„Ex Animo" zong Bachs
„Matthaeus Passion"
Aristo
kunst
Bps
WEIGERING VAN OOSTDUITSE
AUTEUR: ULBRICHT ONTZET
kaleiöosQg9P
Uitvoering opende
geen nieuwe visie
OELOOFSKRACHTIGE STIMULANS
De dooi grijpt verder
Geen beschrijving meer over
het leven der arbeiders
Radio Filharmonisch
Orkest gaat op tournée
UEFA-toernooi
HOOFDPIJNPOEDERS
Sportsplinters
!^pgericht 1 maart 1860
Woensdag 25 maart 1964
P=rffe Bfed no. 31221
gordijnstoffen
gezelligheid voor uw vensters.
Keuze uit853dessinfen kleuren.
Prijzen vanaf f 4.25tot f 13.90p.m.
Vraag uw woninginrichter.
Wyers afd. decorstoffen.
ELK jaar vormt Bach „Matthaeus Passion" voor tallozen de
religieus-muzikale belevenis, waarmee de Chr. Gem. Zang
vereniging „Ex Animo" onder directie van Herman de Wolff hen
gedurende enige uren confronteert.
Al doen zich niet veel nieuwe gezichtspunten voor. toch mag
men dankbaar zijn voor de bereikte resultaten, die van een onver
flauwde toewijding aan het geniale oeuvre van de grote Thomas-
cantor getuigen.
De „Matthaeus Passion" is thans
ook b(j de grote massa terecht ge
meengoed geworden, evenwel met de
daaraan verbonden restricties en ge
varen: die van de routine en van de
vervlakking, zowel aan de zijde van
het podium als aan die van de zaal.
Gelukkig is daarvan In onze stad nog
geen sprake, al dient men de eisen
der uitvoeringspraktijk op hoog peil
te houden, om waarlijk volledige be
vrediging te schenken.
Vooral nu er, door middel van radio
of grammofoonplaat zulke perfecte
voorbeelden gegeven worden, waar
door de luisteraar vanzelfsprekend
uitermate verwend is.
Natuurlijk kan men aan een pro
vinciale vereniging niet dezelfde
normen stellen als aan die, aan wie
de meest voorbeeldige middelen ter
beschikking staan, doch ook op min
der niveau is de mogelijkheid groot
dat het gehoor aan de ontroering tot
komt. Wat dan ook gisteravond, door
de naar traditie gegroeide wijze,
speciaal na de pauze vele malen
het geval geweest is!
Het moeilijke voor iedere dirigent
ls doelbewust een zekere eenheid tot
stand te brengen in de uiteenlopende
elementen, welke de Matthaeus Pas
sion behelst: de dramatische, de
episch-verhalende en de meer
lyrisch-bespiegelende. Al slaagt diri
gent De Wolff daarin niet steeds, hij
schenkt aan dit alles sinds jaren zijn
beste krachten en weet, gesteund
door een koor. dat technisch feil- en
moeiteloos zijn zware „turbae" en
koralen zingt, de aandacht toch ge
spannen te houden, hoewel in het
eerste deel de concentratie zeker nog
niet op haar hoogtepunt was. Daarbij
kwam dat het Rott. Philh. Orkest
aanvankelijk ztjn taak te lauw en on
verschillig opvatte. Dit is het nadeel
I van een M.P.-uitvoering: de veelvul-
i digheid der vertolkingen werkt het in
de hand. Ook al kunnen wij ons in
denken, dat de intensiteit niet steeds
naar de volle maat opgebracht kan
worden, te verontschuldigen is dit
stellig niet. De rpproduktie van een
meesterwerk vereist onder alle om
standigheden en onder de noodzake
lijke bezieling de hoogste inzet!
