GENERAAL KENT
GEEN RANCUNES
Al 24 jaar b.d
I. H. REIJNDERS
WORDT 35 JAAR
Zeven jaar cel voor
Zwitserse arts
CITOSIL
Frisco: „Bang voor
Squazzardi.
Wegens moord op miljonaire
bestrijdt
Rïjn en koorts
pijlsnel
èn veilig
nieuw!
Constitutionele
crisis in India
Colombo-proces in Rome
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 25 maart 1964
Zesde blad no. 3122t
59
(Van onze Haagse correspondent)
Zij, die hem kennen zien hem nog dagelijks door de Haagse
Parkstraat stappen, de kittige kleine Hagenaar, die nu bijna 25
jaar geleden de voorpagina's van onze dagbladen haalde met het
dramatische besluit om twee maanden voor de toen al onaf
wendbare oorlog met Duitsland af te treden als opperbevelheb
ber van land- en zeemacht. Ouderen weten ogenblikkelijk, wie be
doeld wordt: generaal Izaak Herman Reijnders, een van de heel
weinige vier-ster-generaals ,die ons land kent. Morgen hoopt hij
85 jaar te worden.
HU woont nu rustig in zUn mooie
flat aan de Haagse Mauritskade. Al
leen met zyn huishoudster. Zelfs het
hondje, dat hem zo trouw op zUn
wandelingen placht te vergezellen, is
hem ontvallen. Toch is de generaal
geen terneergeslagen man, helemaal
niet. Hy draagt geen rancune in het
hart om de onverkwikkelUke gang
van zaken in de laatste maanden vóór
de oorlog, toen hy in een verwoede
strijd met de regering het onderspit
dolf en heenging. Eervol, rUk gede
coreerd en waardig, zoals een gene
raal aan zUn stand verplicht was,
maar niettemin met pUn in het hart
omdat het voor een militair als
ReUnders geen sinecure was na een
diensttUd van 44 jaren de verdedi
ging van het vaderland op zo'n
hoogst spannend ogenblik aan een
ander te moeten overlaten.
Deplorabel
Wie nu boven de veertig is, her
innert het zich. Opperbevelhebber
Reynders had bU zUn optreden als
chef van de generale staf per 1 mei
1934 een deplorabel leger aangetrof
fen. Het bezuinigingsspook waarde
rond door de Nederlanden en de leu
ze „geen man en geen cent" was op
politiek niveau beslist nog niet uitge
bannen. Maar de oorlogsdreiging
nam toe in Europa en met grote
energie begon generaal Reynders
(toen feitelijk luitenant-generaal; de
vierde ster kreeg Wj pas op 30 augus
tus 1939) aan een omvangrijk her
vormingsplan.
Met de schaarse ter beschikking
staande middelen wilde hU ervan
maken, wat er te maken viel. De
immorele loting kwam te vervallen.
De eerste oefenrijd werd voor de on-
beredenen van 51/2 maand ge
bracht op 11 maanden. BU de onder
officiersopleiding ging men 12 maan
den dienen en by de officiersoplei
ding 14. In plaats van 19.500 man
werden er jaarlUks 32.000 opgeroe
pen. Het defensiebudget werd ver
hoogd van 31 miljoen in 1935 tot 76
en 78 miljoen in '38—'39 (ter verge-
ïyking: nu 2300 miljoen). Maar
het was te laat. De toenmalige minis
ter van Oorlog talmde bUvoorbeeld
zo lang met de keus uit drie kanon
nen, dat toen hU etdnelUk besliste
ten gunste van de Duitse offerte bo
ven die uit Zweden en Zwitserland,
niemand bU Krupp nog serieus dacht
aan tydige levering. Men wist in
Westfalen toen al wel, dat die ka
nonnen dan binnenkort op de eigen
zonen zouden worden gericht
De voormobilisatie van april 1939
bracht 100.000 man onder de wape
nen, gevolgd door nog grotere aan
tallen, toen in augustus van dat jaar
de gehele mobilisatie werd afgekon
digd. De chef van de generale staf
werd opperbevelhebber van land- en
zeemacht en kreeg de rang van gene
raal. Doch op dit moment, toen de
regering hem bevorderde tot de hoog
ste militaire rang, die ons land kent,
broeide reeds de kiem van het con
flict, dat uiteindelyk tot een volle
dige breuk tussen de regering en de
generaal leiden zou.
