Jubileum-expositie in
het Centraal Museum
HIJ HEEFT
kunst
kaleiöoscoqp
hrinta
=tawe~
ONTBETEN!
Tekeningen-grafiek
in rijke hoeveelheid
BENDER
Verborgen bezit in Utrecht
Museumdiefstal in België
Dagboek
van een ziel
GEKONTROLEERO
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 19 maart 1964
Derde blad no. 31216
1 INDS 1 juni 1951 is de energieke mej. dr. Maria Elisabeth
I Houtzager de centrale figuur van het Centraal Museum aan de
I Agnietenstraat te Utrecht, dat thans met een expositie van ,,Vier-
I honderd tekeningen, aquarellen en grafiek uit eigen bezit" zijn
1125-jarig jubileum viert.
Een directrice, die reeds verschillende grootse exposities wij
I denken o.a. aan die betreffende het oeuvre van Jan van Scorel en
IPieter Jansz Saenredam. de .Kunst der Hethieten', het .Goud van
IPeru". ..Vroeg-Christelijke Kunst uit Rome", ..5000 jaar Kunst uit
1 Pakistan" en vele andere telkens weer de aandacht tot zich trok.
Nu deze expositie van schatten uit
.eigen bezit".
Wegens de geringe plaatsruimte
Ëannen tot uitbreiding wachten al-
ng op goedkeuring! verstopt in
jdozen, portefeuilles of anderszins.
Een opeenstapeling, een kleine
teuze uit de 2000 opgeborgen teke-
Ingen, aquarellen, gouaches, litho's
n en gravures rijt zich aan de
,nden. Men ziet véél, dat tot nu toe
it gezien werd en toch de moeite
>nt gezien te worden, ook al be
hoort een deel ervan vanzelfspre
kend zeker niet tot de allereerste
kwaliteit.
Oude en moderne kunst in ver
schillende zalen, werken afkomstig
van meesters met illustere namen,
maar ook van mindere goden: dit
bezit is toch wel rtfk en interessant,
Men kan het zich indenken, dat de
directrice het graag eens aan de be-
loekers wil tonen.
Een goede gedachte voor een jubi
leum!
In de van een uitvoerige histori
sche inleiding voorziene, welverzorg-
Advertentie
Hij
weet,
dat een
Nederlands
bestek een
prijs won in
Milaan. Hij weet
qua prijs en ont
werp mogelijkheden
te scheppen die
variëren van zeer
exclusief tot gang
baar-en goed. Hij
weet dat men tafel
zilver in alle rust
moet bespreken
en bekijken.
Hij weet wat
de etiquette eist,
wat men het best
ais cadeau geeft
en hoe men over
langere tijd een
cassette kan
opbouwen.
De juwelier
weet er
alles
de catalogus, verlucht met velerlei
reprodukties, treft men de namen
van de talloze kunstenaars aan. In
slechts twee dagen was het ophan
gen van hun werken voltooid: een
prestatie op zichzelf. Daarvoor Is
hard gewerkt, zoals er in dit museum
altijd hard gewerkt wordt, waarbij
men voor het inrichten van deze ex
positie ook de nachten tellen kan.
Er zijn dan om er maar enkele te
noemen - tekeningen en gravures van
Abraham Bloemaert (1564-1651) te
keningen en etsen van Jan Both (ca.
1620-1652) Melchior d'Hondecoe-
ter (1636-1695), Annibale Caracci
(1560-1609), Gerard van Honthorst
(1590-1656) gravures van Paulus Mo-
reelse (1571-1638), etsen van Her
man Saftleven '1609-1685) tekenin
gen van Roeland Saverij (1576-1639)
terwijl van de latere kunstenaars de
namen van Karei Appel. Marius
Bauer, Herman Berserik, Jan Beze-
mer, Rudi Bierman, George H.
Breitner, Jozef Cantré, Theo van
Doeburgh, Maurits C. Escher, Theo-
door Heynes. Isaac Israels (met een
reeks van tien schetsboeken), Toon
Kelder, Dick Ket, Willem van Konij
nenburg, Harry van Kruiningen, Al
fred Lob, Lucebcrt, Anton Mauve,
Samuel Jessurun de Mesquita, Jean
ne Bieruma Oosting, Jan Hoynck v.
Papendrecht, Jan Ch. Poortenaar,
John A. Raedecker, Willem Roelofs,
George en Pam Rueter, Jan Toorop,
Arle Veldhoen en Nico Wijnberg te
vermelden vallen.