De Wolff heeft het geluk over uit
stekend en homogeen zingend mate
riaal te mogen beschikken, dat in
staat is grote expressie te verlenen
aan diverse obsederende scènes, o.a.
die van de aardbeving, waarbij sug-
gestiviteit en realisme om de voor
rang strijden. Dat ook het jongens
koor met veel succes paraat is, vormt
mede een voldoening gevende noot, al
werd het ditmaal wel eens door de
massaliteit van het grote koor over
stemd.
Over het geheel genomen mocht
ook nu waardering heersen voor de
beschaafde koorklank, de zuivere dic
tie en het geestelijk inlevingsvermo
gen, dat het culminatiepunt vond in
het zo diep ontroerende slotkoor „Wir
setzen uns mit Tranen nieder", waar
van zulk een oneindige rust uitgaat.
Een verheugende factor was, dat
De Wolff zijn tempi deze avond iets
minder snel dan vorige malen heeft
genomen, hetgeen de rust bevorderde,
hoewel in het slotkoraal van het eer
ste deel toch een onnodige gejaagd
heid zich van hem meester maakte.
Het komt er op aan, hier het juiste
midden te vinden.
Van de „solisten" zij allereerst als
nieuwe figuur de Vlaming Renaat
Verbruggen genoemd. Diens sonore
bas trok de aandacht. HU lUkt ons
echter voor alles opera-zanger en dit
vormt toch wel een nadeel voor de
interpretatie van de ChristuspartU.
waarvan in zUn visie onvoldoende
wyding uitging.
De andere bas Henry Blackmon als
vertolker der kleine partyen was in
één woord voortreffelük. Zyn prach
tig geschoolde, ver dragende stem en
zUn bewonderendswaardig karakte
ristieke uitdrukkingskracht hebben
ons sterk getroffen. Chris van Woer-
kom was weer de intelligente, soepele
en tot het einde tot onvermoeibaar
fris reciterende Evangelist, wiens
voornaam aandeel tot een boeiend
verloop hogelyk bUdroeg. De met de
tenoraria's belaste Jan Handerson
was helaas lang niet altyd bestand
tegen zijn veeleisende opgaven, voor
al niet in de hogere regionen, waar
in zUn geluid onedel klonk en sterk
aan het beruchte „meckern" deed
denken.
Nelly Groenevelt openbaarde een
sympathieke gevoeligheid, maar haar
sopraan kan aan straling winnen en
mist genoegzaam kern. De alt Diet
Kloos moest plotseling voor de ver
hinderde Wilhelmine Matthès inval
len. Dat zU niet van den beginne af
aan op volle kracht was, kunnen wU
haar dus niet kwalUk nemen. Later
ontplooide zU zich meer en meer en
droeg indrukwekkend bU tot een
juist verloop.
Jaap Hillen (klavecimbel) en Adri-
aan Blankenstein (orgel) verlenen
aan een uitvoering als deze onschat
bare diensten en leggen er een stem
pel op van hoog muzikaal niveau.
Dat Herman de Wolff ook nu
de M.P.. met een lofwaardig
zoeken en streven naar het
hogere in onze stad gebracht
heeft, mag tot erkentelijkheid
stemmen. Dit werk behoort in de
Lijdenstijd thuis en vormt voor
de talrijke liefhebbers een wel
kome gelegenheid tot bezinning.
De opkomst was bijzonder groot
een teken dat ondanks de vluch
tige tijd van omgekeerde waar
den waarin de mensheid leeft,
de behoefte aan een geloofs-
krachtige stimulans sterker is,
dan men oppervlakkig denkt.
Of vergissen wij ons en be
hoort een bezoek aan de M.P.
tot de vele statussymbolen, die
het heden kenmerken? Hoe
ook: het strékt De Wolff en zijn
Solisten en dirigent tijdens de
Matthaeus Passion uitvoering
van ..Ex Animo".
V.l.n.r. Renaat Verbruggen.
Chris van Woerkom. Nelly
Groenvelt. Diet Kloos. Herman
de Wolff. Jan Handerson en
Henry Blackmon.
(Foto L.D./Holvast)
Een overzicht van koor. solis
ten en orkest tijdens de Mat
thaeus Passion-uitvoering.