Hebbelijkheden
De nu 85-jarige kent geen ran
cunes. Als hU vertelt over die voor
oorlogse jaren heeft hU het liever
over de hebbelUkheden en onheb-
belUkheden van de mensen om hem
heen. Over die adjudant bUvoor
beeld, die nu een topfiguur in ons
defensiebevel is, maar die er des-
tUds in slaagde de generaal acht
dagen achter elkaar op weg naar
de manoeuvres in Heeze, in Leende
te doen belanden. „HU zat natuur-
hjk naast de chauffeur en ik ach
terin, zoals dat betaamde. Nou ver
wacht ik van een goed adjudant, dat
hU de chauffeur de weg wUst, maar
iedere ochtend sloegen we, kort na
dat ik van mUn hotel in Eindho
ven was afgehaald, de verkeerde weg
in. 't Was lastig te vinden, dat geef
ik toe. Leende heeft, moet u weten,
zo'n eigenaardig gevormde kerkto
ren met een verdikking onder de
spits. Steeds na een kwartiertje ry-
den keek ik van mUn papieren op
en dan zag ik die toren van Leende.
Ik riep dan naar voren:
„Adjudant"
„Ja generaal.
„Wat is dat voor een toren, m'n
jongen?"
„De toren van Leende, generaal
„Juist, en we moeten naar Hee-
„Ja, generaal
„Verduiveld, breng me daar dan"
Morgen wordt de generaal dus
85. Hij brengt die dag door bij
zijn dochterdie in Almelo woont.
Maar als hij de drukte om de
feestdag ontlopen heeft, keert hij
terug naar Den Haag. Want daar
werkte hij. Daar liggen zijn beste
herinneringen, daar vindt hij in
de selecte herensociëteit ,Pe
Geschil
Ieder, die ogen had en wilde zien,
besefte toen wel, dat Duitsland vroe
ger of later ook ons land zou bin
nen vallen. De wUze waarop Neder
land in dat geval zou moeten wor
den verdedigd, vormde echter een
punt van geschil tussen de verant-
woordelyke leiders.
De opperbevelhebber achtte een
krachtige bezetting van de Grebbe-
linie plus een harnekkige verdedi
ging van de Peel-Raamsbelling nodig.
Een deel van de regering, onder wie
de minister van Defensie Dijxhoorn
speelde echter met vage neutrali-
teitsgedachten. Het meende, dat het
grootste deel van ons land misschien
buiten de oorlog kon blUven als de
Peel slechts symbolisch werd verde
digd en de Duitsers daar min of
meer vrije doortocht naar de west
kust werd verleend.
ReUnders wenste de staat van be
leg voor het gehele land De rege
ring bepaalde zich tot de staat van
oorlog onder tal van beperkende
voorwaarden.
ReUnders voelde niets voor de door
de S.D.A.P. gestimuleerde „mobilisa
tieclubs", die de regering wel wilde
totereren. Conflictloos te over, die de
minister van Defensie niet heeft
kunnen wegwerken.
HU. DUxhoorn, stelde tenslotte de
portefeuillekwestie. „Die vent weg of
ik. Die „vent" was ik", vertelde ge
neraal ReUnders nu. HU geeft er
een opgewekte lach bU weg. Maar
in die eerste februaridagen van 1940
was zUn gang naar het kabinet van
de minister-president een zware.
Minister De Geer stelde hem voor
een voldongen feit: „Ik laat de mi
nister niet gaan. Dus vraag je maar
ontslag".
En de opperbevelhebber ging. Op
6 februari 1940 werd generaal Izaak
Herman Reynders, geboren 27 maart
1879 in Onstwedde (Groningen) rid
der in de Orde van de Nederlandse
Leeuw, Ridder in de Orde van Oran-
je-Nassau. drager van het erete
ken voor langdurige dienst als offi
cier met het cUfer 40. drager van
het Grootkruis in die Kroonorde
van België, met eervol ontslag ge>
stuur d.