Zo maar een willekeurige greep uit
de hoeveelheid, waarin velerlei stro
mingen vertegenwoordigd zijn. Maar
genoeg, om Uw nieuwsgierigheid op
te roepen!
Wij zijn ons ervan bewust slechts
een kleine keuze gedaan te hebben.
Doch wie zich de moeite getroost tot
een bezoek, kan ervan verzekerd zijn
kennis te mogen maken met talrijke
werken, die tot nu toe niet of nau
welijks de kans kregen in het open
baar geëxposeerd te worden.
Men ontvangt een treffend inzicht
in hetgeen het verleden en het he
den op tekenkundig en grafisch ge
bied voortbrachten en komt tot de
conclusie, dat hier in verband met
een gedenkwaardig jubileum een al
even gedenkwaardige verzameling
met zorg is samengesteld, ook al
wordt men door het vele overstelpt,
wat helaas vermoeiend werkt.
Wat dan weer, als men het
gebouw verlaat en de lange
Lange Nieuwstraat door loopt
om Utrechts centrum weer te
Jan Toorop
(1858-1928):
De
dijkwerker
(1911)
bereiken, niet zo feestelijk aan
doet. als met het feestelijk ka
rakter van dit culturele brand
punt van de oude Domstad in
overeenstemming is
Maar velerlei goede herinne
ringen aan een in menig merk
waardige en uitzonderlijke ex
positie zij duurt tot 31 mei
behoudt men gelukkig toch!
H.
Tekening te Antwerpen ontvreemd
In België is dinsdag voor de
tweede keer dit jaar een diefstal
in een museum gepleegd. De da
der kon echter worden aange
houden. Zijn buit, een miniatuur
waarvan de waarde in 1949 was
geschat op 5.000 Belgische fran
ken, kon worden achterhaald.
De diefstal werd gepleegd
door een 42-jarige Amerikaanse
zeeman in het Museum Smith
van Gelder in Antwerpen. Hij
ontvreemdde een 17de-eeuwse
tekening van 14 bij 9 centimeter
van Heinrich Bentel, die op de
eerste verdieping aan de wand
hing.
Binnen anderhalf uur wist de po
litie aan de hand van een persoons
beschrijving de dader in het inter
nationale zeemanshuls in Antwer
pen op te sporen. Het kunstwerk
werd op zijn kamer ln een tas gevon
den. Hij bleek ook in het bezit te zijn
van andere voorwerpen waarvan hij
de herkomst niet kon verklaren.
De man, die vrijdag uit Antwerpen
naar de V.S. moest vertrekken, is
aangehouden.
De vorige maand werd sensatie
veroorzaakt door de diefstal van Ru
bens' beroemde werk „De negerkop
pen" uit een Brussels museum. Na
N. T. B. over
situatie Ned. Opera
Het hoofdbestuur van de Ned.
Toonkunstenaars Bond heeft
volgens een zijnerzijds verstrekt
communiqué een telegram ge
zonden aan de staatssecretaris
van O. K. en W., drs. L. J. M.
van de Laar, waarin om een au
diëntie wordt gevraagd voor een
N.T.B.-delegatie uit het orkest
van de Ned. Opera, ter bespre
king van de situatie.
Aan de directie van de Nederland
se Opera heeft het bestuur mede-
dedeeld dat de NTB geen enkele be
slissing over de musici zal aanvaar
den indien deze totstand gekomen
is zonder overleg met de NTB-verte-
genwoordlglng in de opera. Het
hoofdbestuur van de NTB heeft voor
as. vrijdagmorgen een vergadering
uitgeschreven voor zijn bij de opera
werkzame leden. Op deze vergade
ring zullen nadere maatregelen wor
den besproken.
enkele dagen kon de dader worden
opgespoord en het schilderij aan het
museum worden terugbezorgd.
Sindsdien is er zowel in het Bel
gische Parlement als in de pers aan
gedrongen op een betere bewaking
van de kunstschatten in België.
Het vorige jaar werden uit twee
andere Brusselse musea bü inbraken
sieraden en andere voorwerpen met
een waarde van twee miljoen Belgi
sche franken (bijna f 15.000) gestolen
die niet meer terecht zijn gekomen.
Weer hoge prijzen
op Katz-veiling
Gisteren zijn in de veilingzalen van
Paul Brandt in Amsterdam meubelen
kronen, staande klokken en pendules
verkocht uit de handelsvoorraad van
de onlangs overleden Dierense kunst
handelaar Benjamin Katz. Er werden
evenals voor de geveilde schilderijen
uit deze nalatenschap weer zeer hoge
prijzen gemaakt. De totale opbrengst
bedroeg f 156.000.
