voor het
fotograferen van geheime documen
ten.
Nu, na byna tien maanden voor
arrest, moet overste Wennerström
zich dus voor zyn daden verantwoor
den. Het is wel zeker, dat hy tot
levenslang zal worden veroordeeld.
Dat is de zwaarst mogeiyke straf,
want Zweden kent de doodstraf niet.
Enige tonnen heeft de spionage
Wennerström opgeleverd. Zijn ver
raad heeft Zweden echter miljarden
gekost: een groot deel van de uiterst
kostbare voorzieningen, die het land
voor zyn verdediging had getroffen,
was tengevolge van Wennerströms
activiteiten volledig waardeloos ge
worden.
Een belangryke vraag waarop men
tydens het proces stellig een ant
woord zal pogen te vinden, is welke
motieven de overste tot zyn verraad
kunnen hebben geleid. De vooraan
staande Zweedse jurist Olof Sarn-
mark, die in opdracht van de officier
van Justit'e een lijvig rapport heeft
opgesteld, waarin de persoonlykheid
van de spion wordt geanalyseert,
komt tot de conclusie, dat Wenner
ström "n „Streber" was met een zle-
Een soldaat van het West-
duitse leger, die er stiekem
vandoor was gegaan om een
avondje in de stad door te
brengen, keerde 's avonds
i naar de kazerne terug en
klom op het frame van zijn
fiets om zo over de muur te
kunnen komen.
Op dat moment kwam er
een burger langs. „Och. ivilt
u misschien even mijn fiets
vasthouden, dan kan ik ge
makkelijker over de muur
klimmen", vroeg de soldaat.
De ander kon hierin komen,
hield de fiets vast en gaf de
jonge soldaat met zijn vrije
hand nog een zetje.
Eenmaal bovenop de muur
gooide deze een sigaar naar
beneden. „Mijn dank", zei
hij, „en wilt u de fiets nog
even naar het wachthuisje
rijden?"
De volgende morgen ston
den de soldaten, die in de
kazerne gelegerd waren, in
het gelid op het kazerne
plein. want generaal Herzog
zou hen komen inspecteren.
De generaal kwam al gauw.
Hij liep de rijen langs en
bleef staan voor een soldaat
die doodsbleek werd. Hij
keek de soldaat aan, gaf
hem een sigaar, zei: „Nog
welbedankten draaide zich
om
keiyke geldingsdrang. Omdat hy
langs de normale weg hiertoe nim
mer in staat zou zyn, probeerde hy
door middel van spionage invloed uit
te oefenen op de internationale
politiek, zo meent Sarnmark.
Chantage
Zelf heeft Wennerström gezegd,
dat hy uit politieke overtuiging zou
hebben gehandeld, maar dit ïykt
voor een man, die tydens de oorlog
nog uitriep: „Ik ben een goede nazi"
en het nog meende ook, toch niet erg
waarschynlyk. Het feit dat de Rus
sen over bepaalde gegevens beschik,
ten, waarmee zy chantage op d«
overste konden plegen, lykt een aan.
nemeiyker verklaring voor Wenner
ströms verraad te zyn.
Volgens het Zweedse blad Expres
sen zou Wennerström als luchtvaart-
attaché in Washington met een jon
geman een tegennatuuriyke affaire
hebben gehad. De Britse spion Vas-
sall werd op soortgelijke gronden door
de Russen tot spionage aangezet. En
tenslotte is het natuuriyk verre van
uitgesloten, dat Wennerströms be
langrijkste motief geldgebrek was. De
Zweedse minister van Defensie.
Andersson. heeft over Wennerström
gezegd, dat deze behoorde tot het
type mensen, dat het koste wat het
kost in de hogere kringen wil leven.
Zyn kennissen hebben de overste
gekenschetst als een gevoelsarme
figuur met een liskoude blik. En een
Zweedse generaal beweert, dat Wen
nerström over lijken zou gaan om
ziin doel te bereiken. Ondanks alles
wat er thans door vriend en vlland
over hem beweerd wordt is er intus
sen één die Stig Wennerström trouw
blijft: zyn echtgenote. Wennerström
heeft haar na ziin arrestatie vorige
zomer vooreesteld. dat zy zouden
eaan scheiden, ..maar", zegt Ulla
Wennerström. „als een kleine tegen,
orestatie voor alles wat hil voor mil
en miin dochters heeft gedaan heb ki
cezegd, dat ik od hem zal wachten.
Voorlopig werk ik als een slavin om
ons huis te kunnen behouden.