Besognekamer" boven Formosa Laat die hun zaakjes maar op-
aan het Buitenhof de vrienden, knappen. Ze kunnen het best".
met wie hij de middaguren door
brengt.
„We zijn daar met een man of
zestig. Merendeels oude heren. We
bridgen wat. We praten. Maar
niet meer over actuele zaken,
hoor. Ik heb mijn tijd gehad. Er
zijn nu jongeren aan het bewind.
Dc Zwitserse zenuwspecialist
dr. Gerard Savoy is gisteren tot
zeven jaar cellulaire gevangenis
straf veroordeeld wegens moord
op een van zijn patiënten, de
Amerikanse miljonaire mevrouw
Winifred Marjorie Bird.
HU werd vrijgesproken van het
plegen van moord met voorbedachte
rade en poging tot fraude, maar werd
sohuldig bevonden aan zeven andere
punten van de tenlastelegging, waar
onder het ernstig verwonden van
mevrouw Bird en het uitschrUven
van een valse overlUdensakte.
De trouwe metgezel van mevrouw
Bird, de in Roemenië geboren Nicho
las Sturdza die zichzelf de titel van
„prins" had toebedacht, werd tot
vier Jaar cellulair veroordeeld wegens
Advertentie
Dat komt door het speciale Citosll
procédé. Doe zo'n modern enel-
tablet in 'n glas water. KUk, het
valt uiteen in een nevel van micro
deeltjes. Pijlsnel: zo kan uw bloed
het sneller opnemen. Veilig: zo
maakt uw maag geen bezwaar.
de gele sneltabletten
met'de pijlen.
PUö en koorts verhogen de be
hoefte aan vitaminen: Citosil be
vat Bi en C. Om u te beschermen
tegen infectie, om uw weerstand te
verhogen. Citosil is een sneltablet.
Duszonder by menging van schade-
lUke stoffen, enkelvoudig, veilig.
20 stuks f 1.-.
GEVITAMINEERDE
SKhRjjTAB LETTEN
tegen pijn, griep en koorts
De generaal kent geen rancu
nes.
Hij rust: „b.d."
Al vierentwintig jaar.
Een bevel tot arrestatie van twee
rechters van 't Indiase hooggerechts
hof, dat maandag door de raadge
vende vergadering van de Noordin-
diase staat Oettar Pradesj werd uit
gegeven, heeft een constitutionele
crisis in India veroorzaakt en de uit
voerende en de rechterlijke macht
voor het eerst openiyk met elkaar
in conflict gebracht.
In het Indiase parlement vroegen
de leden, onder groot tumult, giste
ren om schorsing van het parle
ment van de staat Oettar Pradesj
en om instelling van het presidentië
le gezag omdat, aldus deze leden, dit
parlement de grondwet een slechte
naam had bezorgd.
De Indiase minister van Binnen
landse Zaken, Nanda, zei dat de mi
nister van Justitie zo spoedig moge-
ïyk de Indiase president van advies
zal dienen.
De crisis was tien dagen geleden
ontstaan, toen een socialistische ar
beider op last van het regionale par
lement werd gearresteerd wegens het
publiceren van vlugschriften, die ver
nederend werden geacht vcor 'n par
lementslid. De socialist werd, gekleed
in zyn witte overhemd waarop in
rode letters de „onderdrukking" werd
veroordeeld, voor het parlement ge
leid. Toen de voorzitter hem vroeg
zUn verontschuldigingen aan te bie
den, gaf hU geen antwoord. HU werd
hierop tot een week gevangenisstraf
veroordeeld.
Het hooggerechtshof van Allaha
bad liet de man, nadat hy zes van
de zeven strafdagen had uitgezeten,
op borgtocht vrU krachtens de he-
beas-corpuswet, waarby elke gear
resteerde verzekend wordt dat hy in
persoon voor de rechter zal worden
gevoerd, een wet die een waarborg
inhoudt tegen willekeurige arresta
tie en gevangenhouding. Vorige week
zaterdag nam het regionale parle
ment een resolutie aan waarin de
twee rechters van het hooggerechts
hof op beschuldiging van ongehoor
zaamheid voor de rechtbank werden
gedaagd.