Twee paar mahoniehouten hoek
kastjes. die in 1929 in het Rijksmu
seum in Amsterdam waren tentoon
gesteld. gingen weg voor f 5400. Een
serie van zes notehouten stoelen, die
in 1936 ook reeds in het Rijksmuseum
te bezichtigen was. kwam in het bezit
van een Nederlands particulier verza
melaar voor de som van f 6300. Voor
sommige kasten commodes en buf
fetten werd geboden tot ver in de
f 3000. Voor series stoelen schommel
den de verkoopprijzen vaak tussen de
3 en 4 mille. Twee mahoniehouten
fauteuils haalden f 4100. Voor staan
de klokken ha<d het publiek, dat weer
zeer talrijk was. heel veel geld over.
Een wortelnotehouten staande
klok kocht een Nederlandse verzame
laar voor f 7600. Nog twee staande
klokken gingen weg voor resp. f 4700
en f 6200 en een consoleklok in schil-
paddenkast voor f 4000. Zelfs een los
uurwerk van een staande klok. waar
van men zich op de veiling afvroeg
wat men daarmee zou aanmoeten,
bracht nog f 1300 op. Vandaag zijn op
deze driedaagse veiling de antiquitei
ten aan de beurt.
Ned. muziekdagen
te Amsterdam
De Stichting Nederlandse Mu-
ziekbelangen organiseert van 5
11 mei enige concerten te Am
sterdam onder de titel Neder
landse muziekdagen"Hieraan
werken o.a. mee het Concertge
bouworkest onder leiding van
Bernard Haitink, het Kunst-
maandorkest onder leiding van
Anton Kerstjes, het Collegium
Musicum Amstelodamense onder
leiding van Toon Vranken en veel
vooraanstaande uitvoerende kun
stenaars.
Ook de Nederlandse Radio Unie,
de Omroepverenigingen, de Televisie
en de Stichting Doriemus zullen
eigen bijdragen leveren.
De opzet van de „Nederlandse mu
ziekdagen" is allereerst een overzicht
te geven van wat de Nederlandse
componisten in de afgelopen vijf ja
ren gecomponeerd hebben. Drie jaar
geleden werden de „Nederlandse mu
ziekdagen" voor het eerst in Maas
tricht gegeven.
Kans voor jonge auteurs
De staatssecretaris van O., K. en
W., drs. L. J. M. van de Laar, stelt
voor het jaar 1964 enkele toelagen
ter beschikking van Jonge auteurs in
de leeftijd van 25 tot 35 jaar. Voor
mededinging komt in aanmerking
ongepubliceerd werk, hetzij poëzie,
j Het reglement is op aanvraag ver
krijgbaar bij de afdeling kunsten van
het ministerie van O., K. en W.,
Nieuwe uitleg 1, Den Haag. Inzen
dingen vóór 1 september 1964 aan
voornoemd ministerie.
Toestond Brendan Belton
ongewijzigd
Volgens een medisch bulletin dat
gisteravond laat ln Dublin werd uit
gegeven over de ziekte van de toneel
schrijver Brendan „De gijzelaar"
Behan, is in zijn toestand geen ver
andering gekomen. Hij maakt het
onveranderd slecht en ontwaakt af
en toe uit de bewusteloosheid waarin
hij verkeert.
De kunstnier die hij dinsdagavond
kreeg, functioneert nog steeds.
Toelagen aan
letterkundigen
De staatssecretaris van OJC. en W.
drs. L. J. M. van der Laar, heeft in
de prijsvraag toelagen letterkundigen
1963 (ongepubliceerd werk van au
teurs van 25-35 Jaar) in de rubriek
poezie een toelage toegekend aan me
vrouw Ch. Humpig te Amsterdam en
J. Dotinga te Ternaerd (Fr.)
In de rubriek proza kon. gezien
de kwaliteit van de inzendingen, geen
toelage worden toegekend. In de Jury's
die de staatssecretaris van advies
hebben gediend hadden zitting P. H.
Dubois, lid en voorzitter, mevrouw
H.Laurey en C. Buddingh, leden
(voor de rubriek poëzie), en mevrouw
E. van Lokhorst, lid en voorzitter,
A. Kosmann en J. Romijn, (leden voor
de rubriek proza». Secretaris van bei
de jury's was H.J. Michael.