(Foto L.D./Holvast)
getrouw koor tot eer. dat zij in
bovengenoemde behoefte blijven
H.
(Van onze correspondent)
De met nationale prijzen onderscheiden Oostduitse schrijver
Franz Fiihmann heeft geweigerd nogmaals in een fabriek te gaan
werken en ook om nog verder boeken te schrijven over het leven
der arbeiders.
In een verklaring die gisteren door het S.E.D. in het partijblad
„Neues Deutschland" werd gepubliceerd, zegt Fühmann: ..Ik heb
vroeger wel op scheepswerven gewerkt. En wat heb ik daar ge
leerd? Dat arbeiders mensen zijn die het vooruitzicht hebben voor
de rest van hun leven ongeveer hetzelfde werk te moeten doen
voor ongeveer hetzelfde loon. Het is mij persoonlijk een raadsel
hoe iemand er vrede mee kan hebben. En over dat raadsel willen
de arbeiders zelf niet praten. Wat moet ik er dan verder over
zeggen?"
HongarUe en in de Sow jet-Unie
zélf frisse winden opsteken. Een
voorbeeld daarvande Hongaarse
marxistische filosoof Lucacz, die
reeds een <rol speelde in de door
anti-stalinistische communisten be
gonnen opstand van Boedapest,
schreef in een Tsjechisch literair
blad: „WU eisen in de socialistische
landen de absolute meningsvrU-
heid".
„Eietochrigheid"
Diezelfde absolute meningsvrij
heid was in Oost-Berlijn al door
prof. Havemann gevraagd. Wie met
Marxistisch-Leninistische begrippen
op de hoogte is. zal begrijpen hoe
onorthodox hoe revisionistisch
deze eis is. Want „absoluut" Ls in
het Marxistisch Leninisme slechte
de wetmatigheid van de historische
processen. Absolute meningsvrijheid
zou het recht inhouden te twUfelen
aan die wetmatigheid, waaraan het
communisme zUn doel en de recht
vaardiging van zijn middelen ont
leent.
Prof. Havemann ls inmiddels ten-
delUk uitgeschakeld door het artikel
dat een West-Duitser, die wel
sociaal-democraat maar geen jour-
Teken aan de wand
Fühmann is geen communist. HU
ls lid van de gehjkgeschakelde
nationaal-democratische (partij, een
organisatie „van de bourgeoisie, die
bereid is socialistische opbouw als
grondslag van de maatschappü te
aanvaarden". Maar voor Ulbricht
is het alweer een teken aan de
wand dat de Oostduitse intelligentia
niet langer aan het Stalinistische,
socialistische realisme wil meedoen
nu in Polen, Tsjecho-SlowakUe,
Tussen 8 en 30 mei zal het Radio
Filharmonisch Orkest Hilversum de
rug toekeren om zich in Italië, Zwit
serland en Duitsland te laten horen.
Er zuilen in totaal vijftien concerten
gegeven worden, waarvan zeven in
Italië, één in Zwitserland en zeven
in Duitsland.
De tournee zal onder leiding staan
van de dirigenten Jean Fournet en
Willem van Otterloo. Als solisten
zullen de pianisten Daniël Wayen-
berg, Hans Richter Haas er en Hen-
riette Faure, de violisten Herman
Krebbers. Dick de Reus (concert
meester RFO) en Ellen Söregy plus
de solo-klarinettist van het RFO Jos
D'hondt hun medewerking verlenen.
In de meeste programma's tUdens
de tournee is een Nederlands werk
opgenomen: voor Italië en Zwitser
land is de keus gevallen op Hendrik
Andrlessens Symphonische Etudes.
In Duitsland wisselen Wagenaars
Ouverture Cyrano de Bergerac en de
Symphonische Proloog van Badings
elkaar af. In Aschaffenburg, Kiel en
Hamburg heeft men afgezien van
een Nederlands werk; in Brahms'
geboortestad Hamburg speelt het
RFO een volledig Brahms-program-
ma bestaande uit Tragische Ouver
ture. Pianoconcert in Bes en le Sym-
phonie.