De 28 rechters van het hof van
Allahabad besloten maandag de uit
voering van deze resolutie op te
schorten, maar de voorzitter van het
parlement tekende de bevelen tot
arrestatie van de twee rechters en
gaf opdracht hen in hechtenis te
nemen. Of dit is geschied, is niet
bekend.
„Vangnet" tussen
Oosten West
De Oostduitse grensbewaking is
aan de grens met West-Duitsland
begonnen een dicht net van dra
den te spannen. Als men de draden
aanraakt, wordt een lichtkogel af
geschoten of wordt er op andere wU-
ze geslagen.
Volgens de Westduitse grenspolitie
worden er ook steeds meer mUnen
gelegd. Van de 1.381 km. lange grens
tussen Oost- en West-Duitsland ls
al 780 km. aan de Oostduitse kant
van landmUnen voorzien.
„DE
EFTELING"
NATUUR-
EN ONTSPANNINGSPARK
Kaatsheuvel.
180 ha
levensvreugde voor een
„sprookjesachtige" dag In *t hart van
BRABANT. 1
(Advertentie)
(Van onze correspondent In Rome)
Op de tweede dag van het proces tegen de beide mannen dia
worden beschuldigd van de moord op Bruno Colombo, heeft de
tweede verdachte, de student Enrico Prisco, zijn relaas gedaan.
Zijn verklaringen waren, zo mogelijk, nog weerzinwekkender dan
die welke maandag door de hoofdbeklaagde, Sergio Squazzardi,
waren afgelegd. De manier waarop Prisco zich uitdrukte, met een
zachte, ietwat eentonige stem, maar met zeer verzorgde volzinnen,
maakte de indruk dat hij bezig was de rechtbank de inhoud van
een film uit de doeken te doen.
HU gaf niet het minste blyk van
ontroering. HU sprak voortdurend
over „de arme Colombo", zoals Itali
anen doen wanneer zU het hebben
over dierbare bloedverwanten die
overleden zyn. Zo vertelde hU hoe
Squazzardi en hij naar een plek wa
ren gaan zoeken om het „lijk van
de arme Colombo te begraven". Deze
op onbewogen toon uitgesproken gru-
weiykheden aan te horen, is iets
werkeiyk verbUsterends en het tal
rijke publiek huiverde terwyl Prisco
zyn verklaringen aflegde.
Verschillen
In grote lUnen kwam het relaas
van Prisco overeen met dat van
Squazzardi. maar in details bestaan
enkele essentiële verschillen. Squaz
zardi geeft toe dat hy het schot
heeft gelost, maar doet voorkomen
alsof hU handelde onder invloed van
de byna duivelse overheersing van
Prisco. Deze echter probeert de in
druk te wekken dat Squazzardi niet
alleen de misdaat heeft gepleegd,
maar die ook heeft uitgedacht en dat
hy, Prisco, slechts heeft meegedaan
uit angst, omdat hy wist dat de an
der gewapend was.
Wanneer men zou willen proberen
deze zaak te beoordelen zonder de
beide verdachten voor de rechtbank
te hebben gezien, zou men al gauw
geneigd zUn te veronderstellen dat
Prisco is meegesleept door de tien
jaar oudere, in het leven mislukte
Squazzardi, die men het schoolvoor
beeld van slecht gezelschap zou kun
nen noemen voor een jonge, goed
opgevoede student zonder ervaring.
Maar wanneer men hen hier by
elkaar ziet zitten, ïykt het erop dat
Squazzardi zUn mede-aangeklaagde
om diens grote intelligentie en zijn
betere opvoeding als zUn meerdere
beschouwt. OngetwUfeld is Prisco
iemand die zeer gemakkelUk en over
tuigend kan praten.