Uitslag Talensprijs
1963-1964
Vrjjdag 3 april zullen in „De
Beyerd" te Breda de Talens' prijzen
1963/1964 worden uitgereikt. Bü de
amateurs besloot de jury de eerste
prüs toe te kennen aan mevrouw E.
de HaasJanssens, Den Haag, voor
haar inzending „Aquarium voor tuin
deuren", in welk werk de jury vooral
waardeerde de persoonlyke weergave
van een met oorspronkeüjkheid ge
kozen thema, alsmede de composito
rische kwaliteiten. De tweede prüs
was voor L. A. J. Neervoort, Den
Haag. voor zyn inzending „Concilie".
Hier werd de jury vooral bekoord
door de onbevangenheid, gepaard aan
j intelligentie, waarmee de maker het
gegeven tot een levendige vertelling
heeft verwerkt.
Voorts werden de volgende zes eer
volle vermeldingen toegekend, name
lijk aan: L. van Bommel, Den Haag,
voor „Vissen". A. van de- Bosch, Den
Haag, voor „Boulevard Schevenin-
gen". A. H. C. Dlrkse, Den Haag. voor
..Kroegje" E. A. van Hasselt. Aerden-
hout, voor „Allsmeer". S. van der Le
lie Schoorl, voor „Magere Brug".
Amsterdam" en G. P. Visser. Den
Haag voor „Strandtenten bij avond".
Bjj de beroepskunstenaars verkreeg
de schilder Cees Kortlang te Amster
dam voor zy'n „Mala Strana" de eer
ste prijs. De schilder Kees van Bohe-
men kreeg de tweede prijs voor zijn
inzending „Witte Nacht".
Leen 't Hart naar
Zweden en Amerika
De stadsbeiaardier van Delft en
Leiden en directeur van de beiaard,
school te Amersfoort, de heer Leen
't Hart. Ls gisteren naar Zweden ver
trokken. Hü zal daar het gemeente
bestuur van Landskorna adviseren
inzake het aanschaffen van een
beiaard in een van de torens van die
stad.
Voor zün vertrek deelde de heer 't
Hart mede, dat hij op uitnodiging
binnenkort een tournee zal maken
van vier of vüf weken door de V.S.,
Canada en Mexico. Het gehele pro
gramma ls nog niet vastgesteld, doch
wel is zeker dat hü op 14 en 16 juni
in Arlington bü Washington een
concert zal geven op de beiaard die
het Nederlandse volk destijds aan de
V.S. heeft geschonken. Het laatste
van deze twee concerten zal worden
gewüd aan de nagedachtenis van
president Kennedy, die bij Arlington
ligt begraven.
Voorts zal de heer 't Hart drie
ooncerten geven in de staat Illinois,
waar van 20 tot 28 Juni een landelük
festival wordt gehouden. In New
York zal hij concerteren in de River
side Church en uiteraard op de
we reldten toonstelling
Studie over
Maria Dermout
De staatssecretaris van O., K. en W.
drs. L. J. H. van de Laar. heeft aan
Johan van der Woude te Velp (Gld.),
opdracht verleend tot het schrijven
van een studie over de schrijfster
Maria Dermout,
Aan Armando te Amsterdam
ls opdracht gegeven een gedicht of
gedichtenbundel te schrijven.
Osservatore: „Paus
Pius als zondebok?
De moderne wereld schijnt
erop uit te zijn Paus Pius XII tot
zondebok te maken voor eigen
dwalingen en misdaden, zo
schrijft het Vatikaanse blad
„Osservatore Romano" in een
artikel gewijd aan het toneelstuk
„De plaatsbekleder" van Hoch-
hut. die de overleden paus ver
wijt te hebben gezwegen in het
aangezicht van de nazi-misda
den.
De Osservatore merkt op, dat de
mensen die in de regel tegen inmen
ging van de kerk in wereldlijke aan
gelegenheden zün juist de meeste
kritiek hebben op Pius' zwügen. „Er
zou alle reden zün zich af te vragen
hoe en waaromeen in artistiek
en geschiedkundig opzicht partijdig
werk zoveel propaganda en polemie
ken veroorzaakte. Komt het misschien
omdat het rusteloze geweten
van de moderne cultuur en maat-
schappü. schuldig aan zoveel dwalin
gen en schanddaden, een zondebok
zoekt om zich te ontlasten? Het feit,
dat de auteur een Duitser is zou voor
deze theorie kunnen spreken".