Deze tournee brengt het Radio
Filharmonisch Orkest voor de derde
keer op concertpodia In West-Euro-
pese landen. Bovendien wordt het
concert in Marburg opgenomen en
via de Hessische Rundfunk uitge
zonden.
Groningse
studenten brengen
musical „Carnival"
Ter gelegenheid van het 350-
jarig bestaan van de Rijksuniver
siteit te Groningen zullen Gro
ninger studenten in juni de mu
sical „Carnival" brengen. De mu
sical, naar het boek van Michail
Stewart en op muziek van Bob
Merrill, zol zes maal in de Gro
ninger stadsschouwburg worden
opgevoerd.
De regie berust WJ SteUe van
Brandenberg terwUl Jack Bow de
choreografie voor zUn rekening
neemt. Er is een orkest van 18 man
samengesteld dat onder leiding staat
van Frans van Eeden. Ook de Gro
ninger student-cabaretier Seth Gaal-
kema verleent aan deze musical zUn
medewerking en is betrokken bU de
artistieke leiding. De galapremière is
vrïjdeg 19 juni.
Tegen verscheping
van kunstwerk
Spaanse kunstexperts hebben gis
teren een beroep gedaan op de rege
ring in Madrid om het meesterwerk
van El Greco, „El entierro del conde
de Orgaz" (de begrafenis van de
graaf van Orgaz) uit de Santo Tome
kerk in Toledo, niet ter expositie
naar de wereldtentoonstelling in New
York te sturen.
De Spaanse regering heeft verleden
week meegedeeld toestemming tot
het tentoonstellen van het werk in
het Spaanse paviljoen op de wereld
tentoonstelling te zullen geven, wan
neer een commissie van kunstexperts
geen bezwaar zou hebben.
De commissie vindt het weghalen
van het doek uit de kerk in Toledo
een te riskante onderneming, en is
voorts van mening dat de kans op
schade te groot ls. Ze heeft erop ge
wezen dat de meesterwerken van
Goya die onlangs in Londen zUn ge-
exposeerd, enigszins verkleurd wa
ren door de reis.
Ronds van Tunesië
Nederlanders in
achterste gelid
Ook in de tweede etappe van de
Ronde van Tunesië Is de Neder
landse ploeg niet tot opvallende
prestaties gekomen. In de ploegen -
tydrit, die op een parcours van 39,8
km. rond La Marsa werd gehouden,
eindigden onze landgenoten op de
negende plaats op bUna vier minu
ten achter winnaar Oost-Duitsland.
De uitslag van de tweede etappe:
1. Oost-Duitsland 52.53,-; 2. Frank,
rijk 52,55,-; 3. Denemarken 53,51,-;
4. Zweden 54.34 5. Oostenrijk 55.06 -
9. Nederland 56,28,-.
Na de tweede etappe ziet het alge.
mene individuele klassement er als
volgt uit:
1. Marks (O.-Did) 3 uur 6 min. 40
sec.: 2. Buzke. Kazmierzak en Kel-
lermann (allen O.-Dld) 3,07,10; 5.
Chappe (Fr.) 3.07,12 25 Roel Hen
driks (Ned.) 3,10.56; 26. Jan Fransen
(Ned.) 3.10.59
Het algemene ploegenklassement
luidt:
1. Oost-Dulteland 7.35,14; 2. Dene
marken 7.36.53; 3. Zweden 7,37,35: 4.
België 7,37,58; 7. Nederland 7,42,34.