Een belangrijk moment in de ziU
ting van gisteren kwam, toen Squaz
zardi de zaal werd uitgestuurd en de
president aan Prisco de vraag stelde
of hy zich nauwkeurig kon herinne
ren waar, op welke dag en op welk
uur de schop werd gekocht met be
hulp waarvan Colombo werd begra
ven. Wanneer namelyk zou kunnen
worden bewezen dat deze spade reeds
voor het misdryf was aangeschaft,
zou er geen twyfel meer over be
staan dat de moord met voorbedach
ten rade is gepleegd.
Eén der personeelsleden van de win
kel heeft verklaard dat het voorwerp
reeds op de 10de werd gekocht, ter
wyl een andere bediende volhoudt
dat het op de 13de, d.w.z. dc dag na
het misdryf, is geweest. Prisco hield
het op de dertiende en Squaz.vardi
beaarc^jle dit later.
Nederlander
Intussen heeft de advocaat Dell'
Ora, die de belangen van de familie
Colombo behartigt, meegedeeld, dat
toch nog één der Nederlandse getui
gen. de Amsterdamse nachtclub-ex
ploitant Hessing, naar Rome zal
komen.
De ouders van Enrico Prisco heb
ben de familie Colombo een schade
loosstelling ten bedrage van twaalf
miljoen lire willen doen toekomen.
Een eigenaardigheid in de Italiaanse
rechtspraak wil namelyk. dat wan
neer de benadeelde partij zoals
men dat ook noemt by een moord
schadeloos is gesteld, de straf sterk
wordt verminderd. De familie Colom
bo heeft het geld echter niet geac
cepteerd.
Advertentie
diefstal van juwelen van mevrouw
Bird ter waarde van 250.000 dollar.
Sturdza mag bovendien tien jaar
lang Zwitserland niet binnenkomen.
Beide veroordeelden moeten boven
dien de proceskosten van 39.200 Zwit
serse franken (f. 32.000» aan de erf
genamen van mm. Bird betalen.
Het voorarrest, negentien maanden
voor Savoy en twintig maanden voor
Sturdza, zal van de straftyd worden
afgetrokken. Beide veroordeelden
zijn tevens voor vyf jaar hun bur
gerrechten ontnomen. Zowel Savoy
als Sturdza bleken onder de indruk
van de vonnissen te zijn.
De president van de rechtbank,
Betrand de Haller, zei in een rede
van anderhalf uur, dat hy en de jury
van vyf man en een vrouw slechts
aarzelend een psychiatrisch rapport
hadden aanvaard, dat zegt dat Savoy
een verminderd verantwoord el yk-
heidsgevoel bezit. Hij zei dat Savoy
zich „verschrikkelijk frivool", on
kundig. onnadenkend en in de
grond amoreel had getoond.
Savoy was ervan beschuldigd
mevrouw Bird gedood te hebben
door haar veel te grote hoeveel
heden medicUnen te geven, een
bloedtransfusie uit te stellen en
daarna een vals bewUs van over-
ïyden uiteeschreven te hebben.
Tenslotte werd Yvette Lugin-
buehl, die zei een vriendin van
Savoy te zijn, tot een maand ge
vangenisstraf en twee jaar voor
waardelijk veroordeeld omdaft zU
zilver en tapytwerk van Savoy had
verborgen om deze uit handen van
de executeurs van het bankroet van
Savoy te houden. Een vierde be
klaagde. Charles Abner. vriend van
mevrouw Bird, werd vrijgesproken.
Hij was ervan beschuldigd juwelen
van Savoy te hebben aangenomen
die van mevrouw Bird afkomstig
waren.
Dr. Soebandrio
1 april naar
Nederland
De Indonesische minister van Bul
tenlandse Zaken, dr. Soebandrio wordt
op 1 april op Schiphol verwacht voor
een bezoek van enkele dagen aan
Nederland. HU zal naar Nederland
reizen met het vliegtuig uit Parys,
dat om tien uur 's ochtends moet
aankomen. Dit heeft een woordvoer
der van het ministerie van Buiten
landse Zaken meegedeeld.
Dr. Soebadrio zal tydens zyn be
zoek aan Nederland besprekingen
voeren met zyn Nederlandse ambt
genoot, mr. J. M. A. H. Luns.
Over het programma van het be
zoek kon de woordvoerder nog geen
bUzonderheden meedelen.