Verder herhaalde het blad. dat de
inspanningen van Paus Plus XII voor
de vrede, zün werken van barmhar
tigheid en zjjn voortdurende opwek
kingen tot liefde, rechtvaardigheid en
gelükheid van alle mensen niet afge
daan kunnen worden als „zwügen".
Een duidelijker veroordeling van de
rassen vervolging zon represailles heb
ben uitgelokt die uitelndelük op de
slachtoffers van de vervolging zouden
zün neergekomen", aldus het blad.
Het is alléén Terlenka
met het Terlenka eti
ket. want alléén de
artikelen die A K.U.
goedkeurt verkrijgen
het merk Terlenka.
Artikelen die niet aan
de A.K.U.-eisen vol
doen zullen veelal
onder een soortnaam
zoals polyester in de
handel komen.
.y.v.,-
PUBLIKATIE VAN A.K.U., ARNHEM
Paus Johannes schreef:
Advertentie
Vingeroefeningen maken of recitals geven... U
vindt zeker uw instrument in ons uitgebreide
assortiment met vele wereldmerken. Van de mo
derne Rippen Studio, tot de grandiose Steinway.
Kom gerust keuren en kiezen. U kunt verzekerd
zijn van een verantwoord advies.
Bel of schrijf om onze foto-brochure nr. 60A
Leiden, Hoogewoerd SO, tel. 20087 Ameterdim Arnhem Bred* Rette/dem
deskundig in klank
Voor Angelo Roncalli was de
militaire dienst een hel. In zijn
dagboek schreef hij er dit over:
.Jtioe afschuwelijk is de wereld,
wat een vuiligheid, wat een sme
righeid
Dat was in 1901 toen hij die
eens onder de naam Joannes
XXIII, Paus van Pome zou
worden, in het Italiaanse leger
zijn dienstplicht vervulde.
In zün dagboek losse notities,
schriften e.d.. dat deze week in Ita
lië is uitgegeven onder de titel „II
giornale dell anima" (Dagboek van
een ziel), schreef hü met een zeld
zame felheid: „Ik moest me onder
werpen aan de militaire dienst die
een onrechtvaardige en barbaarse op
legging aan de dienaren Gods is".
Het. dagboek, geschreven vanaf zijn
14de jaar toen hü op het seminarie
kwam tot een jaar voor zün dood in
1963 werpt een licht op zijn geeste-
lük leven.
Er komt een schets voor over hem
zelf; „Die luchtige opmerking in een
moment van stilte, die enigszins boos
aardige uitdrukking, dat vaag fiere
gebaar de flitsende blik, dat lopen
met het air van een doctor de Iets te
bestudeerde terughoudendheid, de
nauwsluitende toog de laatste mode
in schoenen de kruimel brood gege-
te^.9m wiUe van het genoegen
hij vervolgt deze ironische be
schrijving van hemzelf: „En dan de
neiging tot kleinzielige, onmerkbare
afgunst, de luchtkastelen, de ver
strooidheid in de uitoefening van de
nederigheid. ZU zullen alle worden
onthuld
Charlie Mingus
naar Nederland
Het Charlie Mingus Sextet zal in
april een uitgebreide tournee door
Europa maken en dan het eerst in
Amsterdam optreden. Op vrijdag
nacht 10 april concerteert deze „all
star" combo in het Concertgebouw
De bezetting is: Charlie Mingus (bas)'
Eric Dolphy (altsax basklarinet en
fluit. Clifford Jordan (tenorsax)
Johnny Coles (trompet). Jaki Byard
(piano) en Danny Richmond (drums).
Nieuwe uitgaven
De Stichting „Het Zuid-Hollands
Landschap" zond ons haar jaarboek-
Je 1964, dat wederom vele büzonder-
heden verstrekt over de beziens
waardigheden en musea in deze pro
vincie. Een aantal kaartjes van
kampeerterreinen wüst de weg op
welke wüze men in contact kan ko
men met het vele natuurschoon,
waarvan de instandhouding een der
doelstellingen is van deze nuttige in
stelling.
Appel exposeert
in Amsterdam
Voor het eerst sinds jaren zal de
nu 42-jarige in Parüs wonende Am
sterdamse kunstschilder Karei Appel
in zijn geboortestad Amsterdam
exposeren. Van 20 maart tot 20 april
worden van hem in de kunsthandel
Krikhaar 15 schilderüen. gouaches
en tekeningen uit de jaren 1948 tot
1964 tentoongesteld.
Advertentie
Hij draalt op
volle toeren...