Zoals bekend ral zaterdagmiddag
om 4 uur op Nleuw-Zuld te KatwUk
aen Zee een wedstrUd voor het
UEFA-toernool worden gespeeld tus
sen het Jeugdelft-al van FrankrUk en
de verliezer van de wedstrUd Tsjecho-
SlowakUe-BulgarUe. welke laatste
morgen op het ADO-terrein te Den
Haag wordt gespeeld. De KNVB heeft
de organisatie van eerstgenoemde
wedstrUd in handen gelegd van het
bestuur van Quick Boys. Het bestuur
van de Katwykse vereniging ver
wacht een grote belangstelling.
nalist was. aan een Hamburgs
boulevardblad verkocht. HU heeft
de conversatie met Havemann als
een interview gepubliceerd. Serieuze
Duitse kranten hóe anti-com
munistisch ook die het artikel
afwezen hebben hem voor deze
schandeiyke ezelachtigheid gewaar
schuwd. Inmiddels geeft Havemann
de strijd niet op. HU heeft beroep
aangetekend bij hogere party -
organen en de ontheffing uit zyn
functie en zyn party lidmaatschap
zyn inmiddels in een schorsing ver
anderd.
Niet meer dansen
Na het geval-Havemann komt
dus nu de zaak-Führmann. En
achter hen staan Oostduitse stu
denten, jonge p.Krty-functionaris
sen en technocraten, die er genoeg
van hebben om, terwijl in Oost-
Europa de dooi steeds verder om
zich heen grijpt, te dansen naar de
pijpen van de Stalinistische ijs-
heilige Walter Ulbricht. Die deed
gisteren een beroep op de schrijvers
om zich af te wenden van het
modernisme. Hjj had hen even goed
kunnen vragen zich af te wenden
van de tweede helft der 20ste eeuw.
§3
PER ETUI VAN 6 EN 12
Boodschap
Werekltheaterdag
Wederom wordt, thans voor de derde
maal. op 27 maart de Wereldtheater-
dag gehouden. Op het ogenblik wordt
de wereldtheaterdag gevierd in meer
dan honderd landen. Het theater legt
vooral op die dag getuigenis af van de
wil in en voor onze tijd te leven. In
Nederland zal betrekkelijk weinig
aandacht aan deze dag kunnen wor
den besteed, omdat 27 maart dit jaar
op Goede Vrijdag valt en de meeste
theaters dan gesloten zijn.
Niettemin heeft het Nederlands
Centrum van het Internaionaal Thea
ter Instituut de ter gelegenheid van
Wereldtheaterdag opgestelde interna
tionale boodschap weer in druk doen
verschUnen. Nadat Jean Cocteau en
Arthur Miller er in 1962 en 1963 een
hadden geredigeerd, zal de boodschap
dit jaar bestaan uiteen dialoog tussen
Sir Laurence Olivier en Jean-Louis
Barrault. De vertaling, die ook in het
Nederlandstalige deel van België zal
worden gebruikt, is van de Belgische
auteur en regisseur Tone Brulin.
De boodschap is ook op de geluids
band vastgelegd. De „rol" van Sir
Laurence Olivier, die ten tyde van de
opname ziek was, is op deze band
overgenomen door Michael Redgrave.
Voor de eerste divisie van de
Engelse league werd dinsdag slechte
een wedstrUd gespeeld: Arsenal
Sheffield Wednesday. De ontmoeting
eindigde onbeslist: 11.
De Piëta, het wereldbefaamde beeldhouwwerk van Michelangelo,
dat een der pronkstukken is van de Sint Pieterskerk in Rome. zal.
nadat daar vele onderhandelingen en zelfs betogingen aan zijn ge
wijd. worden verscheept naar de V.S., om te worden geëxposeerd op
de komende wereldtentoonstelling. In de Sint Pieter wordt de Piëta
voor het transport gereed gemaakt.
Hoewel wij ons ervan bewust zijn, dat dit niets zal helpen, laten
wij toch een dringende waarschuwing niet achterwege: het versche
pen van dergelijke kostbare objecten bergt onnoemelijke gevaren in
zich. Men moge het niet tot een, o.i. beslist afkeurenswaardige ge
woonte maken. Men denke in dit verband aan de beschadigingen
toegebracht aan de Venus van Milo.
